عنوان: چگونه مسیحیت بە #کوردستان# آمد و گسترش یافت
نویسندە: #سارا سردار#
در مورد آغاز ورود و گسترش مسیحیت به کردستان منابع کمی داریم، اما به طور کلی مورخان و جغرافی دانان از دو راه اصلی ورود مسیحیت به بین النهرین و کوردستان صحبت می کنند.
$راه اول:$
گفته می شود که گسترش مسیحیت در کردستان از طریق مبشّرانی آغاز شد که با گفت وگو و عقیده، مسیحیت را گسترش دادند.
بشارتگران افرادی بودند که از نظر دینی به درجه بالایی از دانش و علم دینی رسیدند و توانستند مردم را به شناخت و ایمان به مسیحیت دعوت کنند.
اولین مبشری که به کردستان آمد، یکی از دوستان نزدیک و شاگرد حضرت عیسی به نام مار توماس بود که بعداً به ارمنستان و قفقاز رفت و بعد در هند درگذشت.
منابع می گویند مسیحیت ابتدا در منطقه رها یا #اورفا#ی کنونی در شمال کردستان گسترش یافت.
رها شهری است در شمال کوردستان معروف به شهر پیامبران این شهر مرزی مرکز تمدن و علم و مرکز فعالیت نهضت فرهنگی سریانی در قرن دوم بوده است.. به نظر می رسد این شهر محلی برای گسترش مسیحیت به سایر مناطق شهرهای مابین النهرین بوده است.
گروهی از معلمان یک مدرسه دینی ساده در این شهر راه اندازی کردند، اما بعدها در زمان کشیش افرایم در سال 363 میلادی مدرسه علمیه تشکیل و تأسیس شد.
داستانی در مورد چگونگی آمدن مار توماس به کوردستان وجود دارد: توماس برای اولین بار در قرن اول پس از میلاد به دعوت پادشاه رها ظاهر شد که از مسیح خواست تا به او کمک کند تا دخترش را از جذام درمان کند، اما در عوض عیسی مسیح یکی از نزدیکترین افراد او، یکی از دوازده شاگرد او و دو نفر از همراهان او، یکی از 72 دوستش، او را نزد پادشاه فرستاد و دختر پادشاه به دست رسولان عیسی مسیح شفا یافت، از این رو، پس از این واقعه، پادشاه تصمیم گرفت دین آنان را به مسیحیت درآورد و بدین ترتیب با گذشت زمان و بازگشت مبلغان، مسیحیت در شمال رافدین رشد کرد و بر تعداد پیروان افزود.
پس از مار توماس، مار آدای و مار ماری با او به کوردستان آمدند.
او به دلیل اعمال نیک و وفاداری خود در معالجه بیماران توانست مردم را به مسیحیت جذب کند و بسیاری از مردم به او ایمان آوردند و به مسیحیت ایمان آوردند.
یکی از افرادی که در تاریخ ذکر شده و به مسیحیت گروید و اولین اسقف هادیاب شد، زنی به نام باکیدا بود.
ماری را بنیانگذار رسمی مقر کلیسای شرقی در سالیق و تیسفون، بنیانگذار کلیسای مادر در کوخی در منطقه بوئیسا در نزدیکی دورا بغداد می دانند، سپس مسیحیت به سایر مناطق کردستان مانند #کرکوک#، #شقلاوە#، #اکرە# و مناطق کوهستانی گسترش یافت.
در مورد منطقه هادیاب و گسترش مسیحیت در این منطقه، در شماره هشتم مجله (سوبارتو) در پژوهشی که رزان غفور تهیه کرده است، در مورد مسیحیت در پادشاهی هادیاب آمده است که: پس از آنکه ملکه هلنا و خانواده سلطنتی دین شرک خود را به دین توحیدی، یهودیت، تبدیل کردندپس از گسترش یهودیت به عنوان دین خانواده سلطنتی، ملکه هلنا به فلسطین سفر کرد، همزمان با تولد دوباره حضرت مسیح بود که مسیحیت ظهور کرد و تبلیغ شد، اما معلوم نیست ملکه هلنا و خانواده اش چه نسبتی با مسیحیت داشتند. آنچه مشخص است این است که تصمیم خانواده برای گرویدن به یهودیت باعث شد که منطقه هادیابین توحید را پذیرفته و تعداد زیادی از مردم منطقه حدیبین این دین را پذیرفتند.
$راه دوم:$
مسیحیانی بودند که به زور از سرزمین خود آواره شده بودند و با ورود به کوردستان باعث گسترش این دین شده بودند، این گروه به رهبری برکوکبا در سال 67 بعد از میلاد پس از تخریب و سوزاندن شهرشان توسط فرمانده رومی تیتوس از فلسطین به طور کلی به بین النهرین و به طور خاص به کوردستان مهاجرت کرده بودند و پس از استقرار و اختلاط آنها با مردم، به تدریج مسیحیت در بین مردم گسترش یافت و بر تعداد پیروان افزوده شد.
یکی دیگر از رویدادهای تاریخی که تأثیر زیادی در ورود و گسترش مسیحیت در این مناطق داشت، جنگ‌های امپراتور ساسانی با امپراتور روم بود، به دلیل این جنگ ها، تعداد زیادی از مسیحیان ساکن در شهرهای تحت امپراتوری روم به اسارت ارتش ساسانی درآمدند و بعداً به کشورهای مرزی مانند بین دو رود، انطاکیه، سوریه و شهرهای مختلف ایران و ایران باستان کوچ کردند.[1]