Tacdîn bi toreyî bi jor ket çû ba Sitiya li pişt perdê. Sitî rabû û bi naz pêş ve çû. Dehmenêd wê (dawêd wê) li erdê dixişiyan. Kezî û zulfên xwe wekî tacekê li ser hev hûnandibûn, destên xwe vekiribûn wekî du perr û basikan. Dêmên Stiyê yên wekî Beytul Aqsayê diyar dibûn û qendîla felekê bi wê ronahî dida.
Ew zavayê evîndar ê ku ji şeraba derdê hîcrana duhî serxweş bûyî, evîndarê hesretkêşîya şeraba gîhaştina yarê, wekî adetê çû oda bûkê, destê xwe dirêjî gerdena bûkê kir. Gerden wekî gewriya surahiyekê bû. Lêvêd xwe avêtin lêvên wê surahiyê yên şêrîn, herduyan pêk ve hevdû mêt. Zavayî serxweş lêv ji lêva vekirin û ruyê xwe bire ber û bin guhan û hilmirîsîn, gul û sorgulên têrav bîhn kirin;geh nêrgiz û lale, geh sorgul( yanî kezî, rû û hinarîk) reyhan û binefş û sunbul…
Têkilhev dibûn û hevdû hembêz dikirin, geh radimûsan û geh digestin. Hinarîk û eniyên cewherîn û didanên ku sipî bûn; hemî guherîn bûn la’l û mercan( ku her du jî sor in) yanî enî û hinarîk û didan di xwînê de gevizîn, rengê sor ê la’l û mircanê wergirtin. Derya hezkirinê ew hinde coşandin, dest di gerdena hevdû de alandin, lêv di levan de, hembêz bi hembêz man.
Šdî nedişiyan li ser piyêd xwe rawestin. Bi hev re noqî ser nivîna bûn. Neşiyan rûnin xwarê, her du pêk ve gêr bûn û hevdû gevizandin. Gava ji şûşbûnê carek din rabûn, têr bi hev şa bûn. Ramûsanên şekirîn ji lêvên hev revandin. Gulên sor ji hinarîkên hev çinîn.
Gava zewicîn û dil bi hev girêdan, şerbeta gul û qendê ji bo xwe tevdan. Sê roj û şevan li pey hev, ji dil vexwarin ew şerab. Wan lêvên tihnî, şerbeta wê şeraba zelal vexwar, ku bi wê nebûn tihnşikestî, keyfa neşeya ku şerabê( yanî ramûsanan) dayî ew gihandin heddê dawîn ê izdiraban. Bûka çehre safî, bejn şefaf, dil bi zîfafê kir û bi wir de meyl kir. Her du serxweşan dest avêtin hevdû. Bu kefteleftek û ketin erdê. Geh li hev piçikîn û geh ji hevbûn, geh pêkve ricifîn û geh hejiyan, geh ew yek bûn, geh dudu, geh ew cot bun, geh tek. Gava ku tîra sipî ya ji didanê fîlî berê xwe da hedefê hedef wekî zelaliya sedefê gewr bû. Hedefê ku ji tîran îsabet girt, ew gewrayî bi mercanên sor guherî yanî ku hedef di xwînê de ma. Tîr paşde vegeriya ji wê de, lê şopa xwe lê bicîh kir Nesla xwe bi dil û can da wê17.
Li nav bexçê Mîr Zeyneddîn hevdudîtina Mem û Zînê û şabûna wan bi hev jî kêm zêde bi vî awayî tê pesinandin:
Ew çende bi hev re axiftin û ew çende bi hev şewitîn ku, ew çende gotinên şêrîn bo hev gotin û lêvêd hev mêtin ku, ew çende şerbet ji lêvên hev vexwarin,ew çende yariyên bêguneh bi hevdû kirin ku, çavan, lêvan, sîngan, gerden û milan, rûyan, çeneyan, pêsîran, binguhan, ewende yek bi yek jihev dixwestin ku, geh radimûsan û geh digestin. Ew tihniyên lêv ziwayên bi hesreta hevdû, gerdanên hevdû bihn dikirin ……………. Agirê evînê awir dida, ji bo Zînê perwa nedima. Ew her du di wî halî de li ber çavan bûn, bê perde, bê çar û servekirî bûn …………….. Hergav qeza û sunnet dikirin, yanî heyfa demên hevdû nedîtî jî hiltanîn. Tu minneta ferzên ku ji ramûsanan pêk dihatin nebû. Ger çî berpirsiyarî ji ser wan rabûbû li îhtiyat û tedbîrê ji dest bernedidan. Ger çî wan hêvî ji hev hebû, lê qet ber bi wî nişûvî(serejêrî) ve nediçûn. Evîndariya dilan her çendî ji heddê der bû jî hidûdê wan zerafetan kember bû18.
Jêrenotên tekstê:
1Ey mustemi’ê mesal û teswîl
Wey muctehidê qiyas û te’wîl
Xanî ku ji camê işqê dîn bû
ew şoreşerab-i pê şîrîn bû
ew çend-î vexwar ewê nehişyar
agahî nema ewî ji guftar
Mestane ye ew bi kêfê me’mûr
Dîwane ye ew, bi urfê mazûr
Mexmûr e û badenoş û serxweş
Lew badefiroş e û muşewweş
Herçî ku dibêjitin hewa ye
Ger guh bidinê, newayê nay e
Ew ney ne helal û ne heram e
Bêperde ye lê ne bêmeqam e
Kurdî, Erebî, Derî û Tazî
terkîb-i kirin bi hezl û bazî
Hindek ji fesaneê di Bohtan
Hindek di bahane, hin di buhtan
Bohtî û Mihemmedî û Silîvî
hin lal û hinek ji zêr û zîvî
Xermuhre û morik û mirarî
hindek di şefaf û hin di tarî
tersî’i kirin wekî biçûkan
înane bi qeyserî û sûkan
Hin qisse û hin ji wan mîsal in
Hindek di heram û hin helal in
Her qisse ji hîsse behremend in
Her emsîle, ger bizanî, pend in
Lêkin wî xerez ji guft û goyê
Meqsûd-i ji hinde cust û coyê
zahirkirina cemala işq e
sabitkirina kemalê işq e
2Di beşekî de Zîn xîtabî Mîr dike û wiha dibêje:
Hetta ku nebû ji dev te îqrar
ew mayî di hebsê ten girîftar
teşbîhê Memê melûl û mehbûs
bo hivzê riza û nav û namûs
ew lew nediçû heta ve îro
mabû li jivaniya te gîro
3Rabe here zû, bibêje Tacdîn
Ger dê te Sitî bivê, Memê Zîn
Mizgîn ji we ra, me hûn qebûl în
Em jî ji we zêdetir me’lûl în
Işqa we celew ji me rewa ye
Mani’ li me perda h’eya ye
Ew perde ji bo we ra edîm e
Bêperdeyî bo we ra qedîm e
Xwazgîn û wesaît û wesîle
Her çî ku ji ba we bên cemîl e
Ev renge bibêje wan hebîban
Mecmûê mewalî yû xetîban
Hindek ji we ra bibin ricaçî
Hindek ji me ra bibin duaçî
Belkî kiribît Xwedê muqedder
Wesla me û we bibît muyesser
4Danayê muemmerê kuhensal
ev renge he go jibo me ehwal
Go: Adetê pêşiyê zemanan
ev bû li hemî cîh û mekanan:
Weqtê weku şehsiwarê Xawer
tehwîl dikir di mahê Azer
yanî ku dihate bircê Sersal
qet kes nedima di mesken û mal
Bîlcumle diçûne der ji malan
hetta digihîşte pîr û kalan
Roja ku dibûye îdê Newroz
tazîm-i ji bo dema dilefroz
sehra û çemen dikirne mesken
beyda û demen dikirne gulşen
Xasma ezeb û keçê di bakir
Elqisse, cewahirê di nadir
têkda di muzeyyen û mulebbes
vêkra li teferrucê murexes
Lêkin ne bi tuhmet û bi minnet
Belkî bi terîqê şer’ û sunnet
Lewra ku ewan xerez ji geştê
meqsûd ji çûyina bi deştê
Ew bû ku, çi talib û çi metlûb
yanî du teref, muhibb û mehbûb
ev herdu celeb ku hev bibînin
kufwê di xwe ew ji bo xwe bînin
5Rabûneve xanim û xewatîn
wanjî tijî gul kirin besatîn
Horan kirine meskenê xwe cennet
bê perde û bê melal û minnet
Dûşîze û duxter û ruwalan
pakîzeîzar û zulf û xalan
etrab û kewaibê di ezra
murdan û murahiqê di zîba
eshabê qumaşê lutfê ruxsar
erbabê metaê husnê dîdar
wan lêk dikirin metaê yek erz
texmîn dikirin bi tûlê wel-erz
Sewdakirê işqê bûn di bazar
Hem bayiê husn bûn û hem xerîdar
6Dîtin di mehelle û zikakan
her kuçe û xurfe û şibakan
sed taze ciwan ji rengê serwan
dîba û herîr û xez di ber wan
pansed ji keç û kur û ruwalan
ew çende ji qismê pîr û kalan
enwaê muzekker û muennes
hindek di berehne, hin mulebbes
hindek di ealî û ekabîr
hindek di edanî û esaxîr
pêxwas-i hinek, hinek di serkol
kaşo ji piyan û ser wekî hol
sermest-i hinek, hinek di serxweş
dembeste hinek, hinek di demkeş
goyende hinek, hinek di xamûş
pûyende hinek, hinek di medhûş
hin camederîde, hin di serxweş
hin aqleremîde, hin muşewweş
hindan dikirin fîxan û feryad
hin bûyî ji qeydê aq’lî azad
her yek di meqamekî dîgergûn
heryek bi cefayekî cegerxûn[1]