Govendên kurdî
Li nava kurdên kurmanc zêdetir ji 90 cure govend hene. Helbet li nava kurdên kurmancên Badînî li herêma Badînan de hinek govendên taybet jî hene.
Kurdshop - Em dikarin #govend# ên kurdî li ser 4 pişkan parvebikin:
1. Rezmî (şer û cenga, serhildan û tevgerên siyasî)
em hatin vê govendê
ev govenda mêrane
me kir karê azadî
welat barê şêrane
Govendên kurdî nima û hêmanek ji reqsên rezmîye.
2. Bezma (keyf û şahî)
Bi merasmên wekî dawetan, cejnên lidayîkbûnê, komkirina berheman û temamê merasîmên ku tê da şahî hebe govendên bezmî tê gotin.
keçka rindê
tu ji vê gundê
mi b xulama
tu bi çelengî
tu çiqas rindê
pozbilndê
ha nîna, nîna, ca nîna nîna
ha nîna
keçka rindê
hoy dîlan
hoy dîlan, dîlan, dîsa dîlan
tu şekrê nav mendîlan
hanîko te ji kanya bayê
avê tîne ji bona çayê
keçk rindê girtim tayê.
3. Olî
Govendên ku li merasîmên mezhebî û olî da têne kişandin. Bi wan cure govendane sema jî tê gotin.
4. Şîngerî (merasîmên şîn û eza û xemgînî)
Li nava kurdên kurmanc zêdetir ji 90 cure govend hene. Helbet li nava kurdên kurmancên Badînî li herêma Badînan de hinek govendên taybet jî hene. Herwaha li nava kurmancên Xorasanê jî hinek govend hene ku li govendên ku li nava erdinîgariya Kurdistanê da hene, cihê ne. Lê mixabin heya niha ti lêkolînerekê di wî warî da pêk neanîye, ev govendane kom nekirye û nenivîsye da ku em wekî çavkanî û jêder sûdê lê wergirin.
Şêwaz û îcra kirina govendan li gund û bajaran cudaye û wek hev nînin. Gavhildan û hilperîna govendê li gel gundiyan, gurr û girr û xeşên û bihêztire.
Navên hinek govendên kurdî
1. Geryan
2. Pişpê
3. Helgirtin
4. Liblan
5. Sing sing yan sîn sîn
6. Delîlo
7. Bablekan
8. Bazkiyan
9. Bazkî
10. Baztiyan
11. Çepkî
12. Çepik
13. Sêling
14. Kilîçe
15. Keçkî
16. Keçkî hildanî
17. Semedanî
18. Şêxanî
19. Werwere
20. Dûzo
21. Giranî
22. Temir axa
23. Ziravîkê
24. Tûra
25. Diyarkî
26. Terecor
27. Tîr-Kevan
28. Sînanî
29. Behye
30. Sivikî
31. Yar xweş tê
32. Qertel
33. Cirîd
34. Şundekî
35. Paşdekî
36. Sêgavkî
37. Koçerî
38. Serdestan
39. Dîko / Dîk
40. Erebanyê
41. Mamir
42. Cendirme
44. Ekmelî
45. Yar pêda
46. Totirnî
47. Daweta mila
48. Qilîçkê
49. Lê gidyê
50. Şenge
51. Hey nar nar
52. Toycînar
-53. Şexsêne
54. Qutanê
55. Hoheymo
56. Leylo
57. Hat celeb
58. Çoxê min
59. Şemamê
60. Bekirxan
61. Belence
62. Qenber yemanê
63. Çok hêjîn
64. Qiliçkok
65. Ez xelefim
66. Yar senem
67. Berbenî
68. Lêgozê
69. Çoxo
70. Baso
71. Ekmelya lez
72. Lezok
74. Romanî
75. Koçerê
76. Lorke
77. Kimil
78. Keşe/qeşe
79. Keleşo
80. Hasko
81. Baso- celalî
82. Lê dîvo
83. Marelo
84. Toyleme
85. Lezlezok
86. Dirna
87. Şer şere
88. Erezî/tel baxê mîra
89. Hey ave ave.
90. Zozan…
Govendên ku ji aliyê çepê ve tên kişandin:
1. Ez xelefim
2. Şenge
3. Dirna
4. Naro
5. Toycînar
6. Yarsenem
7. Lê gidyê
8. Şer şere.
Ebdulkerîm Surûş (Aryas)
Urmiye- Îran
[1]