ناونیشانی بابەت: کورد و کۆنگرەی پاریس شەریف پاشاو داوای دەوڵەتی کوردستان
ئامادەکردن: #سالار مەحمود#
لە #مام جەلال#م گوێ لێ بوو ساڵی 2007 لە قەڵاچۆلان وتی: سەرکردەکانی پێشووی کورد ھیچیان لە سەرکردەکانی ئێستا کە شۆڕشمان کرد و ڕژێمی ئێراقمان ڕوخاند و ھەرێمی کوردستان دامەزرا کەمتواناتر نەبوون، بەڵام ھەلومەرجی نێودەوڵەتی و ناوچەیی و ناوخۆیی یارمەتیدەریان نەبوو بۆ سەرکەوتن. لەم قسەیەوە دەچمە سەر وردەکاری کۆنگرەی ئاشتی پاریس لە ساڵی 1919 تایبەت بە کورد و کوردستان.
لەو کۆنگرەیەدا وەفدی کورد بەسەرۆکایەتی شەریف پاشای خەندان بەشدار دەبێت. لەناو 32 دەوڵەت و کیانی سیاسی و نوێنەرانی گەلان، وەفدی کوردستان بەشداربویەکی نا فەرمی بوون لایەنە سیاسی و عەشایەری ئەو سەردەمەی کورد، شەریف پاشایان وەک نوێنەری خۆیان بەھاوڕێیەتی چەن کەسێکی تر دیاریکردبوو بۆ بەشداری کردن.
تورکیا سەرباری نالەباری و بیماری ئەو دەمی خۆی، ھەر ھەوڵی زۆری دابوو کورد بەشدار نەبێت. بەریتانیاو فرەنساش وەفدی کوردیان بەگران لەسەر دڵ و دەروونی خۆیان و کۆنگرەکە زانیوە. ئەو دەوڵەتانە دەیانویست بەویست و بەرژەوەندی خۆیان، سەودا بە خاک و پێگەی کوردەوە بکەن بەبێ ئامادەبوونی خۆیان، ھەر واشیان کرد.
وەفدی کوردستان و وەفدی ئەرمەن ھەوڵی ھەماھەنگی و ھاودەنگیان دابوو لەنێوان خۆیاندا و کردبوویان. سەرەتا بەریتانیاو فرەنسا بیرۆکەی دابەشکردنی کوردستانیان لەنێوان خۆیاندا گەڵاڵە کردبوو. ئەم خاڵە زۆر گرنگە کە بزانرێت بەر لە ھەر لایەک بەریتانیاو فرەنسا کوردستانیان بەپێی بەرژەوەندی ھاوبەشی خۆیان بەش کردووە ئینجا دامەزراندنی دەوڵەتە نوێکانی وەک ئیراق و تورکیا بڕیار لێ دەدەن!.
شەریف پاشا بەر لەو وادەیەش زۆر ھەوڵی داوە ئینگلیزەکان ببینێ و بڕوایان پێ بھێنێ بۆ پاڵپشتی و بۆچوونە پاڵ داخوازیەکانی کورد لەو سەردەمە.
دیکۆمێنتی گرنگ ئەو ڕاگەیەنراوە ھاوبەشەی کورد و ئەرمەن بوو کە داوا دەکەن بەپێی بنەماکانی مافی گەلان سەربەخۆیی بۆ کوردستان و ئەرمینا بڕیار لێ بدەن. وەفدی کوردستان دوو یاداشتنامەی چاپکراویان پێشکەشی کۆنگرەکە کردووە. بەتایبەتیش جۆرج کلیمنسۆ کە وەک خانەخوێ سەرۆکایەتی کۆنگرەکەی کردووە.
داواکراوە لیژنەیەکی نێودەوڵەتی درووست بکرێ بۆ دیاریکردنی نەخشەی دەوڵەتی کوردستان. بەپشت بەستن پە پرەنسیپی چەسپاندنی مافی گەلان. لە کۆنگرەکەدا ھاوسۆزییەکی زیاتر بۆ داخوازی ئەرمەن بەھۆی ئایینەکەیانەوە لەلایەن ئەورپاوە ھەست پێ کراوە، بەڵام وەفدی کوردستان ئەو ھاوسۆزیەیان ھەست پێ نەکردووە.
مەبەست لەم کوورتە نووسینە ئەوەیە سەد ساڵ لەمەو بەرو پێشتریش کورد لە کاروانی بەدیھێنانی سەربەخۆییدا ھەوڵی زۆری داوە بەڵام ھێشتا کلیلی ئەو قوفڵەی دەست نەکەوتووە گرێکە بکاتەوە. نابێت ھەرگیز ئەو خاڵە فەرامۆش بکرێ کە کۆمەڵی نێودەوڵەتی کوردستانیان داوە بە تورکیاو ئێراق نەک ئەوان تاک لایەنە لەکاتی خۆیدا دەستیان بەسەریدا گرتبێت. [1]