تالاب هشیلان (به کردی: په‌نگاو هه‌شیلان) تالابی است که در روستای هشیلان در بخش مرکزی شهرستان #کرمانشاه# استان کرمانشاه قرار دارد. این تالاب هشیلان در مسیر جاده کرمانشاه به #روانسر# در 26 کیلومتری شمال غربی کرمانشاه و در دهستان الهیار خانی واقع شده و مساحت تقریبی آن 450 هکتار است که در دشتی گسترده و اراضی پست دامنه کوه‌های خورین و ویس قرار دارد.
=KTML_Bold=ویژگی‌ها=KTML_End=
آب تالاب هشیلان از سرآب سبزعلی تأمین می‌شود. آب تالاب در بالا دست به صورت سرآب و چشمه جوشان می‌باشد و در پهنه تالاب به صورت کانال‌های بزرگ و کوچک پخش شده‌است. پوشش گیاهی سطح تالاب علفی است که به صورت گیاهان آبزی در داخل آب رشد کرده در این تالاب حدود 110 جزیره کوچک و بزرگ شکل گرفته‌است. میانگین بارش سالانه در تالاب هشیلان 451 میلی‌متر است و در سراسر سال باد در جهت مختلف در این منطقه می‌وزد. هشیلان تنها تالاب استان کرمانشاه است و به عنوان یک اکوسیستم آبی همواره مورد توجه علاقه‌مندان به طبیعت گردی بوده‌است.
=KTML_Bold=وجه تسمیه=KTML_End=
نام تالاب در زبان کردی، مرکب از دو بخش «هه‌شی» به معنی مار و «لان» به معنای خانه است؛ بنابراین نام هشیلان به معنی لانهٔ ماران می‌باشد.
=KTML_Bold=گونه‌های گیاهی=KTML_End=
سطح تالاب دارای پوشش گیاهی با گل‌های متنوع است. در داخل محدوده تالاب هیچ درخت خودرویی وجود ندارد و فقط گونه‌های بید به صورت خیلی پراکنده و بسیار اندک در چند نقطه از تالاب رویش داشته‌اند. پوشش گیاهی سطح تالاب علفی است که به صورت گیاهان آبزی در داخل آب رشد کرده‌اند.
=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2023/491261/0004.JPEG=KTML_Photo_Alt=0004.JPEG=KTML_Style=width:25%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2023/491261/0004.JPEG=KTML_Photo_End=
=KTML_Bold=گونه‌های جانوری=KTML_End=
در داخل و حاشیه تالاب جوندگانی از خانواده موش‌ها و پستاندارانی همچون یوزپلنگ ایرانی، گرگ، گراز وحشی، روباه، خرگوش، شغال، بز کوهی، گربه وحشی زندگی می‌کنند. هشیلان به دلیل مأوا دادن به پرنده‌های مهاجر جز مناطق حفاظت‌شده در نظر گرفته شده‌است.
این تالاب زیستگاه چندگونه مار، به ویژه مار آبی و مار چلیپر است. از گونه‌های عمده ماهیان تالاب می‌توان به عروس ماهی، سیاه ماهی، سفید کولی، زردک و سس ماهی از خانوادهٔ ماهیان کپور اشاره کرد. همچنین این تالاب دارای چندین گونه از سخت پوستان و دوزیستان می‌باشد، از جمله خرچنگ، قورباغه و لاک پشت.
تالاب هشیلان یکی از مهمترین فرودگاه‌های پرندگان مهاجر در استان کرمانشاه است. هرساله پرندگانی مانند غاز خاکستری، اگرت، حواصیل، سرسبز و … به این تالاب مهاجرت می‌کنند.
=KTML_Bold=راه دسترسی=KTML_End=
راه دسترسی به تالاب از حوالی روستای یاوری در مسیر کرمانشاه به روانسر به طرف شمال امتداد می‌یابد و ابتدا به روستا و بعد به تالاب هشیلان منتهی می‌گردد.
=KTML_Bold=نپیوستن به کنوانسیون رامسر=KTML_End=
تالاب هشیلان تاکنون به کنوانسیون جهانی رامسر نپیوسته‌است. به گفتهٔ رئیس اداره نظارت و پایش محیط زیست استان کرمانشاه، مهمترین مانع در راه پیوستن هشیلان به این کنوانسیون، مسئله مالکیت اراضی این تالاب است. مردم روستا از مدت‌ها پیش در اراضی و جزیره‌های این تالاب به کشاورزی پرداخته‌اند و مالکیت اراضی این تالاب خصوصی بوده و متعلق به این کشاورزان است. با این وجود برای پیوستن تالاب به کنوانسیون رامسر، تمام حریم اکولوژیکی تالاب میله‌گذاری شده‌است.
=KTML_Bold=خشک شدن تالاب=KTML_End=
در منطقه اطراف تالاب هشیلان آب‌های زیرزمینی در سطح بالایی قرار دارند و به همین دلیل حتی با حفر چاه‌هایی نه چندان عمیق به عمق هفت تا هشت متر نیز می‌توان به آب رسید. به همین دلیل چاه‌های زیادی در این منطقه حفر شده که در کنار خشکسالی و کمبور بارش به یکی از دلایل عمدۀ خشک شدن تالاب هشیلان تبدیل شده‌اند. در سال 2008 تالاب هشیلان خشک شد. در آن سال با وارد کردن آب از سد گاوشان برای احیای آن تلاش شد. در سال 2015 نیز بار دیگر تالاب هشیلان خشک شد، اما حق‌آبه‌ای از سد گاوشان به آن تعلق نگرفت.
=KTML_ImageCaption_Begin==KTML_StyleDiv=width:25%;height:20%;float:right;=KTML_ImageCaption_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2023/491261/0003.JPEG=KTML_ImageCaption_Title=تالاب هشیلان پس از آتش سوزی=KTML_ImageCaption_CaptionStyle=000000=KTML_ImageCaption_Caption=تالاب هشیلان پس از آتش سوزی=KTML_ImageCaption_End=
=KTML_Bold=خشک شدن و آتش‌سوزی 2021=KTML_End=
صبح روز چهارشنبه #18-08-2021# آتش‌سوزی گسترده‌ای در تالاب هشیلان اتفاق افتاد. این آتش‌سوزی به دلیل وقوع خشکسالی بی‌سابقه در سال 2021 و خشک شدن پوشش گیاهی تالاب اتفاق افتاد و حجم آن به اندازه‌ای بود که ارتفاع آتش در برخی نقاط به چهار متر نیز می‌رسید. بر اثر خشکسالی، خروجی سرآب سبزعلی که تغذیه‌کنندهٔ اصلی آب این تالاب است دچار افت شدید شده و خطر خشک شدن تالاب هشیلان را تهدید می‌کند. با خشک شدن تالاب هشیلان در تابستان 2021 اداره محیط زیست شهرستان کرمانشاه با وارد کردن آب با تانکر برای کند کردن روند نابودی آن تلاش کرد. در روز #31-08-2021# حق‌آبه‌ای به میزان 500 لیتر بر ثانیه از سد گاوشان وارد تالاب هشیلان شد.
=KTML_Bold=خشک شدن 2022=KTML_End=
در #27-07-2022# اعلام شد که تالاب هشیلان به صورت کامل خشک شده است و سد گاوشان نیز خود در وضعیت خشکی قرار گرفته و انتقال آب از آن به تالاب هشیلان مشکلی را حل نمی‌کند، و به همین دلیل اداره محیط زیست شهرستان کرمانشاه با انتقال روزی دو تانکر آب و ایجاد حوضچه‌های مصنوعی با استفاده از نایلون سعی در زنده نگاه داشتن برخی گونه‌های جانوری این تالاب دارد. در #06-09-2022# مدیر کل محیط زیست استان کرمانشاه از شناسایی 22 حلقه چاه عمیق غیرمجاز در اطراف تالاب هشیلان خبر داد و کشت محصولات پرمصرف مانند ذرت و چغندر در اطراف تالاب را یکی از دلایل خشک شدن آن اعلام کرد. [1]