لیژنەی ئاڕاستەکردنی پلانی ستراتیژی سلێمانی، ئامارێکی نەتەوە یەکگرتووەکان وەک داتایەکی ڕەسمی پەسەند دەکات و بەپێی ئه و ئامارە پلانی ستراتیژی بۆ سێ‌ ساڵی داهاتووی سلێمانی دادەرێژێت.
ئامارەکەی نەتەوەیەکگرتوووەکان وەک پرۆفایلێکی کورتی سلێمانی مامەڵەی لەگەڵ دەکرێت و بەشی زۆری داتاکانی هی ساڵی 2013یه و تێیدا تیشکی خستووەتە سەر گەلێک لایەنی ژیان لە پارێزگای سلێمانی و ئاستی گەشەکردنی پارێزگاکە بەراورد بە پارێزگاکانی تری عیراق.
بەپێی ئامارەکە لە پارێزگای سلێمانی ئاستی هەژاری دەگاتە نزمترین پێوەر بە بەراورد بە پارێزگاکانی تری عیراق بە گوێرەی ئاماری ساڵی 2013 کە بریتییە لە (0.2%)ی دانیشتوانی پارێزگاکە.
هەروەها لەرووی ئەمنییەوە پارێزگای سلێمانی بە سەقامگیر ترین پارێزگا ناسراوە لە ڕووی ئاسایشەوە لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان و عیراق بە گوێرەی ڕێژە و ژمارەی ڕووداوە تۆمار کراوەکان کە بریتی بوە لە (1%) ی کۆی ڕووداوەکانی کە لە هەموو عیراق دا ڕوویداوە، کەم بوونەوەی ڕووداوەکان بە بەراورد لەگەڵ ساڵانی (2008 و 2011)، لەپێنج مانگی یەکەمی ساڵی (2013) تەنها (16) ڕوواو تۆمار کراوە کە ئەمەش کەمترە لە ڕووداوەکانی ساڵی (2012).
سەبارەت ئاستی خوێندەواریش ئاماری نەتەوەیەکگرتووەکان ئاوا باسی خوێندەواری لە پارێزگای سلێمانی دەکات:
رێژەی خوێندەواری لە پارێزگای سلێمانی دەگاتە (76.6%) کە بەرزترینە لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان و عیراق. ڕێژەی تۆمارکردن بۆ قوتابخانە سەرەتاییەکان زیادی کردوە لە (96% لەساڵی 2006) بۆ (98% لەساڵی 2008) وە ئەم ڕێژەیەش بەرزترین ڕێژەیە لە تێَکرای گشتی عیراق کە دەکاتە 90% . ئەم پارێزگایە نمونەیی یە لە کەمی جیاوازی لە تۆمارکردن لەنیوان نێر و مێ دا کە ڕێژەی تۆماری کچان دەگاتە (97.9%) وە ڕێژەی تۆماری کوڕان دەگاتە (98%) بەشیوەیەکی گشتی تۆمارکردن لە قوتابخانە ناوەندییەکان زیادی کردوە بە ڕێژەیەکی بەرچاو کە لە (54.3% لە ساڵی 2006) بۆ (79%)، ئەمەش ڕێژەی تێکرای نیشتمانی بەزاندوە کە (48.6%) ە. سلێمانی تاکە پارێزگایە کەرێژەی تۆمارکردنی کچان بەرزترە لە کوڕان (80.5% بۆ 77.7%).
سەبارەت بە سێکتەری خزمەتگوزاریش ئامارەکەی نەتەوەیەکگرتووەکان بەم جۆرەی خوارەوە باردۆخی خزمەتگوزارییەکان لەپارێزگای سلێمانی دەخەنە ڕوو:
ئاو :
رێژەی (92.3 %) ی دانیشتوان ئاوی خاوێن لە پرۆژکانی ئاوی پارێزگای سلێمانی وەردەگرن.
ئەمە بەرزترە لە تێکرای ڕێژەی نیشتمانی کە (86.8%) ە، لەلایەکی ترەوە ڕێژەی (80.9%) ی دانیشتوان خزمەتگوزاری تۆڕی گشتی ئاوی پاکیان پێ‌ دەگات کە لە ساڵی (2013 ئه و ڕێژەیە بەرز بۆتەوە بۆ (85.5%)، ڕاپۆرتەکان ئەوە دەردەخەن کە (67.1%) ی دانیشتوانی پارێزگای سلێمانی ئه و ئاوەی پێیان دەگات و شیاوە بۆ خواردنەوە لایان " باشە بۆ زۆر باشە " . (85.5%) دانیشتوان پشت دەبەستن بە تۆڕە گشتیەکانی ئاوە وە وەکو سەرچاوەیەکی سەرەکی بۆ ئاوی خواردنەوە، لە کاتێکدا ڕێژەی (11.9%) ی دانیشتوان پشت دەبەستن بە بیرەکان و کانییەکان، ڕێژەی (2.1%) ی دانیشتوان پشت دەبەستن بە ئاوی گواستراوە بە تانکەری خاوێن، ڕێژەکان بە شێوەیەکی بەرچاو لە قەزایەکەوە بۆ قەزایەکی تر دەگۆڕێت
ئاوەرۆ :
ڕێژەی (96.9%) ی دانیشتوان پشتدەبەستن بە تۆڕەکانی ئاوەڕۆ ئەم ڕێژەیەش سەروی تێکرای ڕێژەی نیشتمانی یە کە (93.8%) ە. ڕێژەی (85%) ی دانیشتوان پەنا دەبەنە بەر سیستمی تۆڕە گشتیەکانی ئاوەرۆ وەک سیستمێکی سەرەکی ئاوەڕۆ، لە کاتێکدا ڕێژەی (15%) ی دانیشتوان پەنا دەبن بۆ کەناڵی داخراو لە دەرەوەی ماڵ.
کارەبا :
ڕێژەی (6.7 %) ی دانیشتوان بەشیوەیەکی سەرەکی پشت دەبەستن بە تۆری کارەبای نیشتمانی لەکاتێکدا ڕێژەی (72.9%) ی دانیشتوان پەنا دەبەن بۆ تۆڕی کارەبای گشتی سەرەڕای سەرچاوەی دیکە،ڕێژەی (8.3%) ی دانیشتوان پشت دەبەستن بە تۆڕە گشتیە کانی کارەبا سەرباری دوو سەرچاوەی دیکە. تۆڕی کارەبای گشتی سەرچاوەی سەرەکی یەکەمە بۆ زۆربەی دانیشتوان کە (93.4%) ە، لە کاتێکدا ڕێژەی (6.5%) ی دانیشتوان سەرچاوەی سەرەکی یەکەمی موەلیدەی کارەبای حکومیە، بەشیوەیەکی گشتی دەتوانین بڵین جۆری خزمەتگوزاری کارەبا " لە ئاستی پێویست دا نیە "
خۆڵ وخاشاک (پاشماوە)
ڕێژەی (84.5%) ی دانیشتوان خزمەتگوزاری کۆ کردنەوەی خۆڵ و خاشاکیان پێ دەگات لە کاتێکدا ڕێژەی (7.8%) ی دانیشتوان کۆ کردنەوەی خۆڵ و خاشاکیان پێ ناگات و فڕێدەدرێت لە شوێنە کراوەکان، لە قەزای خانەقین و ماوەت (1%) و (13%) ی دانیشتوانەکەیان کۆکردنەوەی خۆڵ وخاشاکیان پێ دەگات بۆیە ڕێژەی (71.4%) ی دانیشوانەکەی خۆڵ وخاشاک لە شوێنە کراوە کاندا فڕێ‌ دەدەن و بەشێوەی گشتی 68% ی دانیشتوان بە لایانەوە خزمەتگوزاری کۆ کردنەوەی خۆڵ و خاشاک " باشە یان زۆر باشە".
خزمەتگوزاری تەندروستی :
نەخۆشخانەکان بەزۆرترین دامودەزگای تەندروستی دادەنرێت کە دانیشتوان پشتی پێ دەبەستن لەکاتی پێویسدا کە ڕێژەکەی دەگاتە (54.9%) ی دانیشتوان، بنکە تەندروستیەکان بە دوایدادێت بە ڕێژەی (18%)، دواتر کۆمەڵگە تەندروستیە تایبەتەکان بەرێژەی (7.7%) دێت، لە کاتێکدا ڕێژەی (93.8% ) ی دانیشتوان دەتوانن پەیوەندی بکەن بە نزیکترین بنکەی تەندروستی یەوە لە ماوەی کەمتر لە یەک کاتژمێردا. ئاستەنگیە سەرەکییەکان لە پشت بەستن بە نەخۆشخانە گشتییەکان بریتیە لە نەبوونی ئامێری پزیشکی پبَشکەوتوو وە دکتۆری پسپۆر سەرەرای ئاستەنگی دابین کردنی هۆکانی گواستنەوە بۆ نەخۆشخانەکان وە گەڕانەوەیان یاخود هەر نەبوونی توانای گواستنەوەیان بۆیە ڕێژەی (45.3%) ی دانیشتوان دەڵێن خزمەتگوزاری تەندروستی " باشە بۆ زۆر باشە " لە کاتێکدا بە گوێرەی نیشاندەرەکانی گەشەپێدانی هەزارەیی (مۆشرات التنمیە الالفیە) بۆ ساڵی (2013) پارێزگای سلێمانی لە ڕووی خزمەتگوزاری تەندروستی یەوە یەکەمە لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان و عیراق.
لەلایەکی تر چالاکی و کۆبوونەوەکانی لیژنەی پلانی ستراتیژی سێ‌ ساڵەی پارێزگای سلێمانی بەردەوامە و لە دواین کۆبوونەوەی لیژنەکەشدا پەسەندکردنی ئه و ئامارەی سەرەوە وەک بنەمای دانانی پلانی ستراتیژی سێ‌ ساڵەی سلێمانی ڕاگەیەندرا.
لیژنەکە ئاماژەیان بۆ ئەوەکرد بەپێی داتاکانی ئاماری سلێمانی بارودۆخی سلێمانی باشترە لەوەی ئامارەکەی نەتەوەیەکگرتووەکان ئاماژەی بۆ کردووە، بەڵام لەبەر ئەوەی نەتەوەیەکگرتووەکان لایەنی ڕەسمی و بێ‌ لایەنە پێشت بە ئامارەکەی ئەوان دەبەسرێت.
لە کۆبوونەوەکەدا لیژنەی ئاراستەکردنی پلانی ستراتیژی سلێمانی، ئاماژەیان بۆ ئەوەکرد،" پلانەکە بۆیە بۆ ماوەی سێ‌ ساڵ دانراوە و پێنچ ساڵ نییە، چونکە لە ئێستادا گۆڕانکارییەکان لە دنیادا زۆر خێران و دامەزراوەکانی پلان دانان پلانەکانیان کورت و چڕ دەکەنەوه و باوی پلانی 5 ساڵە وەک پێشتر نەماوە"
هەر وەک ڕاگەیەندرا لەرووی مەبدەئیشەوە لیژنەکە ناوەراستی مانگی شوباتی داهاتووی داناوە بۆ ئەنجامدانی کۆنفرانسی پلانی ستراتیژی سێ‌ ساڵەی سلێمانی و هەوڵدەدرێت بۆ کۆنفرانسەکە زۆرترین دامەزراوە و ڕێکخراو بانگێشت بکرێن بۆ ئەوەی هەموو کەس بەشداری پلانەکە بێت و پلانەکە بە هی خۆیان بزانن.
بەشێوەیەکی گشتیش ڕوانگه و ڕوئیای سلێمانی بەم شێوەیە خراوەتەروو کە پلانەکە دەیەوێت بەدی بهێنێت:
سلێمانی، پایتەختی ڕۆشنبیرییە، کە هاووڵاتیان تیدا بە ئارامی و ئاسودەی بژین و ژینگەیەکی پێشکەوتوو بێتە ئاراوە بۆ ڕاکێشانی وەبەرهێنان و پاڵپشتی بۆ گەشەسەندن و پێشەنگ بوون، و بەکارهێنانی هەموو سەرچاوە مرۆیی و سروشتی و بەردەستەکان بەشێوەیەکی نمونەی و بەرفراوان لەسەر بنەمای دادپەروەری کۆمەڵایەتی.
- 08-12-2014