پۊختێوە جە تاریخو هۆرامانی و سرووشتو ژیوای خەڵکەکەیش
بەشۍ: هەشتەمە
نویستەی: #ئیبراهیم میکە عەلی#
د.جەمال ڕەشید ماموٙساو وېیەردەئەژناسی زانشتگاو بەغڎای ساڵەو (1988) عیسایی، ئی قەباڵیٛشە هورگیٛڵنێ پەی سەرو زوانی عەرەبی و دماتەریچ پەی سەرو زوانی کوردیی سوٙرانی، (م.ئیبراهیم شەمس)یچ یەرەمەشا هورشگیٛڵنان پەی سەرو زوانی هۆرامی هەکە ئینەو واری دەقو قەباڵەکەین: (ساڵەو 300 مانگەو خوردادی، وەرشۆ بستەگ کوڕو تیرینی خەڵکو بوودی، نیم بەش جە باخو ئەسمەگی بیٛ، کەشەکەش و گردش ئەسا ئەویل کوڕو براو بنشینی بە 65 زوزینیٛ کە وەڵتەر گردش لاو ساحیبەکەیشۆ ئیختیارشەنە بېیەن و چەنەش واردەن.
شاهیڎیٛ: تیرەک کوڕو ئاپینی، (م.گ) کوڕو ڕەشنۆی، ئەرشتاد کوڕو ئابانی، گریٛپەناه کوڕو میٛهرفەڕی، سیناک کوڕو مەتباکی.
ئەویل گردو باخو ئەسمەگیش بە 65 زوزینیٛ ئەسا).
ئی بابەتو قەواڵاو ئاستی بەرزو نویستەکەیشا، ئەر بەڵگە بوٙ سەرو چیٛوێوە ئانا بەڵگەن سەرو بېیەی ئاستێوە بەرزو ژیوای چی ناوچەنە.
- کاریگەریی فەرهەنگ و زوانی یوٙنانی بە ڕوٙشنی دیارا سەرو بەڵگەنامەکاوە.
هەرپیٛسەو نمونێوە، زاناکیٛ بوارو زوانی ماچا: واچیٛ موگ = موغ - هەکە لوێنە دلیٛ زوانی یوٙنانی بییٛنە بە موگ و موگس - دماییچ هەکە چاوە فاڕیێنۆ پەی دلیٛ زوانی عەرەبی ۋەرو ئانەیە ئاڎیٛ پیتەو (گ) گوٙ مەکەرا بە (ج) توٙمارە کریێنەو موگس بیەن بە مَجُوس.
- زوانی کوردیی، وېیەردەنە دویٛ بەشیٛ بنەڕەتییٛش بییٛنیٛ:
یوە: زوانی ئایینی.
دویٛ: زوانو خەڵکی ئاسایی.
ئانە هەکە دماتەر نامیٛش نریا زوانی ئاویٛستایی ڕیشەنە زوانو هوٙزو ماگ/موغ = موگ ی بیٛ و زەردەشتی بەڕیٛز سرودە ئاینیەکیٛش و یەسنا و گاتاکیٛش پا زوانیە واتیٛشۆ، بوٙنەو ئا بەکارئاردەیۆ دماتەر زوانەکە نامیٛ نریا بە زوانی ئاویٛستایی، ئیسە زوانی هۆرامی بە گردو ئا واڕیایاوە هەکە ئامێنیٛ ملشەرە میراتگیٛرو هەمان ئا زوانە قەڎیمیەینە.
گیٛرە چیٛگەنە کەسېوە پەرسوٙ و واچوٙ: زوانی هۆرامی چی و کەیۆ ئا پایەگا کاریگەرەشە جەدەس دان و هوٙهەرمانەکېش چیٛش بېیەن؟
پەیواچو ئا پەرسیٛنە پەیجوٙریکاریٛ واچا: هوٙکاری بنەڕەتی ئانەبیٛ هەکە سەردەمو ساسانیەکانە ئەویٛستاشا هورگیٛڵنا جە زوانی موٙگی - هۆرامیۆ پەی سەرو زوانی پارسی پەهلەوی و ئیٛتر چا وەختۆ ڕوٙ بەڕوٙ هەسارەو زوانی هۆرامی ڕوەو کزیی لوا هەتا یاوا بە ئی دوٙخیٛ هەکە ئیسە چەنەشا.[1]