پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
حەسەن بەکر ئەحمەد
27-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئەلێکسەندەر ئەرۆنسۆن (کاک ئەسکەندەر) لە کەمپی نازییەکانەوە بۆ بەرپەتی سێدارەی بەعسییەکان
27-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەڕامەی تێکەڵاو لە تەقتەق ساڵی 1987
26-07-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
مانی ڕەحیمی
26-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی گەڕەکی زانیاری شاری هەولێر ساڵی 1989
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
ڕێپێدراوی سەربازی بەریتانیا لەگەڵ دوو کەسایەتی شارۆچکەی سۆران ساڵی 1957
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی ڕووناهی گەڕەکی شۆڕشی شاری هەولێر ساڵی 2000
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک چەکداری عەشیرەتی هەرکی لە گوندی شێخ توڕاب، هەولێر ساڵی 1964
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
چوار گەنجی گوندی زارگەلی شارەدیی خەلیفان ساڵی 1987
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
سەردانی سەرۆک کۆماری ئێراق عەبدولڕحمان عارف بۆ شارەدێی هەریر ساڵی 1967
26-07-2024
زریان عەلی
ئامار
بابەت 526,813
وێنە 106,608
پەرتووک PDF 19,800
فایلی پەیوەندیدار 99,756
ڤیدیۆ 1,452
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
301,586
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,806
هەورامی 
65,781
عربي 
29,009
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,393
فارسی 
8,639
English 
7,180
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,241
پەرتووکخانە 
25,233
ژیاننامە 
24,334
کورتەباس 
17,157
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,498
پەند و ئیدیۆم 
12,417
شەهیدان 
11,553
شوێنەکان 
11,492
کۆمەڵکوژی 
10,884
هۆنراوە 
10,200
بەڵگەنامەکان 
8,317
وێنە و پێناس 
7,285
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
1,872
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,444
ڤیدیۆ 
1,356
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
815
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
723
شوێنەوار و کۆنینە 
628
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
79
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
311
PDF 
30,001
MP4 
2,356
IMG 
194,830
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
شەهیدان
عەبدولخالق مەعروف
ژیاننامە
حەمە ئەمین خواشتی
ژیاننامە
شانیا شەهاب
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
شانشینی مەلکیشی ناسراو بە کوردستان و ڕۆڵی لە شەڕی نێوان سەفەوییەکان و عوسمانییەکاندا
هەر کونج و ڕووداوێکی وڵات، لە ڕۆژهەڵاتەوە تا ڕۆژاوا، لە باکوورەوە تا باشوور... دەبێتە سەرچاوەی کوردیپێدیا!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
1 دەنگ 5
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

شانشینی مەلکیشی ناسراو بە کوردستان و ڕۆڵی لە شەڕی نێوان سەفەوییەکان و عوسما...

شانشینی مەلکیشی ناسراو بە کوردستان و ڕۆڵی لە شەڕی نێوان سەفەوییەکان و عوسما...
ناونیشانی بابەت: شانشینی مەلکیشی ناسراو بە #کوردستان# و ڕۆڵی لە شەڕی نێوان سەفەوییەکان و عوسمانییەکاندا
ئامادەکردنی: حسێن بلباس
ناسینی مێژووی ھەر نەتەوەیەک کاریگەرییەکی ھەرە مەزنی ھەیە لەسەر جوانتر ناسینی پێکھاتەکانی کۆمەڵایەتی و کولتووری لەناو جڤاک و کومەڵگەدا.
ناسینی مێژوو و پێکھاتەکانی ھەر کومەڵگایەک ئەرکی سەرشانی ئەندامانی ئەو کۆمەڵگایەیە و توێژینەوە لەم ئاستەدا دەتوانێ ببێتە ھۆی ڕوونبوونەوەی تاکەکان و ھەروەها ئامرازێکی کاریگەرە بو توێژینەوە و پەرەپێدانی مرۆڤ و چین و پێکھاتەکانی ئەو کۆمەڵەگایە.
دوای ئینسان، بنەماڵە و خانەدان و هۆز و خێڵەکان بەرچاوترین و سەرەکیترین بناغەکانی پێکھێنەری ئەو کۆمڵگایەن.

$پایتەختی شانشینی مەلکیشی (Melkîşî) $
شاری #چەمشگزەک# (#چمشگزک#) بووە، بۆیە زۆر جار بە شانشینی چمشگزک تۆمار کراوە.
لەسەرچاوە مێژووییەکاندا، ناوی شانشینی مەلکیشی بەم جۆرە تۆمار کراوە (مەلکیشی، چەمشگزەک، کوردستان)، بەڵام ناوە درووستەکەی (مەلکیشی)یە و بە کوردستان ناسراو بوو و چەمشگزەک ناوی پایتەختەکەیەتی.
ئەم شانشینە دەکەوێتە باشووری ئەرزینجان و باکووری #دیاربکر#، سنووری شانشینی مەلکیشی سنوورێکی فراوان بووە، شارەکانی (#دەرسیم#، عەرەبگیر، خەربووت، مووش، بینگول، بەشێک لە ئەلازێر، بەشێک لە دیاربکر، بەشێک لە #ئەرزنجان#، بەشێک لە #ئەرزەڕۆم#، بەشێک لە سیواس)...ی لەخۆ گرتووە.
شانشینی مەلکیشی شانشینێکی کۆنی کوردانی هەزەبانییە، کە لەپێش زایین هەر بەشێک بووە لە هەزەبان (هیزولان)، بەڵام لەسەردەمی پاشا مەلکیشۆ هەزەبانی (بلباس) ئەم شانشینە زۆر بەهێزتر بووە و 34 قەڵا 16 شار لەژێر قەڵەمڕەویدا بووە.
پاشا مەلکیشۆ لەدەوروبەری ساڵی 1045ی زایینی فەرمانڕەوایی کردووە. پاشا مەلکیشۆ بلباس نەوەی پاشا ئەبولهیجا موسک کوڕی پاشا چەکۆی هەزەبانییە.
مەلکیشییەکان نەوەی بێگەردی هەزەبانییەکانن و بەشێکی گرنگی هۆزەکانی بلباسن، هەزەبانی خاون دەوڵەتێکی کوردی بەهێز بوونە لە کوردستان، ئەتوانین بڵێین لە دەوڵەتە هەرە بەهێزەکانی کوردستان بوونە، کە شاری هەولێر پایتەختیان بووە، سنووری دەوڵەتی هەزەبانی تەواوی #باشووری کوردستان# و زۆربەی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و بەشێک لە وڵاتی ئێستای ئێڕاق و ئێران و بەشێک لە باکوور و ڕۆژاوای کوردستانی دەگرتەوە.
دەوڵەتی مەلکیشی (کوردستان) دەوڵەتێکی هەزەبانی بووە، یاخود ئەتوانین بڵێین دوایین دەوڵەتی کوردیی هەزەبانی بووە.
میر #شەرەف خانی بەدلیسی# و ڤیلادیمێر مینۆرسکى و ئەمین زەکى بەگ، سەبارەت بە ملکیشى دەنووسن، مەلکیشییەکان بە زۆرى قەوغایى و حەشامەت و دارایى، سەرتۆپی هۆزەکانى کوردستانن، لە سەدەى 7 و 8 کۆچی، نزیکەى هەزار ماڵێکیان لە ڕیزى میرانى لاى پادشاى ئێران بوون، مەلکیشى هەمیشە فەرمانڕەواى سەربەخۆ وخۆماڵییان بەسەرەوە بووە و بەرفراوانیى وڵاتەکەیان و زۆریى حەشامەتەکەیان لە ڕادەیەک دایه، کە هەموو کەسێک و تەنانەت پادشایانى زەمان، لە دەفتەر و پسوولەکانى دیواندا بە وڵاتەکەیان دەڵێن (کوردستان).
شەرەف خانی بەدلیسی ئاماژە بەوەش دەکات، کە دەوڵەت و پاشایانی زلهێزی وەک جەنگیز خان و تەیموور گۆرگان و شاهرۆخ میرزا و قەرە یوسفی تورکمانیش دەستیان بۆ نەبردوون و نەیان توانیوە لێیان زەوت بکەن.
شانشینی مەلکیشی بێجگە لەوەی دەوڵەتەکەی خۆی ڕۆڵێکی باڵای گێڕاوە لەسەردەمی فەرمانڕەوایی ئەیووبی، لەسەردەمی پاشابەهائەدین خەلیل کوڕی پاشا مەلک ئەلعادل محەمەد کوڕی پاشا مەلیک ئەلعادل مەلکیشۆ لەسەرکردە هەرە گەورە و باڵاکانی مەلیک عادل و مەلیک کامل ئەیووبی بووە، هەروەها فەرمانڕەوای جەزیرە و حەران و ڕوها و فەرمانڕەوای شام و فەرمانڕەوای قاهیرە بووە و لە هەمان کاتدا سوپاسالاری سوپای ئەیووبی بووە (قائد الجیوش المنصورة) و ڕۆڵێکی بەرچاوی گێڕاوە لە شەڕی نێوان ئەیووبی و سەلجووقیدا.
هەروەها میر عزەدین کوڕی پاشا مەلک ئەلعادل محەمەد کوڕی پاشا مەلک ئەلعادل مەلکیشۆ لەسەرکردە باڵاکانی ئەیووبی بووە و ماوەیەک فەرمانڕەوای شام بووە.
میر ئەسعد کوڕی پاشا محەمەد کوڕی پاشا مەلکیشۆ لە میران و سەرکردەکانی ئەیووبی بووە.
میر فەخرەدین محەمەد کوڕی میر ئەسعەد کوڕی پاشا محەمەد کوڕی پاشا مەلکیشۆ، سوپاسالار و لە میران و سەرکردە هەرە باڵاکانی مەلیک ناسری ئەیووبی بووە، تا نەمانی دەوڵەتی ئەیووبی بە دەست مەمالیک ڕازی نەبوو بە هاتنە سەر دەسەڵاتی مەمالیک.
لە میرە هەرە گەورە و باڵاکانی سوڵتان #سەڵاحەدینی ئەیوبی# میر وەهسوزان کوڕی میر مەنسوور کوڕی میر وەهسوزان کوڕی پاشا مەلکیشۆ، کە میرێکی گەورە و شاعرێکی بەناوبانگ بوو.
پاشا مەلیک ئەلعادل خالید کوڕی پاشا بەهائەدین مەلکیشی لە پاشا بەهێزەکانی کوردستان بووە و دەوڵەتی مەملووکی پەیوەندییان لەگەڵ کردووە و دانیان بە شانشینەکەیاندا ناوە، هەروەها کوڕەکانی میر ئەحمەد، میر مەحموود، میر جەلال، میر عەلائەدین عەلی، میر کەیقوباد لەو میرانە بوونە، کە ناویان لە پەڕتووکی (صبح الأعشی)دا هاتووە و دەوڵەتی مەملووکی دانی پێدا ناون.
میر عەلائەدین عەلی کوڕی پاشا خالیدی مەلکیشی فەرمانڕەوای میرنشینی (خەربووت، خرت پرت) بووە و دەوڵەتی مەملووکی دانی بە دەساڵەتەکەدایاندا ناوە و قلقشندی ئاماژەی پێ کردووە.
پاشا (کەیقوباد) لەدوای باوکی پاشا خالیدی مەلکیشی بووەتە پاشای کوردستان.
دوای ئەو کوڕەکەی پاشا مەلیک ئەلعادل تاجەدین یەڵمان لە پاشا هەرە بەهێزەکان بووە و سەردەمی ئەو سەردەمی تەیمووری لەنگ و میر موتەهرتەن بووە، پاشا تاجەدین ناسناوی وەک باب و باپیرانی مەلیک ئەلعادل (پاشای دادگەر) بووە، کە یەکەم ئەکادیمیا و پەیمانگای بۆ میرانی کوردی دامەزراندووە و بە پەیمانگای (یەڵمانی) ناسراوە.
پاشا تاجەدین یەڵمان توانیبووی هاوپەیمانیی لەگەڵ دەوڵەتانی دەوروبەری ببەستێت، بەتایبەتی دەوڵەتی مەغۆل بە سەرکردایەتیی پاشا تەیمووری لەنگ (تەیموور کورکان)، لە شەڕی عوسمانی و مەغۆلیدا شانشینی مەلکیشی ڕێککەوتنێک لەگەڵ تەیمووری لەنگی پاشای مەغۆل دەبەستێ و ئەم ڕێککەوتنە لەسەر بنەمای ئەوە بووە ،کە دەوڵەتی مەغۆل دان بە دەوڵەتی مەلکیشیدا بنێت و ڕێز لەسەروەریی ئەو وڵاتە بگرێ و لەبەرانبەردا شانشینی مەلکیشی (کوردستان) ڕێز لە دەوڵەتی مەغۆل بگرێ و ڕێگر نەبێت لە هێرشکردنە سەر عوسمانی لەلایەن مەغۆلەکان، چونکە کە تەیمووری لەنگ دەوڵەتى ئاق قۆینلۆ و قەرەقۆینلۆى تێک دا و کۆتایى پێ هێنان، یوسف ڕەش، سەرۆکى قەرەقۆینلۆیەکانی بەدیل گرتبوو، ئەوجا لە باشوورى زێى فورات بەرەو ڕۆژاوا هەڵکشا، بەڵام مەلکیشییەکان ڕێگایان لە مەغۆلەکان گرتبوو نەیانهێشت لەشکرى تەیمووری مەغۆلى لە سنوورەکانیان تێپەڕن.
سەردەمى مەغۆلەکان، ئەنادۆل داگیر کرا، هۆلاکۆ (پەشموتای) کوڕى خۆى کردبووە والیى (سیواس) و فەرمانى پێ دابوو، کە هێرش بکاتە سەر شانشینی مەلکیشی، پەشموتای بە سوپای مەغۆل هێرشی کردە سەر مەلکیشییەکان و لەبەرانبەردا سوپای مەلکیشی ڕووبەڕوویان بوونەوە و لەنزیک ناوچەی (کەزەل کەلیسه)، کە سەر بە ناوچەکانی مەلکیشی بوو، شەڕێکی خوێناوی قەوما و بۆ ماوەى دوو مانگ شەڕ لەنێوان هەردوولادا بەردەوام بوو، لەکۆتاییدا سوپای مەغۆل شکان و میر پەشموتای کوڕی پاشا هۆلاکۆ هەڵات.
لە ساڵی 1328ی زایینی فەرمانڕەوای ئەرزینجان، کە سەر بە تۆرکمانە ئاق قۆینلۆوەکان بوو، هێرشی دەکردە سەر سنووری دەوڵەتی مەلکیشی، بۆیە مەلکیشییەکان بە سوپایەکی تۆکمە هێرش دەکەنە سەری و دەیکوژن. هەروەها ملکیشییەکان لەگەڵ ئیلخانییەکان جێگرى مەغۆلەکان و ئاق قۆینلۆ تورکەمان شەڕێکى زۆریان کردووە و توانیویانە خۆیان بپارێزن.

$جەنگی شانشینی مەلکیشی و شانشینی زولقەدری$
شانشینی زولقەدر لە شانشینەکانی (#ئەنادۆڵ#) بووە و پایتەختەکەی شاری (بستان) بووە، سەر بە هەرێمی (مەرعەش). لەدوای ڕوخانی دەوڵەتی سەلجووقی دامەزراوە.
ئەم جەنگە لەدەوروبەری ساڵی 1450ی زایینی ڕووی داوە، کاتێک پاشای وڵاتی زولقەدر پاشا (سولەیمان کوڕی محەمەد زولقەدری) بڕیار دەدات هێرش بکاتە سەر شانشینی مەلکیشی (بلباس).
لەو سەردەمەدا، پاشای شانشینی مەلکیشی پاشا (مەلک ئەلعادل شێخ حەسەن بەگ مەلکیشی بلباس، کوڕی پاشا مەلک ئەلعادل تاجەدین کوڕی پاشا کەیقوباد کوڕی پاشا خالید کوڕی پاشا بەهائەدین کوڕی پاشا محەمەد کوڕی پاشا مەلکیشۆ نەوەی پاشای مەزن ئەبولهیجا موسەک هەزەبانی کوڕی پاشا چەکۆ جەعفەر محەمەد هەزەبانی، لە نەوەکانی پاشای مەزن مۆنبازی هەزەبانی) لە شەڕدا بوو لەگەڵ دەوڵەتی ئاق قووینلۆ، کە پاشاکەیان (ئۆزۆن حەسەن ئاق قۆینلۆ تورکمان) بوو. زولقەدرییەکان کە لەسەر هەردوو قەڵای (کوئراک) و (وئراک) کێشەیان لەگەڵ مەلکیشی بلباس هەبوو، بۆیە ئەم دەرفەتەیان بە هەل زانی بۆ هێرشکردنە سەر پاشا ئەلمەلیک ئەلعادل شێخ حەسەن بەگ مەلکیشی بلباس، چونکە پاشا شێخ حەسەن مەلکیشی سەرقاڵی بەرەنگاربوونەوەی سوپای ئاق قۆینلۆ بوو.
پاشا سولەیمانی زولقەدر بە سوپایەکی (30) هەزار کەسیی لە تورکمان هێرش دەکاتە سەر کوردانی بلباس لە شانشینی مەلکیشی، پاشا شێخ حەسەن مەلکیشی بلباس دوای ڕاوێژکردن لەگەڵ میر و سەرکردە سەربازییەکانی بڕیار دەدات، سوپاکەی بکاتە دوو بەش، بەشێکیان بەردەوامی بە شەڕکردن بدەن بەرانبەر دەوڵەتی (ئاق قۆینلۆ) لە دەشتی (سەفان)، کە سنووری شانشینی مەلکیشی بووە لەنزیک شاری (بینگۆل) و بەشێکی دیکەی سوپاکەی ڕەوانە دەکات بۆ شەڕکردن بەرانبەر زولقەدرییەکان، دوای پێنج ڕۆژ شەڕکردن سوپاس کوردانی مەلکیشی بلباس بەسەر تورکمانە زولقەدرییەکان زاڵ دەبن و خەراپیان بەسەر دێنن، بۆیە پاشا سولەیمان زولقەدری پاشەکشە دەکات بۆ قەڵای خەربووت و کۆتایی بەم شەڕە دێت. لە هەمان کاتدا مەلکیشی سەربازانی ئاق قۆینلۆ ڕاو دەنێت.
مەلکیشی لە شەڕی عوسمانی و سەفەویدا ڕۆڵێکی یەکلاکەرەوەی هەبووە لەنێوان ئەو دوو هێزەدا پشتگیریی هەر بەرەیەکی کردبا سەرکەوتن بۆ ئەو دەبوو. لە شەڕی چاڵدێراندا مەلکیشی سەرەتا پشتگیریی شائیسماعیلی سەفەوییان کرد، بۆ ئەوەى لە جووڵانەوەى سەربازیدا یارمەتیى شا بدەن قەڵاتى کەماهیان (کەماخ)، کە لە قەڵاکانى ملکیشى بوو، بۆ بەجێ هێشت لە باشوورى ئەرزینجان، تا بیکاتە بنکەى سەربازیى خۆى، بە مەرجێ دان بە سەربەخۆیى وڵاتەکەیاندا بنێ و لەبەرانبەردا شا ئیسماعیلی سەفەوی بەشێکی زۆری (ئێڕاقی عەجەمی) بەخشییە پاشا حاجی ڕۆستەم بەگ مەلکیشی بلباس.
بەڵام، کە لە بەرەی سەفەوی کشانەوە، عوسمانییەکان توانییان زۆر بەئاسانی سەرکەوتن بەدەست بهێنن، (باشترین بەڵگە بۆ ئەم بابەتە، نامەی سوڵتان بایەزیدی دووەم عوسمانی، کە بۆ پاشا حاجی ڕۆستەم بەگی مەلکیشی بلباس ناردوویەتی و هەروەها پەڕتووکی شەرەفنامەیە).
سوڵتان سەلیمی عوسمانی چەند نامەیەک بۆ پاشا ڕۆستەم ڕەوان دەکات و داوای لێ دەکات هاوکاریی بکات و لە بەرەی شا ئێسماعیل پاشا بکشێتەوە، ڕۆستەم ئەم کارەی کرد و لە شەڕی چاڵدێران کشایەوە.
لەدوای شەڕی چاڵدێران، مەلکیشی بووە هاوپەیمانی عوسمانی، بەڵام لە هەمان کاتدا سەربەخۆیی خۆی بەرانبەر بە عوسمانی پاراستبوو.
لەدوای ساڵی 1514ز، مەلکیشی بووە دوژمنی سەرسەختی سەفەوی و سێ جار بە تەنیا شەڕی سەفەوییان کردووە.
مەلکیشی بە سەرکردایەتیی پاشا پیر حسێن بەگ مەلکیشی بلباس، کە پێشتر هەولێریان لە سەفەوییەکان گرتبوو، سێ جار چوون بۆ هاوکاریی میر سەید فەرمانڕەوای سۆران و میر یوسف بەگ میری ورمێ، کە بە غازی قڕان ناوبانگی دەرکردبوو، هەروەها بۆ لای ئەسکەندەر بەگ لە برادۆست. لەڕاستیدا لە یەکێک لەم سێ شەڕەدا خودی شا ئیسماعیلی سەفەوی لەگەڵ سوپاکەیدا هات و لە هەر سێ خول دۆڕابوو و گەڕابووەوە دواوە.
دیسان دواتر لە دەوروبەری نووسەیبین، سەفەوییەکان لە شەڕێکی گەورەدا لە شوێنێکدا بە ناوی کۆچ هەسار، لە ساڵی 1516ز، خۆیان کۆ کردەوە و مەبەستیان تۆڵەکردنەوە بوو لەو شکەستەی و لە شەڕی چاڵدێران تووشیان ببو، ئەم شەڕە شەڕێکی یەکلاکەرەوە بوو لەنێوان سەفەوییەکان و عوسمانییەکان.
سوپای عوسمانی بۆ دوو دەستە دابەش ببوو، دەستی ڕاست لەسەربازانی عوسمانی پێکهاتبوو و دەستی چەپیش لە جەنگاورە کوردەکان، شەڕ دەستی پێ کرد و ڕووبەڕوو هاتنەوە، وەک هەور تێکەڵاو بوون، لەگەڵ دەریای ڕژاو و ڕەشەبایەکی ژاوەژاو. لەو شەڕە خوێناوییەدا، ئەو گرووپەی کە یەکەمجار ئاگری شەڕی داگیرساند، سوپای ڕۆژەکی (بلباس) بوو، لە کاتی جەنگدا هێزەکانی لای چەپ زۆر کەم پیشان دەدا و خەریک بوو دوچاری شکست ببن، چونکە ستەمکاریی بەربەری قزلباشە سەفەوییەکان بە هێزێکی زۆر هێرشیان کرد، هەواڵ گەیشتە پاشا پیر حسێن بەگی دووەمی بلباس پاشای شانشینی مەلکیشی، کە بەشداریی شەڕیان نەکردبوو، کە سوپای کورد و جەنگاوەرانی بلباس خەریکە بە یەکجاری بشکێن، بۆیە مەلکیشییەکان، کە بەشداریی شەڕیان نەکربوو، بە سەرکردایەتیی پاشا پیر حسێن بەگی دووەم مەلکیشی بلباس، بە سوپایەکی 50 هەزار شەڕکەرەوە هاتە یارمەتیی کوردان و ئەمیرەکانی کوردستانی بەجێ نەهێشت و سەرکەوتنێکی گەورە بەسەر سەفەوییەکان تۆمار کرا.
لەڕاستیدا شانشینی مەلکیشی هەمیشە سەروەریی تەواوی کوردانی پاراستووە، هەروەک چۆن (#ئەمین زەکی بەگ#، ڤیلادمێر مینۆرسکی، د. #نووری دەرسیمی#) ئاماژەیان بەوە کردووە، کە ئاڵای شانشینی مەلکیشی ئاڵایەک بووە، کە لە تەواوی کوردستان ڕێزی لێ گیراوە و حیسابێکی تایبەتیان بۆ کردوون. ئەمین زەکی بەگ، لە پەڕتووکە مێژووییەکەیدا ئاماژە بەوە دەکات، کە ئاڵای مەلکیشی بەسەر تەواوی کوردستاندا شەکاوەتەوە.

$سەرچاوەکان:$
1- دیاربکریە، ابو بکر طهرانی.
2- سیاحتنامه، اولیاء جلبی.
3- معجم البلدان، یاقوت الحموی.
4- نجوم الزاهرة.
5- تاریخ اربل، ابو الهیجاء الهذبانی.
6- شرف نامه، شرف خان بدلیسی.
7- ایرج افشار سیستانی.
8- امین زکی بک، تارخ دول وامارات الکوردییە.
9- عباس نامە.
10- حسێن بلباس.
11- ڤیلادیمیر مینورسکی.
12- هنری فێڵد.
13- مارک سایکس.
14- شمس القهقهه.
15- سیرە العادل.
16- ملوک آل عثمان.
17- سیرة الفاتح.
[1]
ئەم بابەتە 902 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی baskurd.basnews.com - 02-01-2023
فایلی پەیوەندیدار: 1
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 7
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 02-01-2023 (1 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
شار و شارۆچکەکان: هەولێر
شار و شارۆچکەکان: ئەرزەروم
شار و شارۆچکەکان: ئەرزینجان
شار و شارۆچکەکان: ئامەد
فۆڵدەرەکان: مێژووی کۆن
وڵات - هەرێم: باکووری کوردستان
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( سارا سەردار )ەوە لە: 02-01-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 02-01-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 02-01-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە 902 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.119 KB 02-01-2023 سارا سەردارس.س.
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
کورتەباس
مۆری شێخ عەبدولقادری کوڕی شێخ حەسەنی هەشەزینی (شێخ قادری چل فەقێ)
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 06
ژیاننامە
مانی ڕەحیمی
ژیاننامە
شانیا شەهاب
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
لیڤا شاخەوان عەلی
کورتەباس
کەسایەتی و گەوهەرێک لەدەریای مەدرەسە ئایینی یەکەی هەشەزینی دۆزرایەوە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
کورتەباس
ئۆچین دیلاکرۆ پێشەوای ڕۆمانسیەت
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی گەڕەکی زانیاری شاری هەولێر ساڵی 1989
کورتەباس
لادانی مناڵ هۆیەکانی و چارەسەرکردنی
وێنە و پێناس
دەروازەی شاری خۆی لە ساڵی 1904
ژیاننامە
حەسەن بەکر ئەحمەد
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
شیلان شەماڵ مستەفا
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
پەرتووکخانە
ئەرکی مێژوونووس و بایەخی مێژوو
وێنە و پێناس
ڕێپێدراوی سەربازی بەریتانیا لەگەڵ دوو کەسایەتی شارۆچکەی سۆران ساڵی 1957
ژیاننامە
ناسر فەتحی
پەرتووکخانە
لەمپەرەکانی بەردەم ناسیۆنالیزمی کوردی چین؟
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
ژیاننامە
عومەر حامید
وێنە و پێناس
گەشتی بەهارەی خێزانێک بۆ کۆمەڵگەی پیرزین ساڵی 1990
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەڕامەی تێکەڵاو لە تەقتەق ساڵی 1987
ژیاننامە
سایە ئیبراهیم خەلیل
پەرتووکخانە
ئەلێکسەندەر ئەرۆنسۆن (کاک ئەسکەندەر) لە کەمپی نازییەکانەوە بۆ بەرپەتی سێدارەی بەعسییەکان
کورتەباس
چارەسەرکردنی دەروونی هۆیەکە بۆ رزگاربوون لە ترسە دەروونی یەکان-بەشی یەکەم
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 05
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە

ڕۆژەڤ
شەهیدان
عەبدولخالق مەعروف
15-12-2008
هاوڕێ باخەوان
عەبدولخالق مەعروف
ژیاننامە
حەمە ئەمین خواشتی
28-07-2019
زریان سەرچناری
حەمە ئەمین خواشتی
ژیاننامە
شانیا شەهاب
23-07-2024
سەریاس ئەحمەد
شانیا شەهاب
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە
23-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
ڕەوا جەلیزادە
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
24-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
سەربەست بامەڕنی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
حەسەن بەکر ئەحمەد
27-07-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ئەلێکسەندەر ئەرۆنسۆن (کاک ئەسکەندەر) لە کەمپی نازییەکانەوە بۆ بەرپەتی سێدارەی بەعسییەکان
27-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەڕامەی تێکەڵاو لە تەقتەق ساڵی 1987
26-07-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
مانی ڕەحیمی
26-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی گەڕەکی زانیاری شاری هەولێر ساڵی 1989
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
ڕێپێدراوی سەربازی بەریتانیا لەگەڵ دوو کەسایەتی شارۆچکەی سۆران ساڵی 1957
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی ڕووناهی گەڕەکی شۆڕشی شاری هەولێر ساڵی 2000
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک چەکداری عەشیرەتی هەرکی لە گوندی شێخ توڕاب، هەولێر ساڵی 1964
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
چوار گەنجی گوندی زارگەلی شارەدیی خەلیفان ساڵی 1987
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
سەردانی سەرۆک کۆماری ئێراق عەبدولڕحمان عارف بۆ شارەدێی هەریر ساڵی 1967
26-07-2024
زریان عەلی
ئامار
بابەت 526,813
وێنە 106,608
پەرتووک PDF 19,800
فایلی پەیوەندیدار 99,756
ڤیدیۆ 1,452
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
301,586
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,806
هەورامی 
65,781
عربي 
29,009
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,393
فارسی 
8,639
English 
7,180
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,241
پەرتووکخانە 
25,233
ژیاننامە 
24,334
کورتەباس 
17,157
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,498
پەند و ئیدیۆم 
12,417
شەهیدان 
11,553
شوێنەکان 
11,492
کۆمەڵکوژی 
10,884
هۆنراوە 
10,200
بەڵگەنامەکان 
8,317
وێنە و پێناس 
7,285
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
1,872
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,444
ڤیدیۆ 
1,356
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
815
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
723
شوێنەوار و کۆنینە 
628
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
79
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
311
PDF 
30,001
MP4 
2,356
IMG 
194,830
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
کورتەباس
مۆری شێخ عەبدولقادری کوڕی شێخ حەسەنی هەشەزینی (شێخ قادری چل فەقێ)
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 06
ژیاننامە
مانی ڕەحیمی
ژیاننامە
شانیا شەهاب
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
لیڤا شاخەوان عەلی
کورتەباس
کەسایەتی و گەوهەرێک لەدەریای مەدرەسە ئایینی یەکەی هەشەزینی دۆزرایەوە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
کورتەباس
ئۆچین دیلاکرۆ پێشەوای ڕۆمانسیەت
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی گەڕەکی زانیاری شاری هەولێر ساڵی 1989
کورتەباس
لادانی مناڵ هۆیەکانی و چارەسەرکردنی
وێنە و پێناس
دەروازەی شاری خۆی لە ساڵی 1904
ژیاننامە
حەسەن بەکر ئەحمەد
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
شیلان شەماڵ مستەفا
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
پەرتووکخانە
ئەرکی مێژوونووس و بایەخی مێژوو
وێنە و پێناس
ڕێپێدراوی سەربازی بەریتانیا لەگەڵ دوو کەسایەتی شارۆچکەی سۆران ساڵی 1957
ژیاننامە
ناسر فەتحی
پەرتووکخانە
لەمپەرەکانی بەردەم ناسیۆنالیزمی کوردی چین؟
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
ژیاننامە
عومەر حامید
وێنە و پێناس
گەشتی بەهارەی خێزانێک بۆ کۆمەڵگەی پیرزین ساڵی 1990
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەڕامەی تێکەڵاو لە تەقتەق ساڵی 1987
ژیاننامە
سایە ئیبراهیم خەلیل
پەرتووکخانە
ئەلێکسەندەر ئەرۆنسۆن (کاک ئەسکەندەر) لە کەمپی نازییەکانەوە بۆ بەرپەتی سێدارەی بەعسییەکان
کورتەباس
چارەسەرکردنی دەروونی هۆیەکە بۆ رزگاربوون لە ترسە دەروونی یەکان-بەشی یەکەم
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 05
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە
فۆڵدەرەکان
ژیاننامە - ڕەگەزی کەس - نێر شەهیدان - ڕەگەزی کەس - نێر ژیاننامە - نەتەوە - کورد شەهیدان - نەتەوە - کورد وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان پەرتووکخانە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان بەڵگەنامەکان - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان کلتوور - مەتەڵ - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان ژیاننامە - جۆری کەس - چالاکی سیاسی شەهیدان - جۆری کەس - قوربانیی شەڕی دەوڵەتی ئیسلامی - داعش

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.671 چرکە!