پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
ئەلێکسەندەر ئەرۆنسۆن (کاک ئەسکەندەر) لە کەمپی نازییەکانەوە بۆ بەرپەتی سێدارەی بەعسییەکان
27-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەڕامەی تێکەڵاو لە تەقتەق ساڵی 1987
26-07-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
مانی ڕەحیمی
26-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی گەڕەکی زانیاری شاری هەولێر ساڵی 1989
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
ڕێپێدراوی سەربازی بەریتانیا لەگەڵ دوو کەسایەتی شارۆچکەی سۆران ساڵی 1957
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی ڕووناهی گەڕەکی شۆڕشی شاری هەولێر ساڵی 2000
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک چەکداری عەشیرەتی هەرکی لە گوندی شێخ توڕاب، هەولێر ساڵی 1964
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
چوار گەنجی گوندی زارگەلی شارەدیی خەلیفان ساڵی 1987
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
سەردانی سەرۆک کۆماری ئێراق عەبدولڕحمان عارف بۆ شارەدێی هەریر ساڵی 1967
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
ڕێباز کۆسرەت ڕەسوڵ و بەشێک لەلایەنگرانی (ی.ن.ک) لە بێستانە نەورۆزی ساڵی 1994
26-07-2024
زریان عەلی
ئامار
بابەت 526,789
وێنە 106,591
پەرتووک PDF 19,801
فایلی پەیوەندیدار 99,750
ڤیدیۆ 1,452
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
301,467
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,781
هەورامی 
65,762
عربي 
29,006
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,357
فارسی 
8,571
English 
7,175
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,241
پەرتووکخانە 
25,233
ژیاننامە 
24,330
کورتەباس 
17,157
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,496
پەند و ئیدیۆم 
12,409
شەهیدان 
11,553
شوێنەکان 
11,492
کۆمەڵکوژی 
10,884
هۆنراوە 
10,200
بەڵگەنامەکان 
8,316
وێنە و پێناس 
7,275
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
1,865
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,444
ڤیدیۆ 
1,356
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
815
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
723
شوێنەوار و کۆنینە 
628
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
79
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
311
PDF 
29,992
MP4 
2,354
IMG 
194,717
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
24-07-1923
ژیاننامە
زارا محەمەدی
ژیاننامە
مەلا محەمەدی شارەزووری
ژیاننامە
حەمە ئەمین خواشتی
ژیاننامە
شانیا شەهاب
نزیکی پێنج سەد ساڵ لەمەوبەر دۆزینەوەی ڕێگای دەریایی ئەفریقا چۆن بووە سەرەتای مایەپووچی کوردستان و بوژانەوەی ئەوروپا؟
بەداخین بۆ قەدەغەکردنی کوردیپێدیا لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی وڵات لەلایەن داگیرکەرانی تورک و فارسەوە
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link1
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

نزیکی پێنج سەد ساڵ لەمەوبەر دۆزینەوەی ڕێگای دەریایی ئەفریقا چۆن بووە سەرەتا...

نزیکی پێنج سەد ساڵ لەمەوبەر دۆزینەوەی ڕێگای دەریایی ئەفریقا چۆن بووە سەرەتا...
نزیکی پێنج سەد ساڵ لەمەوبەر دۆزینەوەی ڕێگای دەریایی ئەفریقا چۆن بووە سەرەتای مایەپووچی کوردستان و بوژانەوەی ئەوروپا؟
نووسینی: سۆران حەمەڕەش

کوردستان بە گۆڕانکاری ئابووری گەورەدا ڕۆیشتووە و هەمیشە بەو جۆرەی ئەم چەند سەدەیەی ڕابردوو نەبووە. سەردەمانێک ئەو وڵاتە لە ڕووی ئابووریەوە زۆر بووژاوە بووە. یەکێک لەو سەرچاوە داراییانەی کە بۆ هەزاران ساڵ بووە خەڵکی کورد متمانەی کردبووە سەر، ڕێگای بازرگانی جیهانی ئاوریشم بووە. ئەم ڕێگایە وڵاتەکانی ئاسیا، بە تایبەت هیندستان و چین کە ناوەندی ئابووری و فەرهەنگیی گرنگ بوون، دەبەستەوە بە ئەوروپا. ئەم ڕێگا سەرەکیە جیهانیە بە کوردستاندا ڕۆیشتووە (بڕوانە نەخشەکەی دەستی چەپ). بەهۆی ئەوەی کوردستان لەسەر ئەو ڕێگا بازرگانیە بووە، چەنین شاری گرنگ بە تایبەت بۆ ئەو مەبەستە دروست بوو بوو. لە هەمان کاتدا گرنگی ئەو ڕێگایە تەنها ئاڵوگۆڕی بازرگانی نەبووە بەڵکو ڕێگاکە هۆکارێکی گرنگ بووە بۆ ئاڵوگۆڕی فەرهەنگیی نێوان ئەو وڵاتانەی لەسەر ئەو ڕێگا بازرگانیە بوون.
بەو جۆرە خەڵکی کوردستان بە درێژایی مێژوو لە ئاین و فیکری چین و هیند و ئەوروپا بێ ئاگا نەبووە. زۆر لە بەڵگە مێژووییەکان ئەو ڕاستیە دووپات دەکەنەوە. پیرشالیار لە هەوراماندا نزیکی هەزار ساڵ لەمەوبەر لە ڕووی فیکر و ڕوانگەی ئاینییەوە کاریگەری فەلسەفی و ئاینی چینیەکانی لەسەر بووە. یان فەیلەسوفێکی سەدەی دووەمی زاینی وەک بەردەیسان، لە کوردستانی باکور و سەدەی دووەمدا، هەر بەهۆی ئەو هۆکارەوە بووە کە کتێبی لەسەر هیندستان نووسیوە. مانی پێغەمبەر کە بنەچە هەمەدانی بووە، ویستوویەتی ئاینێک دروست بکات کە ناوەندگیری نێوان ئاینە گرنگەکانی وەک بودی، کریستیان و زەردەشتی بێت کە ئەو کات بەهۆی بەستراوەیی کوردستان بە ئەوروپا و ئاسیاوە، کاریگەری فیکری هەموویان لەسەر ئەو پێغەمبەرە هەبووە. بە هەمان شێوە سەرنج دەدرێت کە لە سەدەی نۆیەمدا تۆماس مەرگەیی لە کەرکووکدا ئاماژە بەوە دەکات کە خەڵک لە کەنیسەکانی کوردستانەوە ڕوویان کردۆتە چین بۆ بڵاوکردنەوەی ئاینی کریستیانی. بەو جۆرە ئەو ڕێگا بازرگانیە جیهانیە بۆ هەزاران ساڵ مایەی بوژانەوەی ئابووری و بەستنەوەی کوردستان بووە، لە ڕووی فەرهەنگیەوە، بە جیهانەوە.
بەڵگەکان پێمان دەڵێن کە کوردستان لە چەند سەردەمێکدا تووشی گۆڕانکاری نەرێنی گەورەی ئابووری بووە. حەمدوڵای مستەوفی کە باسی کوردستان دەکات، دەڵێت “داهاتی لە سەردەمی سلێمان شادا [سەلجوقی]، دوو ملیۆن دیناری دراوی ئەمڕۆ بووە [مەبەستی دیناری سەردەی خۆیەتی] بەڵام ئێستا بڕەکەی بە تۆمارکراوی دوو سەد و یەک هەزار و پێنج سەد دینارە”. واتە داهاتی کوردستان لە ماوەی کەمتر لە دوو سەد ساڵدا دە هێندە دابەزیوە. مستەوفی لە بەشێکی هەمەدان و نەهاوەند و کرماشانەوە هەتاوەکو شارەزوور بە کوردستان دادەنێ و بەشەکەی تری لە هەولێر و موسڵەوە هەتاوەکو ڕەقە و ماردین و ئورفە، بە هەرێمی دیاربەکر دادەنێت کە ئەویش داهاتەکەی لە ماوەی کەمتر لە سەد ساڵدا لە نزیکی دە ملیۆن دینارەوە دابەزیوە بۆ کەمتر لە دوو ملیۆن دینار. بەڵام بە گشتی ئەو بەشەی دیاربەکری کوردستان کە مستەوفی ئاماژەی پێدەکات، دەوڵەمەند تر بووە و کەمتر تووشی نەهامەتی هاتووە وەک لە بەشەکەی تری کوردستان.
هۆکاری سەرەکی ئەو گۆڕانکاریە ئابووریە کە ئیبن مستەوفی ئاماژەی پێدەکات، هاتنی مەغۆلەکان بووە کە تێیدا کوردستان تووشی کاولکاریەکی گەورە هاتووە. ئەم زانیاریە هەندێک بەڵگەی تریش پشتگیری دەکەن. بۆ نموونە شارەزوور کە ناوچەیەکی کشتوکاڵی گرنگ و ناوەندێکی فەرهەنگیی گرنگی کوردی بووە، بەشی زۆری خەڵکەکەی بەجێیان هێشتووە. ئیبن خەلدون ئاماژە بەوە دەکات کە دوای هاتنی مەغۆل، دوو هۆزی گەورەی لوین و باپیر، شارەزووریان بەجێهشیتووە و ڕوویانکردۆتە وڵاتی مەغریب.
ئەمە گۆڕانکاریەکی مەزن وبەرچاوە لە ئابوری کوردستاندا. واتە ئابووری لەماوەی دوو سەد ساڵدا دە هێندە دابەزیوە. بە دڵنیایی ئەو گۆڕانکاریە گەورەیە کاریگەری خراپی هەبووە لەسەر هەموو لایەنێکی ژیان. لە دوای حوکمی مەغۆلەوە ئابووری کوردستان بەشێوەیەکی بەرچاو دابەزیوە و دواتریش لەسەردەمی حوکمی تورکە عوسمانیەکانیشدا ڕووی لە بوژانەوە نەکردووە. بەو جۆرە کوردستان لە سەدەی سیانزەیەمەوە ئابووریەکەی بەهۆی کۆمەڵێک ڕووداوی هەمەجۆرەوە تووشی نەهامەتی هاتووە.
بەڵام لە سەدەکانی دواتردا ئەوە تەنها هۆکار نەبووە. داهاتێکی گرنگی تری کوردستان، ڕێگەی ئاوریشم بووە کە پشێتر ئاماژەی پێکرا. هەتاوەکو نزیکی سەدەی پانزەی زاینی ئەوروپیەکان نەیاندەتوانی بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ دەستیان بە ئاسیا بگات، بۆیە دەبوو لە ڕێگای زەویەوە، بە ڕێگای بازرگانی ئاوریشمدا، کە بەشێکی بەشێوەی کاروان بە کوردستاندا تێپەڕیوە، کەلوپەلی بازرگانیان بە دەست بگات. بەڵام لە سەدەکانی چواردەی زاینیەوە سەردەمی بوژانەوەی ئابووری و فەرهەنگی ئەوروپی دەستپێکردبوو. وەک بەشێک لەم بوژانەوەیە، ئەوروپیەکان خەریکی دۆزینەوەی ڕێگای بازرگانی نوێ بوون بۆ فراواناکردنی ئابووریان. بۆیە لە سەدەی پانزەیەمی زاینیدا ڕێگەی ڕاستەوخۆی دەریاییان لەگەڵ ئاسیا لە ڕێگای ئەفریقاوە دۆزیەوە (بڕوانە نەخشەکەی دەستی ڕاست). ئەو ڕێگا دەریاییە هێندە مایەی هیوا بوو بۆ ئەوروپیەکان، بۆیە ناویان نا “The cape of Good Hope” واتە “سەری هیوای باش”. خاڵەکە سەری ئەفریقا بوو و لەهەمان کاتدا مایەی هیوایەکی گەورە بوو بۆ ئەوروپیەکان. بۆیە ناوەکە پڕ بە پڕی خۆی مانای هەبووە بۆ ئەوروپیەکان. لە ڕاستیدا سەرەتای کۆڵۆنیالیزمی ئەوروپی هاوکاتە لەگەڵ دۆزینەوەی ئەو ڕێگایەدا. بەهۆی ئەو ڕێگایەوە ئەوروپیەکان ڕاستەوخۆ دەستیان بە ئاسیا گەیشت و کەلوپەلیان زۆر بە هەزرانتر لە ئاسیاوە هێنایە ئەوروپا و بە پێچەوانەوەشەوە. دواتریش بەهۆی ئەو ڕێگایەوە بەشێک لەو وڵاتانەی ئاسیایان خستە ژێردەستی خۆیان.
بەو جۆرە ئەو ڕێگا دەریاییە بووە هۆی بوژانەوەی ئابووری ئەوروپا و لە هەمان کاتدا کزبوونی ڕێگای بازرگانی ئاوریشمی جیهانیی کە بۆ هەزاران ساڵ بوو بە کوردستاندا تێدپەڕی و بوو بووە سەرچاوەیەکی گرنگی ئابووری بوژانەوەی چەندین ناوەندی فەرهەنگی خوێندنگەی زانستی. وردە وردە ڕێگاکە بایەخی خۆی لەدەستدا و لە سەدەی هەژدەیەمەوە ئەو ڕێگا جیهانیە تەنها بووە ڕێگایەکی ناوچەیی و بە تەواوی بایەخە بازرگانیەکەی لە دەستدا.
ڕاستە هاتنی مەغۆلەکان بووە سەرتای پوکانەوەی ئابووری کوردستان بەڵام دۆزینەوەی ڕێگای دەریایی ئەفریقا لەلایەن ئەوروپیەکانەوە، بووە هۆی پەراوێزخستنی تەواویی کوردستان و پوکانەوەی ئابووری ناوچەکە. من پێم وایە، هەر چۆن سەدەی چوارەدەیەم بە نزیکی سەرەتای دەستپیکردنی بوژانەوەی ئەوروپایە، سەدەی پانزەیەم سەرەتای سەردەمی تاریکیی کوردستانە و سەرەتای نەهامەتیە بۆ کورد. لەو سەدەیەوە ئابووری کوردستان تووشی نەهامەتی هاتووە و لە هەموو ڕوویەکەوە لە جیهان دابڕاوە و بە سەردەمێکی تاریکیدا تێپەڕیوە. لە ڕاستیدا ئێمە لە سەدەی بسیت و یەکدا میراتگری ئەو هەلومەرجە ئابووری و وکۆمەڵایەتییەن کە لە ئەنجامی دۆزینەوەی ئەو ڕێگا دەریاییەیە هاتۆتە کایەوە و هەتاوەکو ئەمڕۆ بە دەستیەوە دەناڵێنین.
هیچ گومانێک لەوەدا نیە کە لە ڕابردوودا کوردستان لە سەردەمیکی تەواو جیاواز لەمڕۆدا ژیاوە. هۆکارەکەشی بۆ هەلومەرجی ئابوری و پەیوەستبوونی بووە بە جیهانەوە و بەڵگە مێژوویەکانیش پشتگیری لەوە دەکەن. بوونی زانای گەورەی بواری جیا لە ڕابروودی کوردستاندا، بۆ ئەو هەلومەرجەی ڕابردوو دەگەڕێتەوە کە بۆ هەزاران ساڵ بوو بەردەوام بوو. بۆیە زانایەکی کوردی وەک ئەبوحەنیفەی دینەوەری، لە سەدەی نۆیەمی زاییندا جگە لە مێژووی کورد، کتێبی لە بوارە جیاوازەکانی وەک ماتماتیک، ئەستێرەناسی، کەشناسی، زمان، مێژووی جیهان… هەبووە. یان زانایەکی کوردی وەک ئەبو فیدای ئەیوبی، باشترین کتێبی لەسەر جوگرافیا هەبووە کە ئەوروپیەکان وەک سەرچاوە سوودیان لێ وەرگرتووە. هەروەها مۆسیقاناسی وەک زریاب کاریگەری لەسەر ئەوروپا بەجێهشیتووە.
ئەم بابەتە بابەتێکی گرنگە و دەبوو دەیان دکتۆرا و ماستەرنامەی لە کوردستاندا لەسەر بکرایە لەبەر ئەوەی بەهۆیەوە بە گۆڕانکاریە گرنگەکان ئاشنادەبین کە بەهۆیەوە لە کۆمەڵگەی کوردەوارییدا لە بوارەکانی ژیاندا ڕووی داوە. تێگەیشتن لەو گۆڕانکاریە زۆر گرنگە بۆ تێگەیشتن لەمڕۆی کورد و کوردستان. بەتایبەت لەبەر ئەوەی کە ئەو هەلومەرجەی ئەم چەند سەد ساڵەی دوایی وایکردووە کە کورد بۆچوونێکی زۆر نەرێنی لەسەر مێژووی خۆی لەلا دروست ببێت کە بەڵگەی مێژوویی نیە. کوردستان زۆر دەوڵەمەند بووە لە ڕابردوودا و بەڵگە مێژوویەکان پشتگیری لەوە دەکەن، دۆزینەوەی ڕێگای “سەری هیوای باش” ی دەریاییە لە ئەفریقا کە بووەتە هۆکاری سەرەکیی سەرەتای مایەپووچی کوردستان و بوژانەوە و هیوای گەورە بۆ ئەوروپیەکان.

سەرچاوەکان:
.ابن خلدون (2000)، تاریخ ابن خلدون، دار الفکر، بیروت.
.الدینوري، ابو حنیفة احمد بن داود (1888) الاخبار الطوال، مطبعة بریل، مدینة لیدن.
-Al Mistawfi, H. A (1919) The Geographical Part of the Nuzhat Al Qulub, Brill, Leyden.
-Chin, T (1877), The Invention of the Silk Road,Critical Inquiert, Vl. 40, No. 1 (Autumn 2013), The University of Chicago Press.
Christian, D (2000) Silk Roads or Steppe Roads? The Silk Roads in World History, Journal of World History, Vol. 11, No. 1, University of Hawai’i Press.
Liu, X (2011) A Silk Road Legacy: The Spread of Buddhism and Islam, Journal of World History, Vol. 22, No. 1, University of Hawai’i Press.
Sze, A (1990) The Silk Road, Manoa, Vol. 2, No. 2, University of Hawai’i Press.[1]
ئەم بابەتە 706 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | kurdia.net
فایلی پەیوەندیدار: 1
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 2
ژیاننامە
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست
ڕۆژی دەرچوون: 12-01-2022 (2 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئابووری
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
زمان - شێوەزار: کرمانجیی ناوەڕاست
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )ەوە لە: 04-04-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 04-04-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 18-05-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 706 جار بینراوە
فایلی پەیوەستکراو - ڤێرشن
جۆر ڤێرشن ناوی تۆمارکار
فایلی وێنە 1.0.180 KB 04-04-2022 ڕاپەر عوسمان عوزێریڕ.ع.ع.
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
شیلان شەماڵ مستەفا
ژیاننامە
سایە ئیبراهیم خەلیل
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
لیڤا شاخەوان عەلی
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
وەحید کەماڵی
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەڕامەی تێکەڵاو لە تەقتەق ساڵی 1987
کورتەباس
چارەسەرکردنی دەروونی هۆیەکە بۆ رزگاربوون لە ترسە دەروونی یەکان-بەشی یەکەم
وێنە و پێناس
گەشتی بەهارەی خێزانێک بۆ کۆمەڵگەی پیرزین ساڵی 1990
پەرتووکخانە
ئەلێکسەندەر ئەرۆنسۆن (کاک ئەسکەندەر) لە کەمپی نازییەکانەوە بۆ بەرپەتی سێدارەی بەعسییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 05
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ئەرکی مێژوونووس و بایەخی مێژوو
ژیاننامە
شانیا شەهاب
پەرتووکخانە
لەمپەرەکانی بەردەم ناسیۆنالیزمی کوردی چین؟
وێنە و پێناس
ڕێپێدراوی سەربازی بەریتانیا لەگەڵ دوو کەسایەتی شارۆچکەی سۆران ساڵی 1957
ژیاننامە
عومەر حامید
کورتەباس
کەسایەتی و گەوهەرێک لەدەریای مەدرەسە ئایینی یەکەی هەشەزینی دۆزرایەوە
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی گەڕەکی زانیاری شاری هەولێر ساڵی 1989
کورتەباس
ئۆچین دیلاکرۆ پێشەوای ڕۆمانسیەت
وێنە و پێناس
دەروازەی شاری خۆی لە ساڵی 1904
کورتەباس
لادانی مناڵ هۆیەکانی و چارەسەرکردنی
ژیاننامە
مانی ڕەحیمی
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 06
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
ناسر فەتحی
کورتەباس
مۆری شێخ عەبدولقادری کوڕی شێخ حەسەنی هەشەزینی (شێخ قادری چل فەقێ)

ڕۆژەڤ
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
24-07-1923
30-08-2010
هاوڕێ باخەوان
24-07-1923
ژیاننامە
زارا محەمەدی
28-05-2019
هاوڕێ باخەوان
زارا محەمەدی
ژیاننامە
مەلا محەمەدی شارەزووری
26-07-2013
هاوڕێ باخەوان
مەلا محەمەدی شارەزووری
ژیاننامە
حەمە ئەمین خواشتی
28-07-2019
زریان سەرچناری
حەمە ئەمین خواشتی
ژیاننامە
شانیا شەهاب
23-07-2024
سەریاس ئەحمەد
شانیا شەهاب
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
ئەلێکسەندەر ئەرۆنسۆن (کاک ئەسکەندەر) لە کەمپی نازییەکانەوە بۆ بەرپەتی سێدارەی بەعسییەکان
27-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەڕامەی تێکەڵاو لە تەقتەق ساڵی 1987
26-07-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
مانی ڕەحیمی
26-07-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی گەڕەکی زانیاری شاری هەولێر ساڵی 1989
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
ڕێپێدراوی سەربازی بەریتانیا لەگەڵ دوو کەسایەتی شارۆچکەی سۆران ساڵی 1957
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی ڕووناهی گەڕەکی شۆڕشی شاری هەولێر ساڵی 2000
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
کۆمەڵێک چەکداری عەشیرەتی هەرکی لە گوندی شێخ توڕاب، هەولێر ساڵی 1964
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
چوار گەنجی گوندی زارگەلی شارەدیی خەلیفان ساڵی 1987
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
سەردانی سەرۆک کۆماری ئێراق عەبدولڕحمان عارف بۆ شارەدێی هەریر ساڵی 1967
26-07-2024
زریان عەلی
وێنە و پێناس
ڕێباز کۆسرەت ڕەسوڵ و بەشێک لەلایەنگرانی (ی.ن.ک) لە بێستانە نەورۆزی ساڵی 1994
26-07-2024
زریان عەلی
ئامار
بابەت 526,789
وێنە 106,591
پەرتووک PDF 19,801
فایلی پەیوەندیدار 99,750
ڤیدیۆ 1,452
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
301,467
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,781
هەورامی 
65,762
عربي 
29,006
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,357
فارسی 
8,571
English 
7,175
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,241
پەرتووکخانە 
25,233
ژیاننامە 
24,330
کورتەباس 
17,157
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,496
پەند و ئیدیۆم 
12,409
شەهیدان 
11,553
شوێنەکان 
11,492
کۆمەڵکوژی 
10,884
هۆنراوە 
10,200
بەڵگەنامەکان 
8,316
وێنە و پێناس 
7,275
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
1,865
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,444
ڤیدیۆ 
1,356
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
815
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
776
کارە هونەرییەکان 
723
شوێنەوار و کۆنینە 
628
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
79
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
311
PDF 
29,992
MP4 
2,354
IMG 
194,717
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
ژیاننامە
شیلان شەماڵ مستەفا
ژیاننامە
سایە ئیبراهیم خەلیل
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
ژیاننامە
لیڤا شاخەوان عەلی
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
وەحید کەماڵی
ژیاننامە
سەربەست بامەڕنی
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەڕامەی تێکەڵاو لە تەقتەق ساڵی 1987
کورتەباس
چارەسەرکردنی دەروونی هۆیەکە بۆ رزگاربوون لە ترسە دەروونی یەکان-بەشی یەکەم
وێنە و پێناس
گەشتی بەهارەی خێزانێک بۆ کۆمەڵگەی پیرزین ساڵی 1990
پەرتووکخانە
ئەلێکسەندەر ئەرۆنسۆن (کاک ئەسکەندەر) لە کەمپی نازییەکانەوە بۆ بەرپەتی سێدارەی بەعسییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 05
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ئەرکی مێژوونووس و بایەخی مێژوو
ژیاننامە
شانیا شەهاب
پەرتووکخانە
لەمپەرەکانی بەردەم ناسیۆنالیزمی کوردی چین؟
وێنە و پێناس
ڕێپێدراوی سەربازی بەریتانیا لەگەڵ دوو کەسایەتی شارۆچکەی سۆران ساڵی 1957
ژیاننامە
عومەر حامید
کورتەباس
کەسایەتی و گەوهەرێک لەدەریای مەدرەسە ئایینی یەکەی هەشەزینی دۆزرایەوە
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
ژیاننامە
ڕەوا جەلیزادە
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
وێنە و پێناس
تیپی تۆپی پێی گەنجانی گەڕەکی زانیاری شاری هەولێر ساڵی 1989
کورتەباس
ئۆچین دیلاکرۆ پێشەوای ڕۆمانسیەت
وێنە و پێناس
دەروازەی شاری خۆی لە ساڵی 1904
کورتەباس
لادانی مناڵ هۆیەکانی و چارەسەرکردنی
ژیاننامە
مانی ڕەحیمی
پەرتووکخانە
سەرجەم بەرهەمەکانی دکتۆر کەمال مەزهەر؛ بەرگی 06
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
ژیاننامە
ناسر فەتحی
کورتەباس
مۆری شێخ عەبدولقادری کوڕی شێخ حەسەنی هەشەزینی (شێخ قادری چل فەقێ)
فۆڵدەرەکان
وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان ژیاننامە - ئایین و ئایینزاکان - ئێزیدی ژیاننامە - جۆری کەس - بێسەروشوێن ژیاننامە - جۆری کەس - قوربانیی شەڕی دەوڵەتی ئیسلامی - داعش ژیاننامە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی سەروو ژیاننامە - شار و شارۆچکەکان (لەدایکبوون) - شنگال ژیاننامە - شوێنی نیشتەنی - کوردستان ژیاننامە - فۆڵدەرەکان - جینۆسایدی کوردە ئێزیدییەکان ژیاننامە - نەتەوە - کورد ژیاننامە - وڵات - هەرێم (لەدایکبوون) - باشووری کوردستان

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.782 چرکە!