گۆرانیی نەتەوەیی وەک چەمک
#ئامانج غازی#

گۆرانی یەکێکە لە کۆنترین جۆرەکانی ئەدەبی فۆلکلۆری گەلان. مۆرکی بە کۆمەڵ چڕینی گۆرانی لەنێوان دوو واتای هونەریدا خۆی دەبینێتەوە، ژانرێک کە تایبەتمەندی تاکە کەسیی پێوە دیارە و خۆی لە گۆرانی شوان و لەوەڕگاکان دەبینێتەوە، ئەوەی تریان بریتییە لە گۆرانی چڕینی بە کۆمەڵ وگرووپی جۆرا و جۆر، کە گوزارشت لە کایەکانی نێو کۆمەڵگەدا دەکەن.
زۆربەی داستانەکانی کورد چ قارەمانانە و چ سۆزداری بێ، شەوانە بە گۆرانی تاکە کەسی دەچڕدرێن.
چەندین گۆرانی تاکەکەسی داستان ئامێز و نیمچە داستان و قارەمانیی کورد و کەسایەتییە شۆڕشگێڕییەکان بە نەمری ڕۆڵی سەرەکیان لە خەباتی کورددا لە دژی و داگیرکەراندا گێڕاوە.
تا ئەمڕۆشی لەگەڵدابێ دەبینین بوونی موزیک لەبۆنە ئایینییەکانی کوردانی کاکەیی (یارسان) و کوردانی ئێزدیدا ڕۆڵێکی کارایان لە بەرز ڕاگرتنی ژیان و ژیاری دنیایی و ئایینییدا بینیوە و ئەوەی جێی سەرنجە.
کاراکتەری زاڵی موزیک لەو بۆنانەدا موزیکێکی خەمناک و ئازاربەخش نییە بەڵکوو کارەکتەرێکە کە بەزیندوویی و تیشکدانەوە ناسراوە، ئەم دیاردەیە خۆی لەخۆیدا شایەنی لێکۆڵینەوە و بەدواداچوونی بەردەوامە.
موزیکی میللیی کوردی، کەسایەتی و تایبەتمەندی خۆی هەیە، وەک موزیکی گەلانی دیکە و هەرکەسێک شارەزایی لە موزیکی گەلانی ڕۆژاوای ئاسیادا هەبێت دەتوانێت موزیکی کوردی لە موزیکی عەرەبی و فارسی و ئەرمەنی و تورکی جیابکاتەوە. بەڵام ئەمە مانای ئەوە نییە کە لەنێوان موزیکی کوردی و دراوسێ و هاوسێکانیدا لە ناوچەکانی نزیکی کورد کاریگەریی و لێکچوون هاوتەریبیێک لە ڕێگای ئاوازدانەران و گۆرانیبێژانەوە نەبێ، لێرەدا دوو تێبینی گرنگ هەن کە پێویستە ئاماژەی بۆ بکرێ:
یەکەمیان: لەنێو میتۆلۆژیای کوردیدا، موزیک چ وەک ژەنینی سۆڵۆ و چ بە یاوەری گۆرانی چڕیندا، ڕەگ و ڕیشەیەکی قووڵی هەیە.
دووەمیان: کاتێک موزیکی کوردی بەتاک و ڕووتەڵەکی دەبیسترێت و بەبێ ئەوەی گۆرانی یاوەری بکات. تایبەتمەندییە دەنگی ولێکەوتە دەروونییەکانی باشتر دەردەکەوێت. بۆیە لێرەدا چێژەکەی پێویستی بەپلەیەکی بەرزی تێگەیشتن و جوانی دەربڕین و توانای پێشکەوتوو هەیە، ئەم شێوازە لەنێو بژاردەی چینی ڕووناکبیرانی کورد ڕەنگدانەوەیەکی بەرچاوەی هەیە.[1]
تێبینی: ئەم بابەتە بە ڕێنووسی سەرچاوەی ئاماژە پێکراو نووسراوە، کوردیپێدیا هیچ دەستکارییەکی نەکردووە!