عنوان: حمله روسها به کوردستان و اشغال رواندز
اگر به تاریخ نگاهی کنیم، برخی از کشورهای قدرتمند همواره به دنبال حمله به #کوردستان# بوده اند، کە یکی از حملات در آغاز قرن گذشته در سال 1916کە این طرح ارتش روسیه برای حمله به جنوب کوردستان بودە است.
چنانکه اسماعیل گوندژور در صفحات (23-24-25) کتاب (از امارت #سوران# تا اداره سوران) نوشته است: در آغاز قرن گذشته، یعنی در سال1916، نقشه ارتش روسیه برای جنوب کوردستان این بود که بە مناطق #رواندز#، #خانقین#، #پنجوین# و #آمدی# نزدیک شوند تا به شهرهای بزرگ اربیل، #سلیمانیە#، #کرکوک# و موصل تا با تصرف بغداد به هدف خود برسند، اما موانعی بر سر راه برنامه های روسیه وجود داشت، یکی از آنها اشغال قبلی (میزوپوتامیا) توسط بریتانیا بود، اما رقابت نظامی روسیه در منطقه تا انقلاب اکتبر سال 1917 ادامه داشت.
وی نیز نوشتە است: در سال 2016، روس ها از بیش از هفت جهت از طریق جنوب کوردستان حمله ای را آغاز کردند، پس از آنکه ترکها (جفلی رواندز) را در پاییز منحل کردند، آنها تمام واحدهای نظامی خود را در استان موصل مستقر کردند، نیروی رواندز به چند سلاح کوچک و گسترده تبدیل شد، بدین ترتیب در برابر تعداد زیاد نیروهای روسی در مرز ایران مقاومتی نکردند، و مجبور شدند تا خط مرزی (بوکان - رایات) عقب نشینی کنند.
همچنین میگوید: در عوض، آنها بر جبهه جنوب عراق متمرکز شدند، و نیروهای آنها در آن زمان با یک نیروی بزرگ انگلیسی دچار مشکل شدند، شکست انگلیس در عراق به دلیل تسلیم شدن ژنرال (تاوزند) بودە است.
اسماعیل گوندژور نوشتە است: سرانجام در ماه مه 1916، حمله جدید ارتش روسیه به اطراف رواندز آغاز شده است، به منظور کاهش فشار بر نیروهای انگلیسی، این نیروها در 23 مارس توانستند به راحتی در خط حاجی عمران خود را به رواندز برسانند و آن را به تصرف خود در آورند و ارتش ترکیه را در مسیر خود با نیروهای کرد شکست دهند و از آنجا به خانقین و پنجوین رفتند.[1][2]