Kitap Adı: Ortadoğu: Bir Şiddet Tarihi
Yazar: Hamit Bozarslan
Çeviren: Ali Berktay
Çeviri Dili: Fransizca
Basım Yeri: İstanbul
Yayınevi: İletişim Yayınları
Yayın Tarihi: 2016
11 Eylül 2001, İkinci İntifada, çatışma bölgelerinde, özellikle de Irak, Afganistan ve Pakistan’da yüzlerce intihar saldırısı, Beyrut’ta kanlı sahneler... Şiddeti Ortadoğu’nun alınyazısıymış gibi gösteren onca olay, onca görüntü...
Hiç de yeni olmayan bu hadise geçen yüzyılı baştan başa katedip bu yüzyılın da ilk yıllarına kadar uzanıyor: 1906 ile 1908 arasında Tahran ve İstanbul’daki rejim değişiklikleri bir siyasal eylem biçimi olarak şiddete başvurulmasını kalıcı biçimde meşrulaştırıyorlar. 20. yüzyıl başındaki Osmanlı çöküşü, geniş imparatorluk sathındaki toplumlar “üzerinde uygulanan cebir” fonu önünde cereyan ediyor. 1920’li yıllarda kurulan manda rejimleri bir dizi isyan dalgasıyla karşı karşıya kalıyor ve ancak giderek artan zor kullanımıyla hayatta kalabiliyorlar. Sonra, Filistin’in 1948’de paylaşılması Arap dünyasında kitlesel bir protesto dönemini başlatıyor ve bu süreç on yıldan kısa bir zaman içinde askerî darbelere ve devirdiklerinden çok daha zora dayalı “devrimci rejimlere” yol açıyor. 1979’daki dörtlü kopuş, yani İran Devrimi, Mekke’deki İslamcı ayaklanma, Camp David anlaşmaları ve Afganistan’ın işgali devrimci sol angajmanı sarsan ve cihat kavramını tamamen askerî bir açıdan yeniden yorumlayan İslamcı bir başkaldırıya neden oluyor. 1990’lı yıllar Mısır ve Cezayir’de cihat yanlısı silahlı mücadelelere olduğu kadar, Müslüman toplumların uç bölgelerinden (marjlarından) çıkan ulusötesi bir başkaldırının giderek boyut kazanmasına tanıklık ediyor; bu hareket en sonunda El-Kaide tarafından şekillendirilmiş bir alanda birleşiyor.[1]