Di dîrokê de yêkem helbesta Kurdî: (BI HEV RE).
Dennîs Dargul
Zanyarekî Ingilîz, di xebata xwe ya vekolina ser Zimanên Rojhilata Navîn de, dewlemendî, xweşî û canîya zimanê kurdî dibîne û wiha dibêje: Zimanê Kurdi zimanek dewlemend ji malbata Arî ye. Zimanek pak e. Di heman demê de zindî ye. Zimanê Kurdi di nav zimanên Rojhilata Navîn de, yêkem zimane ku xwe ji helandina Zimanê Erebî parasti ye. Di nav zimanê Kurdi de hin gotinên Erebî hebe jî, ji bandora ayini ye ku dewlemendiya (orjinalîte) xwe parasti ye.
Di dîroka Kurdistanê de, hejmarek mezin helbestvan hene ku em wan bi berhemên wan ve baş dizanîn û nas dikîn. Li Ser xebata wan vekolîn hatine kirin û bi dehan pirtûk ser hatine nivîsandin. Ev parastina ziman, nasname, dîrok û hebûna me kurdane. Lê di dîrokê de helbestvanek Kurd heye ku bi nave BORAZBOZ HEWRAMÎ ye ku beriya 2330 Salan helbest nivîsandiye. Navê Helbesta wî “BI HEV RE” ye. Tê texmîn kirin ku li ser Jina xwe nivîsandiye ku piştî wefat kirî ye, bîra hevjîniya xwe dike. Helbesta wî ji aliyê Arkeologekê (Erdkolêr) Brîtanî ve li Hewreman di sala 1950 an de, li ser kêliya gora wî peyda kirî ye. Arkeologê Brîtanî, ew helbesta ser kêliya gora wî vegohastiye bo Londrayê. Ev helbesta kurdî, li Mûzexaneya Londrayê de ye. Ev Helbesta Borazboz wek Ahîtekê (peymanekê) ye ku li gel Hevjîna xwe pêk anî ye
Ev Helbesta Bozarboz, rastiyekê destnişan dike ku peyvên helbestê hêşta zindîne û wek Kurdîya Evro bi zimanê Kurmanciya Jêr-Jor baş tê fêm kirin. Li ser vê helbestê û Borazboz hejmarek nivîskarên Kurd û bîyanî nivîsane. Mesela Feqî Huseyîn Saxniç (Dîroka Çand û Wêjaya Kurdî) nivîsaye û di pirtûkê de destnîşan kirî ye. Birêz Saxniç, çavkaniyên xwe sipartiye Sidîq Sefînzade Borekeyî (Mêjûyî Wêjeyî Kurdî). Her wiha vî nivîskarê Kurd jî çavkaniyên xwe sipartiye Vladimîr Velyamînov – Zernov ku ji wî bîhîsti ye. Di hin pêzanînên din de jî, Mîr Celalled Bedirxan di bîreweriyên xwe de behs kirî ye. Wergêra Helbestê ji zaravê Soranî Kiram Balekanî çêkirî ye.
Di heman demê de, em di derbarê jîyana Borazboz ê Helbestvanê kurd tiştekê nizanîn. Çawea jîyan kiriye? çi kar kirîye? çend helbest hene? çend nivîsandine? hêjayî vekolînê ye. Tiştê Evrô di destê me de heye, helbesta wî ya li ser kêliyê ye. Beriya bimre ev helbeste, ji jina xwe re nivîsiye. Ew qas jê hes dikir û rojên xweş yên hevjînîyê bi hevre borandine, bi helbestek kurt mora xwe li dîroka helbesta kurdî da ye. Di heman demê de yêkem helbesta Kurdiye ku bi belge b.z. 330 salan de, hatiye destnîşan kirin.
Ev Helbesta Borazboz ya bi nave “BI HEV RE” awaz jî bo hatiye danan û bi navê “AVESTA Bi Hevre” kirine klîp jî. Di hejmarek pirtûkên nûjen de jî, qala Borazboz tê kirin ku wek yêkem Helbestvanê Kurd yê beriya zayinê ye.
Helbest waha ye:
$BI HEV RE$
Xwazdî ez tu hevra bin
Bi hevre herîn xorînê
Wer dî bihêrîn kotra bin
Bang dîn bi hevre narînê
Dwînî kotra hêra bûm
Awaz ji cîr dixwînê
Fîrabîl û beyaban
Hawar ji dest evînê
Ez tu watu yêk dil wîn
Hêzan cwadî wînê
Vêra pêkra hîfne wîn
Bicrînê ya binvînê
Borazboz Hewramî
Berî Zayînê 330
$Ferhenga Helbestê:$
Xorînî: Devera Hekariyê dibêjin Sertêşt - Berî Taştê an jî lerxînî û xorînî
Kotra: Çiya
Narînî: Stran
Watu: Wekî
Bicrînê: Deng bide
Binvînê: Binive – raze
Hêzan: Payîz
(Çavkanî: Selîm Temo / Antolojiya Helbestên Kurdî)
[1]
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=544023&document=0001.MP4=KTML_Link_External_Between=Ji bo dîtina wê bikirtînin: Di dîrokê de yêkem helbesta Kurdî: (BI HEV RE)=KTML_Link_External_End=