پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
جەلال باڵان
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
14-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمانەی ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا لە کەناڵی ئاریەن تیڤی لەسەر کار و چالاکییەکانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا
14-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
14-08-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بارزان شاسوار
13-08-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  531,292
وێنە
  107,596
پەرتووک PDF
  20,020
فایلی پەیوەندیدار
  101,113
ڤیدیۆ
  1,475
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
303,386
Kurmancî - Kurdîy Serû 
89,005
هەورامی 
65,853
عربي 
29,431
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,084
فارسی 
9,002
English 
7,423
Türkçe 
3,612
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,495
Pусский 
1,134
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
46
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
балгарская 
1
ترکمانی 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,245
پەرتووکخانە 
25,375
ژیاننامە 
24,803
کورتەباس 
17,332
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,561
پەند و ئیدیۆم 
12,796
شوێنەکان 
11,710
شەهیدان 
11,568
کۆمەڵکوژی 
10,888
هۆنراوە 
10,233
بەڵگەنامەکان 
8,327
وێنە و پێناس 
7,322
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
2,078
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,449
ڤیدیۆ 
1,376
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
728
شوێنەوار و کۆنینە 
633
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
30,566
MP4 
2,399
IMG 
196,801
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
حەسەن گەرمیانی
ژیاننامە
محەمەد ڕەشید فەتاح
ژیاننامە
شێروان بابان
ژیاننامە
ئەحمەد زەردەشت
هۆنراوە
زارا محەمەدی
د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام -الجزء الرابع
وێنە مێژووییەکان موڵکی نەتەوەییمانە! تکایە بە لۆگۆ و تێکستەکانتان و ڕەنگکردنیان بەهاکانیان مەشکێنن!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Cebuano0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ქართველი0
中国的0
日本人0

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام
=KTML_Bold=د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام -الجزء الرابع=KTML_End=

من اللافت للنظر، لو طالت الغزوات العربية الإسلامية حينها الأراضي اليونانية لغابت أسماء فلاسفتهم وشعرائهم وعلمائهم ونتاجهم، ولربما ما كنا سنعرف اليوم شيئا عن سقراط وأفلاطون وأرسطو وغيرهم من مدرسي المدرسة الرواقية، مثلما حدثت لفلاسفة ومدرسي مدرسة كنديشابور ونصيبين والرها وأربيل وغيرها، والتي لم تكن أقل رقيا عن المدرسة الرواقية بل وكانت بعضها، حسب المقارنات التاريخية، أوسع اختصاصا، فحتى الهنود واليونانيين كانوا يقصدونها للتعلم، وهذه المقارنة تجري على جميع المدن المحتلة حينها، وخاصة في مراحل الغزوات الأولى.
لنفهم ما حصل لماضينا، ونحن كنا أحد أصحاب الحضارة الساسانية، علينا أن ندرس ما جرى لاحقاً، من خلال ما فعلته السلطات المعادية، وما قام به أعداؤنا من التحريف إلى الفبركة التاريخية، بعد الغزوات بقرون، كما وستبين أن تلك القوى المهيمنة لم تكتفي بما حصل من طمس لأسماء الأدباء الكرد وفلاسفتهم حينها، بل خططت، لإلغائهم كشعب من الحضارة، خاصة في المراحل المتأخرة من الخلافة العباسية، عند صعود العنصر الفارسي والتركي! وهو ما أدى إلى غياب اسم الكرد وظهور الاسم الفارسي مكان الساسانيين.
فالمراجع التاريخية والأنثربولوجية تبين أن حلقات الوصل بين الكرد والفرس كانت متينة حتى الفترات المتأخرة من الحضارة الساسانية، ورغم الصراعات على السلطة، ظلت الثقافة متداخلة في العديد من جوانبها، وتصعيد أي طرف كان على خلفية العنصر المهيمن، فلغتيهما المتشابهة والجغرافية الواحدة حافظت على تداخل العلاقات رغم تناوب الحضارات، فأدباءهم وفلاسفتهم لم يكن بينهم تمييز واضح، من حيث الأسماء والنتاج، وتتبين هذه من خلال التسميات المتتالية لحضاراتهم، والتي لم تسمى أية منها بالكردية أو الفارسية، إلا متأخراً، وعلى الأغلب في منتصف الخلافة العباسية، وتشكلت عند المؤرخين الإسلاميين. وعلى الأغلب الطفرة الانتقالية من الواقع القبلي إلى حيز الشعب ظهرت في نهايات الحضارة الساسانية.
كان التداخل الثقافي والاجتماعي والديني حاضراً خلال الحضارات الميتانية والميدية إلى الأخمينية والساسانية، فحتى عندما كان الكرد فيها يقودون الحضارة الميدية والفرس بدو، كانت شريحة منهم في السلطة، ولولا ذلك لما تمكنوا من السيطرة على الإمبراطورية الميدية ومن داخلها، وعملية اعتماد أحد أمراء الميديين على الفرس لاستلام السلطة معروفة للمؤرخين، لذلك فالمرحلة الأخمينية استمرار للميدية خاصة من الناحية الحضارية، استورثوا أكثر مما دمروا، فتعلموا من الكرد الميديين العديد من العادات والتقاليد الاجتماعية، واستمروا على نفس النهج الثقافي، وأخذوا منهم طريقة استخدام العربات العسكرية في الجيش، وفي هذا يقول ول ديورانت: أن الفرس عندما سيطروا على الحضارة الميدية قلدوا الكرد في أناقتهم وطريقة لبسهم وغيرها من العادات الاجتماعية في الأكل والملبس والمجالس. ولا شك هذا الرقي الحضاري بالنسبة لتلك الفترة الزمنية، كان يرافقه تطور ثقافي، من آداب التعامل إلى الأدب الفكري، كالشعر والفلسفة، وغيرها من المعارف.
رغم قلة الأسماء الثقافية الخالدة من تلك الحضارات، إلا أن تأثيرها استمر على المجتمع حتى بعد قرون من الحكم الإسلامي العربي. وهي الشريحة المنتمية إلى حضارات الكرد والفرس، وليس من السهل عزلهما، وما حدث في القرون اللاحقة من الفرز، وتعريفهم بالصفة الفارسية، كانت على خلفية هيمنة سلطتهم، في عهد الصفويين، والسلطات الفارسية اللاحقة، إلى جانب إطلاق المؤرخين العرب على جميع شعوب المنطقة أسم الفرس، مثلما فعلوها بالشعوب الأوروبية، وتسمية الجميع بالفرنج.
وبداية مرحلة تصعيد الاسم الفارسي على حساب الكردي أو السرياني أو الشعوب الأخرى، تعتبر فترة فبركة وتحريف تاريخ الحضارات المنتمية إليها الكرد والفرس، ولا تختلف عن التزوير الجاري لتاريخ الكرد منذ هيمنة السلطات العروبية. وجميع الأسماء التي سنأتي على ذكرهم الأن كانوا في الماضي يدرجون تحت أسم الساسانيين، أي الكرد والفرس، وما تلاه من التعتيم للكرد وتضخيم الأسد الفارسي، كان تعديا على التاريخ. ولا نظن أن أي مؤرخ صادق يستطيع التحديد الدقيق لانتماء أي من الفلاسفة الروحانيين، أو الأنبياء الفلاسفة : كزرادشت، وماني، ومزدك، والفيلسوف جاماسب، معاصر زرادشت، وكتب عنه كتاب سمي ب(جاماساب نامك، أي رسالة جاماساب بالكردية والفارسية)، أو الفيلسوف أوستانيس المختلف على أصله بين اليونانيين والساسانيين والمعروف بأنه أوستانيس الزرداشتي وكان مرافقا للملك كسريكسس أثناء حروبه على اليونان، والفيلسوف السياسي تانسار(موباد) كان زرداشتي الديانة وعاش في عهد الملك أردشير، والفيلسوف والطبيب بورزويا عاش في عهد الملك الفيلسوف كيخسرو الأول وضاعت جميع كتبه المنسوخة بالحروف السنسكريتية بعد الغزوات الإسلامية باستثناء كتاب منسوخ بالحروف البهلوية، أخذ عنه أبن المقفع كتاب كليلة ودمنه، والحكيم الأديب الوزير( بزرجمهر) صاحب الوصايا المشهورة، ومنها ” ما ورث الآباء الأبناء شيئاً خيراً من الأدب، لأن بالأدب يكسبون المال، وبالجهل يتلفونه” والملك الفيلسوف (كيخسرو الأول) صاحب الفلسفة التي قال بذاته عنها بانها تبحث عن اكتشاف الحقيقة، وعلى هذا المبدأ فتح المجال لجميع الأديان في مملكته بممارسة شعائرهم، وقال بأنه لا يرفض الناس بسبب دينهم، فاق في ثقافته أو اهتمامه بالعلوم والفلسفة القيصر الروماني الفيلسوف ماركوس أوريليوس (مات عام 180م). ولا شك هناك العديد من الفلاسفة الذين لم تصلنا أسمائهم، كما ولا يعقل وجود هذه الشريحة من الفلاسفة دون مرافقة مجموعة من الشعراء والأدباء، وحيث وجود المراكز الثقافية المتقدمة، كجامعة نصيبين، كما يسميها (غيل مارلو تايلور) وكنديشابور، والمدائن، والرها؛ وأربيل وغيرها.
يقول (غيل مارلو تايلور) بروفيسور جامعة كاليفورنيا، في كتابة (الأطباء في كنديشابور) (كنديشابور تعني قرية شابور باللغة الكردية، بناها الملك شابور الأول، وزوجته ابنة الإمبراطور الروماني أورليان، وهي تقع ضمن منطقة قبائل اللور الكردية) ذاكراً في النسخة الإنكليزية ” كانت تدرس في جامعة كنديشابور الفلسفة؛ والطب؛ والفيزياء؛ والشعر؛ والبلاغة؛ والفلك، وكان المركز التعليمي يستقبل الطلاب الوافدين من اليونان للتعلم وتبادل المعلومات” وكنا قد ذكرنا سابقاً، كيف أن الشعراء الجاهليين العرب تعلموا سجع الشعر من شعراء دواوين الإمبراطورية الساسانية وقياصرة البيزنطيين وملوم الإسكندرية.
لا بد من التنقيب، والبحث عن الفلاسفة والشعراء الذين طمرت أسمائهم ونتاجهم ولم يتمكنوا من مواجهة موجات الطمس والنسيان ولربما التدمير، إن كان متعمدا أو غير متعمد. فهذا الضياع الجدلي، حتى الأن، وعدم بذل الجهد المطلوب من قبل الباحثين والكاتب المتخصصين في مجالات الأدب الكردي وتاريخه، وعدم العثور على ذاك التراث الحضاري، تراث ما قبل الإسلام، ستؤدي إلى استمرار منطق عدم وجود الأدباء والشعراء والفلاسفة الكرد أو الفرس أو السريان أو غيرهم في المنطقة قبل الإسلام، وهي إشكالية تاريخية تقحم فيها العديد من الرؤى والاحتمالات. الناقد والباحث (إبراهيم محمود) خير من درس هذه الظاهرة، وتعمق فيها، وقد تناولها في عدة دراسات، وأهمها كتابه (الكرد في مهب الريح) عام 1995م في الفصل الأول، والمعروض تحت عنوان (إشكالية التاريخ أم عدم اعتراف).
للإحاطة بهذه الإشكالية، وبطريقة أخرى، لا بد من العودة ثانية إلى ذكر كتاب (الفهرست) لأبن النديم (توفي في عام 438ﮪ998م) فعند التدقيق فيما وراء صفحات فهرسه، يمكن ملاحظة ظاهرة (إشكالية التاريخ) فابن النديم يأتي على ذكر أسماء معظم الشعراء والأدباء والفلاسفة الكرد والفرس والسريان واليونانيين وغيرهم، وفي فترات تمتد تاريخيا من عصره وحتى عصر سقراط، وهيرودوت، خارج الجغرافية التي احتلها العرب المسلمون، ولا يأتي على ذكر أسم أديب أو شاعر أو فيلسوف من الحضارات الميدية أو الساسانية أو الذين عاصروا غزوات القبائل العربية الإسلامية للمنطقة (ما عدى الأسماء التي أوردناها سابقاً) علماً أنه لا يترك شاعرا عربيا واحدا مهما صغرت مكانته وشح نتاجه، ومن جنوب الجزيرة العربية أو من اليمانيين، إلا ويدرجهم في كتابه، حتى أولئك الذين لم يكن يجدلوا الشعر باللغة القريشية. فعلها قبله المؤرخون المسلمون العرب أو غير العرب، أمثال (الطبري) و(البلاذري) وغيرهم.
يتبع…
د. محمود عباس
الولايات المتحدة الأمريكية
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 704 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://kurd-online.com/ - 13-08-2023
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 25
کورتەباس
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 21-02-2017 (7 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئەدەبی / ڕەخنەی ئەدەبی
پۆلێنی ناوەڕۆک: فەلسەفە / هزر
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 13-08-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 14-08-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 704 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی بارزان لە سلێمانی ساڵی 1960
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
بارزان شاسوار
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
باخچەی تەما لە ئامەد 2024
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
لێکۆڵینەوەی مێژوویی لە رۆژنامەگەری کوردی دا
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
کورتەباس
ناو و نازناو و ناو و ناتۆرە و ناودەرکردن و ساناکردنی ناو لەناو زمان و لە لای گەلی ئێمەدا
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
ژیاننامە
باخان سەرحەد عەبدولڕەحمان
کورتەباس
بەبۆنەی یادی سی و پێنج ساڵەی کۆچ کردنی مێژوونووسی گەورەی کورد مامۆستا ئەمین زەکی بەگەوە
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
ژیاننامە
تینا سۆران
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
کورتە هەڵسەنگاندنێکی پرۆگرامی خوێندنی رێزمانی کوردی لە قۆناغەکانی ناوەندی و ئامادەیی دا
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
وێنە و پێناس
ئیبراهیم ئەحمەد و فەرهاد پیرباڵ ساڵی 1990
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای سەردار
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
ژیاننامە
نوور یوسف
ژیاننامە
مەليحە ساڵح عەباس
کورتەباس
سەرهەڵدانی بیروباوەڕی شورات و ئەو هۆیانەی بوونە هۆی هاتنە کایەوەی-بەشی چوارەم
ژیاننامە
ئاواز حەمەعەلی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەندێناوە لە مەخموور ساڵی 1979
پەرتووکخانە
ژیان و خەبات-فاتیح ئارش؛ بەشی دووەم
ژیاننامە
جەلال باڵان
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای زەرزوان
شوێنەوار و کۆنینە
مزگەوتی گەورەی ئامەد
وێنە و پێناس
گوندی سەرگەڵوو ساڵی 1975

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
حەسەن گەرمیانی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
حەسەن گەرمیانی
ژیاننامە
محەمەد ڕەشید فەتاح
19-03-2013
بەناز جۆڵا
محەمەد ڕەشید فەتاح
ژیاننامە
شێروان بابان
17-05-2021
ڕۆژگار کەرکووکی
شێروان بابان
ژیاننامە
ئەحمەد زەردەشت
03-09-2021
هاوڕێ باخەوان
ئەحمەد زەردەشت
هۆنراوە
زارا محەمەدی
08-01-2022
زریان عەلی
زارا محەمەدی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
جەلال باڵان
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
14-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمانەی ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا لە کەناڵی ئاریەن تیڤی لەسەر کار و چالاکییەکانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا
14-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
14-08-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بارزان شاسوار
13-08-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  531,292
وێنە
  107,596
پەرتووک PDF
  20,020
فایلی پەیوەندیدار
  101,113
ڤیدیۆ
  1,475
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
303,386
Kurmancî - Kurdîy Serû 
89,005
هەورامی 
65,853
عربي 
29,431
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,084
فارسی 
9,002
English 
7,423
Türkçe 
3,612
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,495
Pусский 
1,134
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
46
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
балгарская 
1
ترکمانی 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,245
پەرتووکخانە 
25,375
ژیاننامە 
24,803
کورتەباس 
17,332
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,561
پەند و ئیدیۆم 
12,796
شوێنەکان 
11,710
شەهیدان 
11,568
کۆمەڵکوژی 
10,888
هۆنراوە 
10,233
بەڵگەنامەکان 
8,327
وێنە و پێناس 
7,322
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
2,078
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,449
ڤیدیۆ 
1,376
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
728
شوێنەوار و کۆنینە 
633
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
30,566
MP4 
2,399
IMG 
196,801
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی بارزان لە سلێمانی ساڵی 1960
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
ژیاننامە
بارزان شاسوار
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
باخچەی تەما لە ئامەد 2024
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
لێکۆڵینەوەی مێژوویی لە رۆژنامەگەری کوردی دا
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
کورتەباس
ناو و نازناو و ناو و ناتۆرە و ناودەرکردن و ساناکردنی ناو لەناو زمان و لە لای گەلی ئێمەدا
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
ژیاننامە
باخان سەرحەد عەبدولڕەحمان
کورتەباس
بەبۆنەی یادی سی و پێنج ساڵەی کۆچ کردنی مێژوونووسی گەورەی کورد مامۆستا ئەمین زەکی بەگەوە
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
ژیاننامە
تینا سۆران
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
کورتە هەڵسەنگاندنێکی پرۆگرامی خوێندنی رێزمانی کوردی لە قۆناغەکانی ناوەندی و ئامادەیی دا
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
وێنە و پێناس
ئیبراهیم ئەحمەد و فەرهاد پیرباڵ ساڵی 1990
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای سەردار
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
ژیاننامە
نوور یوسف
ژیاننامە
مەليحە ساڵح عەباس
کورتەباس
سەرهەڵدانی بیروباوەڕی شورات و ئەو هۆیانەی بوونە هۆی هاتنە کایەوەی-بەشی چوارەم
ژیاننامە
ئاواز حەمەعەلی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەندێناوە لە مەخموور ساڵی 1979
پەرتووکخانە
ژیان و خەبات-فاتیح ئارش؛ بەشی دووەم
ژیاننامە
جەلال باڵان
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای زەرزوان
شوێنەوار و کۆنینە
مزگەوتی گەورەی ئامەد
وێنە و پێناس
گوندی سەرگەڵوو ساڵی 1975
فۆڵدەرەکان
ڤیدیۆ - پۆلێنی ناوەڕۆک - بەڵگەنامەیی ڤیدیۆ - پۆلێنی ناوەڕۆک - چیرۆکی ڕاستینە ڤیدیۆ - پۆلێنی ناوەڕۆک - ڕەخنەی سیاسی ڤیدیۆ - جۆری دۆکومێنت - زمانی یەکەم ڤیدیۆ - دەیە - 20ەکان (20-29) ڤیدیۆ - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست ڤیدیۆ - سەدە - سەدەی 21 (2000-2099) ڤیدیۆ - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان هۆنراوە - پۆلێنی هەڵبەست - عیرفانی هۆنراوە - جۆری هەڵبەست - کلاسیک

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.75
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.703 چرکە!