Bir Çığlığın Yüzyılı, Karapetê Xaço
yazar: Salihê Kevirbirî
İstanbul
Yayınları: Sî
2002
[1]
Geçmişine kilit vurulmuş halkların geleceği de ipotek altına alınmıştır. Bir halkın geleceğini kurabilmesi için geçmişine vurulmuş kilitleri kırmak zorundadır. Çünkü kültür, sunulanı, olduğu gibi kabul etmek değildir.
Yazılı kültür ve diğer yazılı bileşenlerinin çeşitli nedenlerle gelişemeyerek, bu alanda sarf edilecek toplumsal enerjinin, birikimin tümünün sözlü kültür bileşenleri etrafında kendine çıkış olanağı bulduğu Kürtlerde, dengbêjlik geleneği, bu gerçekliğin zorunlu sonucu olarak aşırı gelişerek Kürt Edebiyatının başat öğesi konumuna gelmiş, toplumsal belleğin oluşumunu tek başına üstlenmiştir.
Çeşitli sıkıntılarla geçecek bir ömre, bir katliamın ürkütücü ritüelinin ortasında başlayan, bir çınarın bilgeliğiyle 100 yılı geride bırakan Mezopotamyalı bir dengbêjdir Karapetê Xaço. Ve bu kitapla, Kürtlerin en temel kültürel geleneği olan dengbejliğin önde gelen temsilcilerinden birinin, bir Ermeni dengbêjin, sözlü Kürt Edebiyatına kazandırdığı zengin birikime yazılı bir teşekkür notu düşülmek istendi. Çünkü yıllarca radyo dalgalarından evlere misafir edilen bir tarih bekçisi, anımsanması ve yeniden düşünülmesi için yaşamının son bulması beklenmemeliydi.