المکتبة المکتبة
البحث

کورديپيديا أکبر مصدر کوردي للمعلومات بلغات متعددة!


خيارات البحث





بحث متقدم      لوحة المفاتيح


البحث
بحث متقدم
المکتبة
الاسماء الکوردية للاطفال
التسلسل الزمني للأحداث
المصادر
البصمات
المجموعات
النشاطات
کيف أبحث؟
منشورات كورديبيديا
فيديو
التصنيفات
موضوع عشوائي
ارسال
أرسال موضوع
ارسال صورة
استفتاء
تقييماتکم
اتصال
اية معلومات تحتاج کورديپيديا!
المعايير
قوانين الأستعمال
جودة السجل
الأدوات
حول...
امناء الأرشيف لکوردیپیدیا
ماذا قالوا عنا!
أضيف کورديپيديا الی موقعک
أدخال \ حذف البريد الألکتروني
أحصاء الزوار
أحصاء السجل
مترجم الحروف
تحويل التقويمات
التدقيق الإملائي
اللغة أو لهجات الصفحات
لوحة المفاتيح
روابط مفيدة
امتداد كوردییدیا لجوجل كروم
كوكيز
اللغات
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
حسابي
الدخول
المشارکة والمساعدة
هل نسيت بيانات الدخول؟
البحث ارسال الأدوات اللغات حسابي
بحث متقدم
المکتبة
الاسماء الکوردية للاطفال
التسلسل الزمني للأحداث
المصادر
البصمات
المجموعات
النشاطات
کيف أبحث؟
منشورات كورديبيديا
فيديو
التصنيفات
موضوع عشوائي
أرسال موضوع
ارسال صورة
استفتاء
تقييماتکم
اتصال
اية معلومات تحتاج کورديپيديا!
المعايير
قوانين الأستعمال
جودة السجل
حول...
امناء الأرشيف لکوردیپیدیا
ماذا قالوا عنا!
أضيف کورديپيديا الی موقعک
أدخال \ حذف البريد الألکتروني
أحصاء الزوار
أحصاء السجل
مترجم الحروف
تحويل التقويمات
التدقيق الإملائي
اللغة أو لهجات الصفحات
لوحة المفاتيح
روابط مفيدة
امتداد كوردییدیا لجوجل كروم
كوكيز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
الدخول
المشارکة والمساعدة
هل نسيت بيانات الدخول؟
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 حول...
 موضوع عشوائي
 قوانين الأستعمال
 امناء الأرشيف لکوردیپیدیا
 تقييماتکم
 المجموعات
 التسلسل الزمني للأحداث
 النشاطات - کرديبيديا
 المعاينة
موضوعات جديدة
المکتبة
الاثار الكاملة؛ الدكتور كمال مظهر: المجلد السابع
21-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
المکتبة
منظور الشباب في اقليم كوردستان-2023
21-07-2024
هژار کاملا
المکتبة
استطلاع الانتخابات
21-07-2024
هژار کاملا
المکتبة
مذكرات عزيز شريف
21-07-2024
هژار کاملا
السيرة الذاتية
إسحاق سكوتي
21-07-2024
اراس حسو
المکتبة
الهيمنة الأمريكية على المالية العراقية.. دور البنك الفيدرالي الأمريكي
20-07-2024
هژار کاملا
المکتبة
تحدّيات الأمن المناخي في العراق
16-07-2024
هژار کاملا
المکتبة
الأكراد في العالم تاريخهم ومستقبلهم - الجزء الثاني
15-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
المکتبة
الٳيزيدية في المخطوطات الكلدانية
15-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
المکتبة
معبد لالش والمراسيم الدينية الايزيدية ( بحث تاريخي و ميداني )
14-07-2024
هژار کاملا
أحصاء
السجلات 524,925
الصور 106,293
الکتب PDF 19,773
الملفات ذات الصلة 99,422
فيديو 1,446
اللغات
کوردیی ناوەڕاست 
301,033

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,746

هەورامی 
65,734

عربي 
28,807

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,281

فارسی 
8,456

English 
7,163

Türkçe 
3,570

Deutsch 
1,458

Pусский 
1,123

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
85

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

المکتبة
الوقائع العراقیة لسنة 1970
المکتبة
خط في الرمال: بريطانيا وفرن...
الشهداء
موسى ميرو ملان
السيرة الذاتية
بلال حسن
المکتبة
سوريا: دور الاتفاقيات الدول...
SELÇUKLULARIN MALAZGİRT’E İLK SALDIRISI VE BİTLİS’TEN GETİRTİLEN MANCINIK
نحن نُصنِّفُ ونلخِّصُ المعلومات (المعارف) مِن ناحيتي الموضوعية واللغوية ونقدّمُها لكم بأسلوبٍ مُعاصر.
صنف: بحوث قصیرة | لغة السجل: Türkçe
شارک
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
تقييم المقال
ممتاز
جيد جدا
متوسط
ليست سيئة
سيء
أضف الی مجموعتي
اعطي رأيک بهذا المقال!
تأريخ السجل
Metadata
RSS
أبحث علی صورة السجل المختار في گوگل
أبحث علی سجل المختار في گوگل
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

SELÇUKLULARIN MALAZGİRT’E İLK SALDIRISI VE BİTLİS’TEN GETİRTİLEN MANCINIK

SELÇUKLULARIN MALAZGİRT’E İLK SALDIRISI VE BİTLİS’TEN GETİRTİLEN MANCINIK
#Malazgir#t denince akla hep Selçuklular, 1071 tarihi ve Alparslan gelir. Ancak Alparslan’ın amcası Tuğrul Bey (Sultan Tuğrul) liderliğinde, Müslümanların Malazgirt’e 1071 öncesinde de bir saldırı gerçekleştirdikleri ve bu saldırının da mağlubiyet ile sonuçlandığı pek bilinmez. Bu saldırılarda ki özellikle de tarihin seyrini değiştiren 1071’teki savaşta, Kürdlerin de yer aldığı ise hiç mi hiç dillendirilmez.
1071 yılında Malazgirt’te gerçekleşen, Selçuklular öncülüğündeki Müslüman güçlerin Hristiyan Bizans ile olan savaşı üzerine onlarca kitap yüzlerce makale yazılmıştır. Kah doğulu kah batılı birçok tarihçi döneme dair analizler yapmış, o günün şartları ve sahip olunan imkanlara dair kıyaslamalarda bulunmuşlardır. Bizans ordusunda paralı asker olarak savaşmış vikinglerin sayısından tutun, Selçukluların Ebu Mansur Wahsudan liderliğindeki Rewadi Kürdlerine karşı gerçekleştirdikleri savaşa kadar varan birçok detayı kaleme almışlardır. Kürdlerin adı da zikr edilmiştir bu eşsiz eserlerde. Zira Kürdler de Müslümanların safında bu savaşlarda yer almışlardır. İster gönüllü ister mecburiyetten, isterse de ganimet için katılmış olsalar da Kürdlerin birkaç bin kişi ile 1071’deki savaşta var olduklarını 1200 ve 1300 yılları arasında yazılmış kitaplardan öğrenebiliyoruz.
Bu eserlerden iki tanesi çok önemlidir.
İlk başta Bağdat doğumlu Sıbt İbn-ül Cevzi’nin kaleme aldığı eser gelir. Yazar, kitabı olan ‘Mirʾâtü’z-zamân fî târîḫi’l-aʿyân’da Kürdlerle ilgili olarak şöyle not düşmüştür:
‘Sultan Alparslan’ın ordusuna az önce 10 bin Kürd de katıldı. Bu katılımla birlikte Sultan, önce yüce Allah’a sonra da kendisine katılan bu Kürdler arasındaki 4 000 kişilik özel birliğe güveniyordu’.
İkinci önemli kitap ise Halep doğumlu İbn-ül Adim’in kaleme aldığı ‘İbnü’l Adim Bugyetü’t-taleb fi Tarihi Haleb’ adlı eseridir ki orada daşöyle yazılmıştır:
‘Sultan Alparslan’ın yanında 4 bin süvari kalmıştı. Sultan’a Kürdlerden ve öteki kavimlerden olmak üzere 10 bin kadar insan da katılmıştı’. Yazarın çok önemli başka bir özelliği de Eyyubi Kürdlerine Halep’te vezirlik yapmış olmasıdır.
Kürdlerin, Sultan Alparslan’ın ordusunda yer aldıkları doğru olduğu gibi, devletleri olan Mervani hükümdarlığının 1071 sonrası yavaş yavaş sona erdiği de doğrudur. Zira #Mervani Kürdleri#nin Ahlat’tan ta #Cizre# ve #Urfa#’ya kadar olan geniş bir coğrafyada 100 yılı aşkın (983 –1085) sürdürmüş oldukları egemenlik, Alparslan’ın onları cezalandırması ve ondan sonra gelen Selçuklu hükümdarlarının da haraca bağlayıp yağmalamaları sonucu son bulmuştur.
Selçuklular ve diğer Turki/Oğuz boyları buralara gelmeden önce Mervaniler, başkentleri Meyafarqin (Silvan) ve Amid (Diyarbekir) üzerinden bu geniş coğrafyayı kontrol ediyorlardı. Mesela 1046 yılında bu mıntıkadan geçmiş olan İranlı bir seyyah vardır. Nasır-i Hüsrev. Van Gölü’nün kuzeyinden dolaşarak Halep’e kadar gitmiştir. 1045 yılında çıktığı yedi yıllık seyahati sırasında aralarında Van, Bergiri (Muradiye), Ahlat, Bitlis, Garzan, Meyafarqin (Silvan), Amid (Diyarbekir) ve Harran da olmak üzere, birçok şehir ve ülkeyi ziyaret eden Nasır-i Hüsrev, izlenimlerini ‘Sefername’ adlı ünlü eserinde toplamıştır.
Nasır-i Hüsrev, Kasım 1046’da ziyaret ettiği Ahlat ve Bitlis’e dair, Ahlat’ın İslam ülkeleri ile Ermenistan sınırında bulunduğunu belirterek, bu toprakların idarecisinin Mervani Kürd devleti kurucusu Mervan Ibn Rojek’in üçüncü oğlu ‘Nasr Oud Daouleh’ Nasır-ül Devle olduğunu belirtir. Tabii Bitlis merkez ve civarında ise Rojki Kürdleri bulunmaktadır o yıllarda ki onlar da Mervanilere tabi olarak hareket etmektedir.
1048 yılında Selçuklular Bizans’a karşı Pasinler’de zafer elde etmiş ve o bölgede idareyi ele geçirmişlerdi. Ancak Selçukluların Arminiyah’a yani (kaynaklarda o zaman Van Gölü’nün kuzeyindeki yerlere verilen ad) Ermenistan coğrafyasına akınları devam edecekti. Hedefte bu sefer Malazgirt vardır. Selçuklu Sultanı Tuğrul da aynı Nasır-i Hüsrev gibi İran üzeri gelerek, Van Gölü’nün kuzeyindeki güzergahı kendisine rota belirleyip 1054 baharı yola çıkar.
Güzergahı üzerinde bulunan önce Bergiri’yi (Muradiye) ve ardından da Erciş’i alır. Şehir düştükten sonra ahalisi: “Ey ulu Sultan! Git Malazgirt şehrini zapt et. Biz ve bütün Ermenistan sana tâbi olalım” derler. Halkın böyle bir şey söylemesi sultanın hoşuna gider ve Malazgirt’e, yani Bizans’a karşı 1054 yılında askeri bir harekat düzenler. Şehri kuşatarak Karaklukh denilen bir yerde karargâhını kurar.
Bizans ordusu ile Müslümanların ordusunu tasvir eden bir Ortaçağ çizimi. (Madrid Skylitzes, via Library of Congress)
Sultan Tuğrul’un Malazgirt’e olan saldırısına, savaşın detaylarına ve Selçuklular açısından nasıl hezimet ile sonlandığına dair en iyi anlatımı, 1100’lerde yaşamış olan Ermeni bir keşişin notlarından öğreniyoruz. Urfalı (Edessalı) Mateos adı ile tarihte bilinen bu ünlü keşiş, 932 ile 1136 tarihleri arasındaki dönemi konu alan çok kıymetli bir çalışma arkasında bırakmıştır. Kitabın geri kalan kısmı da (1136 – 1162) papaz Gregor tarafından sonradan tamamlanmış ve ‘Urfalı Mateos Vekayi-namesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162)’ adı ile de yayımlanmıştır.
Kitabının LXXXVIII. ibareli bölümünde keşiş Mateos Sultan Tuğrul’un Malazgirt saldırısına tüm teferruatları ile şu şekilde değinmektedir.
‘503 (8 Mart 1054 – 7 Mart 1055) tarihinde Ermenistan üzerine zehirli ve öldürücü bir rüzgar esti. İran sultanı Tuğrul, paytahtından hareket edip deniz kumu kadar çok olan askerlerle beraber Ermenistan’a yürüdü. Sultan, Bergeri şehrine gelip burasını hücumla zaptetti ve oranın ilerigelenlerini zincirle bağlı oldukları halde esir olarak götürdü. O, diğer şehirleri de kılıçla tahrip etti ve halkı öldürdü. O, ateş fışkıran kara bir bulut gibi hareket edip öldürücü bir dolu sağanağı ile birlikte Arceş denilen şehrin üzerine geldi. Bu şehre karşı sekiz gün şiddetli bir muhabere yaptı. Düşman askerlerinin çokluğuna karşı aciz bir vaziyete düşen şehir halkı, altın, gümüş, at ve katırlardan ibaret birçok hediyeleri hamilen Sultan’a itaat etmeye koştular. Halk bu suretle ve yalvarmaları sayesinde dostluk ve sulh aktetmeye muvaffak oldu ve:
‘Ey cihangir Sultan! Git Mandzgert şehrini zaptet, biz ve bütün Ermenistan sana tabi olalım’ dediler.
Sultan Tuğrul bu sözlerden çok memnun kaldı. Ordusuyla beraber hareket etti ve her türlü fenalıklarla dolu bir yılana benzeyen Mandzgert şehrine geldi. Sultan, şehri kuşattı ve Karaklukh (Taşbaşı) denilen yerde karargah kurdu. Ertesi gün şafak sökülünce Sultan, hücum borusunun çalınmasını emretti. O gün Mandzgert şehri kuşatılınca Hristiyanlar için korkunç bir manzara hasıl oldu. Çünkü, boru sesleri aksedince bütün ordu tarafından yükselen bağırışlar şehrin surlarını sarstı. Şehrin içinde bulunan Hristiyanların vaziyetini nasıl tarif etmelidir? Onlar, tek bir insan gibi müttefiken hareket edip şiddetli hücumlara göğis gerdiler. Şehrin Romalı kumandanı, Abukab’ın oğlu dindar ve faziletli Vasil idi. O, şehrin her tarafını tahkim etti. Gerek kadın gerekse erkek bütün cesur adamları vazifelere tayin etti. O, her birine imparator namına mevki ve rütbeler vaadetti ve bütün halka gece gündüz durmadan cesaret verdi.
Müslüman askerleri günlerce hiç durmadan hücumlarına devam ettiler. Onlar, şehri içeriden zaptetmek için yeraltı geçitleri kazdılar. Bunu haber alan şehirliler de aksi istikametten toprağı kazmağa başladılar ve düşman lağımcılarını kamilen esir ettiler. Esir edilenlerin içinde Sultan Tuğrul’un Osgedzam adlı kaynatası da bulunuyordu. Şehirliler, esirleri surların üzerine çıkardılar ve orada öldürdüler. Bunu gören Sultan sonderece kederlendi. Pageş’e (Bitlis) adam gönderip imparator Vasil’in, her şehrini dövmek için yaptırmış olduğu onbeş çemberli korkunç ve hayret verici mancınığı getirtti. Bu mancınık kurulunca şehir kamilen dehşet içine düştü. İlk vuruluşta üç muhafız öldü ve en ileri mevkide bulunan bir asker şehrin içine atıldı.
Bunun üzerine şehir halkından bir rahip ortaya çıktı, mancınığa karşı acilen bir makine kurdu ve attığı ilk taşla mancınığa isabet ettirip onun baş tarafını kırdı. Dehşete kapılmış olan şehir halkı, bunu görünce tekrar cesaret aldı. Fakat Müslümanlar, mancınığı birkaç gün içinde tahkim edip hiçbir taraftan yanaşılmaz bir hale getirdiler ve şehrin surlarını çok büyük taşlarla dövmeye başladılar. Bütün şehir dehşet içinde sarsılmağa başladı. Bunun üzerine Vasil şehre hitaben:
‘Mancınığı yakmaya muktedir olan herhangi bir adama birçok altın, gümüş, at ve katırlar vereceğim. İmparator tarafından da ona rütbe ve mevki verilecektir. Şayet bu adam Müslümanlar tarafından öldürülürse mükafat onun oğullarına veya akrabalarına verilecektir’ diye ilan etti. Bunun üzerine bir Frank (Bizans ordusundaki Avrupalı ve özelliklede Norman/Viking askerler mevcuttu) ileri atılıp:
‘Ben dışarı çıkıp o mancınığı yakacağım. Bugün ben, kanımı tüm Hristiyanların uğruna dökeceğim. Çünkü yalnızım ve benim için ağlayacak ne karım, ne de çocuklarım bulunmaktadır’ dedi.
Adam, kuvvetli ve süratli bir at istedi. Zırhını giyip miğferini başına geçirdi, mızrağının ucuna bir kağıt geçirdi ve koynuna da üç şişe neft yerleştirdi. Bu vaziyette bir postacı tavrını takınıp yola çıktı. Hristiyanların dualarına ve Allah’a karşı olan itimatına güvenip, Müslümanların karargahına doğru ilerledi. Müslüman askerleri, mızrağın ucundaki kağıdı görünce, onun bir postacı olduğunu zannettiler ve hiçbir şey sormadılar. Öğle vakti idi ve hava çok sıcaktı. Herkes çadırına çekilmiş uyuyordu. Frank, mancınığın önüne gelince durdu. Düşman askerleri, onun mancınığı temaşa edip hayret ettiğini zannettiler. Fakat o, derhal şişenin birisini çıkarıp mancınığın üzerine attı. Sonra bir kartal süratiyle mancınığın etrafını dolaşıp diğer şişeyi de attı. Adam, üçüncü şişeyi de aynı suratte attı ve mancınık aniden ateşle sarıldı. Frank da oradan kaçtı.
Müslüman askerleri durumu fark edince Frank’ın ardına düştüler. Fakat Frank sağ ve salim olarak şehre geri döndü. Mancınık kamilen yandı. Hristiyanlar büyük sevinç duydular ve şehir halkı Frank’ı bolca mükafatlandırdı. Bu haberi alan imparator Monomah, Frank’ı yanına çağırdı ve onu rütbe ve mevki sahibi yaptı.
Sultan Tuğrul’un kendisi de Frank’ın bu işine hayran oldu ve Vasil’e bu cesur adamı mükafatlandırmak için görmek istediğini iletti. Fakat Frank bunu reddetti. Bundan çok öfkelenen Sultan, şehrin surunu devirmek üzre dibini kazmak emrini verdi. Şehirliler onun bütün makinelerini hiçe sayarak cesaretle mukavemet ettiler. Demir çengeller yaparak toprağı kazanları bunlarla tutup yukarı çekiyorlar ve öldürüyorlardı. Bu durumu gören Sultan kazmaya son verdirdi ve çok mahçup bir vaziyete düştü. Bunun üzerine şehirliler, kendilerinin sahip olduğu mancınığa bir domuz koyup onu Sultanın ordusunun içine fırlattılar ve hep bir ağızdan:
‘ Ey Sultan, bunu kendine karı yap, biz de Mandzgert şehrini cihaz olarak sana veririz’ diye bağırdılar.
Buna çok öfkelenen Sultan, domuzu getirenlerle kendisini Mandzgert’e getirenlerin başlarını kestirdi. Sonra çok mahçup bir halde tekrardan İran’a döndü. Böylelikle Mandzgert şehri, Allah’ın lütfu ile Türklerin elinden kurtulmuş oldu’.
Her ne kadar Keşiş Mateo Sultan Tuğrul’un Malazgirt başarısızlığı sonrası İran’a döndüğünü yazmışsa da bazı tarihçiler Sultan’ın kuzeye doğru ilerlediğini ve daha sonrasında geriye dönüp Malazgirt’e tekrardan başarısız bir saldırı gerçekleştirdiğini yazarlar. Sultan Tuğrul, Malazgirt sonrasında Adilcevaz’ı alarak İran’a geçmiş ve yaklaşık bir yıl sonrasında da Abbasi Halifesi Al-Kaim Biemullah’ın talebi üzerine Bağdat üzerine ilerlemiştir.
1063 sonbaharında İran’ın Rey şehrinde vefat eden Sultan Tuğrul’dan sonra, yeğeni olan Sultan Alparslan, amcasının başaramadığı Malazgirt şehrini Bizans’ın elinden alma girişimini 8 sene sonra 1071 yılında gerçekleştirmiştir.[1]
Baran Zeydanlıoğlu
دون هذا السجل بلغة (Türkçe)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Bu makale (Türkçe) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
تمت مشاهدة هذا السجل 941 مرة
هاشتاگ
المصادر
[1] موقع الكتروني | کوردیی ناوەڕاست | bitlisname.com
الملفات ذات الصلة: 1
السجلات المرتبطة: 4
لغة السجل: Türkçe
تأريخ الأصدار: 22-01-2022 (2 سنة)
الدولة - الأقلیم: شمال کردستان
اللغة - اللهجة: ترکي
المدن: بدليس
المدن: موش
تصنيف المحتوى: تأريخ
تصنيف المحتوى: القضية الكردية
نوع الأصدار: ديجيتال
نوع الوثيقة: اللغة الاصلية
البيانات الوصفية الفنية
جودة السجل: 99%
99%
تم أدخال هذا السجل من قبل ( سارا كامالا ) في 11-09-2022
تمت مراجعة هذه المقالة وتحریرها من قبل ( ڕاپەر عوسمان عوزێری ) في 11-09-2022
تم تعديل هذا السجل من قبل ( ڕاپەر عوسمان عوزێری ) في 11-09-2022
عنوان السجل
لم يتم أنهاء هذا السجل وفقا لالمعايير کورديپيديا، السجل يحتاج لمراجعة موضوعية وقواعدية
تمت مشاهدة هذا السجل 941 مرة
الملفات المرفقة - الإصدار
نوع الإصدار اسم المحرر
ملف الصورة 1.0.170 KB 11-09-2022 سارا كامالاس.ك.
کورديپيديا أکبر مصدر کوردي للمعلومات بلغات متعددة!
المکتبة
الاثار الكاملة؛ الدكتور كمال مظهر: المجلد السابع
المواقع الأثریة
قصر حسين قنجو في محافظة ماردين، 1705م
السيرة الذاتية
منى بكر محمود
صور وتعریف
رقصة لأكراد أذربيجان في تاريخ 1955
صور وتعریف
إمرأة كردية من مدينة موش في عام 1893
صور وتعریف
أسرة كردية من كردستان الجنوبية في قلعة دزة – سنة 1991 وقد دمرت طائرات البعث العراقي منزلهم
السيرة الذاتية
حليمة شنگالي
السيرة الذاتية
أسما هوريك
المواقع الأثریة
قلعة جوامير آغا في مدينة قصر شرين
صور وتعریف
جني التوت في مدينة آمد - عام 1940
السيرة الذاتية
جوهر فتاح
المواقع الأثریة
قلعة خانزاد في أقليم سوران 1825م
بحوث قصیرة
بانوراما أردوغانية “ما الذي يؤرق أردوغان
بحوث قصیرة
ما أبعد من فوضى الشرق
السيرة الذاتية
هيفين عفرين
السيرة الذاتية
عبد العزيز قاسم
المکتبة
شهدائنا في حرب ضد الدولة الاسلامية - داعش، الطبعة 2
المکتبة
الهيمنة الأمريكية على المالية العراقية.. دور البنك الفيدرالي الأمريكي
السيرة الذاتية
إسحاق سكوتي
المکتبة
استطلاع الانتخابات
السيرة الذاتية
فرست زبیر محمد روژبیانی
بحوث قصیرة
الكورد ضد الحرب الطائفية
المکتبة
منظور الشباب في اقليم كوردستان-2023
السيرة الذاتية
ملا كاكه حمى
بحوث قصیرة
قضية الحرية في الكون المدرك لذاته
المکتبة
دور احداث شنكال في تطوير القضية الكردية
المکتبة
مذكرات عزيز شريف
المواقع الأثریة
ناعورة الرشيدية في الشدادي حضارة عريقة وتاريخ يشهد
بحوث قصیرة
حينما تكون الحقوق؛ استفزاز وخيانة
المواقع الأثریة
قلعة كركوك
صور وتعریف
تويلة من كردستان الجنوبية 1965
السيرة الذاتية
جوردي تيجيل

فعلي
المکتبة
الوقائع العراقیة لسنة 1970
23-07-2017
هاوري باخوان
الوقائع العراقیة لسنة 1970
المکتبة
خط في الرمال: بريطانيا وفرنسا والصراع الذي شكل الشرق الأوسط
26-04-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
خط في الرمال: بريطانيا وفرنسا والصراع الذي شكل الشرق الأوسط
الشهداء
موسى ميرو ملان
24-04-2023
أفين طيفور
موسى ميرو ملان
السيرة الذاتية
بلال حسن
05-07-2023
اراس حسو
بلال حسن
المکتبة
سوريا: دور الاتفاقيات الدولية في عمليات التهجير القسري (2)
12-06-2024
هژار کاملا
سوريا: دور الاتفاقيات الدولية في عمليات التهجير القسري (2)
موضوعات جديدة
المکتبة
الاثار الكاملة؛ الدكتور كمال مظهر: المجلد السابع
21-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
المکتبة
منظور الشباب في اقليم كوردستان-2023
21-07-2024
هژار کاملا
المکتبة
استطلاع الانتخابات
21-07-2024
هژار کاملا
المکتبة
مذكرات عزيز شريف
21-07-2024
هژار کاملا
السيرة الذاتية
إسحاق سكوتي
21-07-2024
اراس حسو
المکتبة
الهيمنة الأمريكية على المالية العراقية.. دور البنك الفيدرالي الأمريكي
20-07-2024
هژار کاملا
المکتبة
تحدّيات الأمن المناخي في العراق
16-07-2024
هژار کاملا
المکتبة
الأكراد في العالم تاريخهم ومستقبلهم - الجزء الثاني
15-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
المکتبة
الٳيزيدية في المخطوطات الكلدانية
15-07-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
المکتبة
معبد لالش والمراسيم الدينية الايزيدية ( بحث تاريخي و ميداني )
14-07-2024
هژار کاملا
أحصاء
السجلات 524,925
الصور 106,293
الکتب PDF 19,773
الملفات ذات الصلة 99,422
فيديو 1,446
اللغات
کوردیی ناوەڕاست 
301,033

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,746

هەورامی 
65,734

عربي 
28,807

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,281

فارسی 
8,456

English 
7,163

Türkçe 
3,570

Deutsch 
1,458

Pусский 
1,123

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
85

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

کورديپيديا أکبر مصدر کوردي للمعلومات بلغات متعددة!
المکتبة
الاثار الكاملة؛ الدكتور كمال مظهر: المجلد السابع
المواقع الأثریة
قصر حسين قنجو في محافظة ماردين، 1705م
السيرة الذاتية
منى بكر محمود
صور وتعریف
رقصة لأكراد أذربيجان في تاريخ 1955
صور وتعریف
إمرأة كردية من مدينة موش في عام 1893
صور وتعریف
أسرة كردية من كردستان الجنوبية في قلعة دزة – سنة 1991 وقد دمرت طائرات البعث العراقي منزلهم
السيرة الذاتية
حليمة شنگالي
السيرة الذاتية
أسما هوريك
المواقع الأثریة
قلعة جوامير آغا في مدينة قصر شرين
صور وتعریف
جني التوت في مدينة آمد - عام 1940
السيرة الذاتية
جوهر فتاح
المواقع الأثریة
قلعة خانزاد في أقليم سوران 1825م
بحوث قصیرة
بانوراما أردوغانية “ما الذي يؤرق أردوغان
بحوث قصیرة
ما أبعد من فوضى الشرق
السيرة الذاتية
هيفين عفرين
السيرة الذاتية
عبد العزيز قاسم
المکتبة
شهدائنا في حرب ضد الدولة الاسلامية - داعش، الطبعة 2
المکتبة
الهيمنة الأمريكية على المالية العراقية.. دور البنك الفيدرالي الأمريكي
السيرة الذاتية
إسحاق سكوتي
المکتبة
استطلاع الانتخابات
السيرة الذاتية
فرست زبیر محمد روژبیانی
بحوث قصیرة
الكورد ضد الحرب الطائفية
المکتبة
منظور الشباب في اقليم كوردستان-2023
السيرة الذاتية
ملا كاكه حمى
بحوث قصیرة
قضية الحرية في الكون المدرك لذاته
المکتبة
دور احداث شنكال في تطوير القضية الكردية
المکتبة
مذكرات عزيز شريف
المواقع الأثریة
ناعورة الرشيدية في الشدادي حضارة عريقة وتاريخ يشهد
بحوث قصیرة
حينما تكون الحقوق؛ استفزاز وخيانة
المواقع الأثریة
قلعة كركوك
صور وتعریف
تويلة من كردستان الجنوبية 1965
السيرة الذاتية
جوردي تيجيل
ملف
وثائق - نوع الوثيقة - اللغة الاصلية وثائق - اللغة - اللهجة - عربي وثائق - المدن - عفرين وثائق - اسلوب الوثيقة - مطبوعة وثائق - الدولة - الأقلیم - غرب کردستان السيرة الذاتية - نوع الشخص - سجين سياسي السيرة الذاتية - البلد - المنطقة (الولادة) - جنوب کردستان السيرة الذاتية - المدينة والبلدة (الولادة) - کرکوك السيرة الذاتية - نوع الشخص - ض. تعذيب السيرة الذاتية - الجنس - ذکر

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| اتصال | CSS3 | HTML5

| وقت تکوين الصفحة: 0.531 ثانية