هەری مەینەتی
بەشۍ: یەکەمە
هەری مەینەتی: (کۆپان لار)
ڕۆمانە گۆلانەو (هەرە مەینەتیەکە) و مامۊ بارامی: (کۆپان لار)
دلێڕاسەو ئەوەڵ مانگو زمسانی بێ، زقم و سەردا پاسە وېش کوابێرە، کە خەبەرو ئامای زمسانېوی سەختی ئارێ کە ئینا ڕاوە، هەڵای وەروەی کۆنێ زەمینەنە بێ، وەروەی تازێ وارێوە ملشەرە. جە قاوەخانەو دەگێنە، جە وەرو بەرەو یانەکانە، باس باسو، ئامای زمسانو سەختو ئا ساڵیە بێ. پەی خەڵکو دەگێ مەسەلێ هېزما و گەرم کەردەو یانەکاشا، بیێ بۍ قسێ خاس و عامی.
یانەو مامۊ بارامی ئۆپەڕو دەگێوە بێ، یانېوی تاقانە و دوە تەبەقە بێ، بە پېچەوانەو گردو یانەکا دلێ دەگاکێ، کە لکێ بێنێ یەکتریەرە. ئاذ، تاقە یانە بۍ و سەذ گەزێو جە یانەکاتەری دوورتەر بێ. یانېوی قەڎیمی و فرە کۆنە بێ، جار جار جە لا ڕیشچەرما دلێ دەگاکێوە پاسە باس کریێ کە یانەو مامۊ بارامی یۊ چا یانە قەذیمیانە کە چانەیەنە ئەوەڵین یانەو دەگاکێ بیەبۆ کە وەختو وېش وەش کریان.
دەربازېوی کۆنەی زلش بۍ کە لاشیپانەکېش پویێ بێنێ و گۆپێ ئاسنینېش بە بزماری زلێ دریێ بێنێ وەنە.
مامۆ بارام سەرو دوە ساڵێو بێ، بە بۊنەو نەوەشێێوی کتوپڕیۆ جە دنیای لوا بێ. یەرێ کناچۍ و دوێ کۆڕېش ئاستێبێنێ جیا، تەنیا مانگێو وەڵێ مەرگیشەنە بۍ کە کناچە گۆرەکېش، نازێ، دێبېش شوو. چوار زارۆڵەکەی تەرێش، گۆرەکەشا سابیر کۊرێوی (15) ساڵە بۍ و دماو سابیری کمال بۍ و ئۆ دوە کناچەکێچ نەرمینە و بەهارە، بەهارە کە ئاخرینەکێ بێ، (6) ساڵێش بێ.
مایجانەی ژەنیش بېژگەم ئەرکو یانەی و تەڕو وشک کەردەو زارۆڵا، ئیسە ئیتر مشێ کارو مڵکەکەیچش کەردێ و بە ڕەنج و زەحمەتو شەوانە ڕۊیش، مڵکەکەش ئاردېوە کۆ. بەڵام هەرچی کەرۍ نەتاوێ، ڕۊنەقو جارانو مڵکەکەی بارۆوە ئا وەختە، کە مامۊ بارامی شوش، زیندە بێ.
دماو مامۊ بارامی، ڕۊ دماو ڕۊی، مانگە دماو مانگێ، وەزعەو مەعیشەتو یانەیشا ڕوەو خرابە لوێ. تەنیا سەروەت و سامانېو کە مامۊ بارامی دماو وېش ئاستەبېش جیا، تاقە گاوېوە بێ، کە نامۍش گاوە زەردە بێ، چەنی هەرۍوی پیری، کە پەنەش واچۍنێ : کۆپان لار.
نامۍ کۆپان لاری پەی هەرەکەی چا وەختۆ ئامێ بێ، کە؛ ڕوێوشا، مامۊ بارام دوێ سەوێ تەماتێش چنیێ بێنێ و پەلەش بۍ و کۆپانەو هەرەکەیش بە لاری نیێ بێ. مایجانەی ژەنیش وەختێو کۆپانەش دیە کە بە لاری نریێ بۍ سەرو هەرەکەیۆ، خوا و بە بارامیش وات ئەرۍ بارام ڕیشەت بەر نێ، تەماشەو ئا کۆپانەو هەرە فەقیرەیتە کەردێنە، کە چن لارەنە!مام بارامیچ بە خوۊ جوابش داوە، دەی مایجان ئانە جە ئیسۆ، هەرەکەما نامۍ نېیا کۆپان لار! پا جۊرە، ئا ڕوە، هەرەکە نامۍ نریا کۆپان لار.
گاوە زەردە ؛ کەرەو ماسو زارۆڵەکا دێ. کۆپان لاریچ؛ زمسانێنە هېزمێش پەنە ئارێنێو و هامنیچەنە بارە سۆرۊ و بارە گزرە و بارە تەماتەش پەنە بەرێنێ. دماو مام بارامی، کۆپان لار بۍ ساحێب کۆت. ئیتر کەس نەبۍ نە ئاڵفێوش دۊ و نە ئاوێوەش پەی بارۆ، جە ڕاسیەنە بە مەرگو مام بارامی، ڕۊزگارو سېیاو و کۆپان لاری دەسش پەنە کەرد.
مایجانە؛ تاکو ساڵێو دماو مامۊ بارامی بە ڕەنج و مەینەت، کۆپان لارش ژیونا. بەڵام ئیتر چاو زیاتەر تواناییش نەمەنە بێ، ئاڵف و گزرێو کە جە هامنەنە بە ئەرکو سەرو شاناش کۊش کەرۍوە، تەنیا بەشەو گاوەکێ کەرۍ. بەینو کۆپان لاری و گاوە زەردێنە، مشیێ دانێوشا هۆرش چنیێ. دیار بۍ گاوەکێ پەی ئاذیشا، یانی ژیوای، یانی ماس و کەرەو سەحبانەو زارۆڵەکا، جە ڕاسیەنە، مایجانە جە وەزعێوە خرابە هەنە گیرش واردە بێ، چېش تاوێ کەرۊ.
پاییزو ئێساڵی وەختێو کۆچێ ئامێوە دەگا، پاییزێوی فرە کۊڵ بێ. زمسان فرە زوو دەسش پەنە کەرد. هەڵای مانگێو جە پاییزی مەنە بۍ کە ئاڵفو دلێ کاذانو یانەکەیشا نیمە بیەبێ. چاوەختەنە کە هەڵای ئەوەڵو زمسانی بێ، بەشەو دوێ یەرێ جاراتەر، ئاڵف نەمەنە بۍ کاذانەکەنە.
پەی ئاڎێ؛ هۊرچنیەو ئی ڕې فرە سەخت و دژوار بێ. هەمیشە دلێ عەزابو وژدانو وېشەنە ناراحەتە بێ، هیچ ڕېوەتەرەش پەی نەمەنێ بێ، بېژگەم ئانەیە کە هۆرزۆ و گنوونە دلێ دەگێ و یانە بە یانە بە خەڵکی واچۆ کە بە هەر شێوێو بېیەن بەشکەم کۆپان لارش چەنە هۆرگېرا. بەڵام کەس ڕازی پانەیە نەبۍ، چوونکە خەڵک زانێ کە هەرەکە پیر بېیەن و توانایی بار بەردەێش نەمەنەن.
دماو ئانەیە کە جە گرد چېوی نائۆمێذە بیە، شەوۍوە دڵو وېشەنە قەرارش دا کە ڕۊی دماینش وەڵێ ئانەیەنە زارۆڵەکێ وەرمەنە هۆرزا، کۆپان لاری بەرۆ و جە دگێ دوورش وزۆوە. ئا شەوە شەوۍوە سەختە بۍ پەیش. سەحبێ وەختێو وەرمەنە هۆرسە، پېسە عاذەتی هەمیشەیش، چراو دەسیەکېش گیسنانە و جە پلەکانە تاریکەکاشانە ئامارە وار. وەڵێ ئانەیەنە کە بلۆ ڕوەو گۆڕو کۆپان لاری، ڕوەش نېیا ئۆ گۆرو گاوەزەردێ چوونکە ئاورە بۍ و چەمەڕایی کریێ کە تاکو ئاخرو زمسانی بزۆ و گۆرەکڵێوشبۊ.
وەختێو بەرەو گۆرۆ گاوە زەردێش کەردۆ، چەنی جیڕەو بەرەکەی گاوەکێ ئاما پێوایشۆ. دەسېوش ئارد سەرەشەرە و چن جارێ قۆربانو سەذاقەش بییە. دۆعێ خێریش پەی کەردە کە بەشکەم هەرچی زووتەر گۆرەکەکەشبۊ و بەرەکەتێو بارۆ پەی یانەکەی.
ڕەزا بەهمەنی.[1]