Kütüphane Kütüphane
Arama

Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır


Arama Seçenekleri





Gelişmiş Arama      Klavye


Arama
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Öğe kaydı
Yeni başlık kaydı
Görüntü gönder
Anket
Yorumlar
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Araçlar
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
Diller
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Benim Hesabım
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
Arama Öğe kaydı Araçlar Diller Benim Hesabım
Gelişmiş Arama
Kütüphane
Kürtçe isimler
Olayların kronolojisi
Kaynaklar
Tarih
Kullanıcı koleksiyon
Etkinlikler
Yardım iste
Kurdipedi yayınları
Video
Sınıflamalar
Olayla ilişkili konu
Yeni başlık kaydı
Görüntü gönder
Anket
Yorumlar
İletişim
Ne tür bilgilere ihtiyacımız var!
Standartlar
Kullanım Koşulları
Ürün Kalitesi
Hakkında
Kurdipedi arşivcileri
Bizim hakkımızda makaleler!
Kurdipedia'yı web sitenize ekleyin
E-posta Ekle / Sil
Ziyaretçi istatistikleri
Makale istatistikleri
Font Çevirici
Takvim - Dönüştürücü
Yazım Denetimi
Sayfaların dil ve lehçeleri
Klavye
Kullanışlı bağlantılar
Google Chrome için Kurdipedia uzantısı
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Oturum Aç
Destek verme
Şifremi unuttum
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Hakkında
 Olayla ilişkili konu
 Kullanım Koşulları
 Kurdipedi arşivcileri
 Yorumlar
 Kullanıcı koleksiyon
 Olayların kronolojisi
 Etkinlikler - Kurdipedia
 Yardım
Yeni başlık
Kütüphane
Şehrimiz Mardin
15-06-2024
Sara Kamele
Biyografi
Erik-Jan Zürcher
09-06-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika
09-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
1920\'den Günümüze Türkiye\'de Toplumsal Yapı ve Değişim
09-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül 1955 Olayları
09-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
İRAN\'DA SİLAHLI MÜCADELE
08-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Kürt-Ermeni Coğrafyasının Sosyopolitik Dönüşümü (1908-1914)
08-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Koçgiri İsyanı Sosyo-tarihsel Bir Analiz
01-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
GEZİ İSYANI
01-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Musul Sorunu ve NASTURÎ İSYANI
01-06-2024
Sara Kamele
Istatistik
Makale  518,732
Resim 104,782
Kitap PDF 19,311
İlgili Dosyalar 97,587
Video 1,401
Mekanlar
Kürdistan Coğrafyası
Kütüphane
DAVA ADAMI
Kütüphane
Cumhuriyet Dönemi Azınlık P...
Kütüphane
Kapitalizm, Yoksulluk ve Tü...
Kısa tanım
Mardin Müzesi’nin Çağdaş Mü...
Mele Selîm û Şêx Şehabedîn
Kurdipedia'nın Mega-Verileri sosyal, politik ve ulusal kararlar için iyi bir yardımcıdır...
Grup: Kısa tanım | Başlık dili: Kurmancî - Kurdîy Serû
Paylaş
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Değerlendirme
Mükemmel
Çok iyi
Orta
Kötü değil
Kötü
Favorilerime ekle
Bu makale hakkında yorumunuzu yazın!
Öğenin tarihçesi
Metadata
RSS
Seçilen konunun resmini Google'da arayın!
Seçilen konuyu Google'da arayın.
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Mele Selîm û Şêx Şehabedîn

Mele Selîm û Şêx Şehabedîn
Di konsolosxaneya Rûsan a #Bedlîs#ê de hêdî hêdî amedekariya çileyê dihat kirin. Taybetî jî komkirina êzingan pêwîst bû. Demsal payîz, wext teng, hewa sar bû. Derd li ser derdan, mirov penaber jî bibe, hemû demsal wek payîza paşîn derbasdibe. Her wiha ji bo #Mele Selîm# û çend hevalên wî jî li konsolosxaneya Rûsan demsala çile, berî bi şeş-heft mehan hatibû. Dil teng, dest bêçare li benda encamên bûyer û geşedanên dawiyê bûn. Hema hema her roj, Mela Selîm, li ber pacê, destberguh, li bendê bû, li benda kesekî/ê, li benda agahiyek, li benda tişteke piçûk, çi dibe bila bibe, lê tiştekî… Mixabin her demên ber bi êvarê, ew tiştek nehatîbû û nedihat. Hema hema ew heft meh in, dilê Mela Selîm, ji xem, kul û birînan tije bibû. Şev û roj bi ponijandinê derbas dibû. Gelo #Şêx Şehabedîn# û hevalên wî çi bûn, li ku û çawa ne? Xortên berxwedêr û dayikên wêrek û jêhatî xwe xilas kirin, an na? Gelo, ji derve berxwedan li bajarên din jî belav bûye yan hatiye tepisandin? Gelo, hevjîn û zarokên wî, hespê wî yê boz, seyê wî yê nobedarê pêşiya mala wî…? Gelo, gelo, gelo…
Di serê sedsala 20’emîn de (1900) Împaratoriya Osmanî bi temamî belav bibû û piştî Evdilhemîd jî rêveberiya Tirkiyeyê ketibû destê Îtihat-Terakî. Îtihat-terakî jî wek desthilatên bêriya xwe ji bo desthilata xwe, zext û zorê li ser bajarên kurd û ermenan zêde dikir. Taybetî jî di komkirina bacan de zêde zêde bêedaletî dikir û ji kurdan bacên zêde dawxaz dikir. Gelê kurd jî cî bi cî nerazîbûna xwe rave dida lê bertekên lewaz fayde nedikir, ji ber ku yekitî tunebû, di her bajarî de her kes bi serê xwe bû. Di van pêvajoyan de pêwîst bû ku pêşengekî/ê berpirsiyariya dîrokê bigre ser milê xwe û bi cih bîne. Nebe, bindestî berdewam dike. Di salên 1910’an de ew pêşengtî bi awayekî xwezayî diket ser milê Mele Selîm û Şêx Şehabedîn. Ji ber ku her du jî zana, qelender, wêrek û xwedêyê kesayetên rêbertî bûn.
Di salên 1911-1912’an de piştî têkçûyîna şerê Balkanan ên Îtihat û Terakî, li Tirkiyeyê qeyrana siyasî gelek kûr dibe. Li her derê, muxalifên dikevin nav liv û tevger û xebatan. Her wiha di vê pêvajoyê de Mele Selîm jî siyaset û geşedanan baş dişopîne û vê yekê wek firsendekê dibîne û bi hevalên xwe re dikeve nav xebateke berfireh. Li bajarê Bedlîs û derdorê çiqas eşîr, mezin, rûsipî û pêşengên baweriyên cûda hebin, bi tevan re têkiliyê çêdike û wateya serxwebûn û xwebûnê vedibêje, datîne holê. Di aliyê din de jî Şêx Şehabedîn, wek fermandarê arteşekê amedekariya şer dike. Armanca şerê xwebûnê mal bi mal digerîne, leşker û lehengên şerê xwebûnê kom dike. Lê desthilata Tirkiyeyê jî di ferqa tevgera kurdan de ye û plansaziya pêşîgirtinê dike. Îtihat Terakî demildest bi walitiya Bedlîsê re diaxife û ji bo tevdîrê hişyarî dide. Di meha sibata 1914’an de waliyê Bedlîsê, ji bo girtina Mele Selîm ferman derdixe û di nav çend rojan de Mele Selîm li Xîzanê li ser xebata rêxistinê tê girtin. Dema Mele Selîm tê girtin û ber bi zîndanê dikevin rê, komek şervanên kurd êrîşî leşkeran dike û Mele Selîm xilas dikin, dibin bajarokê Xumaçê. Ev bûyer dibe nîşaneya şerê çekdarî ya kurd, êdî bi awayekî aşkera, serhildana kurdan û şerê xwebûnê destpê dike.
Mele Selîm di serî de, ewlehiya Xumaçê xurt dike û di çar alî de xendeqan dide vedan. Nêzî heftsed şervanan kom dike ( di serê wan de Şêx Şehabedîn), leşkerên tirk ên Xumaçê desteser dike û di demek kurt de li vir serxwebûnê îlan dike, alaya kurd dadiliqîne. Meh bûye adar, hêviya kurdan bi biharê re geş dibe. Armanca sereke, rizgarkirina Bedlîsê ye. Li her derê jî tevlêbûn zêde dibe. Hêzên kurd li gor plansaziyên xwe, navçe û bajarokên derdoran jî digre bin kontrola xwe û di nav hefteyekê de li Xîzanê baregehekê çêdike. Di vê navbêrê de Mele Selîm û Şêx Şehabedîn, bênavber, bi kurd û ermenên bajarên Bedlîs û bajarên din re dinivîsin û têkiliyê xurt dikin. Her tişt ji bo çûyîna Bedlîsê amade ye. Xof û tirsa waliyê Bedlîsê ku Mele Selîm ji dest revandibû, zêde ye. Dixwaze nêzîkî Bedlîsê pêşî li kurdan bigre, lê nikare û ji tirsa Mele Selîm Bedlîsê diterîkîne û direve. Di şûna wî de waliyekî taybet tê tayînkirin. Waliyê nû ( Mistefa Evdilxelîl) arteşeke mezin amade dike, dixwaze li ser Xumaçê êrîşeke mezin çêbike. Lê hêzên kurd, li her derê tevdîra xwe girtine û rê nade artêşa tirk. Di gelek cihan de artêşa walî şûnva dikşe. Hêzên kurd jî hêdî hêdî ber bi Bedlîsê ve diçin. Di nav çend rojan de xwe digîhînin Bedlîsê û êvarekê dikevin bajêr û şerê mezin li vir diqewime. Rûpelên salnameyan jî 20’ê adarê nîşan dide. Hêvî ji newrozê; bendewarî ji şervanan…
Şervanên kurd, di tariya şevê de firsendekê dibînin û hemû rê û xaçerêyên bajêr digrin bin kontola xwe. Fermandarê mezin Şêx Şehabedîn nîşeyekê dişîne ji walî re û dibêje:” hemû çek û silehên xwe, sazî û tezgehên xwe bihêlin û derkevin ji bajarên me. Destûra mirin û mayîna te berê di destê Xwedê de û paşê di destê me de ye, êdî tu dizanî.”
Hêza walî têra şer nake lê dîsa jî şereke mezin destpê dike. Şervanên kurd, weke govenda newrozê bi coş û kelecan şer dike, gelê Bedlîsê jî ji nîvî zêdetir tev li şer dibe û darbeyeke mezin li artêşa walî dixin. Lê walî vê carê jî bi topan şer dike. Li her kûçeyên ku kurd tê de ne, topbaran dike. Li hemberî topbaranê hêzên kurd gelek windahiyan didin, lê dîsa jî dev ji şerê xwe bernadin. Ji bajarên din jî hêzek mezin ên Îtihat û Terakî ji bo alîkariya walî tê Bedlîsê. Lê hovitiya wan careke din xwe dide der, li ser rêya xwe jin, zarok, kal û pîran tev di komkujiyekê re derbas dikin û tên. Dema, hinek komên kurd jî bêalî dimînin, hêza kurdan diqede. Jin, pîr û kal jî bi xîretî şer dikin lê mixabin li hemberî hovitiyê neçar dimînin. Şêx Şehabedîn û gelek şervan tên girtin, Mele Selîm û çend hevalên wî jî dikevin konsolosxaneya Rûsan a Bedlîsê. Bi sibeha newrozê re li her kolan û taxên bajêr cenazeyên kurd û ermenan dixuyê. Demsala biharê ye, roj, roja newrozê ye, lê ji bo kurdan newrozeke bixwîn e.
Şêx Şehabedîn û hevalên wî bi mehan tên darizandin, her roj li meydana Bedlîsê girtiyek tê daliqandin. Zindana Bedlîsê bi îşkence û kuştinan deng dide, ji bo firaran ferman derdikeve. Di meha gulanê de Şêx Şehabedîn jî li meydana bajêr tê îdamkirin. Beriya daliqandinê bi awayekî serbilind derdikeve ser sêdarê, bi awirên xwe yên tûj, serbilindiya xwe diteyîsîne her derê.
Mele Selîm hê nehatîbû girtin. Ji ber zagonên navneteweyî, artêşa tirk, nikarîbû biketiba konsolosxaneyê. Mele Selîm jî wek penaberekî siyasî yê îlticakirî hatibû nîşandan û wê gavê li ciheke ewlehiyê bû. Lê şerê cîhanê yê yekemîn kûr û berfireh bû, Tirkiye jî bû aliyek şer û êdî dikaribû biketa konsolosxaneya Rûsan. Her wiha di meha mijdarê ya 1914’an de leşkerên tirk êrîşî konsolosxaneyê kirin û mirovekî/e sax û zindî nehîştîn. Mele Selîm jî şer kir, li ber xwe da, lê hêza wî têr nekir û destvala ma. Wek gotinên helbestvanê nemir Evdirehman Alaca:
“ ser me de girtin
Berbangeke kûr
Em du bira bûn
Em dest vala.”
Erê, Mele Selîm li pêşiya konsolosxaneya Rûsan hat kuştin. Xwestin, bila çok dayne erdê, lê Mele Selîm wek kurdên mezin, bav û kalên xwe bi rûmet û qelender bû, çok nedanî erdê, leşkeran gule berdan çongên wî, paşê hemû fîşengên xwe yên neyarî û xwînmij li ser laşê Mele Selîm de barandin. Demsal payîza paşîn, dil teng, dil kul û birîn… Li ser Serhedê jî hêdî hêdî berf dibariya, qey zanîbû miriyên bêkefen in.[1]
Bu makale (Kurmancî - Kurdîy Serû) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Bu başlık 493 defa görüntülendi
HashTag
Kaynaklar
[1] İnternet sitesi | کوردیی ناوەڕاست | https://xwebun1.org
Bağlantılı yazılar: 3
Yayın tarihi: 23-01-2022 (2 Yıl)
Belge Türü: Orijinal dili
İçerik Kategorisi: Araştırma
İçerik Kategorisi: Tarih
Şehirler: Bitlis
Yayın Türü: Born-digital
Teknik Meta Veriler
Ürün Kalitesi: 99%
99%
Bu başlık Sara Kamele tarafından 13-12-2022 kaydedildi
Bu makale ( Rapar Osman Ozery ) tarafından gözden geçirilmiş ve yayımlanmıştır
Bu başlık en son Rapar Osman Ozery tarafından 13-12-2022 tarihinde Düzenlendi
Başlık Adresi
Bu başlık Kurdipedia Standartlar göre eksiktir , düzenlemeye ihtiyaç vardır
Bu başlık 493 defa görüntülendi
Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır
Kütüphane
Şehrimiz Mardin
Kısa tanım
MARDİN MUTFAK KÜLTÜRÜNDE TARÇIN
Biyografi
JAKLİN ÇELİK
Biyografi
Reşan Çeliker
Kütüphane
Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika
Biyografi
AHMET KARDAM
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Biyografi
Pervin Çakar
Kısa tanım
Mardin Müzesi’nin Çağdaş Müzecilik Anlayışı Açısından Değerlendirilmes
Kısa tanım
Doktor Şükrü Mehmed Sekban’ın Kürd Cemiyetleri (Örgütleri) İçerisindeki Faaliyetleri-3
Biyografi
Erik-Jan Zürcher
Resim ve tanım
1905 Mardin
Kütüphane
Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül 1955 Olayları
Biyografi
Kemal Astare
Kütüphane
1920'den Günümüze Türkiye'de Toplumsal Yapı ve Değişim
Biyografi
Nesrin Uçarlar
Kısa tanım
MARDİN
Resim ve tanım
Mardin 1950 hasan ammar çarşisi
Biyografi
MEHMET EMİN SEVER
Resim ve tanım
Erbildeki Patlama 19 kasım 2014
Kütüphane
İRAN'DA SİLAHLI MÜCADELE
Biyografi
İbrahim Küreken
Kısa tanım
'Kürdistan Fedaisi' Muşlu Hilmi Yıldırım

Gerçek
Mekanlar
Kürdistan Coğrafyası
07-05-2023
Sara Kamele
Kürdistan Coğrafyası
Kütüphane
DAVA ADAMI
09-06-2024
Sara Kamele
DAVA ADAMI
Kütüphane
Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül 1955 Olayları
09-06-2024
Sara Kamele
Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül 1955 Olayları
Kütüphane
Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika
09-06-2024
Sara Kamele
Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika
Kısa tanım
Mardin Müzesi’nin Çağdaş Müzecilik Anlayışı Açısından Değerlendirilmes
15-06-2024
Sara Kamele
Mardin Müzesi’nin Çağdaş Müzecilik Anlayışı Açısından Değerlendirilmes
Yeni başlık
Kütüphane
Şehrimiz Mardin
15-06-2024
Sara Kamele
Biyografi
Erik-Jan Zürcher
09-06-2024
Rapar Osman Ozery
Kütüphane
Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika
09-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
1920\'den Günümüze Türkiye\'de Toplumsal Yapı ve Değişim
09-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül 1955 Olayları
09-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
İRAN\'DA SİLAHLI MÜCADELE
08-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Kürt-Ermeni Coğrafyasının Sosyopolitik Dönüşümü (1908-1914)
08-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Koçgiri İsyanı Sosyo-tarihsel Bir Analiz
01-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
GEZİ İSYANI
01-06-2024
Sara Kamele
Kütüphane
Musul Sorunu ve NASTURÎ İSYANI
01-06-2024
Sara Kamele
Istatistik
Makale  518,732
Resim 104,782
Kitap PDF 19,311
İlgili Dosyalar 97,587
Video 1,401
Kurdipedia Dev Kürtçe bilgi Kaynağıdır
Kütüphane
Şehrimiz Mardin
Kısa tanım
MARDİN MUTFAK KÜLTÜRÜNDE TARÇIN
Biyografi
JAKLİN ÇELİK
Biyografi
Reşan Çeliker
Kütüphane
Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika
Biyografi
AHMET KARDAM
Biyografi
Dilan Yeşilgöz-Zegerius
Biyografi
Pervin Çakar
Kısa tanım
Mardin Müzesi’nin Çağdaş Müzecilik Anlayışı Açısından Değerlendirilmes
Kısa tanım
Doktor Şükrü Mehmed Sekban’ın Kürd Cemiyetleri (Örgütleri) İçerisindeki Faaliyetleri-3
Biyografi
Erik-Jan Zürcher
Resim ve tanım
1905 Mardin
Kütüphane
Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül 1955 Olayları
Biyografi
Kemal Astare
Kütüphane
1920'den Günümüze Türkiye'de Toplumsal Yapı ve Değişim
Biyografi
Nesrin Uçarlar
Kısa tanım
MARDİN
Resim ve tanım
Mardin 1950 hasan ammar çarşisi
Biyografi
MEHMET EMİN SEVER
Resim ve tanım
Erbildeki Patlama 19 kasım 2014
Kütüphane
İRAN'DA SİLAHLI MÜCADELE
Biyografi
İbrahim Küreken
Kısa tanım
'Kürdistan Fedaisi' Muşlu Hilmi Yıldırım
Klasörler (Dosyalar)
Biyografi - Cinsiyet - Erkek Biyografi - Ulus (Millet) - Kürt Kısa tanım - Özerk - Kuzey Kürdistan Kütüphane - Özerk - Dış Kısa tanım - Özerk - Dış Kısa tanım - Özerk - Kurdistan Kısa tanım - Özerk - Polonya Biyografi - Kişilik tipi - Askeri Biyografi - Kişilik tipi - Şarkıcı Kütüphane - Belge Türü - Orijinal dili

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| İletişim | CSS3 | HTML5

| Sayfa oluşturma süresi: 0.187 saniye!