ئەخلاقی خاس
ئیسە ئیشارەت بەچېوێ تەری کەروو سرووشتوو ئنسانی یان خولق وە یان ویرکەردۆیێن کە دلۍ ئەخلاقینە مێیزیشوە وە هەمیشەیچ چەنی ئنزانەکەی مێوە جە ئەڎا بۊ چەنیشئینا دلۍ دی ئێن ئەی شەنە، ئیسە من کارم نېیا چەنی مێ یان چەنی پەنەشا، بەڵام گرکەس ئەخلاقێ تایبەتش هەن ڕەنگە بەشکریا بەفرەتەر جە یەرۍ ویرکەردەوێ جیاوازۍ ئیسە ئېمە کارما بە یەرێشۆ هەنیوەم:
1- ویرکەردەوی خاسو وەش (ئخلاقوو ڕەفتاری خاس و جوان)
2- ویرکەردەوێ خراپ ناشیرین (ئەخلاقوو ڕەفتاری خراپ و بۍ ویژدان).
3- ئی ئخلاقە ئینا بەینو ئەو دوەکەینە پاحەسابە کە جە هەردویش چەنەهەن و هیچکامیچ نېیا لایانو کەسیچ نمەگېرۆ دایېم بێتەرەفا بۍ شک ئەڎا و تاتە دەورێ هەرەگەورە وینا هەم جە ئخلاقو هەمیچ جە بڕیارداو هۊرچنیەو بریاری درووستی. گر کەس کەئینا دلۍ ژیواینەکە ژیوۆ هۆرش چنیێەن بۍ ئانەی ئاگاش چەنە بیەبۆ کە فرەو جاری خاس نېیا یان بە دڵش نېیا، بەلام ئەر ئاگاش چەنە بیەبۊ ڕە نگە بە دڵو وېشبۊ و خاسیچبۊ ،یانی سەعبێ کە هۆرمێزمۍ وەرمەنە مەبەستم ئەوەڵو ڕوۆین هەتا شەوۍ کەمووسی هۊرچنیەی (ئینتخاب) ئینا وەرو دەمیتەنە، دلۍ ژیانیتەنە، گر ساتێ جائیسە باسوو ڤیدێۆکەی ئاکابرا هەرمانیە خاسش کتردە، ژیوای تازەش بەخشا پاتووتەیە کەسە یومیەکە بۍ یان ئەوەڵیەکە بۍ دوەمیە کە بۍ تەرەفا تنیا تەماشاش کەردەن و لوان ڕاو وېشەرە یەرەمیەکەیچ یان سیەمیەکە کەبۊ بکەسە نە خاسەکە ڕەنگە گالتەیچش پەنەکەردەبۆ، بەڵام ئنزانە خاسەکە نەتاوانش هیچ نەکەرۊ و بلۆ ویژدانش قەبوولش نەکەردەن جەئەسڵەنە ئا ئەخلاقە خاسە چەنیش جە ئەڎایش بېیەن وە ئەڎا و تاتەیچش یارمەتیشادان پەی ئەخلاقی خاسیش کە هەرمانەش پەنەکەرۊ ئەر ئەڎا و تاتەش بە پېچەوانەوە چەنیش خراپێ بېیەنۍ چەوسنېشاوە ئاڎیچی ئی تووتەکەی چەوسنێوە پېسەو کەسی یەرەمی کە ئنزانە خرپەکەن.
ڕەزا عەلائەدین.[1]