پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
ڕێبەری مامۆستا
14-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ڕۆژهەڵاتی کوردستان شاری سنە ساڵی 1980
14-11-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
سلێمانی بەم شێوەیە بنیاتنرا
14-11-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
شاری سلێمانی ساڵی 1817 وێنەکە لەلایەن ولیەم هیود گەڕیدەی ئینگلیزیی کێشراوە
14-11-2024
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
یاریگای ئامادەیی سلێما‌نی ساڵی 1970 وێنەی تیپی باسکەی یانەی وەرزشی سیروان
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عەبدوڵڵا ئیسماعیل عەبدوڵڵا
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
شەونم عومەر بەکر
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
نەژاد محەمەد ڕەسوڵ
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ڕێباز قانع محەمەد ئەمین
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
سروود محەمەد عەبدوڵڵا
14-11-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  525,575
وێنە
  111,581
پەرتووک PDF
  20,432
فایلی پەیوەندیدار
  106,267
ڤیدیۆ
  1,587
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,423
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,727
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,204
عربي - Arabic 
31,472
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,436
فارسی - Farsi 
10,765
English - English 
7,737
Türkçe - Turkish 
3,678
Deutsch - German 
1,805
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,162
ژیاننامە 
26,520
پەرتووکخانە 
25,890
کورتەباس 
18,806
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,953
پەند 
13,755
شوێنەکان 
12,022
شەهیدان 
11,924
کۆمەڵکوژی 
10,925
هۆنراوە 
10,473
بەڵگەنامەکان 
8,357
وێنە و پێناس 
7,400
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,487
ڤیدیۆ 
1,481
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
639
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
300
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
326
PDF 
31,897
MP4 
2,618
IMG 
204,635
∑   تێکڕا 
239,476
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
محەمەدی ماملێ
ژیاننامە
حەمدی ساحێبقڕان
ژیاننامە
پەروین مەحمود
ژیاننامە
عەلی بێبەش
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
Красный Курдистан и курды Азербайджана
هەر کونج و ڕووداوێکی وڵات، لە ڕۆژهەڵاتەوە تا ڕۆژاوا، لە باکوورەوە تا باشوور... دەبێتە سەرچاوەی کوردیپێدیا!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Pусский - Russian
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Красный Курдистан и курды Азербайджана

Красный Курдистан и курды Азербайджана
Красный Курдистан и курды Азербайджана.
Автор: АСИФ МАСИМОВ.
ЗакЦИК, Закавказский Центральный исполнительный Комитет, 7 июня 1923 года постановил создать Курдскую автономную область — на территории Азербайджанской ССР. Так в истории курдского народа появилась первая административная единица — Курдская автономная область, которую в исторической литературе называли «Красным Курдистаном».
Если вынести за скобки античные времена, курдское меньшинство в Азербайджане появилось на рубеже XVII-XVIII веков, это был сложный период в Сефевидском государстве с политической точки зрения. Статистика конца XIX века дает представление о том, где проживали курды Российской империи: так, в Сурмалинском уезде Эриванской губернии на конец XIX века жило 14 619 человек. В Александропольском и Новобаязетском уездах этой же губернии проживало 3 739 и 2 405 человек, соответственно. 26 724 курда жили в Зангезурском уезде, 5 527 — в Джеванширском уезде Елизаветпольской губернии. Еще 11 917 курдов проживали в Кагызманском округе Карской области, 6 967 — в Ардаганском округе и 5 108 человек — в Карском округе. Всего в Закавказском крае в те времена жило 100 043 курда — это 2,13% от общего количества жителей региона. Самый крупный населенный пункт курдов, как видно из приведенной выше статистики, —Зангезурский уезд Елизаветпольской губернии. Кроме курдов здесь жили также азербайджанцы и армяне, доля курдов от населения Зангезура составляла 21,5%.
После того, как Российская империя распалась, а государства Южного Кавказа получили независимость, политическая обстановка в крае стала весьма нестабильной. Только что созданные демократические республики стали делить территорию, начиная военные действия друг против друга.
В трех спорных областях Южного Кавказа жили курды. Вооруженные нападения на эти территории привели к сильному сокращению численности курдского населения: часть курдов была убита, остальные бежали, получив убежище в Нахичевани. В тот период, когда в трех государствах Южного Кавказа была установлена советская власть, большая часть курдов проживала в Азербайджане.
После того, как первая мировая война закончилась, активировалось курдское национальное движение. Английское правительство пыталось скоординировать курдские восстания, чтобы получить контроль над землями исторического Курдистана. Английское командование поддерживало движения националистов, но Турция усилила свои позиции, и влияние Англии стремительно сошло на нет. Нужно отметить, что идею независимого курдского государства поддерживали представители курдской элиты, а простое население боролось за выживание, и в результате постоянных конфликтов началась массовая эмиграция.
В период 1918-1920 гг, когда существовала Азербайджанская Республика, видным представителем курдской национальности был Хосров бек Султанов, который был военным министром (май — июнь 1918), министром земледелия (июнь — июль 1918), а также с 15-го января 1919 г. генерал-губернатором Карабаха и Зангезура. Среди мусульманских депутатов парламента Азербайджана были курдские депутаты и существовали также вооруженные курдские отряды.
В 1918 году между странами РСФСР и странами Четверного Союза был заключен Брест-Литовский договор, согласно которому Советская Россия выводила свои войска из Батуми, Карса и Ардагана — здесь компактно проживали курды. В 1920 году был заключен Севрский договор, предусматривающий создание независимого Курдистана с участием Турции, Франции и Англии. Через три года Лозаннским договором Севрский был ликвидирован — и раздел исторического Курдистана производился уже между Ираном, Ираком, Турцией и Сирией, при этом Франция получила мандат над Сирией, а Англия над Ираком.
Договоры, обещающие курдскому народу независимое государство в начале XX века, остались лишь в теории. Тяжелое политическое и социально-экономическое положение создавало оптимальные условия для контрреволюции в Курдистанском уезде. На 1920 год здесь жило порядка 5 000 человек, при этом по безземелью в республике Курдистан занимал второе место — крестьяне занимались скотоводством, но в уезде не было ветеринарной службы, поэтому скот был больным, слабым, и доход не приносил. В то же время разгорались постоянные межэтнические конфликты из-за пограничных споров с Карабахом, и в 1924 году Президиум ЦК АКП(б) постановил отделить Политбюро Курдистана от Политбюро Нагорно-Карабахской области, причем первый должен был подчиняться непосредственно центру.
Постановление, предусматривающее создание Курдской автономии на территории Азербайджана, не уточняло границ этой автономии. Фактически Красный Курдистан состоял из 228 населенных пунктов, охватывая части Зангезура, бывших Шушинского, Джебраильского, Джеванширского уездов. Изначально центром территории был город Шуша, но в 1924 году этот статус перешел сначала в Минкенд, затем в Абдаллар, а далее в Лачин.
На начало 1920-х годов в республике было около 30 сел, где жили порядка 34 000 курдов — 2,7% населения Азербайджана. В 1925 году решению территориального вопроса уезда было уделено пристальное внимание. В Курдистан был направлен Багиров, народный комиссар внутренних дел, чтобы изучить положение дел в уезде. Багиров описал положение уезда как ужасное, он отметил безработицу, напряженное отношение между армянами и курдами, а советская власть в глазах крестьян себя сильно дискредитировала. Багиров внес практические инициативы по улучшению ситуации — он предложил выделить кредиты, построить шоссейные дороги и лесопильный завод, создать молочные фермы, построить маслобойные и сыроваренные заводы, усилить ветеринарную помощь, начать разработку полезных ископаемых, изучить гидроэлектрические возможности края, создать лечебные санатории на минеральных источниках.
После изучения доклада Багирова ЦК АКП(б) принял ряд постановлений — усилил государственную и партийную работу в крае, увеличил финансирование сферы образования, простимулировал экономические возможности края. В дальнейшем советское государство активно подключилось к определению статуса курдского населения Турции и Ирана.
В конце 1920-х — начале 1930-х г численный состав курдов в Азербайджане изменился из-за переселенцев из Турции и Ирана: здесь прошли антиправительственные курдские выступления, и в результате подавленных мятежей и восстаний, курдские племена начали массово возвращаться в советский Азербайджан. Советское государство массово поддерживало эмиграцию, обещая курдам политическую свободу, земли, орудия труда, рабочий скот. Временно курдов разместили в Нахичевани, весной 1927 года 400 человек переселили в Нухинский уезд, а 5 ноября 1927 года было постановлено переселить курдов из Турции, которые ожидали пока в Нахичевани, в Нухинский уезд. В 1928 году часть курдов переселили в Агдамский уезд, Евлахский район, а 16 января 1929 года вышел указ о переселении 334 семейств из Агдамского уезда в Нухинский. Но часть курдов отказалась от переезда, так как они уже обосновались в Евлахе, часть решили переселиться в нагорную часть Шарурского района, а остальные отправились в Нахичевань.
Далее советское правительство не только не выполнило свои обещания, но и провело насильственную коллективизацию, раскулачивание, что привело к недовольствам среди курдов. Курды стали требовать возвращения в Турцию, и Совет народных комиссаров Азербайджанской ССР решил переселить их вглубь Нахичеванской АССР. Однако курды не соглашались оставаться на территории Азербайджана, начались восстания — сначала в Турции, потом на территории Азербайджана и Армении. В результате в середине 1930-х годов Турецкое правительство согласилось востребовать курдских перебежчиков, и они стали переселяться обратно в Турцию.
Советское государство решило компенсировать фиаско с курдскими переселенцами, обустроив жизнь местных курдов. В начале 1930-х годов начались активные действия в этом направлении: было предложено создать курдскую азбуку, в Шушинском педагогическом техникуме открыли курдское отделение, в Лачине открылся курдский педагогический техникум. Также в крае открылись курдские школы, с 1931 года начался выпуск учебников для начальных классов на курдском языке. Все законы, постановления и решения переводились, в том числе, на курдский язык. Но продолжительность всех этих мероприятий была весьма скромной — в дальнейшем учеников перевели на азербайджанские учебники, на азербайджанский язык полностью перешел и педагогический техникум. К середине XX века в большинстве своем курды Азербайджана приняли местные обычаи, культуру, язык — они помнили о своих этнических корнях, но на родном языке уже не говорили.
Морально-нравственные нормативы курдского общества с советизацией практически не изменились. Курды по большей части поддерживали патриархат, большим авторитетом пользовались религиозные деятели, которые могли влиять на общественную жизнь. В каждом курдском племени был свой лидер, шейх, регулировавший личную и общественную жизнь каждого члена племени. Курды старались не вмешиваться в политику, при этом к политической власти относились, скорее, негативно. Они очень неохотно шли в общественные организации и большевистские партии, впрочем их политическая неграмотность и отсталость создавали отличную почву для политической пропаганды. К концу 1930-х годов в республике проживало всего 70 курдов, вступивших в большевистскую партию. После советизации Азербайджана началось активное обустройство Курдской области — строительство медицинских пунктов, шоссейных дорог, культурно-просветительских учреждений. В результате к концу 1920-х годов в области работали одна большая больница, 3 фельдшерских пункта, 42 школы, были профинансированы новые строительные объекты.
$Вывод$
Создание Курдской автономии на территории советского Азербайджана было связано с международной обстановкой и имело политическое значение. Еще в начале XX века возникла идея создать у южных границ России автономный Курдистан. Некоторые дипломаты Российской империи рассчитывали, что автономный Курдистан сможет поднять авторитет России среди восточных народов, укрепить имперские позиции у подножья Южного Кавказа. Но были и те, кто считал, что покровительство курдам приведет к серьезным проблемам для кавказских владений России. В результате, после того как царский режим был свергнут, вопрос был временно забыт. Чтобы возродиться в 1920-х годах.
После восстаний на территории Сирии, Ирана, Ирака, Турции советское правительство взяло инициативу в свои руки, используя симпатии курдов к «рабоче-крестьянскому правительству». К сожалению, по отношению к национальным меньшинствам политика советского правительства была непоследовательной и непродолжительной. К концу 1920-х годов большевики решили создать советский народ, и ведущие державы мира вынуждены были смириться с существованием Советской России. Турция смогла вернуть территорию Курдистана под свой контроль, а Англия официально отказалась от вмешательства в дела Востока. В результате АЦИК ликвидировал Курдистанскую автономию в 1929 году, и курдский вопрос отложили на несколько десятилетий. [1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە بەزمانی (Pусский) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Этот пункт был написан в (Pусский) языке, нажмите на значок , чтобы открыть элемент на языке оригинала!
ئەم بابەتە 1,215 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | Pусский | masimovasif.net
فایلی پەیوەندیدار: 1
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 6
زمانی بابەت: Pусский
ڕۆژی دەرچوون: 26-10-2020 (4 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
پۆلێنی ناوەڕۆک: دۆزی کورد
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: ڕووسی
وڵات - هەرێم: ئازەربایجان
وڵات - هەرێم: کوردستانی (سوور)
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )ەوە لە: 26-11-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 27-11-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 26-11-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,215 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
کورتەباس
بەرنامەی کورد لە ڕوانینی هاوچەرخ تاووتوێی پرسی کورد دەکات وەک پرسێکی سیاسی و مێژوویی و نەتەوەیی
ژیاننامە
سروود محەمەد عەبدوڵڵا
کورتەباس
سەرۆکی پەڕڵەمانی تورکیا: هیچ ناکۆکییەک لەنێوان کورد و تورکدا نییە
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەکی کورد لە کۆتایی سەدەی نۆزدەهەمدا لە باکووری کوردستان
کورتەباس
ڕۆڵی زمانی ڕاگەیاندن لە بنیاتنانی پێکەوە ژیان لە کۆمەڵگە قەیراناویەکاندا (کەناڵە ڕاگەیاندنەکانی هەرێمی کوردستان بە نموونە)
وێنە و پێناس
پیاوانی کورد لە ساڵی 1905 باکووری کوردستان
وێنە و پێناس
پیاوێکی کورد لە باکووری کوردستان 1900
پەرتووکخانە
دارشتنی پلانی ناۆخۆیی بۆ خۆگونجاندن لەگەل گۆرانکارییەکانی کەشوهەوا لە هەرێمی کوردستانی عێراق
ژیاننامە
ئالاء غائب حیسامەدین
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
پەرتووکخانە
ڕێبەری مامۆستا
وێنە و پێناس
شاری سلێمانی ساڵی 1817 وێنەکە لەلایەن ولیەم هیود گەڕیدەی ئینگلیزیی کێشراوە
کورتەباس
ڕۆڵی دەوروبەری زمانی لە گەیاندنی کاتی سینتاکسیی کرداردا (لە شێوەزاری خانەقیندا)
ژیاننامە
شیراز عەبدولغەنی عەبدولکەریم
پەرتووکخانە
کێر کەگارد لە نێوان باوەڕ و ئەقڵدا
پەرتووکخانە
بەراوردی پڕۆسە مۆڕفۆلۆژییەکان لەنێوان زمانی کوردی و فارسیدا (لە ڕوانگەی تیۆری مۆڕفۆلۆژیی مۆڕفیمبناغە)وە
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
وێنە و پێناس
کچانی حاجی حەمە ئاغاى حسێن ئاغا تەها لە شاری سلێمانی لە سەدەی بیستەمدا
ژیاننامە
ڕێباز قانع محەمەد ئەمین
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
ژیاننامە
ئەڤین حسێن عەلی
ژیاننامە
کۆشش مەولان تەها
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
عەبدوڵڵا ئیسماعیل عەبدوڵڵا
ژیاننامە
شەونم عومەر بەکر
ژیاننامە
لاوێن کەمال محەمەد
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
پەرتووکخانە
دەروازەیەک بۆ ناسیونالیزم
ژیاننامە
نەژاد محەمەد ڕەسوڵ
کورتەباس
لە ساڵی 1961دا لە ژمارەی پارێزەران لە هەموو ئێراقدا 900 پارێزەر بووە لە ناویاندا (ئیبراهیم ئەحمەد و مام جەلال تاڵەبانی)ی تێدابوو

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
محەمەدی ماملێ
10-11-2008
هاوڕێ باخەوان
محەمەدی ماملێ
ژیاننامە
حەمدی ساحێبقڕان
15-12-2008
هاوڕێ باخەوان
حەمدی ساحێبقڕان
ژیاننامە
پەروین مەحمود
05-02-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
پەروین مەحمود
ژیاننامە
عەلی بێبەش
12-11-2022
هاوڕێ باخەوان
عەلی بێبەش
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
08-11-2024
هاوڕێ باخەوان
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
ڕێبەری مامۆستا
14-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ڕۆژهەڵاتی کوردستان شاری سنە ساڵی 1980
14-11-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڤیدیۆ
سلێمانی بەم شێوەیە بنیاتنرا
14-11-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
شاری سلێمانی ساڵی 1817 وێنەکە لەلایەن ولیەم هیود گەڕیدەی ئینگلیزیی کێشراوە
14-11-2024
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
یاریگای ئامادەیی سلێما‌نی ساڵی 1970 وێنەی تیپی باسکەی یانەی وەرزشی سیروان
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عەبدوڵڵا ئیسماعیل عەبدوڵڵا
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
شەونم عومەر بەکر
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
نەژاد محەمەد ڕەسوڵ
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ڕێباز قانع محەمەد ئەمین
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
سروود محەمەد عەبدوڵڵا
14-11-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  525,575
وێنە
  111,581
پەرتووک PDF
  20,432
فایلی پەیوەندیدار
  106,267
ڤیدیۆ
  1,587
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,423
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,727
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,204
عربي - Arabic 
31,472
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,436
فارسی - Farsi 
10,765
English - English 
7,737
Türkçe - Turkish 
3,678
Deutsch - German 
1,805
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,162
ژیاننامە 
26,520
پەرتووکخانە 
25,890
کورتەباس 
18,806
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,953
پەند 
13,755
شوێنەکان 
12,022
شەهیدان 
11,924
کۆمەڵکوژی 
10,925
هۆنراوە 
10,473
بەڵگەنامەکان 
8,357
وێنە و پێناس 
7,400
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,487
ڤیدیۆ 
1,481
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
639
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
300
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
326
PDF 
31,897
MP4 
2,618
IMG 
204,635
∑   تێکڕا 
239,476
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
کورتەباس
بەرنامەی کورد لە ڕوانینی هاوچەرخ تاووتوێی پرسی کورد دەکات وەک پرسێکی سیاسی و مێژوویی و نەتەوەیی
ژیاننامە
سروود محەمەد عەبدوڵڵا
کورتەباس
سەرۆکی پەڕڵەمانی تورکیا: هیچ ناکۆکییەک لەنێوان کورد و تورکدا نییە
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەکی کورد لە کۆتایی سەدەی نۆزدەهەمدا لە باکووری کوردستان
کورتەباس
ڕۆڵی زمانی ڕاگەیاندن لە بنیاتنانی پێکەوە ژیان لە کۆمەڵگە قەیراناویەکاندا (کەناڵە ڕاگەیاندنەکانی هەرێمی کوردستان بە نموونە)
وێنە و پێناس
پیاوانی کورد لە ساڵی 1905 باکووری کوردستان
وێنە و پێناس
پیاوێکی کورد لە باکووری کوردستان 1900
پەرتووکخانە
دارشتنی پلانی ناۆخۆیی بۆ خۆگونجاندن لەگەل گۆرانکارییەکانی کەشوهەوا لە هەرێمی کوردستانی عێراق
ژیاننامە
ئالاء غائب حیسامەدین
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
پەرتووکخانە
ڕێبەری مامۆستا
وێنە و پێناس
شاری سلێمانی ساڵی 1817 وێنەکە لەلایەن ولیەم هیود گەڕیدەی ئینگلیزیی کێشراوە
کورتەباس
ڕۆڵی دەوروبەری زمانی لە گەیاندنی کاتی سینتاکسیی کرداردا (لە شێوەزاری خانەقیندا)
ژیاننامە
شیراز عەبدولغەنی عەبدولکەریم
پەرتووکخانە
کێر کەگارد لە نێوان باوەڕ و ئەقڵدا
پەرتووکخانە
بەراوردی پڕۆسە مۆڕفۆلۆژییەکان لەنێوان زمانی کوردی و فارسیدا (لە ڕوانگەی تیۆری مۆڕفۆلۆژیی مۆڕفیمبناغە)وە
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
وێنە و پێناس
کچانی حاجی حەمە ئاغاى حسێن ئاغا تەها لە شاری سلێمانی لە سەدەی بیستەمدا
ژیاننامە
ڕێباز قانع محەمەد ئەمین
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
ژیاننامە
ئەڤین حسێن عەلی
ژیاننامە
کۆشش مەولان تەها
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ژیاننامە
عەبدوڵڵا ئیسماعیل عەبدوڵڵا
ژیاننامە
شەونم عومەر بەکر
ژیاننامە
لاوێن کەمال محەمەد
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
پەرتووکخانە
دەروازەیەک بۆ ناسیونالیزم
ژیاننامە
نەژاد محەمەد ڕەسوڵ
کورتەباس
لە ساڵی 1961دا لە ژمارەی پارێزەران لە هەموو ئێراقدا 900 پارێزەر بووە لە ناویاندا (ئیبراهیم ئەحمەد و مام جەلال تاڵەبانی)ی تێدابوو

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 2.063 چرکە!