هاوشێوەی ساڵی ڕابردوو ئەمساڵیش ئامارەکانی توندوتیژیی بەرزتر بوونەوە و بە بەراورد بە ساڵی ڕابردوو 1.73 % زیادییکردووە و زۆرترین حاڵەتەکانیش لە مانگی حەوت و نۆدا-دا تۆمارکراون، هەروەها بەرزترین ڕێژەی توندوتیژیی لە #هەولێر# تۆمارکراوە.
لە هەرێمی کوردستان بەڕێوبەرایەتی گشتیی بەرنگاربوونەوەی توندوتیژیی دژی ئافرەتان، ئامارەکانی توندوتیژیی دژی ژنان لە بەڕێوبەرایەتی و فەرمانگەکانی لە شارەکانی #سلێمانی#، هەولێر و #دهۆک# و ئیدارەکانی #گەرمیان# و ڕاپەڕین و شارۆچکەی #سۆران# وەردەگرێت و بڵاویان دەکاتەوە.
ئەو حاڵەتانەی بەڕێوبەرایەتییەکە وەک توندوتیژیی دەستنیشانی کردوون بریتن لە: سکاڵا تۆمارکردن، کوشتن و خۆ کوشت، سوتان و خۆسوتاندن و دەستدرێژی جنسیی.
هەرچەندە ئێستا لە ڕۆژەکانی کۆتایی مانگی 11 داین، بەڵام بەڕێوبەرایەتییەکە تەنیا ئاماری نۆ مانگی یەکەمی ئەمساڵی بڵاوکردووتەوە.
ئەمە جگەلەوەی، بەهۆی ئەوەی پارێزگای #هەڵەبجە# هەتا ئێستا بەڕێوبەرایەتی بەرنگاربوونەوەی توندوتیژیی دژی ژنان-ی تێدا نییە، ئامارەکە توندوتیژییەکانی ئەو پارێزگایە دەڕواتەوە بەڕێوبەرایەتی سلێمانی و لەسەر سلێمانی هەژمار کراوە.
بەپێی ئامارەکەی بەڕێوبەرایەتی گشتی بەرنگاربوونەوەی توندوتیژیی دژی ئافرەتان، لە مانگی یەکی ئەمساڵدا 814 حاڵەتی توندوتیژیی لەو ناوچانەی هەرێمی کوردستان تۆمارکراوە و لەدوای سکاڵاکان، کە زۆرترین حاڵەتن، خۆسوتاندنن و دەستدرێژیی جنسیی پلەی دووەمیان وەرگرتووە.
لەو ژمارەیەش، هەولێر ڕێژەیەش 39.5%، دهۆک 26.1%، سلێمانی16.2%، گەرمیان 9.7%، ڕاپەڕین 5.7%، سۆران 2.5%–ی بەرکەوتووە، زۆرترین حاڵەتی دەستدرێژیی جنسی-ش لە دهۆک بووه.‌
له ‌مانگی دوودا، ژمارەی توندوتیژیی تۆمارکراو 688 حاڵەتە و لەدوای سکاڵاکان، لەم ژمارەیە زۆرترینیان سوتان و خۆسوتاندن و دەستدرێژیی جنسی-ین.
لەو مانگەدا هەولێر ڕێژەی 35.4 %، دهۆک 27.9%، سلێمانی %20.3، گەرمیان %7.4 و ڕاپەڕین %5.2، سۆران3.1% ی حاڵەتەکانی توندوتیژییان بەردەکەوێت.
لە مانگی سێ‌ دا 603 حاڵەتی توندوتیژیی تۆمارکراوە، بێجگە لە سکاڵاکان، زۆرترینیان سوتان و خۆسوتاندن و خۆکوشن بووە، لەم ژمارەیەش هەولێر ڕێژەی 37.1%، دهۆک 27.6%، سلێمانی 17.7%، گەرمیان 10.2%، ڕاپەڕین 3.9%، سۆران 3.1% یان بەردەکەوێت و زۆرترین حاڵەتی دەستدرێژیی جنسیی و خۆسوتاندن لە هەولێر تۆمارکراون.
هەر بەپێی ئامارەکە، لە مانگی چواردا ژمارە توندوتیژی تۆمارکراو 771 حاڵەتە و له و ڕێژەیەش 43.7%ی لە هەولێر، 22.4%ی لەدهۆک، 16.9%ی لە سلێمانی، 8.3%ی لەگەرمیان، 5.3%ی لە سنووری ئیدارەی ڕاپەڕین، 3.2% لە سۆران بووە، بێجگە لەسکاڵاکان، زۆرترینی حاڵەتەکانی سوتان و خۆسوتاندن لە هەولێر و دهۆک بووە و زۆرترین حاڵەتەکانی دەستدرێژیی جنسیی لە هەولێر بوون.
هەروەها لەمانگی پێنج-دا، ژمارەی تۆمارکراوی توندوتیژیی بەرزبووەتەوە بۆ 853 حاڵەت‌ و بێجگە لەسکاڵاکان، زۆرترینیان سوتان و دەستدرێژیی جنسیی بوون، لەم مانگەشدا جارێکی دیکە هەولێر بەرزترین ڕێژەی بەرکەوتووە، کە ڕێژەی 36.9% یە و 23.9% لە دهۆک و 21.3% لە سلێمانی و 9.1 % لە گەرمیان، 5.7% لە ڕاپەڕین و 2.9% لە سۆران تۆمارکراوە.
ئامارەکان لەمانگی شەش دا دابەزیوە و 750 حاڵەتی توندوتیژیی تۆمارکراوە، بێجگە لەسکاڵاکان، زۆربەیان خۆکوشتن و سوتان و خۆسوتاندن بوون و زۆرترینیان لە هەولێر تۆمارکراون.
بەگشتیی لە ڕێژەی توندوتژییەکان-ی ئەو مانگەدا، 36.4 %لە هەولێر، 24% لە دهۆک، 21.2% لە سلێمانی، 9% لە گەرمیان، 5.3% لە ڕاپەڕین و 4% لە سۆران بووە.
لەمانگی حەوت-دا ئاماری توندوتیژییەکان بۆ نزیکەی دوو هێندەی مانگی پێشووتر زیادییکردووە و بووە بە هەزار و 251 حاڵەت، کە دوای ‌سکاڵاکان، زۆرترینی حاڵەتەکانی خۆسوتاندنە، لەو حاڵەتە سلێمانی لە پلەی یەکەم-دایە‌ و حاڵەتی دەستدرێژی جنسیی-ش بەدوای ئەو-دا دێت، کە زۆرترین حاڵەتی لە دهۆک بووه.‌
لەو مانگەدا 32.8% -ی توندوتیژییەکان لە هەولێر، 26.6% لە دهۆک، 21.9% لە سلێمانی، 10.2% لە گەرمیان، 5.3% لە ڕاپەڕین و 2.9% لە سۆران تۆمارکراون.
لەمانگی هەشت-دا ئامارەکانی توندوتیژیی دابەزیوە بۆ 900 حاڵەت، بێجگە لەسکاڵاکان، کە هەمیشە لە ڕیزبەندیی یەکەم-دایە، زۆرترینیان حاڵەتی سوتان و خۆسوتاندن و دەستدرێژیی جنسیی بوون، کە‌ بەزۆریی لە هەولێر و دهۆک و سلێمانی تۆمارکراون.
لەو مانگەشدا، ڕێژەی 32.8%-ی توندوتیژییەکان لە هەولێر، 26.6% لە دهۆک، 21.9% لە سلێمانی، 10.2% لە گەرمیان، 5.3% لە ڕاپەڕین و 2.9 % لە سۆران تۆمارکراون.
لە ئاماری مانگی نۆدا‌ ژمارەی توندوتیژییە تۆمارکراوەکان زیادیکردووە بۆ 928 حاڵەت،‌ بەڵام بەڕێوبەرایەتییەکە، ئامارەکانی ئەو مانگەی بە جیاکراوەیی نەداوە.
هەر بەپێی ئەو ئامارە، دەرکەوتووە لە نۆ مانگی یەکەمی ئەمساڵ-دا لە مانگی حەوت و هەشت زۆرترین حاڵەتەکانی توندوتیژیی تۆمارکراون، و زۆربەیان تۆماری سکاڵا و سوتان و خۆسوتاندن و دەستدرێژیی جنسیین.
بەگشتیی لە نۆ مانگی یەکەمی ئەمساڵدا، ئامارەکان بەم شێوەیەن:
لە هەولێر دوو هەزار و 744 حاڵەت، دهۆک هەزار و 966، سلێمانی هەزار و 432، گەرمیان، 769 حاڵەت و لە ڕاپەڕینیش 423 حاڵەت و لە سۆرانیش 240 حاڵە تۆمارکراوە.
بەوپێیەش لەکۆی گشتی حاڵەتەکان هەولێر ڕێژەی %36.2 دهۆک %25.9، سلێمانی 18.9%، گەرمیان 10.1%، ڕاپەڕین 5.5% و سۆران 3.1%ی بەرکەتووە.
هەروەها، لە نۆمانگی یەکەمی ساڵی 2018 بەبەراورد بە ساڵی 2017 ژمارەی حاڵەتەکانی توندوتیژیی لە هەرێمی کوردستان زیادیکردووە و‌ لە حەوت هەزار و‌ 445 حاڵەت بۆ حەوت هەزار 574 و بەمەش توندوتیژیی لەچاو ساڵی ڕابردوو 129 حاڵەت زیادیکردووە،‌ واتا‌ بە ڕێژەی %1.73 توندوتیژییەکان لە 2018 دا زیاتربوو.
جێگای وەبیرهێنانەوەیە، لە نۆمانگی یەکەمی ساڵی 2017 بەبەراورد بە ساڵی 2016 ژمارەی حاڵەتەکانی توندوتیژیی لە هەرێمی کوردستان زیادیکردبوو،‌ بەجۆرێک لە پێنج هەزار و 227 حاڵەتەوە بووەبە حەوت هەزار و‌ 445 حاڵەت و بەمەش توندوتیژیی لەچاو ساڵی 2016 دوو هەزار و 218 حاڵەت زیادیکردبوو، کە دوو هەزار و 530 حاڵەتیان لە شاری هەولێر تۆمار کرابوو، بەمەش پلەی یەکەمی لە زۆریی حاڵەتەکانی توندوتیژیی وەرگرتبوو.
بەگشتییش ڕێژەی توندوتیژییەکان بەم شێوەبوو، لە هەولێر 33.9 %، لە دهۆک 25.1 %، لە سلێمانی 22.2%، لە گەرمیان 8.8 % لە ڕاپەڕین 5.9 % و لە سۆران 3.4 % بووە.[1]
#25-11-2018#