سندۆڵ
دەزگایەکی کەلەپووری کوردییە، بۆ کوتانی گەنم و جۆ و دانەوێلە بەکاردێ. لە دیرۆکی مرۆڤایەتیدا بۆ یەکەم جار لە سەرزەمینی کوردستان لە گوندەکانی (بێستان سوور لە شارەزوور و چەرمۆ لە چەمچەماڵ) کشتوکاڵ کرا. مێژووی درووستبوونی سندۆڵ بۆ سەردەمی شۆڕشی کشتوکاڵی و دۆزینەوە و چاندنی دانەوێڵە دەگەڕیتەوە. ئامێری سندۆڵ لە زوربەی گوندەکانی کوردستاندا بوونی هەیە. لە فەرهەنگی کوردیدا، بەپێی ناوچەکان ئەم ناوانەی هەیە:
(سندۆڵ و بەردەسندۆڵ، جۆنی و بەردە جۆنی، دنگ و بەردە دنگ، دنگ و میل، هاون و دەست هاون، دۆڵ و مستوو، بەکرمانجیش پێی دەوترێ ژاو و ڕۆ) . وەستایانی کارساز و دەستڕەنگین، سندۆڵیان لە جۆرە بەردێکی پتەو و سەخت درووستکردووە کە لێی هەڵناوەرێ و ورد نابێ.
سندۆڵ لە دوو بەش پێکدێ:
بەشێکیان پێی دەوترێ سندۆڵ: بەردێکی سەختی تەختی قوورسە، ناوەڕاستەکەی قوڵ کراوە، پێنج شەش مست دانەوێڵە دەگرێ. بەشەکەی تریان پێی دەوترێ بەردە سندۆڵ: بەردێکی لوولەکی ڕەقی پتەوی لوسە، بە زۆری لە قەراغی چەم و ڕووبارەکاندا بوونی هەیە، نزیکەی دوو بست درێژە و پڕ بە لەپی دەستە، بۆ کوتانی دانەوێڵە بەکاردێ. لەگەڵ بەرەوپێشچوونی شۆڕشی کشتوکاڵیدا، لە هەندێک ناوچەی کوردەواردا، جۆرێکی تر سندۆڵ بەرهەم هات کە ئاویزان کرا بە ئاشی ئاوەوە، لەگەڵ چەرخی ئاوگەڕی ئاشەکەدا هەڵدەسووڕێ و دانەوێلە دەکوتێ. [1]
ئامادەکردنی: ڕێبوار جەمال سەگرمە