پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
ڕێبەری مامۆستا
14-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ڕۆژهەڵاتی کوردستان شاری سنە ساڵی 1980
14-11-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
داوایەک بۆ لێپرسینەوەو پاراستنی: ڕزگاربووانی ئیزیدی لە تاوانە قێزەوەنەکانی داعش
14-11-2024
هەژار کامەلا
ڤیدیۆ
سلێمانی بەم شێوەیە بنیاتنرا
14-11-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
شاری سلێمانی ساڵی 1817 وێنەکە لەلایەن ولیەم هیود گەڕیدەی ئینگلیزیی کێشراوە
14-11-2024
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
یاریگای ئامادەیی سلێما‌نی ساڵی 1970 وێنەی تیپی باسکەی یانەی وەرزشی سیروان
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عەبدوڵڵا ئیسماعیل عەبدوڵڵا
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
شەونم عومەر بەکر
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
نەژاد محەمەد ڕەسوڵ
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ڕێباز قانع محەمەد ئەمین
14-11-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  525,764
وێنە
  111,610
پەرتووک PDF
  20,443
فایلی پەیوەندیدار
  106,291
ڤیدیۆ
  1,587
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,423
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,727
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,204
عربي - Arabic 
31,472
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,436
فارسی - Farsi 
10,765
English - English 
7,737
Türkçe - Turkish 
3,678
Deutsch - German 
1,805
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,162
ژیاننامە 
26,520
پەرتووکخانە 
25,890
کورتەباس 
18,806
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,953
پەند 
13,755
شوێنەکان 
12,022
شەهیدان 
11,924
کۆمەڵکوژی 
10,925
هۆنراوە 
10,473
بەڵگەنامەکان 
8,357
وێنە و پێناس 
7,400
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,487
ڤیدیۆ 
1,481
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
639
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
300
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
326
PDF 
31,897
MP4 
2,618
IMG 
204,635
∑   تێکڕا 
239,476
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
محەمەدی ماملێ
ژیاننامە
بەدیع باباجان
ژیاننامە
کەمال فوئاد
ژیاننامە
پەروین مەحمود
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
ДЕЛО №7623: НКВД Арм.ССР против Аджие Джнди
بەرهەمەکانتان بە ڕێنووسێکی پوخت بۆ کوردیپێدیا بنێرن. ئێمە بۆتان ئەرشیڤ دەکەین و بۆ هەتاهەتا لە فەوتان دەیپارێزین!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: Pусский - Russian
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

ДЕЛО №7623: НКВД Арм.ССР против Аджие Джнди

ДЕЛО №7623: НКВД Арм.ССР против Аджие Джнди
ДЕЛО №7623: НКВД Арм.ССР против Аджие Джнди
(ДОКУМЕНТАЛЬНЫЙ ОЧЕРК)
Этот очерк написан на основе документов, имеющиxся в архиве нашей семьи, выписок из следственного дела №7623 (из архива КГБ Армении, с которым мы познакомились после смерти отца), дневников Аджие Джнди и воспоминаний моей матери — Зейнаб.
Аджие Джнди родился 18 марта 1908 г. в селении Яманчайир Карской области. В селе Яманчайире родились и провели свое детство также Джардое Генджо (1904-1945) и Амине Авдал (1906-1964), три детских и до конца жизни своей верных друга. Все три яманчайирца без устали трудились во благо процветания науки и культуры курдского народа, были беспредельно преданы своему родному народу. В 1918 г. во время первой мировой войны, они, разделив судьбу тысяч детей армянского и курдского народов, лишились родителей и провели детство в сиротских приютах: Аджие Джнди в приютах Амеркома – вначале в Карсе, потом в Александрополе (ныне-Гюмри). В 1929 г. отец окончил Александропольский педагогический техникум и был направлен на работу в Апаранский район. Он преподавал курдский язык в школе Кондахсаз (ныне — Рйа таза), а в соседнем селе Алагяз проводил уроки курдского языка с молодыми колхозниками.
Аджие Джнди в 1930-1933 г.г. – студент филологического факультета Ереванского гос. университета. Далее поступает в аспирантуру. Его научным руководителем назначают проф. Асатура Хачатряна.
В 1930-ые годы имя и деятельность Аджие Джнди присуствует во всех областях, связанных с курдской культурой и курдоведением. Так, в начале 30-х годов он одновременно преподавал в курдском техникуме, заведовал отделом в курдской газете “Рйа таза”, вместе со своей супругой Зейнаба Иво работали в редакции курдских радиовещаний в Ереване, являлся членом правления Союз Писателей Армении и председателем секции курдских писателей, издавал учебники для курдских школ, участвовал в научных экспедициях в районы Армении для сбора народного творчества, являлся корректором в издательстве.
В 1933 году именем Аджие Джнди была названа школа села Беррож (Дюзкенд)
В 1934 г. Делегат 1 съезда Союза Писателей СССР
В 1934 г. Аджие Джнди был избран депутатом Ергорсовета (вторично — в 1975 году). В 1934-ом году был членом орг. комитета первой Всесоюзной курдоведческой конференции[1], на которой выступил с докладом.
Pirsê konfêransê ev bûne[2]:
1. Îngilaba (şorişa) Oktyabirê û çêkirina kûltûra (çanda) miletyê nav xebatçyê kurmancada (gotarvan – L. Arîsyan).
2. Derheqa xebata sêksîya kurmanca, ya Enstîtûta dîroka çandê (gotarvan – Hecîyê Cindî).
3. Rewşa sosîalîyê nava kurmancada heta şorişa Oktyabirê (gotarvan – A. Şamîlov).
4. Pirsê efrandina zimanê kurmancî, yê edebyetê (gotarvan -G. Sêvak, prof. A. Xaçatryan).
5. Pirsa rastnivîsara zimanê kurmancî û guhastina hinek herfa (gotarvan – Emînê Evdal).
6. Riknê gramera zimanê kurmancî (gotarvan – Î. Sûkêrman û Qanatê Kurdo).
7. Derheqa çêkirina têrmînada (gotarvan – Vardan Pêtoyan)
Выпускники Закавказкого курдского техникума -1937 года. Сидят справа Вазире Надири, Аджие Джнди, Вардан Петоян… В 3-ем ряду справа – Амине Авдал…
В 1936 году издается труд Аджие Джнди – Курдский фольклор ( из 650 страниц 570 стр. написал Аджие Джнди, и 80 стр. – Амине Авдал. Ф.А.), и в том же году выходит книга А. Джнди – Курдские народные песни, звукозапись композитора Каро Закаряна.
Рассказ матери
Аджи очень много работал, в день по 17-19 часов… Работал с любовью и большим энтузиазмом… Он высоко ценил время, и планировал его по часам, дням, неделям…
В 1934 году отец награждается Грамотой Центрального исполнительного комитета Арм ССР.
Из дневника Аджие Джнди
С 1931-го года я бывал во многих селах Армении. С жадностью, без устали и с большой ответственностью (чтобы не пропускать ни одного слова сказателя Ф.А.) собирал курдские песни, сказки, сказы… Почувствовавший горечь потери родителей, я не мог допустить потерю народного устного творчества…
Наши шейхи и пиры много знали, лучше рассказывали, поэтому я часто бывал у них…
Весной 1936г мое заявление о принятии в ряды ком. партии отклонили…, увы, пошли слухи о моей неблагонадежности…
В конце 1936 г. моя диссертация на тему – “Народный эпос Кар и Кулуке Слеване Сливи” была готова к защите. Но мне не давали защитить ее…
В сентябре 1937г. в республиканской газете “Коммунист“ была опубликована статья “Изгнать шпионов из Союза писателей“. Последствия публикации не преминули сказаться. В октябре меня лишили преподавания в техникуме за националистические взгляды; за то, что приютил у себя дома и трудоустроил Халеда Джалал Заде[3]; за то, что в курдских учебниках отвел место “контрреволюционеру Арабу Шамилову”.
Потом меня уволили со всех других моих работ.
Но после протестов, ”упорных боев” в январе 1938г. меня восстановили на работах.
…Но, увы, сейчас я себе места не нахожу… Люди меня сторонятся, теряю друзей… я очень одинок…
Из доноса А. на Аджие Джнди
(следственное дело №7623),1936г.
“Аджие Джнди особенно близко связан с социально чуждыми элементами из числа курдов, как то: бывшие кулаки, пиры, шейхи. Часто бывал в обществе вышеуказанной прослойки, используя для этой цели свои научные командировки… В бытность мою секретарем парткома Курдского педагогического техникума ходатайство Аджие Джнди о переводе его из комсомола в ряды ВКП(б) парторганизацией было отклонено…В грамматике, составленной проф. Хачатряном при содействии А. Джнди и под его же редакцией, были допущены явно антисоветские трактовки в вопросах культурного роста курдского населения.
Бесспорно доказано, что профессор А. Хачатрян всячески отводит от себя ассистентов-коммунистов, однако А. Джнди вот уже долгое время очень близок с профессором, несмотря на то, что состоит в рядах ВЛКСМ“…

АРЕСТ
Из дневника Аджие Джнди
17 марта 1938г. в актовом зале педагогического техникума был вечер, посвященный дню Парижской коммуны. Выступления наших студентов готовил я… В тот день почему-то у меня не было настроения…
Рассказ матери
Мы тогда жили на улице Свердлова в доме 101, на четвертом этаже. Две комнаты в трехкомнатной квартире занимали мы, в одной жила соседка Вардуш с детьми. Ее муж был политзаключенным.
17 марта Аджи вернулся домой поздно вечером, не в настроении. Без ужина лег спать. Ночью постучали в дверь…
— Поди открой,- сказал он,- неужели приехали за мной?
В комнату вошли двое. Один из них сказал:
— Ты арестован, собирайся…
Был обыск… Его увели… Зашла Вардуш, мы обе заплакали… Когда стучали- ей показалось, что приехали за ней.
Через неделю у нас отняли одну комнату.
Постановление (из дела №7623)
Я,………… приняв во внимание, что гр. Аджие Джнди достаточно изобличается в том, что является членом центра контрреволюционной дашнакской повстанческой организации среди курдов и связан с англо агентом проф. Хачатряном и отпрыском главы всех курдов — членом дашнако-курдского комитета Хойбун Бадирханом (Сирия), постановил — гр. Аджие Джнди привлечь в качестве обвиняемого по ст. 67, 68 УК Арм. ССР, мерой пресечения избрать арест с содержанием во внутренней тюрьме НКВД Арм.ССР.

Киракозов
Из дневника Аджие Джнди
…Спустили с машины. Во дворе я увидел своего научного руководителя аспирантурой проф. Асатура Хачатряна… Старика за что?
Потом меня увели и толкнули в четвертую камеру.
– Кто ты?- спросили из темноты.
– Аджи, Аджие Джнди.
– Вай, хехч тха (бедный мальчик), тебя тоже привели?
Это был Ншан Макинц – главный редактор издательства политической литературы.
Я ходил взад и вперед по камере, а Макинц меня успокаивал:
-Сядь,- говорил,- успокойся…
А я кричал, стучал, хотел, чтобы сейчас же меня вызвали, выслушали объяснения о моей преданности государству, своему любимому делу… Я был убежден, что произошло недоразумение…
Из соседней комнаты услышал кашель- так кашлял Джардо, Джардое Генщо- значит, его тоже посадили?…Ужас какой…
Утром я опять начал стучать в дверь…
– Не спеши, зачем такая спешка? Придут за тобой,- говорил Ншан.
И пришли за мной…
– Ну,- сказал следователь,- рассказывай… говори о своей связи с контрреволюционными элементами, о своих друзьях, об агенте Хачатряне, о своих командировках…
Я был ошеломлен, но не успел сказать: ”Как вы смеете? ” – как получил пощечину, потом вторую, третью… Осыпая ругательствами, меня начали избивать…
Отправили назад в камеру. От обиды, стыда мне было дурно… Макинц молчал… ” Неужели и он не виновен? ” – впервые подумал я…
– Мне подавно тяжелее, Аджи,- сказал Ншан,- ведь из-за меня жена моя пострадала…На собрании вступилась за меня, и… ее арестовали.
… Потом меня вызывали еще и еще. Повторяли вопросы : членом какой организации я являюсь, с кем встречался, от кого получал задания, кто мои друзья, почему часто бывал у шейхов и пиров, чьи задания выполнял? …
Я все отрицал… Насчет шейхов и пиров говорил, что это правда, я бывал у них, но только с одной целью — собирать, записывать у них фольклор…
…В начале мая меня повели в комнату следователей. Сидел следователь Хайлунц. Задавал вопросы, я все отвергал… Велели стоять у стены… Через определенные часы следователи менялись : задавали вопросы, кричали, ругали, издевались…Я изнывал, протестовал… Говорили : “Сладкого чаю дадим, ты только признавайся, что ты член контрреволюционной организации, назови своих друзей”… Мой ответ был один: ” Все это клевета, я ни в чем не виновен”…
Я считал дни – ногтем на стене делал отметки…
На двенадцатый день ”Пойдем со мной” – сказал дежурный, но, увидев, что не могу идти, взял меня под руки. В коридоре уборщица увидев мой вид, крикнула: ”Аствас им!…(Боже мой!) ”- и мигом скрылась. Зашли в другую комнату. Здесь опять начали задавать вопросы… Ничего не ответив, я упал на пол и из носа пошла кровь. Их ярости не было предела – как я смел запачкать пол кабинета?…
Из протокола допроса (14 мая, 1938)
Вопрос: Вы арестованы за участие в контрреволюционной работе, проводимой среди курдов, населяющих Арм.ССР. Дайте показания о вашей контрреволюционной деятельности.
Ответ: Никакой к/р работы я не проводил…
Вопрос: Вы отрицаете проводимую вами к/р[4] работу вот уже на протяжении более полутора месяцев, упорно отрицая как свою, так и роль ваших единомышленников в к/р националистической работе среди курдов. Следствие еще раз предлагает прекратить запирательство и дать показания о вашей к/р деятельности.
Ответ: Повторяю, что я к/р работу среди курдов не вел!…
Вопрос: Показаниями ряда свидетелей вы обвиняетесь в том, что в селе Ако проводили антисоветскую, антиколхозную подрывную деятельность..
Ответ: Да, действительно, в 1937 г. обо мне распространяли слухи, что я в селе Ако проводил антисоветскую, антиколхозную подрывную работу. Повторяю еще раз – все это неправда….

Постановление
Ранее предъявленное обвиняемому Аджие Джнди Джауари обвинение по ст. 67,68 УК переквалифицировать на ст. 58-а УК Арм ССР
(подписи)
Те же работники УГБ нашли, что изъятые у обвиняемого вырезки из дашнакской газеты ”Апага”, журнал ”Авар”, издающиеся дашнакско-курдским комитетом в г. Алеппо – являются документами, изобличающими шпионские связи обвиняемого. Нашли также, что в отдельных номерах архивных газет ” Рйа таза”, а также в учебниках по курдскому языку имеются ярко выраженные контрреволюционные националистические мысли, изобличающие контр-националистическую деятельность Аджие Джнди, проводимую им среди курдов через курдскую литературу
Протокол допроса
(февраль, 07. 1939г.)
Вопрос: Следствию известно, что вы находились в тесных связях с агентом английской разветки в Дамаске Бадирханом и систематически доставляли ему сведения шпионского характера о СССР. Признаете себя виновным в том, что вы являетесь шпионом английской разведки?
Ответ: Я переписывался с редактором журнала ”Авар” Джаладет Бадирханом, отправил ему около десяти штук книг — учебники по курдскому языку и несколько номеров газеты ” Рйа таза”…
Я шпионом никогда не состоял…

Обвинительное заключение
… Аджие Джнди обвиняется в том, что
а) являлся руководителем и идейным вдохновителем антисоветской курдско-повстанческой организации в Армении, разжигал антагонизм среди курдов и армян, давал задания членам организации вести антисоветскую повстанческую и антиколхозную агитации;
б) работая на фронте курдской литературы, на страницах печати протаскивал явные контрреволюционные националистические идеи;
в) с 1930 г. находился в связи с представителем зарубежного дашнакско-курдского комитета ” Хойбун” Джаладет Бадирханом и английским агентом в Ереване- снабжал их разными сведениями о курдах Армении.
15 марта 1939г. Военный трибунал Пограничных и Внутренних войск НКВД Арм.ССР в Ереване начал судебное разбирательство…
Рассказ матери
Суд продлился три дня, слушали Дело восьмерых курдов (из числа исповедующих езидизм) и …свершилось Чудо…
Судебное заседание Аджие Джнди, Джардое Генджо, Ахмаде Мирази, Теймурова Шамира, Алояна Мраза оправдало. Да, это было Чудо, ведь в годы Сталинских репрессий многих без следствия и суда уничтожали или отправляли в ссылку…
Вернулся Аджи домой ровно через год и этот день – 18 марта – он записал своим днем рождения.
В конце 30-ых годов все очаги курдской культуры были закрыты. Курдский-латинский алфавит был ликвидирован…
После тюрьмы долгое время отцу не удавалось восстановиться на прежней должности в институте истории и литературы АН.
В сентябре 1939 года в Ереване торжественно отмечался 1000 летний юбилей эпоса ”Давид Сасунский”. В Ереван прибывает секретарь СП СССР Александр Фадеев. Как делегату первого съезда СП СССР, Аджие Джнди посчастливилось увидеться с А. Фадеевым. При встрече А. Джнди рассказал о драматическом повороте своей судьбы, о том, что уже шесть месяцев после оправдания и освобождения из тюрьмы его отказываются принимать на прежнюю работу…
Александр Фадеев обещал помочь.
В октябре месяце из Москвы получили долгожданную телеграмму.
(Григор Арутюнян (Арутюнов)- был первым секретарем ЦК КП Армении.Ф.А.)
И…через два дня отца приняли на работу и вернули отобранную нашу одну комнату.
И с новыми силами Аджие Джнди окунулся в научную и литературную деятельность.
В январе 1940 г. Аджие Джнди блестяще защищает кандидатскую диссертацию по одному из шедевров курдского фольклора “Кар и Кулыке Силеване Сливи”.
В 1941 г. издается книга “Кар и Кулыке Силеване Сливи”. Текст на курдском языке, за неимением курдского алфавита, с разрешения директора института литературы и истории, набирается русским шрифтом (с применением 6 латинских букв). Потом эти буквы с некоторыми изменениями для пользования приняла комиссия при Министерстве образования Арм ССР. В 1946 году вышла в свет книга “Алифба” («Букварь») Аджие Джнди и с этими буквами более 60 лет издавались научные труды, книги курдских писателей, учебники, и с 1955г. – газета «Рйа таза».
В 1941-42 учебном году Аджие Джнди преподавал персидский язык на отделении аспирантуры Ереванского педагогического института.

Аджие Джнди –
1949 -970г.г. — является внештатным лектором курдского языка и методики курдского языка института Усовершенствования Учителей Министерства Просвещения Арм. ССР
1955-1957г.г. — ответственный секретарь газеты “Рйа таза”.
1955-1959г.г. — преподает курдский язык и литературу на курдском отделении Ереванского педагогического училища.
1959-1967г.г. — заведует отделом курдоведения Сектора ( в дальнейшем Института) востоковедения АН Армении.
1964 г. — без защиты докторской диссертации ему присваивают ученую степень Доктора филологических наук, а в 1966г. получает звание профессора.
1968-1974г.г. — преподает курдский язык, литературу и фольклор на курдоведческом отделении факультета востоковедения Ереванского университета.
1934- 1971г.г. — член правления Союза писателей Армении и председатель секции курдских писателей при СП Армении( 1930 – 1971).
1972г. — член-корреспондент Курдской (Ирак) Академии наук.
1974г. — присвоено почетное звание “Заслуженный деятель науки Армении”.
1979г. — член-корреспондент Иракской Академии наук.
Награжден орденами “ Знак почета” и “Дружбы народов”, восемью медалями, многими почетными Грамотами.
Его перу принадлежат шеститомник Курдских народных сказок (шестой том издался после его смерти), Курдские пословицы и поговорки (800 стр.), четыре сборника курдских народных песен, три сборника Курдского Фольклора, народные сказы Мам и Зин, Усыв и Залиха и др…
Он автор 400 статьей, 33 школьных учебников курдского языка и литературы (изданных и переизданных). О нем написано 180 статьей.
Ему принадлежат значительные заслуги в разработке проблем курдской грамматики, правописания и терминологии.
Велики заслуги ученого в исследовании актуальных проблем курдской фольклористики:
«Истоки курдского эпоса Дымдым», «Общности сюжетов в некоторых произведениях Шекспира с курдской действительностью», «Курдские варианты сказаний Ростаме Зала, Кер-Охли», «Теоретические основы возникновения курдских легенд и песен различного жанра», «Вопросы мастерства курдских сказителей», «Роль крупных ученых востоковедов Марра и Орбели в курдоведении», «Отображение дружбы армянского и курдского народов в фольклоре», «Патриотические и героические мотивы в курдском фольклоре» и др. представляют большую ценность в курдоведении.
Его исторический роман «Hewarî» переведен на армянский, русский и арабский языки.
Умер Аджие Джнди 1-го мая 1990 г. в Ереване, похоронен в Армении в деревне Сипан.

[1]9 июля 1934 г. в г. Ереване.
[2]Конференция обсудила следующие вопросы:
1.Октябрьская революция и национально-культурное строительство среди трудящихся (доклад – Л. Арисян).
2. Работа курдской секции Института истории культуры (доклад – Аджие Джнди).
3. Социально-экономические формации среди курдов Октябрьской революции и их отражение в курдском языке (доклад – А.Шамилов).
4. Проблемы общекультурного курдского языка (доклад – Г.Севак, проф. А.Хачатурян).
5. О единой курдской орфографии в связи с реформой курдского-латинского алфавита (доклад – Амине Авдал).
6. Основы курдской грамматики доклад – И.Цукерман и Канате Курдо).
7. Принципы построения курдской терминологии (доклад – Вардан Петоян).

[3]Он был курдом из Турции, спасаясь от преследований, нашел убежище в Армении (Ф.А.)
[4]Сокращенно от — «контрреволюционная работа».
ФРИДА ДЖАВАРИ
kurd.ge/2010/12/29/дело-7623-документальный-очерк.[1]

کوردیپێدیا بەرپرس نییە لە ناوەڕۆکی ئەم تۆمارە و خاوەنەکەی لێی بەرپرسیارە. کوردیپێدیا بە مەبەستی ئەرشیڤکردن تۆماری کردووە.
ئەم بابەتە بەزمانی (Pусский) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Этот пункт был написан в (Pусский) языке, нажмите на значок , чтобы открыть элемент на языке оригинала!
ئەم بابەتە 1,798 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | Pусский | kurdist.ru
فایلی پەیوەندیدار: 1
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 3
1. ژیاننامە حاجی جندی
2. ژیاننامە АДЖИE ДЖИНДИ
1. ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 02-01-2011
زمانی بابەت: Pусский
ڕۆژی دەرچوون: 02-01-2011 (13 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: یاداشت
پۆلێنی ناوەڕۆک: پۆلێننەکراو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
زمان - شێوەزار: ڕووسی
شار و شارۆچکەکان: یەریڤان
وڵات - هەرێم: ئەرمەنستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕاپەر عوسمان عوزێری )ەوە لە: 18-02-2022 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 18-02-2022 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( ڕۆژگار کەرکووکی )ەوە لە: 18-02-2022 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,798 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
وێنە و پێناس
پیاوانی کورد لە ساڵی 1905 باکووری کوردستان
کورتەباس
سەرۆکی پەڕڵەمانی تورکیا: هیچ ناکۆکییەک لەنێوان کورد و تورکدا نییە
ژیاننامە
لاوێن کەمال محەمەد
کورتەباس
لە ساڵی 1961دا لە ژمارەی پارێزەران لە هەموو ئێراقدا 900 پارێزەر بووە لە ناویاندا (ئیبراهیم ئەحمەد و مام جەلال تاڵەبانی)ی تێدابوو
پەرتووکخانە
بەراوردی پڕۆسە مۆڕفۆلۆژییەکان لەنێوان زمانی کوردی و فارسیدا (لە ڕوانگەی تیۆری مۆڕفۆلۆژیی مۆڕفیمبناغە)وە
ژیاننامە
شیراز عەبدولغەنی عەبدولکەریم
وێنە و پێناس
کچانی حاجی حەمە ئاغاى حسێن ئاغا تەها لە شاری سلێمانی لە سەدەی بیستەمدا
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
شەونم عومەر بەکر
پەرتووکخانە
داوایەک بۆ لێپرسینەوەو پاراستنی: ڕزگاربووانی ئیزیدی لە تاوانە قێزەوەنەکانی داعش
کورتەباس
کەرەستەکانی نەشتەرگەری سنگ و دڵ
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
وێنە و پێناس
شاری سلێمانی ساڵی 1817 وێنەکە لەلایەن ولیەم هیود گەڕیدەی ئینگلیزیی کێشراوە
پەرتووکخانە
ڕێبەری مامۆستا
پەرتووکخانە
دارشتنی پلانی ناۆخۆیی بۆ خۆگونجاندن لەگەل گۆرانکارییەکانی کەشوهەوا لە هەرێمی کوردستانی عێراق
ژیاننامە
عەبدوڵڵا ئیسماعیل عەبدوڵڵا
ژیاننامە
ئەڤین حسێن عەلی
ژیاننامە
ئالاء غائب حیسامەدین
ژیاننامە
ڕێباز قانع محەمەد ئەمین
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
پەرتووکخانە
دەروازەیەک بۆ ناسیونالیزم
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەکی کورد لە کۆتایی سەدەی نۆزدەهەمدا لە باکووری کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
سروود محەمەد عەبدوڵڵا
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
کورتەباس
ڕۆڵی زمانی ڕاگەیاندن لە بنیاتنانی پێکەوە ژیان لە کۆمەڵگە قەیراناویەکاندا (کەناڵە ڕاگەیاندنەکانی هەرێمی کوردستان بە نموونە)
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
ژیاننامە
کۆشش مەولان تەها
کورتەباس
بەرنامەی کورد لە ڕوانینی هاوچەرخ تاووتوێی پرسی کورد دەکات وەک پرسێکی سیاسی و مێژوویی و نەتەوەیی
وێنە و پێناس
پیاوێکی کورد لە باکووری کوردستان 1900
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
نەژاد محەمەد ڕەسوڵ

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
محەمەدی ماملێ
10-11-2008
هاوڕێ باخەوان
محەمەدی ماملێ
ژیاننامە
بەدیع باباجان
11-01-2010
هاوڕێ باخەوان
بەدیع باباجان
ژیاننامە
کەمال فوئاد
18-12-2013
هاوڕێ باخەوان
کەمال فوئاد
ژیاننامە
پەروین مەحمود
05-02-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
پەروین مەحمود
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
08-11-2024
هاوڕێ باخەوان
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
ڕێبەری مامۆستا
14-11-2024
شادی ئاکۆیی
ڤیدیۆ
ڕۆژهەڵاتی کوردستان شاری سنە ساڵی 1980
14-11-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
پەرتووکخانە
داوایەک بۆ لێپرسینەوەو پاراستنی: ڕزگاربووانی ئیزیدی لە تاوانە قێزەوەنەکانی داعش
14-11-2024
هەژار کامەلا
ڤیدیۆ
سلێمانی بەم شێوەیە بنیاتنرا
14-11-2024
ڕۆژگار کەرکووکی
وێنە و پێناس
شاری سلێمانی ساڵی 1817 وێنەکە لەلایەن ولیەم هیود گەڕیدەی ئینگلیزیی کێشراوە
14-11-2024
کشمیر کەریم
وێنە و پێناس
یاریگای ئامادەیی سلێما‌نی ساڵی 1970 وێنەی تیپی باسکەی یانەی وەرزشی سیروان
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
عەبدوڵڵا ئیسماعیل عەبدوڵڵا
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
شەونم عومەر بەکر
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
نەژاد محەمەد ڕەسوڵ
14-11-2024
کشمیر کەریم
ژیاننامە
ڕێباز قانع محەمەد ئەمین
14-11-2024
کشمیر کەریم
ئامار
بابەت
  525,764
وێنە
  111,610
پەرتووک PDF
  20,443
فایلی پەیوەندیدار
  106,291
ڤیدیۆ
  1,587
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
289,423
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,727
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,204
عربي - Arabic 
31,472
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,436
فارسی - Farsi 
10,765
English - English 
7,737
Türkçe - Turkish 
3,678
Deutsch - German 
1,805
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
109,162
ژیاننامە 
26,520
پەرتووکخانە 
25,890
کورتەباس 
18,806
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,953
پەند 
13,755
شوێنەکان 
12,022
شەهیدان 
11,924
کۆمەڵکوژی 
10,925
هۆنراوە 
10,473
بەڵگەنامەکان 
8,357
وێنە و پێناس 
7,400
ئامار و ڕاپرسی 
4,627
کلتوور - مەتەڵ 
3,149
ناوی کوردی 
2,487
ڤیدیۆ 
1,481
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,460
پۆلێننەکراو 
989
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
824
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
767
فەرمانگەکان  
639
شوێنەوار و کۆنینە 
636
گیانلەبەرانی کوردستان 
300
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
185
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
28
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
326
PDF 
31,897
MP4 
2,618
IMG 
204,635
∑   تێکڕا 
239,476
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
مەتەڵنامە (وەشانی 2، بەشی 1 لە 2 )
وێنە و پێناس
پیاوانی کورد لە ساڵی 1905 باکووری کوردستان
کورتەباس
سەرۆکی پەڕڵەمانی تورکیا: هیچ ناکۆکییەک لەنێوان کورد و تورکدا نییە
ژیاننامە
لاوێن کەمال محەمەد
کورتەباس
لە ساڵی 1961دا لە ژمارەی پارێزەران لە هەموو ئێراقدا 900 پارێزەر بووە لە ناویاندا (ئیبراهیم ئەحمەد و مام جەلال تاڵەبانی)ی تێدابوو
پەرتووکخانە
بەراوردی پڕۆسە مۆڕفۆلۆژییەکان لەنێوان زمانی کوردی و فارسیدا (لە ڕوانگەی تیۆری مۆڕفۆلۆژیی مۆڕفیمبناغە)وە
ژیاننامە
شیراز عەبدولغەنی عەبدولکەریم
وێنە و پێناس
کچانی حاجی حەمە ئاغاى حسێن ئاغا تەها لە شاری سلێمانی لە سەدەی بیستەمدا
پەرتووکخانە
شوێنەوارنامە - وەشانی 3
ژیاننامە
شەونم عومەر بەکر
پەرتووکخانە
داوایەک بۆ لێپرسینەوەو پاراستنی: ڕزگاربووانی ئیزیدی لە تاوانە قێزەوەنەکانی داعش
کورتەباس
کەرەستەکانی نەشتەرگەری سنگ و دڵ
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
وێنە و پێناس
شاری سلێمانی ساڵی 1817 وێنەکە لەلایەن ولیەم هیود گەڕیدەی ئینگلیزیی کێشراوە
پەرتووکخانە
ڕێبەری مامۆستا
پەرتووکخانە
دارشتنی پلانی ناۆخۆیی بۆ خۆگونجاندن لەگەل گۆرانکارییەکانی کەشوهەوا لە هەرێمی کوردستانی عێراق
ژیاننامە
عەبدوڵڵا ئیسماعیل عەبدوڵڵا
ژیاننامە
ئەڤین حسێن عەلی
ژیاننامە
ئالاء غائب حیسامەدین
ژیاننامە
ڕێباز قانع محەمەد ئەمین
شوێنەوار و کۆنینە
کۆشکی حەوش کوروو
پەرتووکخانە
دەروازەیەک بۆ ناسیونالیزم
وێنە و پێناس
چەند کەسایەتییەکی کورد لە کۆتایی سەدەی نۆزدەهەمدا لە باکووری کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
زیندان سلێمان... شوێنی تەقوای زەردەشتییەکان
شوێنەوار و کۆنینە
پردی قەڵاتاسیان
ژیاننامە
سروود محەمەد عەبدوڵڵا
پەرتووکخانە
فەیلی-نامە (وەشانی 1)
کورتەباس
ڕۆڵی زمانی ڕاگەیاندن لە بنیاتنانی پێکەوە ژیان لە کۆمەڵگە قەیراناویەکاندا (کەناڵە ڕاگەیاندنەکانی هەرێمی کوردستان بە نموونە)
شوێنەوار و کۆنینە
گۆڕدخمە سان ڕۆستەم
ژیاننامە
کۆشش مەولان تەها
کورتەباس
بەرنامەی کورد لە ڕوانینی هاوچەرخ تاووتوێی پرسی کورد دەکات وەک پرسێکی سیاسی و مێژوویی و نەتەوەیی
وێنە و پێناس
پیاوێکی کورد لە باکووری کوردستان 1900
پەرتووکخانە
زمانی کورد، بگونجێنە بۆ 0 و 1
ژیاننامە
نەژاد محەمەد ڕەسوڵ

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.563 چرکە!