دیدار، سالار محەمەد دۆسکی
ل سالێن بیستان ڕادیۆیا کوردی ل بەغدا هاتبوودانان و بەردەوام بوو بۆ ماوێ 74 سالان و پشتی کەتنا ڕژێما گور بە گور دەرگەهێن ڤێ ڕادیۆیێ هاتنەگرتن و ئەرشیفێ وێ هەر هەمی هاتە بەرزەکرن و پشتی چەندین زاڤ ژی هاتینەکرن هەمی دبێ مفا بووینە و دەرگەهێن ڤێ نەهاتنەڤەکرن.
جە مال بە ڕواری، بێژەرێ بەرنیاسێ ل ڕادیۆیا کوردی ل بەغدا بۆ ڕۆژناما ئەڤرۆ گۆت: ڕادیویا کوردیا یا بەغدا قوتابخانە بوو و گەلەک ناڤ هەنە ل ڕادیویا کوردی یا بەغدا کارکرینە و دەرجویێن ڤێ قوتابخانێ بوون وبەرنامە هە بووینە ونوکە خودان پلە و و پایەنە لجهێن بلندن، ل 29 کانیننا دوویێ (2022 (83)سال دبورن لسە ڕ پەخشا ڕادیویا کوردی ل بەغدا ئەوا ژدایک بووی ل 29ی کانینا دوویێ سالا 1929 بو دە می َ جارێک دەمژمێر دگەل ڕادیویا بەغدا یا عەرە بی یادایک بەخش دکر، لسە ڕ دەمێ شاهێن عیراقێ و پاشی یێ کۆماری وهەتا گەهە شتی یە ڕۆخاندنا ڕژێما سەدامی ڕادیویا کوردی یا بەغدا یا بەردە وام بوو وپشتی ڕوخاندنا ڕژێمێ پە خشا وێ ڕاوەستا وکە س لێنە بوو خودان…
بەرواری بەحسێ ڕۆلێ ڕادیۆیا ناڤبری کر و گۆت: ڕادیویا کوردی یا بەغدا قوتابخانا زمانێ کوردی بوو، زانینگەهەکا ئەدەبی وهونە ڕی بوو، زانا و ڕۆناکبیر و نڤیسکارو هونەرمەندین کوردیێن بناڤ و دەنگ بەشداری بزاڤ و چالاکیێن وێ کرینە، ل بەرهەفکرنا پرۆگرامێن و پێشکێشکرنا بە ڕنامێن ڕادیویا کوردی یا بەغدا مینا (جە گەر خوین) زمانزان و هوزانڤانێ مەزن و هە وە سا زمانزانێ مە زن میرێ پە یڤان (سادق بوهائەدین) ژبیرا مە نە جیت (شێخ عەبدالحمید ئە تروشی) قازیێ بەغدا یێ ئیکێ گوتارا ئاینی لڤێ ڕادیویێ پیشکێشکر،ئە دیب و نڤیسکارێ بناڤ و دە نگ (موحە مە د ئوسمان) (عە بدولحافز مایی) بێژەر بو ن لئزگێ کوردی ل بە غدا، نوکە ژی گەلەک ناڤ هەنە نوکە ل پایە و پلێت بلندن ئەوان ل ڕادیویا کوردیا یا بەغدا کارکرینە وبەرنامە هەبووینە ولوی قوتابخانێ فیربووینە . وەک( د.جەعفەر ئیبراهیم ئیمینکی) بێژەر بوو ل ڕادیویا کوردیا بە غدا، هوزانڤانێ مەزن (مۆئەیە د تە یبب) بە ڕنامێ (هە ڕ سترانە کێ چیرۆکە کاهەی ئامادەدکر و پێشکیشدکر، مامۆستا (مەحفوز مایی) ڕیڤە بەرێ دە زگایێ خانی یێ بەرێ بەرنامەک هە بوو ل ڕادیویا کوردی ل بە غدا، لیوا (موزە فەر دێرکی) بێژە ڕ بوو ل ئێزگا کوردی ل بە غدا، ڕەوشەننبیر (فەهمی سلمان) بەرنامە کێ هونە ڕی هە بوو ل ڕادیویا کوردی ل بە غدا ، هە ڕوە سە یدا (کە ڕیم بیانی وجعفر مایی ودکتور شوکت سندی ودکتور ڕە شید فندی ،ونجیب بالایی، وسەیدایی مە زن مە عسوم مایی ،. دکتور ابراهیم سلمان) بێژەر بوون بە ڕیز میدیکار (کە ڕیم بە دە ل) بێژە ڕ بوو،دیسان بە ڕیز فەرزندە (پالە پاوانی)ئەندامێ بەرلەمانێ عیراقێ یی بە ڕێ بێژەر بوو ل ئێزگا کوردی ل بەغدا ،میدیکارێ بناڤو دەنگ (هاشم عە لی مەندی) بێژەرو بوو و بەرنامە هە بوو . ژبیرا مە نە جیت دکتور (بەدرخان سندی) بەرنامەک هەبوو وبدە هان پەیڤێت سترانێ هە می هێما و ڕەمز بوون و دئازراندنا هە ستا کوردنیێ دا ڤەهاندینە و هونەرمە ندێن کورد وە ک سترانا دستار دلێرێت وە لاتی وراوە ستن ئە وێ (تە حسین تاهای) گوتین وسترانا (چبکەم ئە ز) یا هونەرمەند (ئەیاز زاخویی) دکتور (نازم سلیمان جخسی) بە ڕنامەک هەبوو دەمە کی َ درێژ ڕاگرێ کولیژا ڤیتەرنەری بوو ،دکتور (هێژا سندی) دە ڕهینەر بوو ،دکتور (موفق سلیمان بەرواری) ڕاگرێ کولیژا چاندنێ یێ بەرێ بەرنامێ جاندنێ هە بوو،.(جە میل عە بدی ئاغا) ئەندامێ بە ڕلە مانێ بەرێ یێ کوردستانێ بێژە ڕ بوو وبە ڕنامە هە بوو،(بەخشان عە لی عە زیز) نوکە ڕێڤە بە ڕا ڕێکخراوا هیڤی نازدارە دەرهێنە ڕبوو وکارمە ندا ڕادیویێ بوو ،(محە مە د سە دیق ئیمام) بێژە ڕبوو نوکە ڕاویژکارە ل وەزارە تا ڕوشنبیری . خودێ ژێ ڕازی (شێخ عە بدالحە مید ڕیکانی) ئیمام و خە تیب ل مزکە فتا مە زن ل دهوکێ بەرنامە هە بوو ،دکتور (عەبدلرحمان حاجی زیباری) نوکە پارێزە بەرنامە هەبوو ،دکتور (هەجە ڕ زیباری) نوکە ماموستایە بە ڕنامە هە بوو ل ئیزگا کوردی یا بە غدا .کورتو کرمانج ئە زدبێژم ڕاستە مە دە نگو باسێت ڕژێمێ دخاندن بەلێ جونکو ئەم کارمەندبووین، لێ حنیێر ئە وبوو مە دشییا مایکروفونا ڤێ ڕادیویێ وپێلێت وێ بکار بینین بۆ دوزا مللە تێ خۆ ئە م شییاین نامە یا ئازراندنا هە ستا نەتە وایە تی وکوردنێی بگەهینن، بەرڤانیێ ژ دوزا مللەتێ خوە بکەین و بەلگە ل سەر ڤێ چەندێ گوهدارێ ڕادیوییێ نە و گەلەک جاران مە ل سەر جادا دبینن و تینە بیرا مە.
جەمال بەرواری گۆتژی: ڕادیۆیا کوردی یا بەغدا جڤاتەکا جڤاکی بوو ل هەمی مالان بوو وەک ئەندامەکا خێزانێ بوو و ل هەمی دول و نەهالان بوو، ڕایویا کوردی یا ڕژێمێ بتنێ نەبوو بەلکو یا هەمی کوردان بوو و جهێ فێربووزنا زمانێ کوردی بووو ئەکادیمیەکا هونەری بوو و دەرگەهەک بۆ بۆ قوتابیێن کوردی ل بەغدا پشکداری پرۆگرام و بەرنامێن ڕادیۆیێ بن و بەرامبەر پارەک وەردگرت و خواندنا خوە تەمام دکر، ب درێژاهی یا خەباتا خوە ل وی دەزگەهێ ڕەوشەنبیری و ڕاگەهاندنێ هەمی بزاڤ و شیانێن مە ئه و بوون خزمەتا گەل و وەلاتێ خوە بکەین شیاین دناڤا پرۆگرامێن خوە دا هەستا نەتەوەی یا کوردینێ ب ئازرینین و هەر چەند ئامیرێ تەکنیکی و تەکتەلوژیا وەک ئەڤرۆ ل بەر دەست نەبوون لێ هەتا ڕادەکێ باش شیاین خزمەتێ بکەین.
جەمال بەرواری ئه و ژی گۆت: دەمژمێر پێنجێ سپێدێ پرۆگرامێن ب چەند ئایەتێن خواندنا قورئانا پیرۆز دەسپێ دکرن و هەتا دووی شەڤێ دبەردەوام بوون و پتر بەرنامە ڕەوشەنبیری و هونەری و چاف پێکەفتن بوون، هەمی تەخێن جڤاکی بەرنامە هەبوون و زێدەتر بەرنامێن مە ئێکسەر هەبوون و پرۆگرامێن من ل (گەل گوهدار) بوو و خەلگی پشکداری دکر و پەیوەندی دکر و ڕۆژا هونەرمەند ئەیاز یوسف وەغەرکری، کچەکێ پەیوەندی ب بەرنامەی کر و نووچە گەهاند و ێ ڕۆژێ مە شەش دەمژمێر تەرخانکر بۆ وەغەرکرنا ڤی هونەرمەندی و ئەڤە ل چ دەزگەهێن ڕاگەهاندنێ ل جیهانێ نەبوویە و پتریا ئەیب و نڤیسکاران پرۆگرام هەبوون، (صادق بەهادین) ئێکەم پێشکێشکەر بوو ل ڕادیویا کوردی یا بەغدا دەنگ و باس پێشکێشکرین، (فەخری بامەرنی) سترانبێژ بوو ل هەمان ڕادیۆی(زەعیم) ئێک سەرۆکێ پشکا کوردی بوو ل ڕادیۆیا کوردی یا بەغدا، ژ پرۆگرامێن وی سەردەمی یێن گەلەک دڤ و دەنگی ئینای پرۆگرامێ )هەر سترانەکێ چیرۆکەکا هەی یێ مامۆستا (موئەیەد تەیب) دەنگ وباس ب هەر دو شێوا زاراڤێ سورانی و بەهدینی دهاتنە پێشکێشکرن.
هێشتا گۆت: ڕۆلێ مامۆستا (محەمەد سەلیم سواری) ناهێتە ژبیرکرن و ماوێ پتر ژ هەشت سالان ڕێڤەبەرێ ڕادیۆیا کوردی بوو و شیا گەلەک ئەیب و نڤیسەر و هونەرمەندێن کوردی ل ڕادیۆیا کوردی کوم بکەت و ڕۆلەکێ هەرە دیار و بەرچاڤ هەبوو.
جەمال بەرواری ئه و ژی گۆت: پشتی کەتنا ڕژێما بەعس دەرگەهێن هەمی ڕادیۆیا هاتنەگرتن بەلێ پشتی ماوەکی هەمی ڕادیۆ ڤەگەریانە ڤە و بتنێ ڕادیۆیا کوردی نەبیت، مخابن کەس لێ نەبوو خودان و هەتا نوکە دەرگەهێن وێ دگرتینە، ئەرشیفێ 74 سالان کو پێک هاتبوو ژ کاسێتێن بچوویک و مەزن و هەمی پر بوون ژ ستران و چاف پێکەفتنان هەمی ئەرشیف بەرزەبوو.
بەرواری ئه و ژی گۆت: مە گەلەک بزاڤکرن ڕادیۆیا کوردی ڤەگەرینە ڤە مخابنی ڤە کەسەکێ خوە لێ نە کرە خودان و دووماهی بزاڤ ژلایێ (د.دیار تەیب بەرواری) ئەندامێ پەرلەمانێ عیراقێ ڤە هاتەکرن و سەرەدانا تورا ڕاگەهاندنا عیراقێ کر و خواست ڕادیۆیا کوردی بهێتڤەکرن و هەتا نوکە چ ئەنجامێن وێ سەرەدانێ نەهاتینە دیارکرن ، تەڤزیۆیونا کوردی ل بەغدا ڤەگەریایە و پەخشێ خوە ل بەغدا دکەت لێ هەتا نوکە تەلەڤزیۆنا کوردی نەهاتیە ڤەگەراندن.
بەرواری ئه و ژی گۆت: گەلەک یا گرنگە ڕادیۆیا کوردی ڤەگەریتە ڤە و کەسەک خوە لێ بکەتە خودان چونکە ڕادیۆیا کوردی مێژوویەکا مەزن ل وەلاتێ عیراقێ هەیە و تاکە دەزگەهێ کوردی بوو دشیا بچیتە دناڤا هەمی مالان دا و زێدەتر ڕۆلێ خوە یێ جاران دگێران.
جەمال سلێمان قاسم بەرواری، ل گوندێ دێریشکێ ل ناف بەرواری یا ژ دایک بوویە خواندنا خوە یا سەرەتایی ل گوندێ (کانی ماسێ) تەمام کریە، قوناغا (ناڤنجی) ل (ئامێدیێ و بەغدا) و تەمامکریە، کولیژا ئادابێ پشکا کوردی ل بەغدا ب دووماهی ئینایە و هێشتا قوتابی ل ڕادیۆیا کوردی ب شێوازێ گرێبەست و پاشی دامەزراندن کارکریە، نوکە ژی ئاکنجیێ تاخێ نزارکێ یە ڕۆژهەلاتێ باژێرێ دهۆکێ.[1]