نامۍ: محەمەد بەهادین
نامۊ تاتەی: مەڵڵا ساحېب
نازنام: دانای هۆرامی
ساڵەو ئامای دنیای: 1934ز.
ڕۊو ساڵەو کۊچی دمایی: # 13-07-1979#ز.
یاگۍ ئامای دنیا: تەوېڵۍ
یاگۍ کۊچی دمایی: تەوېڵۍ
$ژیواینامە$
محەمەد بەهادین مەڵڵا ساحیب، ئەشناسیا بە (دانای هۆرامی) ساڵەو (1934ز.) جە شارەکڵەو تەوېڵۍ، هۆرامانو لهۊنی ئامان دنیا، پاڵو تاتەیشەنە دەسش کەرڎەن بە وانای و فېربییەو فرەو کتېبە ئاینییەکا جە تەوېڵۍ. دماتەر لوان پەی شارو سلېمانی بە نیازو وانای زیاتەری، جە مزگی ئۆقافی ساڵەو (1957ز.) ئیجازەی ئاینیش وەرگېرتەن. ساڵەو (1959ز.) خولی ئاینی مامۊسایاش تەمامنان و پېسە مامۊسای سەرەتایی وانگاو تەوېڵېنە مەرزیانەرە. فرەو ژیوای مامۊساییش جە تەوېڵۍ بېیەن و بەشێ کەمش جە هەڵەبجە و سلېمانی. دانای هۆرامی ساڵەو (1977ز.) کۊچش کەرڎەن پەی شارو سلېمانی، بەڵام دماو ماوېوی کەمی تووشو نەوەشی (شېرپەنجەی) بېیەن و تاریخو (#13-7-1979ز.#) کۊچی دماییینش کەرڎەن، ئیتر تەرمەکەیش مەبەراوە پەی تەوېڵۍ و جە گۊڕستانو (باوا سەرهەنگ)ی ئەسپەردەش کەران. چڼین بەرهەمە شېعریېش بە زوانی هۆرامی و سۆرانی هەنۍ، دیوانەشېعرێ گۆرەش ئاماڎەو چاپی بییەەن، بەڵام جە نسکۊو ساڵەو (1975ز.) دائېرەو ئەمنو تەوېڵۍ گېرتەن و سۊچنانش. نویسەر یەرۍ بەرهەمېش چاپ کریێنۍ:
1. یوسف و زڵېخا 1955ز.
2. پیرشالیارو زەردەشتی 1968ز.
3. پېشەوا قازی محەمەد و کۊمارو مەهابادی 1971ز.
بەرهەمە چاپ نەکریێکېش:
1. زاهیە خاتوون
2. دیوانە شېعر
نموونێ جە شېعرەکاش:
نیشتەبېم وە کز جە دووری (چەمم)
بە کوڵ مەگرەوان من هەردوو (چەمم)
زانام کە هانام یاوا بە گەردوون
دەس بە گا چۊن بیم پەی باڵای (چەمم)
چەمی یەکەم: یارەکېش
چەمی دوەم: دیڎە (چەمېش)
چەمی یەرەم: خەمیایۆ (چەمیایۆ باڵایش)
ناگا دیم چەمم ها نە (وەرمەنە)
وېرەگا کاتەن پرشەی (وەرمەنە)
واتم بېدار بە ئەی دڵ شادېیەن
چوون دڵ بۍ ئاگان ئینا (وەرمەنە)
وەرمەنە یەکەم: وەردەمم
وەرمەنە دوەم: وەر مەنەن، وەر نەپڕان
وەرمەنە یەرەم: وتەی، ئینا وەرمەنە
جە شېعرێ تەرەنە شاعېر ڕوە مەکەرۊن ئەو کەش و تەخت و هۆرامانی و ماچۊ:
ئەی تەخت چی بەرگی ماتەمیت پۊشان؟
ئەسرینی هوونین نە دیدەت جۊشان؟
بۍ نازو پەرۊش ژەرەژت لاڵەن
هامڕازت پەپوون، واشەن، یا داڵەن
هەرچن بە نامۍ ماچا تەختەنی
بەڵام پەی ئېمە خەیلێ سەختەنی
شەماڵت فاڕان کەرڎەنت بوران
تا کوشندە بۊ پەی ڕاوېیەران
تەڵقینە و مەردەی بە هۆرامی:
ئەی بەنڎەو خوڎای جە گۊڕی تەنیا
ئیسە فریشتۍ پەی لاو تۊ مەیا
پەرسا لېت ماچا ئایینت کامەن
خوڎاو پېخامبەر پەڕاوت کامەن
نەتەرسی واچە یەزدان خوڎامەن
موحەمەد نەبیم، هەم پېشەوامەن
قورئان پەڕاوم کابە قیبلەمەن
زورداری کافر برا کوشتەمەن
چېش پەرسی ئادەی کاکە ئەڕنەمووک
تا واچووت پەنە بە ئاسان و سووک
نمونێ بە زوانی سورانی:
کوردە کەساسی و داماوی تاکو کەی
تا کەی بەبێ هۆ قوربانی ئەدەی
ئاخۆ کەی ئاڵات بشەکێتەوە؟
خونچەی ڕزگاریت بگەشێتەوە
خۆزگەم بەو ڕۆژەی نامگرن بە دیل
بتوانم بچمە سەر کێوی قەندیل
دەس ڕاوەشێنم بە چەپدا و بە ڕاس
ڕووبکەمە مەلاوی دەرسیم و سیواس
ڕوو وەرچەرخێنم بەرەو مەهاباد
ئاکرێ و زاخۆ و بەرزانی ئازاد
ڕوو وەرچەرخێنم بەرەو قامیشلی
گەرمیان خانەقین هەتا مەندەلی
بڵێم ئەی گەلی کورڎی چەوساوە
تا کەی بیروو ڕات پەرش و بڵاوە؟
قۆڵی لێ هەڵکەو چاکت بەلادا
چ بە ئاشکرا، چ جە پەنادا
دەست ڕاتەکێنە جە زنجیر و کۆت
ئەم ڕێگا سەختە کێ تەختی کا بۆت؟[1]