ئێکە ژگوندێت دەڤەرا ئامێدیێ دکەڤیتە ناف ڕێزا جیایێ مەتینی ل ڕۆژ ئاڤایێ ئامێدیێ. گوندەکێ گوزاری یە و سروشتەکێ ساخلەم هەیە و گوندەکێ گەلەکێ کەڤنه، ژ (9) بنە مالا پێک د هێت (4) چوار بنەمال ل ناڤ مزیرییا هاتینە ولێ ئاکنجی بووینە و(5) پێنج بنەمال ل ناڤ بەرواریا هاتینە و لێ ئاکنجی بووینە : (مالا سەینا - مالا حەجێ - مالا بارانی - مالا حەسنی - مالامحەمەد ساڵح)ی و بنیاتێ ڤان هەر پێنج مالا بەرواری نە، (مالا مەلاکێ - مالا ڕەحیمایێ - مالا سلێمانی - مالا زالێ) بنیاتێ ڤان هەر چوار مالا مزیری نە، سەرجەمێ سەروک خێزانێت گوندی پترە ژ (1000) هزار خێزانانن، دەربارەی ڕەفتارا ناف خو ب ئێک ڕێزی ژیارا خو پێکڤە بوراندیە. ژیارا خەلکێ گوندی پتر ل سەر خودانکرنا پەزو مێشێت هنگڤینی و چێکرنا ڕەزا بوویە کو بەر نیاسە ب چێکرنا ڕەزو و خودانکرنا پەزو ئاژەلی و جوتیاریێ. ژبەر تەنگیا جهێ گوندی ژئەگەرێ زۆربوونا سەروک خێزانا، ل سالا (1940) ێ گوندەکێ دی ب ناڤێ (کانی چنارکێ) هاتیە ئاڤاکرن، هەروەسا ل سالا (1970) ێ گوندەکێ دی هاتیە ئاڤاکرن ب ناڤێ (کانیکا هاجەرێ) و ئاکنجیێت ڤان هەر دوو گوندا ژ خەلکێ گوندێ ئەرەدنا نە . گوندێ ئەرەدنا (8) هەشت کانیێت ئاڤا سروشتی لێ هەنە ژ بلی چەند کانیێت بچویک یێت کەسایەتی و ناڤێت کانیا ئەڤەنە (دوو کانی ل ناڤێلا - کانیا نزاری - کانیا تەمبوخێ - کانیا گەلیکێ - کانیکا مەندێ - سەروکانی - کانی بوتکێ....). هەروەسا ژمارەکا شکەفتێت سروشتی لێ هەنە ل دەور و بەرێت گوندی، ب تنێ شکەفتەکێ دەست کاری لێ هاتیە کرن ب چێکرنا دیوارەکێ ب توخمێ(کسلی) هاتیە نژنین ژکەڤن دا هاتیە بناف کرن ب شکەفتا (قەلایێ) خەلکێ گوندی مفایەکێ زۆر ژڤان شکەفتا دیتیە چ ل دەمێ شوڕەشا یان ژئەگەرێ کێم ئاڤاهیا ئاژەلێ خو دکرە تێڤە. هەروەسا ب درێژاهیا هەمی شوڕەشێت کوردی هێرشێت دوژمنا داو توپ بارانکرنا گوندی خەلکێ گوندی گیانێ خو تێدا د پاراست.
گوندێ ئەرەدنا چوار چەپەرێت ب ناڤ و دەنگ یێن لێ هەین ل دەمێ هێرشێت دوژمنی ل سەر گوندی خەلکێ گوندی دشیان ب هاریکاریا ڤان چەپەرا بەرەڤانیێ ژ خو بکەت ناڤێت چەپەرا ئەڤەنە : (چەپەرێ سیاروکا قەبلانێ) - (چەپەرێ بلباس) - (چەپەرێ سیروکا حامدی) - (چەپەرێ دارا خدری).... دەمێ دوژمنی بەری خەلکێ گوندی ئەف چەپەرە گرتبان خەلکێ گوندی نەچار دبو خو تەسلیمی دوژمنی بکەت ئەگەر خەلکێ گوندی چەپەر گرتبا ل سەر دوژمنێ خو زال د بوون چەند دوژمن یێ ب هێزبا.... خەلکێ گوندی شیان هەبوون دبوارێ پێشەسازیێ دا و کارو بارێت خو ئەنجام ددان چەند کەسانێت ناڤدار هەبوون د کارێ پێشەسازیێ ڕادبون ب چێکرنا دیوار ودارتاشیێ و ئاسنگەریێ. دبوارێ هونەری دا چەند کەسانەک هەبوون شارەزا بوون دگوتنا سترانێت فلوکلوری و مللی دا مینا (میرزا یەحیا - علی حسن - مەلاک عثمان - میکائیل قهار -).هتد.
جوگراڤیا گوندێ ئەرەدنا : دگەل سنورێت ڤان گوندێت دیار کری، باکورێ ڕۆژ هەلاتێ گوندێ (شێلازا و ئینشکێ) - باشورێ ڕۆژ هەلاتی (بێناتا) - باشور (کانی چنارکێ و ئەرەدنا فەلا) - ڕۆژ ئاڤا (بامەڕنێ) - باکور (گیلگا)یە.
گوندێ ئەرەدنا وەکی هەمی گوندێن دی یێن کوردستانێ پشکداری د شوڕەشێن کوردی دا کرینە و قوربانی ب سەرو مالێ خو دایە، د شوڕەشا ئیلونێ دا ل سالا (1963) ژ ئەگەرا هێرشا دڕندانەیا ڕژێما بەعس بوسەر چیایێ مەتینی ودەڤەرا بەرواریا گوندێ ئەرەدنا هاتە کاڤل کرن و چەندین کەسێن ناڤدار و پلە دار دگەل هژمارەکا زۆر ژ پێشمەرگا دناف ڕێزێن شوڕەشێ دا هەبوون، و د شوڕەشا گولانێ دا : ل سالا (1977) هەتا سالا (1980) ێ هژمارەکا خەلکێ گوندی ژن ومێر هاتینە زیندان کرن ژ ئەگەرا هەلبونا شوڕەشا گولانێ، ل سالا (1987) ێ هێرشەکا ب هێز ڕژێما فاشی ئینا سەر گوندێ ئەرەدنا د ئەگەرێ دا چەندین کەس ژ خەلکێ گوندی ژن ومێر و زاروک و پیر شەهید بوون...ل سالا (1988) ێ د هەوا ئەنفالێن ڕەش دا گوندێ ئەرەدنا هاتە کاڤلکرن وهژمارا شەهیدێن هەردوو شوڕەشا پترە ژ (70) حەفتێ شەهیدان و پتر ژ (400) چوار سەد پێشمەرگا هەنە.
مخابن هەتا نوکە ئەڤ گوندە مایە کاڤلکری و چ پێنگاڤ نە هاتینە هاڤێتن بو ئاڤاکرنا وی هەر چەندە یێ نێزیکە ژ جادێ.
Dit item werd in het (کوردیی ناوەڕاست) geschreven, klik op het pictogram
om het item te openen in de originele taal!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی
بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Dit item is 6,672 keer bekeken
Schrijf uw commentaar over dit item!