ناونیشانی بابەت: ئورارتو دەوڵەتێکی مەزنی کورد لە سەدەی نۆیەمی پێش زایین
نووسەر: #سارا سەردار#
لاوازبوونی کاتیی دەوڵەتی ئاشوور لە نیوەی یەکەمی سەدەی هەشتی پێش زایین، بووە ﮪۆی پەرەسەندن و بەهێزبوونەوەی (ئورارتو) کە لە ماوەیەکی کەمدا بووە بەهێزترین دەسەڵاتی ناوچەکە.
ئەم دەوڵەتە لە یەکگرتنی هۆزەکانی نیشتەجێی کەنارەکانی دەریاچەی (#وان#) بە پایتەختێک بە ناوی (توشیبا) درووست بووە. ئورارتییەکان لە ساڵەکانی (1500 - 600 پ. ز) لە ناوچەکانی دەریاچەی وان و دەریاچەی #ورمێ# و چیاکانی ئارارات دەسەڵاتدار بوون.
ئاشوورییەکان بە زمانی خۆیان پێیان گوتوون (ئورارتو) ، بەڵام ) ئورارتی (یەکان خۆیان بە خۆیان گوتووە (بیاینی یان ڤیانیلی) و لە تەوراتیش بە (ئورارتو) ناویان هاتووە.
$جوگرافیای ئورارتو$
ئەم ئیمپراتۆرییەتە لە ڕووی جیۆگرافییەوە کەنارەکانی دەریاچەی ورمێ، دەریاچەی وان و چیاکانی ئاراراتی لەخۆ گرتووە.
هەندێ پسپۆڕی شوێنەواریی لەو بڕوایەدان کاتێک ئیمپراتۆریی #میتانی# لاواز و دابەش بوو بۆ دوو دەوڵەت، یەکەمیان (خانی گەلبات) لە ناوچەی خاپوور کە دوایی بەرەبەرە لەلایەن ئاشوورییەکانەوە لەناو برا، دووەمیان ئورارتو بوو کە لە سەردەمی فەرمانڕەوایی پاشا (مینوا) لە دەوروبەری (810 - 786 پ. ز) بووە بە هێزێکی گەورەی ناوچەکە و ڕکابەرییەکی سەرسەختی ئاشوورییەکانی کردووە.
$ناوی ئورارتو$
هەندێ سەرچاوە ئاماژە بەوە دەکەن کە ناوی ئورارتی لە ناوی #چیای ئارارات#ەوە هاتووە، کۆنترین بەڵگە کە ئاماژەی بە ناوی ئورارتی کردبێت لە ساڵنامەکانی ) شەلمانسەری یەکەم 1274_1245 پ. ز (دا بەشێوەی ) ئورارتری (ی هاتووە و دەڵێ: ئورارتری لە یەکێتیی چەند هۆزێکی ناوچەی کوێستانی ئەرمەنستان درووست بووە، بە دەستی ئاشوورییەکان داگیر کرا.
زمان و نووسین لە زمانی ئورارتوییدا چەند بەردەنووسێک بە خەتی بزماری بە جێ ماوە و دەرکەوتووە کە زمانی ئورارتی نە لە بنەماڵەی زمانی سامییەکان بووە و نە لە بنەماڵەی زمانە هیندوئەورووپییەکان، پێشتر هەندێک لە مێژوونووسان تێبینییان کردبوو کە ڕەنگە زمانی ئورارتی و زمانی خوری لە یەک خێزانی زمانەوانی بن، بەڵام لە پاش توێژینەوە و لێکۆڵینەوەی زۆر لەلایەن زانا شوێنەوارییەکانەوە دەرکەوت زمانی ئورارتی لقێک نییە لە زمانی خوری، بەڵکوو زمانێکی جیاوازە و پێوەندی ئەم دوو زمانە ڕەنگە تەنیا لە ڕیشە کۆنەکەیانەوە بێت.[1]
Kurdipedia is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze opname en de eigenaar is daarvoor verantwoordelijk. Kurdipedia nam het op voor archiefdoeleinden.
Dit item werd in het (کوردیی ناوەڕاست) geschreven, klik op het pictogram
om het item te openen in de originele taal!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی
بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Dit item is 846 keer bekeken
Schrijf uw commentaar over dit item!