Բաբա Թահեր Օրյան կամ Բաբա Թահիր Ուրիանի(պարս.՝ باباطاهر عریان կամ (պարս.՝ باباطاهر عریان همدانی (947, Հավրաման - 1032, Համադան, Իրան), պարսիկ բանաստեղծ։ Լուրի բարբառով գրած ռուբայիներում (քառյակներում), որ աչքի են ընկնում պարզությամբ և թարմությամբ, գովերգել է սերը, շոշափել հասարակական խնդիրներ, պատկերել տիրող անարդարությունները։ Գրել է մետաֆիզիկական աշխատություններ և սուֆիականների շրջանում տարածում գտած «Փոքրիկ զրույցներ» ժողովածուն։
=KTML_Bold=Կենսագրություն=KTML_End=
Բաբա Թահերն ապրել է, ենթադրաբար, Համադանում՝ 1000 և 1055 թվականներին։ Այլ տեղեկություններով՝ նա մահացել է 1019 թվականին։ Նրան նկարագրում են որպես շատ դյուրահավատ և համեստ մարդ, ով, սակայն, հաճախ է հայտնվել համաքաղաքացիների կողմից կատակների առարկա։ Լեգենդներից մեկն ասում է, որ ձմռանը մարդիկ նրան խորհուրդ են տվել լողանալ քաղաքային շատրվանի սառնամանիքին՝ բանաստեղծ դառնալու համար։ Հավատալով նրանց՝ նա առանձնացավ և մտավ ջրի մեջ։ Տեսնելով, որ մարդիկ ծիծաղում են իր վրա, նա հիասթափվում է և դուրս գալիս շատրվանից։ Սակայն դրանից հետո նա իրականում դարձավ բանաստեղծ։
Բաբա Թահերը գրել է «Լորի» (հայտնի է նաև որպես լուրսկի բարբառ) լեզվով։ Նրա «դուբեյթի» քառյակներն արտացոլում են Աստծուն որպես վերջնական ճշմարտություն (փաստ) ընկալելու հիացմունքը և դատապարտում է այս աշխարհի անիրավությունն ու անարդարությունը։ Բաբա Թահեր Օրյանի պոեզիայում գեղարվեստական միջոցների պարզությունն ու բնականությունը նրան ավելի է մոտեցնում ֆոլկլորին։ Բաբա Թահերի բանաստեղծությունները երկար ժամանակ փոխանցվել են բերնեբերան և գրվել XVII դարից ոչ շուտ։ Նա նաև արաբերեն լեզվով գրել է աստվածաբանական տրակտատներ (գիտական շարադրություն)։
Իր իմաստության շնորհիվ Համադանում նրա գերեզմանը դարձել է ուղտատեղի.
=KTML_ImageCaption_Begin==KTML_StyleDiv=width:20%;height:20%;float:right;=KTML_ImageCaption_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2024/584190/0001.JPG=KTML_ImageCaption_Title=Բաբա Թահեր Օրյանի դամբարանը Համադանում=KTML_ImageCaption_CaptionStyle=000000=KTML_ImageCaption_Caption=Բաբա Թահեր Օրյանի դամբարանը Համադանում=KTML_ImageCaption_End=
=KTML_Bold=Անվան ստուգաբանություն=KTML_End=
Ըստ պատմիչ Կլեման Հիվարի, «Ուրիան» - մերկ, մականունը ստացել է, քանի որ գրեթե մերկ է շրջել, ինչպես այն ժամանակվա ժողովրդական երգիչներից շատերը։ Նաև, «ինչպես առհասարակ բոլոր երգիչներն Արևելքի մեջ», «խենթի» հռչակ է ունեցել, թեև հարգված բանաստեղծ էր.
=KTML_Bold=Ռուբայիներ=KTML_End=
Ահա թե ինչպես եմ ստեղծված ես` ուրախ և տխուր,
Եվ այնուամենայնիվ, ես չեմ կարող համարվել բացառիկ։
Ես հողից եմ ստեղծված։ Ո՞վ չկա այնտեղ։
Սա նշանակում է, որ ես ծնվել էի ոչ պատահական։
Ահա թե ինչպես եմ ստեղծված ես` ուրախ և տխուր,
Եվ այնուամենայնիվ, ես չեմ կարող համարվել բացառիկ։
Ես հողից եմ ստեղծված։ Ո՞վ չկա այնտեղ։
Սա նշանակում է, որ ես ծնվել էի ոչ պատահական։
[1]