شەڕە سەگ
یەکێکە لە کلتورە دێرینەکانی گەلانی ڕۆژهەڵات و کوردستان بەتایبەتی، هەندێ سەرچاوە ئاماژە بە دێرینی و کۆنی ئه و نەریتە دەدەن لە کوردستاندا کە بۆ پێنج هەزار ساڵ لەمەوبەری دەگەڕێننەوە، کە خاوەن سەگەکان، سەگەکانیان بۆ شەڕە سەگ ڕادەهێنن و چێژ لە شەڕەکە دەبینن و گره و لەسەر بردنەوە و دۆڕانی سەگەکانیان دەکەن، ئه و سەگانەی دڕ و ئازا و گوڕگ خنکێنن و دەبنە براوەی شەڕە سەگە سازکراوەکان، ناو و ناوبانگ دەردەکەن و نرخیان بەرز دەبێتەوە، ئه و شەڕە سەگانە زۆرجاران ڕێوڕەسمی تایبەتیان بۆ کراوە لە دەوروبەری ئاوایی و گوندەکان و گۆڕەپانی تایبەتی شەڕەسەگ دیاری دەکەن.[1]