ناو: حیسامەدین
ناوی باوک: عەلی غالب نەقشبەندی
شوێنی لەدایکبوون: بەغدا
ساڵی لەدایکبوون: 1939
ژیاننامەی د. حیسامەدین عەلی غالب نەقشبەندی
1939 لە شاری بەغدا لەدایک بووە. 1958 قۆناغی ئامادەییی لە #سلێمانی# تەواوکردووە. 1962 گەواهینامەی بەکالۆریۆسی مێژووی لە کۆلیجی پەروەردەی زانکۆی بەغدا بەدەست هێناوە. 27 /10 /1962 لە دواناوەندیی خەوەرنەق لە نەجەف دامەزراوە. 20 /9 /1965 گواستراوەتەوە بۆ ناوەندیی قوتەیبە لە بەری ڕەصافەی بەغدا. 1965-1970 بە خواستن خزمەتەکەی براوەتە دەوڵەتی کوێت. لە 17 /9 /1970دا گەڕاوەتەوە بۆ دواناوەندیی قوتەیبە لە بەغدا. 20 /9 /1971 گواستراوەتەوە بۆ دواناوەندیی ئەلعرووبە لە بەغدا. 5 /4 /1972 مۆڵەتی خوێندنی ماستەری پێ دراوە. 1976 ماستەری لە مێژووی ئیسلامیی کورددا، بۆ یەکەمین جار لەم پسپۆڕییەی زانکۆکانی عیراق دا وەرگرتووە. 25 /1 /1981 مۆڵەتی خوێندنی دکتۆرای پێ بەخشراوە. 4 /8 /1985یش دکتۆرای فەلسەفەی لە مێژووی ئیسلامیی کورددا هەر لە زانکۆی بەغدا وەرگرتووە. 4 /8 /1985 ناسناوی مامۆستا (مدرس)ی دراوەتێ. 11 /10 /1990 ناسناوی ئوستادیار (استاذ مساعد)ی پێ دراوە. ساڵانی 1976-1979 سەرۆکایەتیی بەشی لێکۆڵینەوەی کوردیی لە کۆلیجی ئادابی زانکۆی سلێمانی، 1986- لە بەشی مێژووی زانکۆی سەڵاحەدین 1994 و 2005-2006یش لە بەشی مێژووی زانکۆی سلێمانی پێ سپێردراوە. 26 /11/ 1994- 31 /8 /2000 مامۆستایەتیی لە بەشی مێژووی کۆلیجی ئادابی زانکۆی فاتیحی شاری تەرابولسی لیبیا کردووە. 2000-2008 وەک ئوستادیار لە بەشی مێژووی کۆلیجی زانستە مرۆڤایەتییەکانی زانکۆی سلێمانی کاری کردووە. 1992-1994 سەرۆکی کۆمەڵەی مێژوونووسانی کورد بووە. لە 1986 بەدواوە لە زانکۆکانی سەڵاحەدین، فاتیح، کۆیە و سلێمانی، دەرسی بە خویندکارانی ماستەر و دکتۆرا گوتووەتەوە. 31 /7 /2007 خانەنشین کراوە، بەڵام لەبەرئەوەی تەمەنی نەگەیشتووەتە حەفتا ساڵ، هێنراوەتەوە بۆ وەزیفە و لە 2009دا لێی دەستبەرداربووە. 10 دە سپاسنامە و نووسراوی ڕێزلێنانی لە پاداشتی کۆششە زانستییەکانیدا وەرگرتووە. سەرپەرشتیی نزیکەی 38 ماستەرنامە و دکتۆرانامەی لە زانکۆکانی هەرێمی کوردستان، موستەنسەرییە، بەسرە و فاتیح کردووە. ڕاوێژکاری زانستیی گۆڤاری “هەزارمێرد” بووە، کە وەزارەتی ڕۆشنبیریی حکوومەتی هەرێمی کوردستان- ئیدارەی سلێمانی دەریکردووە. ئەندامی دەستەی نووسینی گۆڤاری “ژین”یشە، کە “بنکەی بەڵگاندن و لێکۆڵینەوەی ژین” دەریدەکا. هاوبەشیی سەرۆکایەتی و ئەندامێتیی گەلێک لیژنەی ڕۆشنبیری، زانستی و کۆنگرەی زانستیی کردووە لە ناوەوە و دەرەوەی زانکۆدا. زۆر توێژینەوەی زانستیی لە گۆڤارەکانی “کۆڕی زانیاریی کورد”، “الأبحاث”ی کۆلیجی ئادابی زانکۆی سەڵاحەدین، “زانکۆ”ی کۆلیجی زانستە مرۆڤایەتییەکانی زانکۆی سلێمانی، “کاروان”، “ڕۆژی کوردستان- شمس کردستان”، “هەزارمێرد” و “ژین”دا بڵاوکردووەتەوە.
کتێبە بڵاوکراوەکانی:
1. ما ألف عن تأریخ الکرد وکردستان باللغة العربیة والمعربة حتی عام 2007م (بیبلوغرافیا متخصصة ومعرفة)، وضع وإعداد الدکتور حسام الدین علی غالب النقشبندي، السلێمانیة، مطبعة شڤان، 2011.
2. أبو دلف مسعر بن مهلهل الخزرجي ورحلته إلی کردستان في الرسالة الثانیة خلال السنتین (340- 341ه/951- 952م) (دراسة تحلیلیة) مع نص الرسالة المحققة، دراسة وتحقیق الدکتور حسام الدین علي غالب النقشبندي، السلێمانیة، مطبعة شڤان، 2012.
3. العزیز، الدکتور حسین قاسم، مسائل في التراث وکتاب الخراج وصنعە الکتابة لقدامة بن جعفر (بعض الملاحظات السریعة)، تقدیم ومراجعة د. حسام الدین علي غالب النقشبندي، السلێمانیة، مشروع مشترک مع دار الثقافة والنشر الکردیة- بغداد، ضمن فعالیات: بغداد عاصمة الثقافة العربیة، مطابع الوقف السني، بغداد، 2012.
4. الکرد في لرستان الصغری (الشمالیة) وشهرەزور خلال العصر الوسیط، السلێمانیة، مطبعة شڤان، 2011.2. أبو دلف مسعر بن مهلهل الخزرجي ورحلتە الی کردستان خلال السنتین 340-341ه/951-952م، دراسة تحلیلیة، 2012.
ئەم کتێبە بە ناوی “#شارەزوور# و #لوڕستان#ی باکوور لە سەدەکانی ناوەڕاست دا، لێکۆڵینەوەیەکی مێژوویی و شارستانییە:ەوە کراوە بە کوردی و مەکتەبی بیر و هۆشیاریی #یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان# 2008 لە سلێمانی بە چاپی گەیاندووە.
5. ماطبع من مخطوطات مصادر التأریخ الاسلامی والمؤلفة بین القرنین الثانی والثانی عشر الهجریین، اعداد الدکتور حسام الدین علي غالب النقشبندي، بیروت، مشروع مشترک مع المرکز العلمي العراقي- بغداد، دار ومکتبە البصائر، 2013.
6. آذربیجان إیران في العهد السلجوقي، بیروت، مشروع مشترک مع المرکز الأکادیمي للأبحاث- الکوفة، شرکة المطبوعات للتوزیع والنشر، 2013.
7. ماطبع من مخطوطات مصادر التاریخ الاسلامي والمؤلفة بین القرنین الثاني والثاني عشر الهجریین، اصدار مؤسسة ژین والمرکز العلمي لاعراقي ببغداد، طبع دار ومکتبة البصائر للطباعة والنشر والتوزیع، بیروت، ط12، 2014.لە لێکۆڵینەوە بڵاوکراوەکانی:
1. ملاحظات حول مقال جاوان والجاوانیون لمصطفی جواد، مجلة المجمع الحلمي لاکردي، العدد الثاني- المجلد الثاني، 1974.
2. في ذکری الأدیب والمؤرخ حسین حزني المکریاني، مجلة کاروان، العدد 14، 1983.
3. المدن القدیمة والمندرسة في محافظة السلێمانیة وتعیین مواقعها، مجلة کاروان، العدد 34، 1985.
4. شهرزور في محافظة السلێمانیة، دراسة في جغرافیتها التاریخیة اڵاثاریة، مجلة کاروان، العدد 66، 1988.
5. خطط أربیل في کتاب ابن المستوفي: تاریخ أربل، مجلة أبحاث، مجلة جامعة صلاح الدین للعلوم الانسانیة، العدد الأول. کراوە بە کوردی: لێکۆڵینەوەی شوێنە دیارەکانی #هەولێر# لە کتێبی ابن المستوفي: تاریز أربل، گۆڤاری ڕۆشنبیری نوێ، ژمارە 118، حوزەیرانی 1988.
6. المعالم العمرانیة في جزیرة ابن عمر في القرنین السادس والسابع الهجریین، مجلة أبحاث للعلوم الانسانیة، 1990.
7. دور جامعة صلاح الدین في حفظ التراث القومي للشعب الکردي، موسوعة نوروز العراق، الجزء الرابع، نیسان 1988، بالاشتراک مع الدکتورة کوردستان موکریاني.
8. الکرد وعصبة الامم وولایة الموصل، دراسة تاریخیة وثائقیة، جریدة الاتحاد، سبع حلقات، خلال 13/10/1993-19/3/1994.
9. مدن وقری غربي الخلیج العربي القدیمة کما وردت في المصادر الاسلامیة.
10. تراث وتاریخ شهرزور في العصور الاسلامیة لکتاب شهرزور- السلێمانیة، اللواء والمدینة لعباس العزاوي، قراءة نقدیة، مجلة هزارمیرد، العدد 17، ایلول 2001.
11. الرسالة الثانیة لمسعر بن مهلهل وشهرزور، مجلة زانکۆی سلێمانی العلمیة، قسم العلوم الانسانیة، العدد 8، 2001.
12. دیانة الکرد ومعتقداتهم قبل الاسلام والفتح الاسلامي لاقلیمي لرستان الشمالیة وسهرزور، مجلة هزارمیرد، العدد 19، 2002.
13. مدن وقلاع قدیمة مندرسة في اقلیمي شهرزور ولورستان الشمالیة (الصغری) ومحاولة في تعیین موقعها، مجلة هزارمیرد، العدد 21، ایلول 2002،
14. نقود ذهبیة وفضیة لامراء بني حسنویة البرزیکانیة وبني عناز الشاذنجانیة الکردیتین، مجلة هزارمیرد، العدد 22، کانون الأول 2002.
15. المعالم العمرانیة في لورستان الصغری الشمالیة وشهرزور خلال القرنین الرابع والخامس الهجریین، مجلة هزارمیرد، العدد 24، حزیران 2004.
16. مدن کردیة في شمالي شرقي العراسق خلال العصر الاسلامي، مجلة هزارمیرد، العدد 25، کانون الأول 2004.
17. چەند سەرنجێکی ڕەخنەگرانەی مێژوویی سەبارەت بە نووسینەکانی محەممەدئەمین زەکی بەگ لەبارەی مێژووی کورد و کوردستانەوە لە سەردەمی ئیسلامیدا، گۆڤاری ژین، ژمارە 1، تەمووزی 2009.
18. أصل تسمیة شهرزور ومحناها، مجلة ژین، العدد 1، تموز 2009.
19. شوینەوارەکەی دەربەندی بازیان بەپێی بەڵگەنامەی عوسمانی، پاشماوەی قەڵایەکی کۆنە، گۆڤاری ژین، ژمارە 2، ئەیلوولی 2010.
20. المئذنة المظفریة في أربیل، مجلة ژین، العدد 2، أیلول 2010.
21. عسیرة الهموند ونفي قسما منها الی بلاد الأناضول ولیبیا في أواخر الثمانینات من القرن التاسع عشر، مجلة ژین، العدد 3، تشرین لاثاني 2011.
22. حکم قراقوش، دراسة في حکم الژمیر بهاءالدین قراقوش في مصر (564-597ه/1169-1201م)، مجلة کوین الجامعیة، العدد 22، آذار 2012.
23. الأتابکیات في بلاد الکرد وتأثیراتها حلی سکانها من الکرد، مجلة ژین، العدد 5، کانون الأول 2013.
24. ڕۆژی 6ی ئەیلوولی 1930ی سلێمانی بەپێی بەڵگەنامەگەلی نهێنیی بریتانیا و بەڵگەنامەی دیکە، گۆڤاری ژین، ژمارە 6، دیسەمبەری 2014.
25. بیناسازی و دام ودەزگاکانی هەولێر، ئینسکلۆپیدیای هەولێر، بەرگی دووەم.
26. احتفالات أربیل بالمولد النبوي في عهد مظفرالدین گوگبري.
27. قراءة نقدیة لکتاب ڕحلة ابي دلف مسعر بن مهلهل الخزرجي، للاستاذة جنان جلیل الهموندي.[1]