Kürdistan'da Milliyetçilik ve Dil 1918-1985
Amir Hassanpour
İngilizceden Çevirenler ; İbrahim Bingöl , Cemil Gündogan
Istanbul
Avesta Yayınları
2015
Bu yapıtta, Kürt edebiyat tarihi, en eski kaynaklarından, yani #Feqîye Teyran# (yaklaşık 1590-1660, Kurmanci), #Ehmede Xanî# (1650-1706 Kurmanci) ve #Hac! Qadirî Koyî# (1817-1897, Sorani) gibi
ustaların şiirlerinden yirminci yüzyıla dek onun eğitim ve gazetecilik dahil işlevsel gelişmesi ve yazım standardizasyonuyla birlikte izleniyor. Kendisini lehçesi Soraninin Mukri altlehçesiyle
sınırlamayan Hassanpour tüm tabloyu gözönünde tutarak her Kürt lehçesinin Kürt dili ve edebiyatının zenginleşmesine nasıl katkıda bulunduğunu irdeliyor. Daha önce birçok yerli araştırmacının yaptığı
gibi Kürtçenin Sorani ve Kurmanci lehçelerindeki farklılıkları yadsımak, en aza indirgemek ya da bir lehçenin öbürünün yerini almasını savunmak yerine gerçekçi bir sonuca vararak Kürtçenin,
örneklemek gerekirse, Arnavutça, Ermenice ve Norveççe gibi iki-standartlı bir dil olduğunu saptıyor.
Hassanpour yaklaşımında iç açıcı bir yansızlık sergiliyor.
İkinci bölümde değindiği araştırma önyargısı suçlamaları kendisine yöneltilemez. Anadili olan ve en gelişmiş edebiyat lehçesi özelliği bulunan Soraniye ve Kürtlerin yaklaşık %75’inin dili olan Kurmanciye verdiği önemde dengeyi korurken, Hewrami ve Zaza (Dimili) lehçelerinden de söz ediyor.
Hassanpour’un elindeki malzemeye olan hakimiyeti çalışmanın bütününde kendini hissettiriyor.
Eldeki kaynak malzemenin büyük bir kısmı Farsça, Türkçe, Arapça, Rusça ve de Kürtçe lehçelerinden birinde olduğundan verdiği bilginin büyük bölümü İngilizcede ilk kez görülüyor. Hassanpour’un sonuçlara varmada uyguladığı bilimsel yaklaşım sıklıkla kullandığı istatistiklere dayalı belgesel malzemede kendini gösteriyor; bugüne dek okura ulaşmamış istatistiksel cetvel ve tablolar sunuyor. [1]