|
 | سێ کچە خوێندکاری کوردی شاری سلێمانی لە زانکۆی بەغدا لە ساڵی 1974دا
شوێن: #بەغدا#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1974
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: سێ کچە خوێندکاری کوردی شاری #سلێمانی# لە زانکۆی بەغدا لە ساڵی 1974دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1] |
| سێ کچە خوێندکاری کوردی شاری سلێمانی لە زانکۆی بەغدا لە ساڵی 1974دا |
 | حەمەدەمین فەقێ حەسەن دەرگەلەیی و خێزان و منداڵەکانی لە وڵاتی یەکێتی سۆڤیەتی جاران
شوێن: یەکێتی سۆڤیەت
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: پەنجاکانی سەدەی بیستەم
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: حەمەدەمین فەقێ حەسەن #دەرگەلە# یی و خێزان و منداڵەکانی لە پەنجاکانی سەدەی بیستەم لە وڵاتی یەکێتی سۆڤیەتی جاران.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1] |
| حەمەدەمین فەقێ حەسەن دەرگەلەیی و خێزان و منداڵەکانی لە وڵاتی یەکێتی سۆڤیەتی جاران |
 | دیمەنێکی شارۆچکەی گەڵاڵە لە ساڵی 1979دا
شوێن: #گەڵاڵە#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1979
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: دیمەنێکی شارۆچکەی گەڵاڵە لە ساڵی 1979دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1] |
| دیمەنێکی شارۆچکەی گەڵاڵە لە ساڵی 1979دا |
 | هەڵپەڕکێی پێشمەرگە و خەڵکی باڵەکایەتی لە ساڵی 1974دا
شوێن: #باڵەکایەتی#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1974
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: هەڵپەڕکێی پێشمەرگە و خەڵکی باڵەکایەتی لە ساڵی 1974دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1] |
| هەڵپەڕکێی پێشمەرگە و خەڵکی باڵەکایەتی لە ساڵی 1974دا |
 | شێخ محەمەد ئاغای وەڵاشی و چەکدارانی لە ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1914دا
شوێن: #باڵەکایەتی#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1914
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: شێخ محەمەد ئاغای وەڵاشی و چەکدارانی لە ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1914دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە. [1] |
| شێخ محەمەد ئاغای وەڵاشی و چەکدارانی لە ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1914دا |
 | مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی قەسرێ لە ساڵی 1974دا
شوێن: #قەسرێ#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1974
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی قەسرێ لە ساڵی 1974دا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1] |
| مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی قەسرێ لە ساڵی 1974دا |
 | ئاهەنگی ساڵیادی ڕێکەوتنامەی یازدەی ئازاری 1970 لە قوتابخانەی گەڵاڵە
شوێن: #گەڵاڵە#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە:#11-03-1971#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: ئاهەنگی ساڵیادی ڕێکەوتنامەی یازدەی ئازاری 1970 لە قوتابخانەی گەڵاڵە، هەندێک لە کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: وەهاب ئاغای جوندیان، پشتیوان وەهاب ئاغا، لەتیف شاڵی، شەهید سەید عەبدوڵڵای بۆڵی، شەهید بێجان شکاک، شەهید فرەنسۆ هەریری، محەمەد عەزیز، شەوکەت عەقراوی، #مەحمود عوسمان#، دڵدار مەلا ئەحمەد حەداد دەرگەلەیی، کوردۆ گەڵاڵی، جەوهەر هیرانی.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1] |
| ئاهەنگی ساڵیادی ڕێکەوتنامەی یازدەی ئازاری 1970 لە قوتابخانەی گەڵاڵە |
 | مەلا مستەفا بارزانی و مام جەلال تاڵەبانی
شوێن: گەڵاڵە
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: شەستەکانی سەدەی بیستەم
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: لەڕاستەوە: #مەلا مستەفا بارزانی#، #مام جەلال#
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1] |
| مەلا مستەفا بارزانی و مام جەلال تاڵەبانی |
 | خەڵکی گوندی شیرکاوەی باڵەکایەتی پەڕژینی گۆڕستانی گوندەکەیان دەکەن
شوێن: گوندی شیرکاوە
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە:#21-03-1982#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: خەڵکی گوندی شیرکاوەی #باڵەکایەتی# پەڕژینی گۆڕستانی گوندەکەیان دەکەن.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1] |
| خەڵکی گوندی شیرکاوەی باڵەکایەتی پەڕژینی گۆڕستانی گوندەکەیان دەکەن |
 | بەرپرسانی شۆڕشی ئەیلول و کەسایەتییەکانی ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1966دا
شوێن: گوندی زینۆی #خەلان#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: #01-08-1966#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: هەندێ لە بەرپرسانی شۆڕشی ئەیلول و کەسایەتییەکانی ناوچەی #باڵەکایەتی#.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1] |
| بەرپرسانی شۆڕشی ئەیلول و کەسایەتییەکانی ناوچەی باڵەکایەتی لە ساڵی 1966دا |
 | دکتۆر خورشید دزەیی لە نەخۆشخانەی شۆڕشی ئەیلول لە کاتی چارەسەرکردنی نەخۆشدا
شوێن: گوندی کەوەرتەی #چۆمان#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1975
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: نەخۆشخانەی شۆڕش چارەسەرکردنی نەخۆشێک، لەلایەن دکتۆر خورشید دزەیی لە نەخۆشخانەی شۆڕش لە گوندی کەوەرتەی شارۆچکەی چۆمانی باڵەکایەتی.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1] |
| دکتۆر خورشید دزەیی لە نەخۆشخانەی شۆڕشی ئەیلول لە کاتی چارەسەرکردنی نەخۆشدا |
 | ڕیش سپی و کەسایەتییەکانی گوندی دارسەلامی باڵەکایەتی لە ساڵی 1992دا
شوێن: گوندی دار سەلامی #باڵەکایەتی#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1992
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: ڕیش سپی و کەسایەتییەکانی گوندی دارسەلامی باڵەکایەتی، لە ڕاستەوە: مەلا مستەفای دارسەلامی و حاجی محەمەد شێخ حسێنی دارسەلامی و شێخ حەسەن شێخ مستەفا خۆشکانی.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1] |
| ڕیش سپی و کەسایەتییەکانی گوندی دارسەلامی باڵەکایەتی لە ساڵی 1992دا |
 | فەرمانبەرانی فەرمانگەی بەیتەرەی گەڵاڵە لە ساڵی 1980دا
شوێن: #گەڵاڵە#
ڕۆژ یان ساڵی گیرانی وێنەکە: #27-05-1980#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: فەرمانبەرانی فەرمانگەی بەیتەرەی گەڵاڵە، لە ڕاستەوە: جەناب برایم ئاغا، دکتۆر دلاوەر عادل کۆیی، جەمال عەزیز فەقێ، جەوهەر ئەحمەد.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1] |
| فەرمانبەرانی فەرمانگەی بەیتەرەی گەڵاڵە لە ساڵی 1980دا |
 | سەرلقی بەتالیۆنی هێزی باڵەک و چەند کادرێکی پارتی دیموکراتی کوردستان
شوێن: گوندی ڕۆستێی #چۆمان#
ڕۆژیان ساڵی گیرانی وێنەکە: 1972
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: لە چەپەوە: عەبدولباقی ڕۆستایی سەرلقی لە بەتالیۆنی هێزی باڵەک، حسێن میر سادق ڕۆستێ بەرپرسی ڕێکخراوی #پارتی دیموکراتی کوردستان#، مەلا عەزیز ناوبەرگەی لێپرسراوی ناوچە، حاجی حسێن ڕۆستی کێخوا - موختاری گوند.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1] |
| سەرلقی بەتالیۆنی هێزی باڵەک و چەند کادرێکی پارتی دیموکراتی کوردستان |
 | مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی ناوپردان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلولدا
شوێن: #ناوپردان#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1971
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: مامۆستایان و قوتابییانی قوتابخانەی ناوپردان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلولدا، ئەو قوتابخانەیەی یەکەم دانیشتنی ڕێکەوتنامەی 11ی ئازاری 1970ی نێوان سەرکردایەتی شۆڕشی ئەیلول و حکومەتی ئێراقی لێ ئەنجام درا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە.[1] |
| مامۆستایان و قوتابیانی قوتابخانەی ناوپردان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلولدا |
 | فەرماندەی هەرێمی نۆی باڵەکی حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک و چەند پێشمەرگەیەک
شوێن: گوندی ناوەندەی #باڵەکایەتی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1980
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: فەرماندەی هەرێمی نۆی باڵەکی #حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک# و چەند پێشمەرگەیەک لە ڕاستەوە: شەهید وەسمان گەلەژێری، ئەنوەر ناوەندەیی فەرماندەی هەڕیمی نۆی باڵەک، حاجی مسلیح ناوەندەیی، ئەحمەد عومەر گوندە ژۆری، دانیشتووەکە: دکتۆر زرار گەلەژێری.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1] |
| فەرماندەی هەرێمی نۆی باڵەکی حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک و چەند پێشمەرگەیەک |
 | پێشمەرگەکانی کەرتی (شێوەزور) ی هەرێمی (9) نۆی حزبیی سۆسیالیستی کوردستان
شوێن: گوندەژۆر#باڵەکایەتی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1982
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: پێشمەرگەکانی کەرتی (شێوەزور) ی هەرێمی (9) نۆی #حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان - حسک# لەسەر گۆڕی شەهید وەسمان گەلەژێری لەلای ڕاستەوە: ئەحمەد عومەر گوندەژۆری، حسێن حسک، حاجی مسلیح ناوەندەیی، محەمەد حاجی خدر دێلزی، حەکیم عەلی مەلا دەربەندی، ئەحمەد عەوڵا دۆڵە بۆنی، شەهید خالید عەبدوڵڵا بەرزە.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1] |
| پێشمەرگەکانی کەرتی (شێوەزور) ی هەرێمی (9) نۆی حزبیی سۆسیالیستی کوردستان |
 | گەنجانی باڵەکایەتی و چۆمان لە ئاهەنگێکی شۆڕشی ئەیلولدا
شوێن: #باڵەکایەتی#
ساڵی گیرانی وێنەکە: 1968
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: گەنجانی باڵەکایەتی و چۆمان لە ئاهەنگێکی شۆڕشی ئەیلولدا.
ناوی وێنەگر: نەناسراوە[1] |
| گەنجانی باڵەکایەتی و چۆمان لە ئاهەنگێکی شۆڕشی ئەیلولدا |
 | ڕاماڵینی تارماییەکان
ناونیشانی پەڕتووک: ڕاماڵینی تارماییەکان؛ حەقیقەت لەنێوان ئێمە و ئەواندا
ناوی نووسەر: مەریوان ئەحمەد کوردی (Mariwan Ahmed Kurdy)
شوێنی چاپ: هەولێر
ساڵ: 2023
چاپ: یەکەم
پێشەکی پەڕتووک:
ئەدۆنیسی شاعیری بەناوبانگ لە وەڵامی پرسیارێکدا دەڵێت: (مرۆڤ لەناو خۆیدا و بەسەر خۆیدا شۆڕش نەکات، ھەرگیز ناتوانێ ئەو شۆڕشە بۆ جیھانی دەرەوەی خۆی بگوێزێتەوە) . مرۆڤ بەردەوام پێویستی بە نوێبوونەوەیە، مرۆڤ و دەوربەری، مرۆڤ و گیانلەبەرەکانی دیکە، درەختەکان، دۆڵ و چیا و گردەکان، بەردەوام پێویستیان بە گۆڕانکارییە. وەرزەکان و گۆڕانەکانیان هەر ئەوەمان پێ دەڵێن. مرۆڤ لە سەروو هەموو ئەوانەوە، وێڵە بە دوای گۆڕاندا، بە دوای شتی نوێ و تازەدا.
کورد دەڵێ: (گۆزەی تازە ئاوی خۆشە) . ئینگلیز دەڵێ: (Novelty gives pleasure) (تازەگەری چێژ دەبەخشێت) .
عەرەبیش دەڵێت: (لکل جدید لذة) هەموو تازەگەرییەک چێژێکی هەیە) . مرۆڤ هەر لە بنەڕەتدا بە دوای تازەگەریدا وێڵە، لە هەموو شتێکدا...!؟ بەڵێ لە هەموو شتێکدا.
ئایینیش وەکوو گرنگرترین سەرووت و یاسا و بنەما و بابەت کە ڕەگ و ڕیشەی بەسەر تەواوی سێکتەرەکانی ژیاندا گرتووە و بەریەککەوتنی هەیە لەگەڵ دار و نەدارمان، زەحمەترین شتە کە بەردەوام پێویستی بە توێژینەوە و خوێندنەوە و تێڕامان و تێفکرین و دیدگای نوێ هەیە. بۆ ئەوەی بتوانین هاوتەریب لەگەڵ گۆڕانە جیهانییەکاندا ژیان بکەین و جێنەمێنین، بۆ ئەوەی بتوانین خۆمان بخەینەوە پاڵ ڕەوتی پێشکەوتن و شارستانییەتی نوێ، پێویستە دەست لەسەر گەورەترین و گرنگترین و هەستیارترین پرس دابنێین، کە دەستی بەسەر هەموو شتێکدا گرتووە و نە شارەزایانە لەلایەن پیاوانی خودا و نوێنەرانیی ئایین بەکار دەهێنرێت. محەمەد ماغوتی شاعیری سووری لە شیعرێکیدا دەڵێت: (کێشەی ئێمە لەگەڵ خودا نییە، کێشەی ئێمە لەگەڵ ئەوانەیە بەناوی خوداوە قسە دەکەن.
لە دونیای ئیسلامدا ئەمە پرسێکی هەنووکەیی نییە، لێ لە ئێستادا یەکێکە لە گەرمترین و گرنگترین پرسەکان، پرسی خوداپەرستیی و ئایینداری، حوکمڕانیی و خەلافەت، و بەهەشت و دۆزەخ، و مەرگ و سەربڕین.
عەبدولرەزاق جوبرانی نووسەری بوونگەرای ئێراقی لە یەکێک لە پەڕتووکەکانیدا دەڵێت: پێغەمبەر بۆ ئەوە نەهات بیلال بکات بە کۆیلە، بۆ ئەوە هات بیلال ئازاد بکا و بیکا بە سەردار.
ئێستا کاتی ئەوەیە ئێمە مانا ببەخشینەوە بە شتەکان، بە خودا، بە ئایین، مەرگ، قیامەت، بەهەشت، دۆزەخ، ژیان، دینداری، نوێژ، ڕۆژوو و تەواوی سەروەتە ئایینییەکانی دیکە.
ئەدۆنیس پێی وایە: (مانا بوونی نییە، گەڕانی بەردەوام ھەیە بەدوای ئەوەدا ناومانناوە مانا، ئەگەر مانایەکی تەواو ھەبووایە، دنیا کۆتایی ھاتبوو) . ئیشی ئێمەی مرۆڤ گەڕانە بە دوای ڕاستی و مانادارەکان، مانای ژیانی ئێمەی مرۆڤ ئەوەی لە دەوروبەرماندا هەن، وەک: خودا و هەزاران ئایین، مزگەوت و کڵێسا وپەرستگا و پەیڕەوەکانی، مەلا و شێخ و عالم و سەید و کاهین و سۆفی و دەروێشەکان. بەڵێ گەڕانە بەدوای قورئان و تەوڕات و ئینجیل و ئاڤێستا وسوحووف و ئایەتەکانی. بەلایەنی کەم کاری ئێمە دەرخستنی ڕاستییەکانە. دەستپێکی ئەمەش گومانە، گومان لە هەموو شت، لە خۆمان، لە خودا و ئایین و پێغەمبەرانی، لە ئاسمان و فریشتە و بەهەشت و جەهەنەمەکانی، لە ئەمرم و حوکم و سەربڕینەکانی. ئیمام غەزالی دەڵێت: ئەوەی گومان نەکات بیرناکاتەوە و ئەوەی بیرنەکاتەوە نابینێت و ئەوەی نەبینێت لە کوێری و تاریکیدا دەمێنێتەوە. گومان پلەی یەکەمی دڵنیاییە.
ئەفڵاتوون پێی وایە: (دەستپێکی مەعریفە گومانە) . گومانکردن دەستپێکی گەریدە بوونی مرۆڤە ئەنجامی گەریدەیش دەرخستنی ڕاستییەکانە ، لەوێوە ڕاستییەکان دەردەکەوێ کە گومان سەر دەردێنێ، ئەوەی ڕاستییەکان لە ناو دەبات، گومان نییە، بەڵکوو دڵنیاییە. ئەوەی ڕاستییەکان و ڕاستەقینە دادەپۆشێ دڵنیایی و باورە، نەوەکو گومان و دەرخستنی ڕاستییەکان.
وەهەروەها فەیلەسوفی بەناوبانگی ئەڵمانی (ئیمانویل کات) دەڵێت: هەموو زانینیکمان لە هەستەوە دەست پێدەکات و دەچێتە سەر تێگەیشتن و بە ژیری کۆتایی دێت و هیچ شتێک لە لۆژیک بەرزتر نییە.
لەم سۆنگەیەوە، ئەم پەڕتووکەی بەردەستتە، دەستپێکی ئەم مەعریفەیەیە، سەرەتا و داڵانی گومانکردنە، دەروازەیەکە بۆ گومانگەرایی و دەرخستنی ڕاستییەکان، بێ گوێدانە ئەوەی ئاخۆ دەرەنجامی داننان بە ڕاستییەکان و دیدگای نوێ بۆ خودا و پەیامەکەی چی دەبێت. بەڵی درووستە، بە درێژایی مێژوو ئەوانەی ویستوویانە پەردە لەسەر تارمایی و تاریکیییەکان ڕاماڵن، کپ و قڕ کراون و بە جۆرێک لە جۆرەکان لەنێو براون و کوژراون . زۆر دوور نەڕۆین، لە کورستان و بەتایبەتیش لە شاری هەولێر فتوای کوشتنیان بۆ (عبدالخالق معروف) دەرکرد کە سەێکی بیرفرەوان و نوێگەری بوو ئامانجی گەشەکردنی بیر و هزری مرۆڤەکانبوو ، تا لە بەردەم ماڵەکەیدا لەخوێنیان گەوزاند تاکە تاوانی ئەو کەسە دەرخستنی ڕاستییەکان بوو، و لە میسڕ چیان بەسەر (نەسر حامد ئەبو زێد) نەهێنا، چەند ڕۆژێک بەر لە ئێستا لەناو جەرگەی وڵاتی پێشکەوتن و جیهانگیریدا سەلمان ڕووشدی لەسەر پەڕتووکێک کە سێ دەیە پێش ئێستا نووسیویەتی خەڵتانی خوێن نەکرا...!
هەر بۆیە منیش خەریکی دەرخستنی ڕاستییەکانم لە ڕێگەی ئەم وتارانەی لەکتیبێکدا کۆمکردۆتەوە، من باش دەزانم دەست بردن بۆ پیرۆزییەکان و قسەکردن لەسەریان کارێکی ترسناکە، بەڵام دەرخستنی ڕاستییەکان و ڕامالینی تارمایەکان بۆ من لە بەرژەوەندیی خۆم و ژیان و گیانمەوە گرنگترە.
[1] |
| ڕاماڵینی تارماییەکان |
 | ڕێنماییەکانی ژیان
ناونیشانی پەڕتووک: رێنماییەکانی ژیان (إرشادات الحياة)
ناوی وەرگێڕ: مەریوان ئەحمەد کوردی (Mariwan Ahmed Kurdy)
بڵاوکار: خانەی موکریانی بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە
ساڵ: 2020
چاپ: یەکەم [1] |
| ڕێنماییەکانی ژیان |