پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
گوتار لەنێو گوتار
01-07-2024
هەژار کامەلا
وێنە و پێناس
چەند جەردەوانێکی کورد بە جلوبەرگی کوردی و گەریلاوە، بەهاری ساڵی 2024
30-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
کامەران عەبدولکەریم
29-06-2024
زریان سەرچناری
پەرتووکخانە
فسیۆلۆژی سێکس
29-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
سەرەتایەکی ون
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
زامەکان دەکولێنەوە
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
بابە لاق درێژ
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
10 کورتە چیرۆکی ئینگلیزی
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کێشەیەکی قوڵ
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
گفت و گۆیەکی ئەدەبی لەگەڵ شاعیری کلاسیکی بورهان جاهید دا
28-06-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت 519,899
وێنە 105,229
پەرتووک PDF 19,551
فایلی پەیوەندیدار 98,047
ڤیدیۆ 1,414
ژیاننامە
لەیلا زانا
ژیاننامە
تاهیر ئەحمەد حەوێزی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنام...
یادنامە
ژیاننامە
تۆفیق ئەفەندی
پەرتووکخانە
گوتار لەنێو گوتار
جاف
بەرهەمەکانتان بە ڕێنووسێکی پوخت بۆ کوردیپێدیا بنێرن. ئێمە بۆتان ئەرشیڤ دەکەین و بۆ هەتاهەتا لە فەوتان دەیپارێزین!
پۆل: هۆز - تیرە - بنەماڵە | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Kurdîy Serû1
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

جاف

جاف
جاف یەکێکە لە ئێڵە گەورەکانی کورد و دابەش بوون لەنێوان هەر دوو بەشی کوردستانی ڕۆژهەڵات و باشوور. لە ساڵی 1114 دروستبووە لەلایەن پاشا زاهیر بەگی جاف، سەرۆکە گرنگەکانی دی محەممەد پاشای جاف، عادیلە خانم، عوسمان پاشای جاف وە مەحمود پاشای جاف، خانووی بابوباپیرانی قەڵای شێروانەیە. ئیمپراتۆریەتی عوسمانی ناونیشانی پاشای پێ بەخشیون وەک خانەدان لە ساڵەکانی 1700، گەورەترین هۆزی #سلێمانی#ە.
$کورتەباسێک هۆزی وەستاگەل$
هۆزی وەستاگەل: یەکێکە لە تیرەکانی جاڤ و لەکۆمەڵێک بنەماڵەپێک هاتوون کە زۆرێکیان دەچنەوە سەر یەک بەرەباب، وەهەندێکیانیش بەهۆی ژن و ژنخوازییەوە ئاوێتە بوون و خزمایەتیان بتەوە وبووە,پاشان پێکەوە ناوی (وەستاگەلیان) هەڵگرتووە و بوون بە عەشیرەتێکی گەورە لەزۆر بەی شارو شارۆچکەکانی کوردستان بوونیان هەیە. شوێنی بنەڕەتیان دەگەڕێتەوە بۆ وڵاتی (ئێران) لەشاری (جوانڕۆ)و دوروبەری، وە قسەی تریش لە ناو ڕیش سپی و پیاوە بەتەمەنکانیاندا هەیە,کە گوایە لە سنوری (ئەرمینیاو و ئازربنجان) وە هاتوون بۆ وڵاتی (ئێران) وپاشان لەوێشەوە بۆ (کوردستانی عیراق).پاڵپشت بەم بۆ چوونە (عەشیرەتی وەستاگەل) لەدەگەڕێنەوە سەر پێکاتەی دووهەمی نەتەوەی (کورد) کە هیندوو ئەوروپێکانە,دیارە هیندو ئەوروپێکان کۆچەری بوون لەپێش ساڵی (زاینیدا) هاتوونەتە کوردستان و لەگەڵ پێکاتەی یەکەم کەبە کوردە ڕەسەنەکانی (شاخی زاگرۆز) ناسراوبوون یەکیان گرتووە و نەتەوەی (کوردیان) پێک هێناوە, هەروەک زانای ناودار و مێژوونوسی گەلەکەمان (ئەمین زەگی بەگ) ئاماژەی پێداوە.
زاراوەی (وەستاگەل) دیارە ناوی زۆربەی هۆزەکانی کوردستان دەگەڕێتەوە بۆ سێ شت:
1- ناوی کەسایەتییەک.
2- ناوی شوێن و جوگرافیایەکی دیاریکراو ناسراو.
3- یادەگەڕێتەوە بۆ کارو پیشەیەک. (هۆزی وەستاگەل) دەگەڕێتەوە بۆ خاڵی (سێهەم) کە ناوەکە بەبۆنەی دەست ڕەنگیبوونیان لەکاری پیشەوەریدا وەریانگرتووە. زاراوەی (وەستاگەل) لە دوو ووشەی لێکدراو پێک هاتووە، (وەستا + گەل)، (وەستا) بەوکەسانە وتراوە کە شارەزایەکی تەواویان لە پیشەو کارێکدا هەبووە، (گەل) یش لە ڕبردوودا بە بە واتای تویژێک یا کۆمەڵیک دیاریکراو وتراوە، لەم سۆنگەیەوە دەتوانین بڵێن: وەستاگەل کۆمەڵێک وەستابوون کاری دەستیان کردووە لەناو خەڵکیدا، لەبەر زۆرییان پیان وتراوە (گەلە وەستا) یا (وەستاکان). کاروپیشەیان لەڕابردوودا.... عەشیرەتی وەستاگەل لەڕابردوودا خاوەنی دەست ڕەنگینی و پیشەی خۆیان بوون,شتانێکی زۆریان دروستکردووە کە دەوروبەر سودیان لێ بینیوە، پیشەوەرێکی پشودرێژو بەئارام بوون. لەوشتانەی کە بەدەستی وەستاکانی ئەم هۆزە دروستکراوە: (مەوج – مەرکانە – گۆزە – دەسکەوان – شەن مێخ – زینی ئەسپ – چیخ – لەباو – دەوار – جەنجەڕ- هۆڕ- کڵاش – فەرنجی – کوڵەباڵ - حەسیر – چەقۆ – شمشێر – تیروکەوان.......).
$کەسایەتیە شۆڕشگێڕ و کۆمەڵایەتییەکانی ناو عەشیرەتی وەستاگەل$
دیارە لەناو ئەم هۆزەدا کەسایەتی شۆڕشگێڕو کۆمەڵایەتی و ئایینی زۆر هەبووە لەدیارترینیان: لەکەسایەتیە ئایینێکان:
1- مامۆستا مەلا عەلی هاوڕێ و هاودەمی شاعیری گەورە (قانع) بووە دەور و گاریگەری گەورەی هەبووە لەخزمەتکردن بەدینی ئیسلام.
2- مامۆستا مەلا ئەحەمەد فەتاح ناسراو بە فەقێ ئەحمەد، لە گوندەکانی قازان قایە و ئابڵاخ و گۆڕیاز میوڵی مەلایەتی کردووە.
3- مامۆستا مەلا محەمەد لەشاری کەلار
4- مامۆستا مەلا جاسم کەلاری مامۆستایەکی خاوەن پێگەو جەماوەرێکی زۆر بوو.
$کەسایەتی شۆڕشگێڕونیشتیمان ویست لەناو ئەم هۆزەدا زۆر بوون لەوانە:$
1- لەشۆڕشی شێخ مەحمودی نەمردا، (مەحمود فتاح ئەحمەد) ناسراو بە خولە فەتە، (عەلی خوامراد سەیکە) تەنانەت کەس و کارەکەی دەڵێن چووتە فەڵەستین بۆ بەرگریکردن لەوخاکە، وە(ئەحمەد قادر ئەمین) ناسراو بە (وەستا ئەحمەد).
2- لە شۆڕشی ئەیلول و ساڵی حەفتاکان بەدواوە شۆڕشگێڕی خۆنەویست و مەردی تیابووە، (نەجم مەجید عەبدوڵڵا – کەریم قادر محەمەد – عەلی حەمەزەرد – عەبدولکەریم محەمەد فەتاح........)
3- وەلە هەڵگیرسانی شۆڕشی نوێ وە تاکو ڕاپەڕینی گەلەکەمان(بورهان حەمە باقی) ناسراو بە عەمید بورهان، کە ئێستا 2022 سەرۆک و براگەورەی (هۆزی وەستاگەلە) – (سەلامی مەحمودی حەمە زەرد) ناسراو بە هەڵمەت، لەگەڵ کاک (سیروان تاڵەبانی و ئاسۆی دەلاک) کاری کردووە لە ڕیکخستنە نهێنێکاندا - وە (ئەکرەمی حەمەباقی) – وە (عەزیزی خەلیفە محێدین) ناسراو بە عەزیز ڕەشاش............)
کەسایەتیە کۆمەڵایەتیکانی ناو هۆزی وەستاگەل کەسایەتی سەنگین و کاریگەر و قسەڕۆیشت و لەناو خەڵکیدا لەناو ئەم عەشیرەتەدا زۆر هەبووە: لەوانە: (حەمەمەحمود موستەتفا لە دەربەندیخان – حاجی ئەحمەدی حەمەزەرد لە شارەزوور – حەمەباقی ئەحمەد حەمەساڵح لە گەرمیان - حاجی مەجید خەلیفە محێدین لە سلێمانی - ساڵحی حەمەزەرد لەشارەزوور - محەمەد عەلی کەریم ناسراو بە حەمەی مامەلی لە هەڵبجەی شەهید – حاجی حەسەن ئەحمەد عەزیز لە هەڵبجەی شەهید، حاجی ڕەسوڵ قادر لە گەرمیان- محەمەد سلێمان لە گەرمیان، حاجی سەعید لە سلێمانی، فەریق فەرەج لە سلێمانی، عوسمانی خەلفیە عەزیز لە سلێمانی، حاجی ئەحمەد لەسلێمانی، .....). ئەم هۆزە لە زۆربەی شارو شارۆچکەکانی کوردستان بوونیان هەیە، وە لە ئێستادا 2022 وەستاگەل براگەورە و ڕیشپیان (عەمید بورهانی حەمە باقی)یە، وەخاوەنی دەستەیەکی ئەنجومەنە کە خۆی لە نوێنەری زۆرێک بنەماڵەکان دەبینێتەوە.
$جوگرافیا و هۆز و تیرەکانی جاف$
زۆربەی ئەم ئێڵە لە بەشی باشووردا ئەمڕۆ لە پارێزگاکانی سلێمانی و کەرکووک و دیالە دەژین و هەر دوو ناوەندی قەزای کەلار و هەڵەبجە بە شار و مەڵبەندی سەرەکیی جاف و شوێنی نیشتەجێبوونی سەرەکیی بەگزادەکانیان دەژمێردرێن. بوونی جاف بە شێوەیەکی چڕوپڕ لە دەڤەرەی شارەزووردا بەدەردەکەوێت، جافە ڕەشکەش بەزۆری لە ناوچەی پشدەردان لە باکووری سلێمانیدا.
هەروەها ژمارەیەکی بەرچاو لە تیرەی گڵاڵی و بەگزادەی جاف و یوسیف جانی لە شاری هەولێر و گوندەکانی دەوروبەریدا دەژین. ئەمە وێڕای ئەوەش کە چەندین تیرەی دیکەی جاف وەک: تایشەیی و قادر میروەیسی و ئاغاوەیسی و بێویانی و… لە سنووری قەزای خانەقی، پارێزگای دیالە لە ڕۆژهەڵاتی ڕووباری سیرواندا دەژین. هەمدیسان دەڤەری بەرینی گەرمیان بە گشت شوێنە جیاجیاکانییەوە دەیان هەزار جاف لەخۆ دەگرێت.
لە کوردستانی ڕۆژهەڵاتیشدا، ڕۆڵەکانی عێلی جاف لە هەردوو پارێزگای کرماشان و سنەدا بە گشتی نیشتەجێن و دەتوانین شوێنی نیشتەجێبوونیان بەم شێوەیە دیاری بکەین:
جوانڕۆ (جوانڕۆ مەڵبەندی ڕەسەن و دێرینی گشت جافە)، ڕوانسەر، سەلاسی باوەجانی، پاوە، قەسری شیرین، سەرپێڵی زەهاو هەتا سنووری ڕووباری سیروان و، دۆڵی عەلی عاسی تا سنووری عەشرەتی سنجاوی لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی شاری کرماشاندا، و هەروەها ژمارەیەکی کێمیش لە شاری سەقز.
دیسان زێد و شوێنی جاف درێژ دەبنەوە تا دەگەنە ناوچەکانی دڕۆڵە و مەڕەخێڵ و شمشێر و پاوە و دەوروبەری نەوسوو. لە ڕووی شوێنی جوگرافییەوە دەتوانین عێلی جاف بکەین بە دوو بەشی سەرەکی و بەشێکی ناسەرەکییەوە:
$جافی جوانڕۆ لە کوردستانی ڕۆژهەڵات:$
قوبادی، باوەجانی، وەکیلی، ڕۆستەم بەگی، وەڵەد بەگی، ئاغاوەیسی، تاوگۆزی، ئێناخی، ئیمامی، قادرمیروەیسی، تایشەی، کۆیک، نێرژی، دەروێشی، دەلەژێری، کۆکۆی، زەردوویی، پەپڵی، و دووڕووی..
$جافی مورادی لە کوردستانی باشوور:$
میکایڵی، شاتری، وردەشاتری، ڕۆغزایی، تەرخانی، باشکی، جنگنی، هارونی، گڵاڵی، سەدانی، وەستاگەلی، قوبادی، کەماڵەیی، بێداخی، نەورۆڵی، یەزدان بەخشی، وەڵی، نەژوێنی، مەسۆیی، مامۆیی، شێخ سمایلی، سۆفی وەن، عەشیرەتی باوا، عەشیرەتی تاوگۆزی، میراولی، پشتماڵە، عەمەڵە، عیسالی، بێسەری، تەلان، یەسوجانی، چوچانی، قەویلەیی، تیلەکۆ، جافی تەلان (جافە ڕەشکە) و هتد.
و دەستەی سێیەم کە پێی دەوترێ جافی گۆران یان جافی کرماشانی کە ئەمانیش لە کوردستانی ڕۆژهەڵاتن (ئەم بەشە ئەو جافانەش دەگرێتەوە کە لە کەناری ڕۆژهەڵاتی ڕووباری سیرواندا لە سنووری خانەقیدا دەژین).
$گرنگترین هۆزەکانی ئەم بەشە لە جاف بریتین لە گاوارە، تفەنگچی و تایشەیی.$
عەشرەت و تیرەکانی جافی کوردستانی ڕۆژهەڵات (جوانڕۆیی و گۆران) بەگشتی ئەمانەن: تاوگۆزی، ڕۆستم بەگی، وەکیلی، قوبادی، عەشیرەتی باوا، باوەجانی، هۆزی باوا، ئێناخی، ئیمامی، ساتیاری، شمشێری، کڵاشی، زەردۆیی، کۆکۆیی، کوێرەکی، وەڵەبەگی، ئاغاوەیسی، قادر میروەیسی، کویک نیرجی، عەلی یاخەیی، بەبلی، دۆرۆیی، دەلەزیری، دەروێشی، قەڵخانجک، کورەک کج، نێرژی، ئەلیاسی، سۆفی، کاکە ڕەشی، گاخۆری، کشتی، یەسویار ئەحمەدی، دارخۆر، گاوری، ئەلیارەکی، بێویانی، قوجالی، عالی، کوزەرەیی، بازانی، جوخەیی، هاوری، سەیالی، ع قادری، میرکی و تاد.
$بنەڕەت و دامەزرانی ئێڵی جاف$
بنەڕەت و دامەزرانی ئێڵی جاف بەتەواوی ڕوون نییە و ڕا و بۆچوونی جیاواز هەیە. هەر وەک چۆن سەرچاوە مێژوویییەکان بە دروستی لەم بارەیەوە نادوێن وەک چۆن هادی مەحموودی وا دەڵێ: کاتێک سەیری ئەو وتار و کتێبانەی کە لە بارەی ئێڵی جافەوە نووسراون دەکەین، بۆمان دەردەکەوێ کە سەرچاوە و ژێدەری زۆربەی نووسەران کتێبگەلێک وەک مێژووی کورد و کوردستانی مەردووخ و تحفە ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان، شوکروڵڵای سنەیین.
ئایەتوڵڵا مەردووخ لە کتێبەکەیدا باسی ڕابردووی جاف ناکات و تەنیا باسی بزووتنەوە نوێکانی ئەم ئێڵە دەکات. دەقەکانی مەردووخ بێ هیچ بەڵگەیەکی جێباوەڕە و وادیارە کە تەنیا بەپێی ڕاپۆرتەکانی دەرباری قەجەر نووسراون کە بەردەوام لەگەڵ کوردە جافەکاندا خەریکی شەر بوونە کە هیچ کاتێکیش نەیانتوانیوە شکستیان پێ بێنن. مەردووخ وا باسی جاف دەکات کە گوایە گەلێکی چەتە و پیاوکوژن و لە سنوورەکانی ئێران و عوسمانیدا خەریکی ئەم جۆر کارانەن.
مەحموودی بنەڕەتی جاف دەگەڕێنێتەوە بۆ یەکێک لە هاوەڵانی پێغەمبەری ئیسلام بە ناوی جابانی کوردی و پێی وایە ئەویش لە ئێڵی جاف بووە و بۆ سەلماندنی قسەکەی ئاماژە بە هەندێک لە شەڕەکانی دەکات کە بەشێوەی شەڕی پارتیزانین کە پێناسەی شەڕوانانی کوردە.
سەبارەت بە وشەی جاف سابیر مورادی بەڕێوەبەری کۆڕی ئەدەبیی مەولەوی کورد لە شاری جوانڕۆ یەکێک لەو بیرۆکانە وا باس دەکات کە سەرەتا ئەم وشە جاو بووە و بە هۆی جەنگاوەربوونی ئێڵی جاف و نزیکی وشەی جاو لە جافی ئەم وشە لەلایەن عەرەبەکانەوە وەک جاو گۆ کراوە دوای هاتنی ئیسلام بۆ کوردستان. هەروەها ئەم بیرۆکەیە دەڵێ کە وشەی جوانڕۆ، کە زێدی جافە، پێشتر جاوانڕۆ واتە ڕۆباری جاوان بووە و بۆ ئاسانی دەربڕین بووە بە جوانڕۆ.
$تیرەی ئاغاوەیسی$
تیرەی ئاغاوەیسی پێشتریش یەکێک بووە لە تیرەکانی جاف لە جوانڕۆ کە لە پێنج خێڵی سەرەکی پێکهاتوون وەک: خێڵی شەکەر، خێڵی کاکەوەیس، خێڵی نەزەر، خێڵی مرالی، خێڵی عەووەلی، کە هەرهەموویان کوڕو نەوەی ئاغاوەیسی بچووکن، وە ئاغاوەیسی بچووکیش کوڕی میروەیسی کوڕی ئاغاوەیسی گەورەیە، ئەم پێنج خێڵە لە سەردەمی دەوڵەتی عوسمانیدا واتە لە کۆتایی ساڵەکانی 1800ز لە زێدی ڕەسەنی هەمیشەیی خۆیان جوانڕۆ کە مەڵبەندی دیرینی گشت هۆزی جافە هاتوونەتە کوردستانی عێراق و لە بناری بەمۆ و دێهاتەکانی ڕوباری سیروان و قەڵەمە و تازەدێ نیشتەجێبوون، ئەوەش بە هۆی پێشکەوتنی کۆمەڵگا و نەمانی سەردەمی دەوارنشینی و نیشتەجێبوونی زۆربەی خێڵ و تیرەکانی جاف لە دێهاتەکان بە یەک جاری، بەڵام دوای هەڵگیرسانی جەنگی یەکەمی جیهانی و ڕووخانی دەوڵەتی عوسمانی یەکێک لە ئەم خێڵانە کە ناسراوە بە خێڵی عەووەلی گەڕاوەتەوە بۆ کوردستانی ئێران و لە دێ تیلەکۆ نیشتەجێبوون، وە لە ئێستادا زۆربەی نەوەکانی ئەم خێڵە لە شارەکانی کرماشان و ڕەوانسەر نیشتەجێن، بەڵام نەوەکانی ئەو چوار خێڵەکەی تر لە ئێستادا بەشێکی کەمیان لە شارەکانی سلێمانی و عەربەت نیشتەجێن، وە ژمارەیەکی بەرچاویان لە شارەکانی کەلار و دەربەندیخان نیشتەجێن، وە سەبارەت بە ناوی ئاغاوەیسی، لە ناوی ئاغاوەیسەوە هاتووە کە بە ئاغاوەیسی گەورە ناسراوە کە باپیرە گەورەی ئەم خێڵ و بنەماڵانە بووە، وە زۆر جاریش بە زمانی فارسی پێیان وتووە ئاقاوەیسی کە یەکێک بووە لە نەوەکانی هۆزی جاف لە جوانڕۆ، کە لە سەرەتای ساڵەکانی (1700)زاینیدا لە جوانڕۆ لە دایکبووە و ژیاوە وە لە سەرەتای ساڵەکانی 1800ز هەر لە جوانڕۆ کۆچی دوای کردووە، وە هەروەها سەبارەت بە بنەماڵە ناودارەکانی تیرەی ئاغاوەیسی، تیرەی ئاغاوەیسی پێشتر خاوەنی چەندین بنەماڵەی ناودار بووە وەک بنەماڵەی: علی مرادی شەکەر، بنەماڵەی عەزیزی کاکەوەیس، بنەماڵەی محمدی کاکەویس، بنەماڵەی خەلیفە احمدی نەزەر، بنەماڵەی محمدی نەزەر، بنەماڵەی سبحانی مرالی، بنەماڵەی عەبدولڕەحمانی مرالی، بنەماڵەکانی خێڵی عەووەلی، و چەندین بنەماڵەی تر… وە لە ئێستادا سەرۆکی خێڵەکانی عەشیرەتی ئاغاوەیسی لە ئەم کەسایەتیانە پێکهاتووە: کەریم محەمەد خەلیفە، حاجی جەلال حاجی فەیزوڵڵا، حاجی سابیر حاجی سەیفوڵڵا، مامۆستا عەزیز کەریم فەرج، وە هەروەها لە ئێستادا سەرۆکی ئەم تیرەیە (کەریم محەمەد ئەحمەد ئاغاوەیسی)یە کە ناسراوە بە کەریم محەمەد خەلیفە. [1]
ئەم بابەتە 8,736 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
فایلی پەیوەندیدار: 3
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 35
پەرتووکخانە
ژیاننامە
مۆزەخانە
هۆز - تیرە - بنەماڵە
ڤیدیۆ
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
شار و شارۆچکەکان: کرماشان
شار و شارۆچکەکان: کەلار (گەرمیان)
شار و شارۆچکەکان: سنە
شار و شارۆچکەکان: سلێمانی
وڵات - هەرێم: باشووری کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
خاوەنی ئەم بابەتە بەسوپاسەوە، مافی بڵاوکردنەوەیی بە کوردیپێدیا بەخشیوە! یان بابەتەکە کۆنە، یاخود بابەتەکە موڵکی گشتییە.
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( هاوڕێ باخەوان )ەوە لە: 03-01-2013 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 24-08-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە 8,736 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.177 KB 22-11-2018 هاوڕێ باخەوانهـ.ب.
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
کورتەباس
مەلا نەفتە کێیە؟
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
وێنە و پێناس
چەند کوردێکی جووی خەڵکی شاری مەهاباد لە ساڵی 1911
ژیاننامە
کامەران عەبدولکەریم
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
فسیۆلۆژی سێکس
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
کورتەباس
پوختەی ئاماری سامانی ئاژەڵ لە هەرێمی کوردستان 2014-2019
ژیاننامە
تەیفور بەتحایی
پەرتووکخانە
سەرەتایەکی ون
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ئیدریس ئالی
کورتەباس
ژمارەی پێوانەیی بۆ نرخەکانی بەکاربەر لە هەرێمی کوردستان بۆ مانگی تشرینی دووەم/2019
وێنە و پێناس
چەند جەردەوانێکی کورد بە جلوبەرگی کوردی و گەریلاوە، بەهاری ساڵی 2024
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
وێنە و پێناس
چوار هونەرمەند لەبەردەم ئێزگەی کوردی، بەغدا ساڵی 1956
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
کاروان مێراوی
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
کورتەباس
مەسعود بارزانی پێشوازی لە کونسوڵی گشتیی نوێی بەریتانیا لە هەولێر دەکات
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
وێنە و پێناس
دوو گەشتیاری بیانی لە ناوپردان ساڵی 1973
ژیاننامە
سۆران شەمسی
پەرتووکخانە
بابە لاق درێژ
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
زامەکان دەکولێنەوە
وێنە و پێناس
شارۆچکەی شەقڵاوە، باشووری کوردستان ساڵی 1971
پەرتووکخانە
گوتار لەنێو گوتار
کورتەباس
پارێزگاری کرماشان: زمان و جلوبەرگی کوردی لە کرماشان لە هەولێر زۆرترە

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
لەیلا زانا
10-11-2008
هاوڕێ باخەوان
لەیلا زانا
ژیاننامە
تاهیر ئەحمەد حەوێزی
12-11-2008
هاوڕێ باخەوان
تاهیر ئەحمەد حەوێزی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
یادنامە
16-12-2021
هاوڕێ باخەوان
یادنامە
ژیاننامە
تۆفیق ئەفەندی
24-09-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
تۆفیق ئەفەندی
پەرتووکخانە
گوتار لەنێو گوتار
01-07-2024
هەژار کامەلا
گوتار لەنێو گوتار
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
گوتار لەنێو گوتار
01-07-2024
هەژار کامەلا
وێنە و پێناس
چەند جەردەوانێکی کورد بە جلوبەرگی کوردی و گەریلاوە، بەهاری ساڵی 2024
30-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
کامەران عەبدولکەریم
29-06-2024
زریان سەرچناری
پەرتووکخانە
فسیۆلۆژی سێکس
29-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
سەرەتایەکی ون
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
زامەکان دەکولێنەوە
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
بابە لاق درێژ
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
10 کورتە چیرۆکی ئینگلیزی
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کێشەیەکی قوڵ
28-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
گفت و گۆیەکی ئەدەبی لەگەڵ شاعیری کلاسیکی بورهان جاهید دا
28-06-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت 519,899
وێنە 105,229
پەرتووک PDF 19,551
فایلی پەیوەندیدار 98,047
ڤیدیۆ 1,414
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
کورتەباس
مەلا نەفتە کێیە؟
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
وێنە و پێناس
چەند کوردێکی جووی خەڵکی شاری مەهاباد لە ساڵی 1911
ژیاننامە
کامەران عەبدولکەریم
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
پەرتووکخانە
فسیۆلۆژی سێکس
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
کورتەباس
پوختەی ئاماری سامانی ئاژەڵ لە هەرێمی کوردستان 2014-2019
ژیاننامە
تەیفور بەتحایی
پەرتووکخانە
سەرەتایەکی ون
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ئیدریس ئالی
کورتەباس
ژمارەی پێوانەیی بۆ نرخەکانی بەکاربەر لە هەرێمی کوردستان بۆ مانگی تشرینی دووەم/2019
وێنە و پێناس
چەند جەردەوانێکی کورد بە جلوبەرگی کوردی و گەریلاوە، بەهاری ساڵی 2024
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
وێنە و پێناس
چوار هونەرمەند لەبەردەم ئێزگەی کوردی، بەغدا ساڵی 1956
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
ژیاننامە
کاروان مێراوی
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
کورتەباس
مەسعود بارزانی پێشوازی لە کونسوڵی گشتیی نوێی بەریتانیا لە هەولێر دەکات
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
وێنە و پێناس
دوو گەشتیاری بیانی لە ناوپردان ساڵی 1973
ژیاننامە
سۆران شەمسی
پەرتووکخانە
بابە لاق درێژ
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
زامەکان دەکولێنەوە
وێنە و پێناس
شارۆچکەی شەقڵاوە، باشووری کوردستان ساڵی 1971
پەرتووکخانە
گوتار لەنێو گوتار
کورتەباس
پارێزگاری کرماشان: زمان و جلوبەرگی کوردی لە کرماشان لە هەولێر زۆرترە
فۆڵدەرەکان
وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان کورتەباس - بیروباوەڕی سیاسی - نەتەوەیی کورتەباس - پلەی سەربازی - عەقید - Colonel کورتەباس - جۆری کەس - ناسراو کورتەباس - جۆری کەس - نووسەر - لێکۆڵەر کورتەباس - ڕەگەزی کەس - نێر کورتەباس - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست کورتەباس - شار و شارۆچکەکان - قارس کورتەباس - شوێنی نیشتەنی - کوردستان کورتەباس - لەژیاندا ماوە؟ - نەخێر

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 1.203 چرکە!