پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان
  

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان




گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2025
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پارت و ڕێکخراوەکان
کۆمەڵەی ڕووناکبیری و کۆمەڵایەتی کەرکووک
08-01-2025
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
عومەر عەبدولکەریم قادر
08-01-2025
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
کەیوان ڕەشۆزادە
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد عەفیدی
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
وەیسە غەفوری (سایکۆ ڕۆژ)
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
شیروان بەختیار
08-01-2025
کشمیر کەریم
ژیاننامە
کامیار ئیزەدی
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕزگار مەولوودی
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
سەمیر بێچارە
08-01-2025
زریان سەرچناری
ژیاننامە
فارس قادر
08-01-2025
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  533,719
وێنە
  113,902
پەرتووک PDF
  20,731
فایلی پەیوەندیدار
  110,043
ڤیدیۆ
  1,786
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
293,278
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,157
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,481
عربي - Arabic 
33,203
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,538
فارسی - Farsi 
11,730
English - English 
7,866
Türkçe - Turkish 
3,697
Deutsch - German 
1,839
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,150
ژیاننامە 
27,097
پەرتووکخانە 
26,208
کورتەباس 
19,476
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,147
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,318
شەهیدان 
11,940
کۆمەڵکوژی 
10,925
هۆنراوە 
10,504
بەڵگەنامەکان 
8,459
وێنە و پێناس 
7,671
ئامار و ڕاپرسی 
4,628
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,567
ڤیدیۆ 
1,670
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,471
فەرمانگەکان  
1,107
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
783
کارە هونەرییەکان 
775
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
422
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
247
نەخشەکان 
190
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
57
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
551
PDF 
32,671
MP4 
2,962
IMG 
210,146
∑   تێکڕا 
246,330
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
حەسەن سیساوەیی
ژیاننامە
تالیب مەجید
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلم...
ژیاننامە
سەرگوڵ حسێن
کورتەباس
مافی مرۆڤی عەفرین: بەهۆی بۆ...
مێژووی بزووتنەوەی هەقە لە هەرێمی کوردستان، بەشی 01
ئامانجمان ئەوەیە وەک هەر نەتەوەیەکی تر خاوەنی داتابەیسێکی نەتەوەییی خۆمان بین..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
بەشکردن
Facebook1
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

مێژووی بزووتنەوەی هەقە لە هەرێمی کوردستان، بەشی 01

مێژووی بزووتنەوەی هەقە لە هەرێمی کوردستان، بەشی 01
لێکۆلینەوەیەک لەلایەن د. #بەهادین ئەحمەد#

=KTML_Bold==KTML_FontSize_Begin=16=KTML_FontSize_Between=پێشەکی=KTML_FontSize_End==KTML_End=
بەدرێژایی مێژوو لەهەرێمی کوردستاندا گەلێک بزووتنەوەی ئایینی و سیاسی و کۆمەڵایەتی سەریانهەڵداوە، کە هەریەکەیان پەیوەندیداربووە بە هەلومەرج و بارودۆخی ئەو سەردەمەی، کە تێیدا سەریهەڵداوە و درووستبووە، بەڵام تێکڕای ئەو بزووتنەوانە، کە یەکێکیان #بزووتنەوەی هەقە#یە، زۆر بەکەمی لەسەریان نووسراوە و توێژینەوەی زانستی و ئەکادیمی تایبەتی و سەربەخۆیان لەسەر ئەنجامدراوە.
لەڕاستیدا ئەنجامدانی توێژینەوەیەکی ئەکادیمی لەسەر ئەم بزووتنەوەیە، کە بەهۆی گۆڕانی بارودۆخ و گۆرانکارییەکان، وێڕای داخراوی بزووتنەوەکە لەڕووی کۆمەڵایەتی و بوونی تەمومژ و گومان و قسە و باسی هەمەجۆر لەسەریان لەلایەک و کەمی کتێب و سەرچاوەی زانستی و زانیاری ورد و تەواو و باوەڕپێکراو لەسەر بزووتنەوەکە، وای کردووە ئەنجامدانی توێژینەوەکە کارێکی قورس و پڕ زەحمەت بێت.  

=KTML_Bold==KTML_FontSize_Begin=16=KTML_FontSize_Between=بەشی یەکەم: چەمکی سۆفیگەری (#تەسەوف#) و سەرهەڵدانی لە هەرێمی کوردستان=KTML_FontSize_End==KTML_End=
=KTML_FontSize_Begin=14=KTML_FontSize_Between==KTML_Bold=باسی یەکەم: چەمک و پێناسەی سۆفیگەری (تەسەوف)=KTML_End==KTML_FontSize_End=
سەبارەت بەسەرەتای دەرکەوتنی سۆفیگەری و ڕەگ و ڕیشەی و پەیوەندی بەبیروباوەڕە ئایینییەکانەوە و بوونی پێناسەیەکی گشتگیر وهەمەلایەنە و یەکگرتوو بۆ چەمکی تەسەوف (#سۆفیزم#)، نووسەر و لێکۆڵەر و مێژوونووسان یەک ڕا و بۆچوون نین، هەریەکەیان لە دید و تێڕوانینی تایبەتی خۆیەوە ڕەگ و ڕیشەی چەمکی سۆفیگەری لەمێژوودا و لەکۆمەڵگە جیاوازەکانی تایبەت بە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست هێناوە و پێناسەی تایبەتی بۆ ئەم چەمکە قووڵ و فراوانە کردووە.
د.ئیبراهیم شوانی پێی وایە: سۆفیزم وەک دیاردەیەکی ڕووحانی کۆمەڵایەتی، کاریگەری بەرچاوی هەبووە و هەیە بەسەر ڕەوتی ژیانی ئایینی و ڕووحانی و کۆمەڵایەتییەوە لە کۆمەڵگەیەکی دیاریکراودا بە ئامانجی بونیادنانی پەیوەندییەکی ڕۆحانی و پەرستشی نێوان مرۆڤ و خودا و لەبەرایی مێژووەوە هەبووە (1).  
 بەڕای نووسەر (محەمەد عەبدولهادی ئەبو زەیدە)،   سۆفیگەری لەبنەڕەتدا  لەگیانی ئایینی ئیسلام دوورە و لەپێش هاتنی ئایینی ئیسلام دا لەناو ئایینی جولەکە و مەسیحی دا هەبووە، پاشان لەڕێگەی فارسەکانەوە لەکاتێکدا ئیسلام لەناو خاکی ئێران بڵاوبوویەوە و سوپای ئیسلام چووە خاکی ئەو وڵاتەوە، لەڕێگەی هندستانەوە بەڕێگەی ئێران دا گەیشتۆتە دوورگەی عەرەبی و ناو ڕیزی موسوڵمانان(2).
هەروەها مێژوونووسی ناوداری ئێرانی (د.حشمە الله طبیعی) پێی وایە، پەیدابوونی سۆفیزم دەگەڕێتەوە بۆ کۆمەڵی (سۆفیستاییەکان)ی سەردەمی یۆنانییەکان، هەندێکی تریش بۆ بنەماکانی ئایینەکانی زەردەشتی و مانی ئەگێڕنەوە. هەروەک گرووپێکی تریش پێیان وایە ئەم ڕێبازە پەیوەندی بە ئایینی (بودا) و عیرفانیی هندۆسەکانەوە هەیە و بەشێکە لە خوداناسی، لەزۆربەی ئایینەکانی پێش ئیسلامدا هەبووە(3).
هەروەک تەسەوف کارێکی تایبەتی و تاکەکەسی مرۆڤە بۆ پاککردنەوەی دڵ و دەروون لە گوناه و تاوانەکان و بواری عیرفانی و پەرستش و خواناسی، بۆیە ناکرێت تەسەوف و عیرفان کەبەشێکە لە پاککردنەوەی دڵ و دەروون (تزکیە النفس) لەئایینی ئیسلام دا و ناوەرۆکی پەیامەکەی و مانا ڕاستەقینەکەی جیابکەینەوە، هەروەک ڕای توێژەریش وایە و لەگەڵ ڕای ژمارەیەک ڕۆژهەڵاتناسی بیانی دا یەک دەگرێتەوە لەوانە: (نیکلسۆنة ماسینۆن و مارتن ڤان برۆنەسن) کە پێیان وایە: سۆفیگەری دیاردەیەکی ئیسلامییە و دەرەنجامی ڕەوتی گەشەکردنی سرووشتی ڕوانگە جۆراوجۆرەکانی خواناسییە و لەسەدەی یەکەمی کۆچیدا لەکۆمەڵگەی ئیسلامیدا سەریهەڵداوە (4).  لەڕاستیدا بابەتی تەسەوف (سۆفیزم) لەئایینی پیرۆزی ئیسلامدا و لەناو جیهانی ئیسلامیشدا، یەکێکە لەو بابەت و مەسەلانەی،   کە بە درێژای مێژووی ئیسلامی، جێی گرنگی و بایەخ و مشتومڕ و هەستیاری (حەساس) بووە لەنێوان زانایان و شەرعناسان و فەیلەسوف و نووسەران دا، جێگەی تێڕامان و قسە لەسەر کردنی زیاترە و بیر و بۆچوونی جیاوازە و لەرابردووشدا ڕاڤە و لێکدانەوەی جیاوازی بۆ کراوە.

=KTML_FontSize_Begin=14=KTML_FontSize_Between==KTML_Bold=چەمکی تەسەوف (سۆفیزم) لەڕوانگەی زمان و زاراوەسازییەوە=KTML_End==KTML_FontSize_End=
سەبارەت بە ڕەگ و ڕیشەی سۆفیگەری (سۆفیزم) وەکو هەر چەمکێکی تر، زۆر بیروڕای جیاواز هەیە، لەوانە د.جەعفەر عەلی دەڵێت: بناغەی وشە و زاراوەی سۆفییەت (تەسەوف) لە وشەی (سوف) خوری یەوە هاتووە، چونکە سۆفییەکان پێیان وایە جلوبەرگی خوری جلوبەرگی پێغەمبەرانە (دروودی خوایان لێ بێت) و دروشم و هێمای وەلی و پیاوچاکان بووە و هەمیشە لەبەریان کردووە (5). ڕایەکی تر هەیە، کە وشەی (التصوف) لە (صفاء)ەوە هاتووە و بەڵگەشیان ئەم فەرموودە پیرۆزەی پێغەمبەرە (دروودی خوای لێ بێت)، کە دەفەرموێت : ذهب صفو الدنيا ويبقي الکدر.
بۆ چوونێکی تریش هەیە، کە وشەکە یۆنانییە و لە بنەڕەتدا لە وشەی (سۆفیا)وە هاتووە، کە بە مانای زانین دێت(6)، بەڵام (شێخ عبدالکریم القشیری) لەکتیبەکەیدا ڕای وایە: بناغەی وشەکە دەگەڕێتەوە سەر ناوی (صفە)ی مزگەوتی پێغەمبەر (دروودی خوای لێ بێت(7)، هەوەک دەشبێت زاراوەی تەسەوف لەوشەی (صف)ی ڕیزی جەماعەتی نوێژی بەکۆمەڵەوە وەرگیرابێت، ئەوانەی بەتایبەت لەڕیزی یەکەمی خواپەرستی و نوێژدا لەپێشەوەن(8).
هەروەک هەندێک دەڵێن وشەی (تەسەوف) لە چوار پیت پێکهاتووە و هەر پیتێکی واتایەکی سەربەخۆ و تایبەتی هەیە، بەشێوەیەک پیتی (ت) واتای تەوبە و گەڕانەوە بۆ لای خوا، پیتی (س) بە واتای پاککردنەوە (سەفا)ی ڕۆح و دڵ و دەروون، پیتی (و) بە واتای (ویلایەت) پشتگیری و گەردنکەچی، پیتی (ف) واتای (فەنابوون بۆ خوا) و لەپێناوی خودا و عەشقی خودایی، کە بەرزترین پلەی سۆفییەتە(9).

=KTML_Bold==KTML_FontSize_Begin=14=KTML_FontSize_Between=باسی دووەم: ڕێباز (تەریقەت)ی نەقشبەندی، سەرهەڵدان و بڵاوبوونەوەی لە هەرێمی کوردستان=KTML_FontSize_End==KTML_End=
دوابەدوای دەرکەوتنی سۆفیزم وەک بیروباوەڕێکی ئایینی بەهێز، چەندین ڕێبازی تەسەوف سەریانهەڵدا، کە یەکێک لە ڕێبازە دیار و بەرچاوانە ڕێبازی نەقشبەندی بوو، ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەلانکە و کانگای سەرهەڵدان و بڵاوبوونەوەی ئەم ڕێبازە دادەنرێت، لەگەڵ باسکردنی ڕێبازی نەقشبەندی دا ناوی (#مەولانا خالیدی نەقشبەندی#) دەهێنرێت، بەڵام لەڕاستیدا ئەم تەریقەتە لەسەر دەستی (شێخ بەهادینی نەقشبەندی) دامەزراوە، بەڵام دواتر لەلایەن (شێخ عەبدولخالقی گۆجەوانی)یەوە یاسا و ڕێسا و ڕێنماییەکانی بۆ دادەنرێت.
پاش ئەوەی (شێخ مەولانا خالیدی نەقشبەندی) لەساڵی (1808ز) لەتەمەنی سی ساڵیدا ڕوودەکاتە هندستان و لەشاری (دەلهی) چەندین ساڵ  لەبەردەستی (شێخ عەبدوڵڵای دەهلەوی)دا دەخوێنێت، تەمەسووکی پێوە دەکات و ئیرشادی تەریقەتەکەی لێ وەردەگرێت، لەساڵی (1811ز) دەگەڕێتەوە بۆ عێراق بەمەبەستی ئیرشاد و ڕێنموونیکردنی موسوڵمانان و لەنێوان #سلێمانی# و بەغدادا جێگۆڕکێ دەکات(10).
مامۆستا مەلا #عەبدولکەریمی مودەڕیس# لەکتێبەکەیدا دەنووسێت: (هەرچەندە لەزەمانی کۆندا تەریقەتی نەقشبەندی لەکوردستاندا لەپێش هاتنەوەی (مەولانا خالیدی نەقشبەندی) لەهندستان نیشانەی هەبووە، بەڵام لەو سەردەمانەدا وەک تەریقەتێکی ناسراو نەبووە و لەناو خەڵکیدا ناوبانگی نەبووە(11). دەتوانین تەریقەتەکانی سۆفیگەری لەناو نەتەوەی کورددا بەشێوەیەکی گشتی بۆ ئەم بەشانە دابەش و پۆلێن بکەین:(12):
- تەریقەتەکانی کوردی شیعە، کە نیعمەت ئیلاهی و خاکسالاری دەگرێتەوە.
- تەریقەتەکانی کوردی سوننە، کە (قادری و نەقشبەندی) دەگرێتەوە.
بێگومان، کە خاکی کوردستان پارچەیەکی زیندووی جیهانی ئیسلامی بووە، هەر لەکۆنەوە خەڵکەکەی باوەڕیان بە ئایینی پیرۆزی ئیسلام هێناوە و موسوڵمان بوون، ئەمەش زەمینەیەکی باش و گونجاوبوو بۆ سەرهەڵدانی چەندین جۆری جیاوازی وەکو تەریقەتی (قادری و نەقشبەندی) لەسەر دەستی شێخ و ڕێبەرە ئایینیەکانی ناوچەکە، وەکو سەرهەڵدانی ڕێبازی (قادری) لەسەر دەستی #شێخ مارفی نۆدێ#، ڕێبازی نەقشبەندی لەسەر دەستی شێخ مەولانا خالیدی نەقشبەندی.
مەولانا خالیدی نەقشبەندی بەهۆی فیراسەتی ئیمانداری و ئارامگرتن و هەڵکەوتووی خۆیەوە، دواتر پشوودرێژی بۆ بڵاوکردنەوەی ڕێبازەکەی لەچەقی (تەریقەتی قادری)دا، کە شاری سلێمانی بوو، توانی هەردوو شێخی قادری (شێخ عەبدوڵڵا) و (شێخ ئەحمەدی سەردار)، کەسەر بە لقی ناوچەی (#سەرگەڵوو#)ی بنەماڵەی شێخانەی بەرزنجە بووە، بخاتە ژێر هەژموون و ڕکێفی تەریقەتە نوێیەکەیەوە و پەیوەندی پێوە بکەن(13).
پێویستە بزانین، کەساڵانی (1811-1820ز) بە پڕ بەرهەمترین ڕۆژانی ڕێبازی نەقشبەندی لەکوردستاندا دەژمێردرێن، ئەم ڕێبازە نوێیە پشتیوانییەکی جەماوەری بەرفراوانی لێ کرا. سەرباری ئەوەی، کە بەردەوام ڕووبەڕووی دوژمنایەتی قادرییەکان و ناو بەناو دوژمنایەتی میرانی بابان لەسلێمانی دەبۆوە(14).     
 بەڕای (میهرداد ئیزەدی) هەڵمەتی بانگەشەی (مەولانا خالیدی نەقشبەندی) بۆ ڕێبازەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی (1779ز)، هەروەکو لە کتێبەکەیدا نووسیوێتی: مەولانا ساڵی 1779زایینی هەڵمەتێکی بۆ پەیداکردنی لایەنگر لەرێگەی دیاریکردنی ژمارەیەکی زۆر نوێنەران (خەلیفە) لەکوردستان و ئەو دیوی کوردستاندا دەستپێکرد(15).
لەبارەی ژمارەی خەلیفەکانی (مەولانا خالیدی نەقشبەندی)ەوە، مامۆستا مەلا عەبدولکەریمی مودەڕیس لەکتێبی (#یادی مەردان#)دا، ژمارەی خەلیفە کوردەکانی مەولاناخالیدی بە (34) خەلیفە و خەلیفە بێگانەکانیشی بە (33) خەلیفە داناوە(16).
هەروەها سەبارەت بە ژمارەی مورید و لایەنگرانی، (#کلۆدیۆس جیمس ڕیچ (میستەر ڕیچ)#) لەکتێبەکەیدا، ژمارەی موریدەکانی مەولانای لەساڵی (1820ز)دا-کە هاوکاتی ساڵی سەردانەکەی بووە بۆ کوردستان- بە (12000) مورید دادەنێت(17).
مامۆستا عەباس عەزاویش لەبابەتێکیدا، موریدانی تەریقەتی نەقشبەندی لەعێراقدا لەسەردەمی حوکمڕانی کۆماریدا بە (20000)کەس دادەنێت(18).
مەلا عەبدولکەریمی مودەڕیس دەڵێت: لەناو خەڵکیدا واباوە، کە (شێخ مارفی نۆدێ) بووە بە ناحەز و دژی مەولانا خالید، ئەمەش وایکردووە مەولانا لەسلێمانی دەرچێت و بەرەو بەغداد کۆچ بکات(19).
تەنانەت شێخ مارف دووجار #حاجی کاک ئەحمەدی شێخ#ی کوڕی و عەبدوڕەحمان تاڵەبانی خەلیفەی خۆی بۆ کوشتنی دەنێرێت، بەڵام کاری کوشتنەکەیان بۆ جێبەجێ ناکرێت و دەگەڕێنەوە(20)، بۆیە مەولانا خالیدی نەقشبەندی ناچار دەبێت هەڵبێت، کە ئەم ڕووداوەش هاوکات بووە لەگەڵ گەشتە بەناوبانگەکەی (مستەر ڕیچ) بۆ کوردستان لەنێوان ساڵانی (1820-1823ز)، ناوبراو لەیاداشتەکانیدا بەم جۆرە ڕووداوەکەی تۆمارکردووە و نووسیوێتی: ئەم بەیانییە شێخ خالیدی بەناوبانگ هەڵهات. لەگەڵ ئەوەشدا، کە هەڵهاتنەکەی نهێنی و بەپەلەبوو، بەڵام توانی هەر چوار ژنەکەی لەگەڵ خۆیدا بەرێت. هێشتا نەزانراوە بەرەوکوێ ڕۆیشتوە؟ چەند ڕۆژێک لەمەوبەر کوردەکان لەپلەیەکی بەرزتر لە عەبدولقادر- مەبەستی #شێخ عەبدولقادری گەیلانی# یە- دایان دەنا. پاشا - مەبەستی میرانی بابانە لەسلێمانی - عادەتی وابوو لەبەردەمیدا ڕادەوەستا و قلیانی بۆ تێدەکرد، کەچی ئەمڕۆ پێی دەڵێن: کافر و داستانی زۆر لەبارەی فیز و کافری و زەندیقییەوە دەگێڕنەوە؟! لەبارەی هۆی هەڵهاتنیەوە قسەی جۆرا و جۆر دەکرێت. هەندێک دەڵێن: دەستی کردبووە ئاژاوەنانەوە لەنێوان پاشا و براکانیدا، کە ویستبوویان لای پاشا لەگەڵیدا ڕووبەڕوو ببنەوە، هەندێکی تریش دەڵێن: دەستی کردبوو بە دانانی بناغەی مەزهەبێکی نوێ و دەیویست خۆی بکات بە گەورەی دنیایی وڵاتەکە. گومانی تێدا نییە، کە زۆر شتی لەبارەوە وتراوە و شتی زۆر لەمانە زۆرتری دراوەتە پاڵ. مەلا و سەیدەکان لەسەرووی هەمووشیانەوە شێخ مارف - مەبەستی شێخ مارفی نۆدێیە -، هەموو ڕقیان لەشێخ خالیدە و ئەویش کاتێک کە دەسەڵاتی هەبوو، هەموو ئەمانەی بەزاندبوو(21).

=KTML_Bold==KTML_FontSize_Begin=14=KTML_FontSize_Between=باسی سێیەم: خەسڵەت و بنەماکانی ڕێبازی نەقشبەندی=KTML_FontSize_End==KTML_End=
ڕێبازی نەقشبەندی وەکو ڕێبازێکی ئایینی ئیسلام، کۆمەڵێک بنەمای سەرەکی و گرنگی هەیە، کە لە یانزدە بنەمادا دەتوانین ئاماژەیان پێ بکەین. لەڕاستیدا دامەزرێنەری ڕێبازەکەوە، کە خواجە (عەبدولخالق گۆجەوانی)یە هەشت بنەمای بۆ دانراوە، هەروەکو نووسەری کتێبی (#مەولانا خالید و تەریقەتی نەقشبەندی#) سەید تاهیری هاشمی ئاماژەی پێداوە، بەڵام دواتر، کە (مەولانا خالیدی نەقشبەندی) گەشەی بەم ڕێبازە ئایینیە داوە و سێ بنەمای تری بۆ زیاد کردووە.  
هەشت بنەماکانیش بریتیین لە(22):
1- هۆشی هەنووکەیی: واتا نابێت بیئاگایی و غافڵبوون زەفەر بەکار و کردەوە و تەنانەت هەستەکانیشی بەرێت.
2- سەربەرزکردنەوە: بەمەبەستی دوورکەوتنەوە لە ڕوانینی حەرام، پێویستە پەیڕەوکاری نەقشبەندی سەیری بەردەمی خۆی بکات و سەیری ئەملا و ئەو لای خۆی نەکات تا بیری بەلای شتی ترەوە بچێت.
3- گەشت لەنیشتمان: واتا پێویست نییە پەیڕەوکاری ئەم ڕێبازە گەشت بکات بۆ وڵاتی غەریبی لەپێناوی مەرامەکانیدا، بەڵکو پێویستە لەکردار و ئاکاری ناپەسەندەوە بۆ ڕەوشت پەسەندەوە گەشت بکات و لەماڵی خۆی دابنیشێت و خۆی تووشی غەمی دوورە وڵاتی نەکات.
4- تەنیایی لەناو کۆڕدا: واتا پێویستە بە ڕووخسار و ڕواڵەت لەناو کۆمەڵ و مەجلیسدا بێت، بەڵام بە ناوەرۆک و دڵ لەگەڵ خوادا بێت.
5- یادکردن (#زیکر#): بریتییە لە یاد (زیکر)کردنی خوای گەورە بە زارەکی یان بە دڵ.
6- گەڕانەوە: ئەو کەسەی، کە یادی خوا دەکات، پێویستە بەردەوام ئەوەی لەدڵیدا بێت، کە خودایە من لەو یادکردنە تەنها مەبەستم ڕەزامەندی تۆیە و بەردەوام بگەڕێتەوە بۆ لای خودا و تەنها مەبەستی زاتی ئەو بێت.
7- پارێزگاری: مەبەست پارێزگاریکردنە لەو یاد (زیکر)ە، بەوەی کەلەساتێکدا چەند جار ئەو ویردە دووبارە بکاتەوە بۆ ئەوەی بیر و هۆشی بەلای شتی تردا نەڕوات، پارێزگاری لەو ئاراستەیە بکات کە گرتوویەتیەبەر.
8- بیرهێنانەوە: پێویستە پەیڕەوکاری نەقشبەندی (سۆفیزم) بەردەوام وشە و ویردەکان لەڕووی هۆشداری و بە ئاگاییەوە بڵێت و لەهەموو کاتێکدا بزانێت کە ئەو لەبارەگای خوای گەورەدایە.
ئەمانە ئەو بنەمایانە بوون، کە پێشتر ئاماژەمان پێکرد، کە لەلایەن (خواجە عەبدولخالق گۆجەوانی)یەوە دامەزرێنەری ڕێبازی نەقشبەندی (سۆفیزم) لەجیهاندا بۆ ڕێبازەکەی دایناوە، کە بنەمای تۆکمە و گرنگ و ڕاست و درووستی ڕێبازەکەین، وەکو خەسڵەت و سیما و بنەمای ئەو ڕێبازە دەناسرێت، هەڵگری ڕێبازەکەی (سۆفی) پێ دەناسرێتەوە و هەموویان هەڵقوڵاوی شەریعەتی ئیسلامن.
سەبارەت بەو بنەمایانەی، کە لەدوای ناوبراو، (شێخ مەولانا خالیدی نەقشبەندی) بۆ ڕێبازەکەی وەکو بنەما زیادکردووە، بریتیین لە(23):
1- وەستانی کاتی: مەبەست لەوەیە کە پەیڕەوکاری نەقشبەندی لەگەڵ خوای خۆیدا چەند کاتێک گفتووگۆ بکات و بزانێت لە دۆخی بێئاگایی یان ئاگایی دایە.
2- وەستانی ژمارەیی: واتا یادکەرەوە پێویستە لەکاتی یادکردنەوە (زیکر)دا ڕەچاوی ژمارەی زیکر و یادکردنەوەکانی بکات لە هەر هەناسەیەکیدا لە سێ یان پێنج یان حەوت تاوەکو بیست و یەک جار بەردەوام بێت.
3- وەستان لەدڵدا: واتا لەکاتی یادکردنەوە (زیکر)دا دڵت لای خودا بێت و دڵ بەردەوام هوشیار و بە ئاگا و ئامادەی یادی خوا بێت، بەبێ سەرقاڵبوونی زیاد لەپێویست بەدنیاوە. [1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە 1,239 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی میللەت پرێس07-02-2017
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 11
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 07-02-2017 (8 ساڵ)
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 84%
84%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( بەناز جۆڵا )ەوە لە: 22-04-2021 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 15-05-2021 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 15-07-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,239 جار بینراوە
QR Code
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
پەرتووکخانە
سەرکێشیەک لە دورگە پڕنهێنیەکەدا
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
پەرتووکخانە
بوڵتەنی مێهرەجانی شانۆی کوردی سەقز؛ خولی یەکەم 1999
ژیاننامە
کەیوان ڕەشۆزادە
ژیاننامە
ڕێزان مەحمود محەمەد
کورتەباس
لە ڕۆڤیا دوو شوێنی نیشتەجێبوون و جۆرە گۆزەیەکی تەمەن 8 هەزار ساڵ دۆزرانەوە
پەرتووکخانە
ڕەهەندی کۆمەڵایەتی لە دەقە شیعرییەکانی (لەتیف هەڵمەت)دا
ژیاننامە
عومەر عەبدولکەریم قادر
ژیاننامە
هێرۆ مەولود ساڵح
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
عەلی ئاغای گەڵاڵی و مام ئاغای گەڵاڵی لە گوندی سۆرمۆسێ سەربە سەقز
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
پێشەکییەک بۆ ڕەچەڵەکنامەی هۆزی بەگزادەی موکری (فەیزوڵابەگی)
کورتەباس
زێد سفووک: ئەمریکی، فەرەنسی و بەریتانییەکان بۆ یەکدەنگیی کورد گوشاری زۆر دەکەن
کورتەباس
یەکێتیی زانایان بۆ ئەمینداری پێشووتری حیزبوڵڵا: کورد سەری مار نییە، قوربانیی ژەهری مارەکانە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
ژیاننامە
شیروان بەختیار
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
وێنە و پێناس
دوو منداڵی شاری سەقز ساڵی 1982
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
وێنە و پێناس
زۆرانبازی بەناوبانگی سەقز کاک محەمەد چەمان گۆلی و ڕاهێنەری بەتوانا کاک موڕاد خانی لە کۆمەڵگەی وەرزشی ئازادی تاران
ژیاننامە
خاکاو دڵشاد
پەرتووکخانە
یاریی ئەلیکتڕۆنی و ڕەهەندەکانی؛ کاریگەرییەکانی لەسەر تاک و کۆمەڵگە
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
سەرگوڵ حسێن
ژیاننامە
تابلۆ عەدنان کەریم
کورتەباس
بەوێنە.. چنینی کلاش لە ژیانی رۆژانەی خەڵکی مەریوان
ژیاننامە
وەیسە غەفوری (سایکۆ ڕۆژ)
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک منداڵی شاری کەرکووک لە دووەم ڕۆژی جەژنی قوربان ساڵی 1973
ژیاننامە
محەمەد عەفیدی
کورتەباس
مافی مرۆڤی عەفرین: بەهۆی بۆردوومانی سوپای تورکیا 5 هاووڵاتیی شەهیدبوون
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
وێنە و پێناس
گوندی سەرقەڵا، سەربە شاری سەقز لە ساڵانی پەنجاکانی سەدەی بیستەم

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
حەسەن سیساوەیی
03-11-2009
هاوڕێ باخەوان
حەسەن سیساوەیی
ژیاننامە
تالیب مەجید
06-10-2010
هاوڕێ باخەوان
تالیب مەجید
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
18-12-2024
سارا سەردار
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
ژیاننامە
سەرگوڵ حسێن
07-01-2025
کشمیر کەریم
سەرگوڵ حسێن
کورتەباس
مافی مرۆڤی عەفرین: بەهۆی بۆردوومانی سوپای تورکیا 5 هاووڵاتیی شەهیدبوون
09-01-2025
هەژار کامەلا
مافی مرۆڤی عەفرین: بەهۆی بۆردوومانی سوپای تورکیا 5 هاووڵاتیی شەهیدبوون
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پارت و ڕێکخراوەکان
کۆمەڵەی ڕووناکبیری و کۆمەڵایەتی کەرکووک
08-01-2025
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
عومەر عەبدولکەریم قادر
08-01-2025
سەریاس ئەحمەد
ژیاننامە
کەیوان ڕەشۆزادە
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد عەفیدی
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
وەیسە غەفوری (سایکۆ ڕۆژ)
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
شیروان بەختیار
08-01-2025
کشمیر کەریم
ژیاننامە
کامیار ئیزەدی
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
ڕزگار مەولوودی
08-01-2025
سروشت بەکر
ژیاننامە
سەمیر بێچارە
08-01-2025
زریان سەرچناری
ژیاننامە
فارس قادر
08-01-2025
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  533,719
وێنە
  113,902
پەرتووک PDF
  20,731
فایلی پەیوەندیدار
  110,043
ڤیدیۆ
  1,786
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
293,278
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,157
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,481
عربي - Arabic 
33,203
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
20,538
فارسی - Farsi 
11,730
English - English 
7,866
Türkçe - Turkish 
3,697
Deutsch - German 
1,839
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,150
ژیاننامە 
27,097
پەرتووکخانە 
26,208
کورتەباس 
19,476
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
15,147
پەند 
13,754
شوێنەکان 
12,318
شەهیدان 
11,940
کۆمەڵکوژی 
10,925
هۆنراوە 
10,504
بەڵگەنامەکان 
8,459
وێنە و پێناس 
7,671
ئامار و ڕاپرسی 
4,628
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,567
ڤیدیۆ 
1,670
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,471
فەرمانگەکان  
1,107
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
826
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
783
کارە هونەرییەکان 
775
شوێنەوار و کۆنینە 
639
گیانلەبەرانی کوردستان 
422
یارییە کوردەوارییەکان 
279
ئیدیۆم 
247
نەخشەکان 
190
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
187
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
101
خواردنی کوردی 
83
زانستە سروشتییەکان 
80
دۆزی ژن 
57
مۆزەخانە 
50
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
551
PDF 
32,671
MP4 
2,962
IMG 
210,146
∑   تێکڕا 
246,330
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
پەرتووکخانە
سەرکێشیەک لە دورگە پڕنهێنیەکەدا
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
پەرتووکخانە
بوڵتەنی مێهرەجانی شانۆی کوردی سەقز؛ خولی یەکەم 1999
ژیاننامە
کەیوان ڕەشۆزادە
ژیاننامە
ڕێزان مەحمود محەمەد
کورتەباس
لە ڕۆڤیا دوو شوێنی نیشتەجێبوون و جۆرە گۆزەیەکی تەمەن 8 هەزار ساڵ دۆزرانەوە
پەرتووکخانە
ڕەهەندی کۆمەڵایەتی لە دەقە شیعرییەکانی (لەتیف هەڵمەت)دا
ژیاننامە
عومەر عەبدولکەریم قادر
ژیاننامە
هێرۆ مەولود ساڵح
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
عەلی ئاغای گەڵاڵی و مام ئاغای گەڵاڵی لە گوندی سۆرمۆسێ سەربە سەقز
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
پەرتووکخانە
پێشەکییەک بۆ ڕەچەڵەکنامەی هۆزی بەگزادەی موکری (فەیزوڵابەگی)
کورتەباس
زێد سفووک: ئەمریکی، فەرەنسی و بەریتانییەکان بۆ یەکدەنگیی کورد گوشاری زۆر دەکەن
کورتەباس
یەکێتیی زانایان بۆ ئەمینداری پێشووتری حیزبوڵڵا: کورد سەری مار نییە، قوربانیی ژەهری مارەکانە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای میرزا
ژیاننامە
شیروان بەختیار
پەرتووکخانە
ڕۆڵی ڕووداوەکانی شنگال لە پێشخستنی دۆزی کورد
وێنە و پێناس
دوو منداڵی شاری سەقز ساڵی 1982
شوێنەوار و کۆنینە
نەخشی بەردینی ئەشکەوتی سەلمان، یان پەرەستگای تاریشا
شوێنەوار و کۆنینە
پردی کەڵهۆرت
وێنە و پێناس
زۆرانبازی بەناوبانگی سەقز کاک محەمەد چەمان گۆلی و ڕاهێنەری بەتوانا کاک موڕاد خانی لە کۆمەڵگەی وەرزشی ئازادی تاران
ژیاننامە
خاکاو دڵشاد
پەرتووکخانە
یاریی ئەلیکتڕۆنی و ڕەهەندەکانی؛ کاریگەرییەکانی لەسەر تاک و کۆمەڵگە
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
سەرگوڵ حسێن
ژیاننامە
تابلۆ عەدنان کەریم
کورتەباس
بەوێنە.. چنینی کلاش لە ژیانی رۆژانەی خەڵکی مەریوان
ژیاننامە
وەیسە غەفوری (سایکۆ ڕۆژ)
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک منداڵی شاری کەرکووک لە دووەم ڕۆژی جەژنی قوربان ساڵی 1973
ژیاننامە
محەمەد عەفیدی
کورتەباس
مافی مرۆڤی عەفرین: بەهۆی بۆردوومانی سوپای تورکیا 5 هاووڵاتیی شەهیدبوون
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
وێنە و پێناس
گوندی سەرقەڵا، سەربە شاری سەقز لە ساڵانی پەنجاکانی سەدەی بیستەم

Kurdipedia.org (2008 - 2025) version: 16.17
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 5 چرکە!