پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
جەلال باڵان
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
14-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمانەی ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا لە کەناڵی ئاریەن تیڤی لەسەر کار و چالاکییەکانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا
14-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
14-08-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بارزان شاسوار
13-08-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  531,292
وێنە
  107,596
پەرتووک PDF
  20,020
فایلی پەیوەندیدار
  101,113
ڤیدیۆ
  1,475
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
303,386
Kurmancî - Kurdîy Serû 
89,005
هەورامی 
65,853
عربي 
29,431
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,084
فارسی 
9,002
English 
7,423
Türkçe 
3,612
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,495
Pусский 
1,134
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
46
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
балгарская 
1
ترکمانی 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,245
پەرتووکخانە 
25,375
ژیاننامە 
24,803
کورتەباس 
17,332
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,561
پەند و ئیدیۆم 
12,796
شوێنەکان 
11,710
شەهیدان 
11,568
کۆمەڵکوژی 
10,888
هۆنراوە 
10,233
بەڵگەنامەکان 
8,327
وێنە و پێناس 
7,322
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
2,078
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,449
ڤیدیۆ 
1,376
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
728
شوێنەوار و کۆنینە 
633
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
30,566
MP4 
2,399
IMG 
196,801
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
ژیاننامە
حەسەن گەرمیانی
ژیاننامە
محەمەد ڕەشید فەتاح
ژیاننامە
شێروان بابان
ژیاننامە
ئەحمەد زەردەشت
هۆنراوە
زارا محەمەدی
الحضارة الميدية (2)
خانمانی کوردیپێدیا، ئازار و سەرکەوتنەکانی ژنانی کورد لە داتابەیسی نەتەوەکەیاندا هاوچەرخانە ئەرشیڤدەکەن..
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Cebuano0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ქართველი0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه يي

مهدي كاكه يي
الحضارة الميدية (2)
#مهدي كاكه يي#
الحوار المتمدن-العدد: 5732 - 2017 -12-19 - 18:50
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين والعلاقة بينهم (49) – أسلاف الكورد: الميديون
الحضارة الميدية (2)

على الرغم من قلة الآثار الميدية المُكتشَفة، إلا ان العاصمة الميدية (هكمتانه) لا تزال تحتفظ بِآثار ميدية كثيرة، تشهد على عظمة الحضارة الميدية. المدينة التأريخية للعاصمة الميدية تقع تحت التل المبنية عليه هذه المدينة التي كانت مدينة عظيمة بمقياس ذلك الوقت. كما أنّ تمثال (الأسد الصخري) الرابض في إحدى الساحات العامة بالمدينة، يُظهِر جانباً من الحضارة الميدية.
بُنيت العاصمة الميدية سنة 728 قبل الميلاد على يد مؤسس المملكة الميدية ( دياكو) d
وتمت تسميتها بِ( جه مه زان)6 والتي تعني باللغة الكوردية (مكان الإجتماع)، وسُميّت أيضاً بإسم (هيكمەتانا)، إلا إنها إشتهرت أخيراً بإسم (أكباتانا)، وهذه التسمية أطلقها عليها اليونانيون. إشتهار المدينة بهذا الإسم يرجع الى أن معظم المصادر التي تتحدث عن الميديين، هي مصادر يونانية، مثل (هيرودوت) و(زينفون) وغيرهما. لقد جاء إسم العاصمة الميدية في الألواح الإيلامية أيضاً، وأنّ الاشوريين سموها (بيت دياكو) نسبة الى إسم مؤسس المملكة الميدية وباني عاصمتها. في الروايات الآشورية تمت تسمية العاصمة الميدية بِ(أمدانا) أيضاً، وفي الروايات الهيخامنشية جاءت بإسم (هنگمتانا Hangmatana).
تقع العاصمة الميدية في منطقة قريبة من مدينة همدان الحالية الواقعة شمال نهر نهاوند وشرق مدينة كرماشان. يقول المؤرخ اليوناني (هيرودوت) أن مدينة (هكمتانه) كانت مركزاً للامبراطورية الميدية، وبعد سقوط الميديين وإستلام الأخمينيين للحُكم، أصبحت مدينة (هكمتانه) عاصمة صيفية للمملكة الأخمينية.
تمّ بناء مدينة (هكمتانه) في هذه المنطقة نظراً لطبيعتها الساحرة، حيث تتواجد سلسلة جبال الوند المكسوة بالثلوج، الى جانب وجود الأنهار والشلالات الكثيرة والمصايف الجميلة. قام (دياكو) ببناء المدينة فوق تلٍّ لتسهيل الدفاع عنها. كانت مدينة (هكمتانه) مدينة عظيمة، حيث كان طول محيط سورها الخارجي مساوياً لِطول محيط سور مدينة أثينا اليونانية وكانت محصنة تحصيناً قوياً من خلال إحاطتها بِسبعة أسوار دائرية، التي كانت ذات دوائر متتالية، يعلو كل سور الآخر بِشُرفات دفاعية محصنة. كانت جدران خمسة أسوار منها (الأسوار من الخارج نحو الداخل) مصبوغة بألوان مختلفة، حيث كانت جدران السور الخارجي بيضاء وجدران السور الذي يُليه كانت سوداء وجدران السور الذي بعدَه كانت بنفسجية وجدران السور الرابع والخامس كانت زرقاء و برتقالية اللون على التوالي، بينما كانت جدران السور السادس مطلية بالفضّة وجدران السور السابع (السور الداخلي) كانت مطلية بالذهب. في داخل السور الداخلي، تمّ بناء القصر الملكي ومعبداً رائعاً لِعبادة الشمس وبنايَتَين، إحداهما للإدارة والثانية للخزينة. كانت القصور التي بناها (دياكو) تحتوي على حوالي ألف غرفة. كان قصر الملك وخزانته يقعان في الطابق السابع ويحوي مائة غرفة. دعا الملِك (دياكو) مواطنيه الى بناء بيوتهم خارج القلعة وعلى أطرافها.
لاحقاً أصبحت (أكباتانا) عاصمة لملوك الپارثيين والتي خلال عهدهم أصبحت (إكباتانا) عُملتهم الرئيسية، منتجةً منها عملات نقدية إسمها (دراچم drachm) ذات فئة 1 دراچم وذات فئة 4 دراچم، بالإضافة الى مجموعات عُملات نقدية برونزية. لقد تمّ ذكر هذه العملة في التوراة بإسم (أچميثا Achmetha) وأيضاً مكتوبة (أهميثا Ahmetha) (عزرا 6.2). في عام 330 قبل الميلاد، كانت (إكباتانا) الموقع الذي قُتِل فيه القائد العسكري المكدوني (پارمينيون Parmenion) بِأمرٍ من الأسكندر المكدونيe.
كان الفن متقدماً خلال فترة الحكم الميدي، حيث قام الميديون بإستخدام الرسوم والزخارف والكتابات على الألواح والجدران والقبور والأحجار والحديد والأنسجة. كما أنهم عرفوا خياطة الألبسة والغزل والنسيج والنقش على الخشب والحديد وصنعوا التماثيل وخاصة للآلهة وللمشاهير منهم. إكتشفت التنقيبات التي أُجريت في تل (هسار) الفن الميدي الرائع، حيث أنه تم العثور في كهفَين على نوع متقدم من الفن. الكهف الأول هو (كهف شهرزور) الذي يقع في محافظة السليمانية في جنوب كردستان ويضم قبر الملك (كَيخَسرَو) وكذلك يحتوي على رسومات عديدة تتناول مختلف جوانب الحياة السياسية. في هذا الكهف، تم العثور أيضاً على تمثال محفور على حجر لإنسانٍ له أربع أجنحة وعليه صورة كوكب الزهرة التي هي للإله (أناهيتا)، بالإضافة إلى صورة كاهن من الموغ (مجوس أو اليزدانيين) جالس أمام موقد نار. يقع الكهف الثاني في منطقة دوكان الواقعة في إقليم جنوب كوردستان أيضاً، حيث تم العثور فيه على قبر الملك الميدي (أستياگ) الذي كان آخر مَلِك ميدي ووجدت في هذا الكهف أيضاً رسوم عن الطبيعة وأشكالاً زخرفية للطبيعة على الصحون والكؤوس. إمتهن الميديون كذلك الزراعة وتربية الحيوانات وقاموا بِتدجينها و خاصة الحصان.
كان الميديون يهتمون بِتربية المواشي والخيول والجِمال. كانت الخيول الميدية من الخيول المشهورة في المنطقة بِجودتها وخاصة الأنواع البيضاء منها7، ولهذا السبب كانت المملكة الآشورية تأخذ الخيول الميدية من الميديين، كضرائب وجزية. كما أنّ الميديين كانوا يهتمون بالزراعة والتي كانت متطورة في عهدهم8.
يذكر نصٌّ بابلي الملِك الميدي (كَيخَسرَو) بإسم ملِك (أومانمانْده Ummanmande) والتي تعنيالقوة المُرعِبة، حيث يذكر دياكونوف بأنّ البابليين يطلقون هذا الإسم على الشعب الميدي9. كان الميديين يصنعون أسلحة حربية مثل القوس والنشاب والرماح والعربات الحربية10. يُشير (دياكونوف) الى شجاعة الميديين وكونهم كانوا يُشكّلون القوة الضاربة الرئيسية في جيش خشيارشاه11.
كان لإستخدام الميديين البارع للميليشيات أو القائمين بِحرب العصابات، دوراً كبيراً في توسيع إمبراطوريتهم والدفاع عنها. كانت تُسمى تلك الميليشيات ب (كاره Kara)، حيث تدل الكتابات المنقوشة في نصب (بيستون) في إقليم شرق كوردستان على ذلك. يعد ذلك أقدم سجل تأريخي لهذا النوع من الحروب، حيث أصبح منذ ذلك الوقت الأسلوب الحربي المفضل الى الآن للدفاع عن كوردستان.
لغة الكتاب الزردشتي المقدس (آڤيستا) قريبة من اللغة الميدية12، حيث أن زردشت إقتبس الكثير من مبادئ وفلسفة وطقوس دينه من الديانة اليزدانية التي كان الميديون يعتنقونها. كما أنّ الدين اليزداني أسهم بشكلٍ كبير في بلورة البُنية الفكرية والروحية للشعوب الهندو - الآريانية الشعوب السامية العائشة في الممالك المجاورة لمملكة ميديا.
المصادر
6. طه باقر واخرون (1979). تاريخ ايران القديم. جامعة بغداد،صفحة 40.
7. هيرودوت. تاريخ هيرودوت. صفحة 268.
8. دياكونوف (1998). ميديا. ترجمة وهيبة شوكت، دمشق، الناشر محمود أيوب، صفحة 137، 177، 178.
9. المصدر السابق، صفحة 83.
10. هيرودوت. تاريخ هيرودوت. صفحة 517.
11. دياكونوف (1998). ميديا. ترجمة وهيبة شوكت، دمشق، الناشر محمود أيوب، صفحة 412.
12. المصدر السابق، صفحة 68، 72، 146، 214، 272.
المراجع
d. Herodotus : the history of Herodotus . translated by Harry Carter ( London – 1962) book 1. Chapter 10.1, pages 96-101.
e. The Anabasis of Alexander or, The history of the wars and conquests of Alexander the Great. Literally translated, with a commentary, from the Greek of Arrian, the Nicomedian, Published 1884.
[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 127 جار بینراوە
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 15-04-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 5
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 19-12-2017 (7 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 15-04-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 16-04-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 15-04-2024 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 127 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
ئیبراهیم ئەحمەد و فەرهاد پیرباڵ ساڵی 1990
ژیاننامە
باخان سەرحەد عەبدولڕەحمان
کورتەباس
سەرهەڵدانی بیروباوەڕی شورات و ئەو هۆیانەی بوونە هۆی هاتنە کایەوەی-بەشی چوارەم
ژیاننامە
تینا سۆران
شوێنەوار و کۆنینە
مزگەوتی گەورەی ئامەد
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای زەرزوان
کورتەباس
لێکۆڵینەوەی مێژوویی لە رۆژنامەگەری کوردی دا
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
ناو و نازناو و ناو و ناتۆرە و ناودەرکردن و ساناکردنی ناو لەناو زمان و لە لای گەلی ئێمەدا
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای سەردار
وێنە و پێناس
باخچەی تەما لە ئامەد 2024
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
پەرتووکخانە
ژیان و خەبات-فاتیح ئارش؛ بەشی دووەم
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
ژیاننامە
مەليحە ساڵح عەباس
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
کورتەباس
کورتە هەڵسەنگاندنێکی پرۆگرامی خوێندنی رێزمانی کوردی لە قۆناغەکانی ناوەندی و ئامادەیی دا
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
ژیاننامە
نوور یوسف
ژیاننامە
ئاواز حەمەعەلی
وێنە و پێناس
گوندی سەرگەڵوو ساڵی 1975
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
بەبۆنەی یادی سی و پێنج ساڵەی کۆچ کردنی مێژوونووسی گەورەی کورد مامۆستا ئەمین زەکی بەگەوە
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەندێناوە لە مەخموور ساڵی 1979
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
ژیاننامە
بارزان شاسوار
ژیاننامە
جەلال باڵان
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی بارزان لە سلێمانی ساڵی 1960
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
حەسەن گەرمیانی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
حەسەن گەرمیانی
ژیاننامە
محەمەد ڕەشید فەتاح
19-03-2013
بەناز جۆڵا
محەمەد ڕەشید فەتاح
ژیاننامە
شێروان بابان
17-05-2021
ڕۆژگار کەرکووکی
شێروان بابان
ژیاننامە
ئەحمەد زەردەشت
03-09-2021
هاوڕێ باخەوان
ئەحمەد زەردەشت
هۆنراوە
زارا محەمەدی
08-01-2022
زریان عەلی
زارا محەمەدی
بابەتی نوێ
ژیاننامە
جەلال باڵان
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
15-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
15-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
14-08-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ڤیدیۆ
دیمانەی ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا لە کەناڵی ئاریەن تیڤی لەسەر کار و چالاکییەکانی ڕێکخراوی کوردیپێدیا
14-08-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
14-08-2024
هەژار کامەلا
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
13-08-2024
سروشت بەکر
ژیاننامە
بارزان شاسوار
13-08-2024
سەریاس ئەحمەد
ئامار
بابەت
  531,292
وێنە
  107,596
پەرتووک PDF
  20,020
فایلی پەیوەندیدار
  101,113
ڤیدیۆ
  1,475
زمان
کوردیی ناوەڕاست 
303,386
Kurmancî - Kurdîy Serû 
89,005
هەورامی 
65,853
عربي 
29,431
کرمانجی - کوردیی سەروو 
17,084
فارسی 
9,002
English 
7,423
Türkçe 
3,612
لوڕی 
1,691
Deutsch 
1,495
Pусский 
1,134
Française 
336
Nederlands 
130
Zazakî 
90
Svenska 
63
Հայերեն 
50
Español 
46
Italiano 
44
لەکی 
37
Azərbaycanca 
24
日本人 
20
中国的 
16
Ελληνική 
14
Norsk 
14
עברית 
14
Fins 
12
Polski 
7
Esperanto 
5
Ozbek 
4
Português 
3
Тоҷикӣ 
3
Hrvatski 
2
Srpski 
2
Kiswahili سَوَاحِلي 
2
ქართველი 
2
Cebuano 
1
балгарская 
1
ترکمانی 
1
پۆل
کوردیی ناوەڕاست
وشە و دەستەواژە 
130,245
پەرتووکخانە 
25,375
ژیاننامە 
24,803
کورتەباس 
17,332
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا) 
14,561
پەند و ئیدیۆم 
12,796
شوێنەکان 
11,710
شەهیدان 
11,568
کۆمەڵکوژی 
10,888
هۆنراوە 
10,233
بەڵگەنامەکان 
8,327
وێنە و پێناس 
7,322
ئامار و ڕاپرسی 
4,624
کلتوور - مەتەڵ 
3,150
ناوی کوردی 
2,078
پارت و ڕێکخراوەکان 
1,449
ڤیدیۆ 
1,376
پۆلێننەکراو 
990
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...) 
819
کلتوور - گاڵتەوگەپ 
777
کارە هونەرییەکان 
728
شوێنەوار و کۆنینە 
633
فەرمانگەکان  
269
گیانلەبەرانی کوردستان 
243
هۆز - تیرە - بنەماڵە 
188
نەخشەکان 
182
نەریت 
160
ڕووه‌كی كورده‌واری (گژوگیا و دار) 
101
ژینگەی کوردستان 
94
زانستە سروشتییەکان 
80
خواردنی کوردی 
80
دۆزی ژن 
55
مۆزەخانە 
50
یارییە کوردەوارییەکان 
39
بەرهەمە کوردستانییەکان 
38
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان 
21
گەشتوگوزار 
2
کۆگای فایلەکان
MP3 
323
PDF 
30,566
MP4 
2,399
IMG 
196,801
گەڕان بەدوای ناوەڕۆکدا
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
ئیبراهیم ئەحمەد و فەرهاد پیرباڵ ساڵی 1990
ژیاننامە
باخان سەرحەد عەبدولڕەحمان
کورتەباس
سەرهەڵدانی بیروباوەڕی شورات و ئەو هۆیانەی بوونە هۆی هاتنە کایەوەی-بەشی چوارەم
ژیاننامە
تینا سۆران
شوێنەوار و کۆنینە
مزگەوتی گەورەی ئامەد
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای زەرزوان
کورتەباس
لێکۆڵینەوەی مێژوویی لە رۆژنامەگەری کوردی دا
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
کورتەباس
ناو و نازناو و ناو و ناتۆرە و ناودەرکردن و ساناکردنی ناو لەناو زمان و لە لای گەلی ئێمەدا
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای سەردار
وێنە و پێناس
باخچەی تەما لە ئامەد 2024
پەرتووکخانە
کوردەکانی پشت چیاکانی قەفقاس، مێژوو و تراژیدیای ژیانیان
ژیاننامە
محەمەد دلاوەر 01
پەرتووکخانە
ژیان و خەبات-فاتیح ئارش؛ بەشی دووەم
پەرتووکخانە
شێخ مەحموود؛ سەرهەڵدان و شکستی سەربەخۆیی لە باشووری کوردستان
ژیاننامە
مەليحە ساڵح عەباس
ژیاننامە
هەردی ئەحمەد 01
کورتەباس
کورتە هەڵسەنگاندنێکی پرۆگرامی خوێندنی رێزمانی کوردی لە قۆناغەکانی ناوەندی و ئامادەیی دا
پەرتووکخانە
شوناس و ناسیۆنالیزم; هەوڵدان بۆ بەدەوڵەتبوون لە کوردستان و ئەرمینیادا
ژیاننامە
نوور یوسف
ژیاننامە
ئاواز حەمەعەلی
وێنە و پێناس
گوندی سەرگەڵوو ساڵی 1975
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
کورتەباس
بەبۆنەی یادی سی و پێنج ساڵەی کۆچ کردنی مێژوونووسی گەورەی کورد مامۆستا ئەمین زەکی بەگەوە
ژیاننامە
سیروان عەزیزی
شوێنەوار و کۆنینە
پردی دیجلە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای ئامەد
وێنە و پێناس
بەشێک لە قوتابییانی قوتابخانەی کەندێناوە لە مەخموور ساڵی 1979
پەرتووکخانە
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئۆکتۆبەر 2024 (شیکارییەکی ئاماریی پێشبینییکارانە بۆ چانسی پارت و کاندیدەکان )
ژیاننامە
بارزان شاسوار
ژیاننامە
جەلال باڵان
وێنە و پێناس
قوتابییانی پۆلی سێیەمی قوتابخانەی بارزان لە سلێمانی ساڵی 1960
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
فۆڵدەرەکان
شەهیدان - ڕەگەزی کەس - نێر شەهیدان - نەتەوە - کورد شەهیدان - وڵات - هەرێم (لەدایکبوون) - ڕۆژهەڵاتی کوردستان شەهیدان - پارت / لایەن - حزبی دێموکراتی کوردستان (ڕۆژهەڵات) وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان پەرتووکخانە - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان پەرتووکخانە - پۆلێنی ناوەڕۆک - پۆلێننەکراو پەرتووکخانە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست پەرتووکخانە - فایلی PDF - بەڵێ کورتەباس - پۆلێنی ناوەڕۆک - دۆزی کورد

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.75
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.672 چرکە!