Bibliotek Bibliotek
Sök

Kurdipedia är de största källorna för kurdiska information!


Search Options





Avancerad sökning      Tangentbord


Sök
Avancerad sökning
Bibliotek
kurdiska namn
Händelseförlopp
Källor
Historia
Användarsamlingar
Aktiviteter
Sök Hjälp ?
Publikation
Video
Klassificeringar
Random objekt !
Skicka
Skicka artikel
Skicka bild
Survey
Din feedback
Kontakt
Vilken typ av information behöver vi !
Standarder
Användarvillkor
Produkt Kvalitet
Verktyg
Om
Kurdipedia Archivists
Artiklar om oss !
Lägg Kurdipedia till din webbplats
Lägg till / ta bort e-post
besöksstatistik
Föremål statistik
teckensnitt Converter
kalendrar Converter
Stavnings kontroll
språk och dialekter av sidorna
Tangentbord
Praktiska länkar
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Språk
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mitt konto
Logga in
Medlemskap!
glömt ditt lösenord !
Sök Skicka Verktyg Språk Mitt konto
Avancerad sökning
Bibliotek
kurdiska namn
Händelseförlopp
Källor
Historia
Användarsamlingar
Aktiviteter
Sök Hjälp ?
Publikation
Video
Klassificeringar
Random objekt !
Skicka artikel
Skicka bild
Survey
Din feedback
Kontakt
Vilken typ av information behöver vi !
Standarder
Användarvillkor
Produkt Kvalitet
Om
Kurdipedia Archivists
Artiklar om oss !
Lägg Kurdipedia till din webbplats
Lägg till / ta bort e-post
besöksstatistik
Föremål statistik
teckensnitt Converter
kalendrar Converter
Stavnings kontroll
språk och dialekter av sidorna
Tangentbord
Praktiska länkar
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Logga in
Medlemskap!
glömt ditt lösenord !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Om
 Random objekt !
 Användarvillkor
 Kurdipedia Archivists
 Din feedback
 Användarsamlingar
 Händelseförlopp
 Aktiviteter - Kurdipedia
 Hjälp
Nytt objekt
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
25-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
03-01-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
23-06-2019
زریان سەرچناری
Biografi
Tara Twana
09-09-2018
هاوڕێ باخەوان
Bibliotek
Recueil de textes Kourmandji
24-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistik
Artiklar 520,618
Bilder 105,309
Böcker 19,579
Relaterade filer 98,276
Video 1,413
Artiklar
En sorg att MP får bli till...
Bibliotek
Den sista flickan
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillb...
Dokument
Tog ställning mot hedersvål...
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdern...
بۆچی سیستەمی پەڕڵەمانی بۆ هەرێم گرنگە؟
Grupp: Artiklar | Artiklarna språk: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking objektet
Utmärkt
Mycket bra
Genomsnitt
Dåligt
Dålig
Lägg till i mina samlingar
Skriv din kommentar om den här artikeln !
objekt History
Metadata
RSS
Sök i Google efter bilder med anknytning till det valda objektet !
Sök i Google för valda objekt!
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

بۆچی سیستەمی پەڕڵەمانی بۆ هەرێم گرنگە؟

بۆچی سیستەمی پەڕڵەمانی بۆ هەرێم گرنگە؟
ناونیشانی بابەت: بۆچی سیستەمی پەڕڵەمانی بۆ هەرێم گرنگە؟
ئامادەکردن: #لوقمان مستەفا ساڵح#

ماوەیەکی زۆر مشتومڕ لەنێوان پارت و لایەنە سیاسییەکاندا بوو دەربارەى سیستەمی حوکمڕانی لە کوردستان، ئەم کێشەیە هەتا ئەم دواییەش لەوپەڕی گەرموگوڕیدابوو کە ئایا سیستەمی حوکم لە هەرێمی کوردستان، جۆری سەرۆکایەتى بێت یاخود پەڕڵەمانی.
لەسەر ئەم بابەتە لایەنە سیاسییەکان بەسەر دوو بۆچووندا دابەش بووبوون، لایەنێک لەگەڵ سیستەمی پەڕڵەمانی، لایەنی دووەم سیستەمی سەرۆکایەتی.
$سیستەمى پەڕڵەمانى$
سیستەمی پەڕڵەمانی مۆدێلێکی دیموکراسی حوکمکردنە کە تێیدا حکومەت (دەسەڵاتی جێبەجێکار) شەرعییەت لە پەڕڵەمان (دەسەڵاتی یاسادانان) ەوە وەردەگرێت‌، بەرپرسیشە لەبەرانبەریدا، واتە پەڕڵەمان وەک دەزگایەک، کە نوێنەرایەتی گەل دەکات، چاودێری و لێپێچینەوە لە حکومەت دەکات.
لەم حاڵەتەدا حکومەت‌ و پەڕڵەمان تەواوکەری یەکدین لە سیستەمی پەڕڵەمانی دیموکراسی سەرۆکی دەوڵەت کەسێکی جیایە لە سەرۆکی حکومەت. لەم جۆرە سیستەمەدا دەکرێت (پاشا یان ئیمپراتۆر یان حاکمێک) ببێت بە سەرۆکی دەوڵەت (هەرێم) و ڕۆڵێکی تەشەریفاتی وەربگرێت، وەکو: مالیزیا، بەریتانیا، سوید، یابان. یان کەسێکی هەڵبژێردراو، لەلایەن پەڕڵەمانەوە ببێت بە سەرۆک‌ و ڕۆڵە تەشەریفاتییەکە بگێڕێت، وەکو: ئێرلەندا، ئەڵمانیا، ئیتاڵیا، سەرۆک وەزیرانیش دەبێت بە سەرۆکی حکومەت.
هەرچۆنێک بێت، لە سیستەمی پەڕڵەمانیدا حکومەت و پەڕڵەمان پشتبەیەکدی دەبەستن، چونکە دەبێت حکومەت لەلایەن زۆرینەی پەڕڵەمانییەوە پشتیوانی لێبکرێت‌ و دەشڕووخێت ئەگەر متمانەی لێ وەربگرێتەوە، هاوکات حکومەت، زۆرجار بە هاوکاری لەگەڵ سەرۆکی دەوڵەت، دەسەڵاتی هەڵوەشاندنەوەی پەڕڵەمانی هەیە و دەتوانێت داوای هەڵبژاردنی پێشوەختە بکات.
$سیستەمى سەرۆکایەتى$
سیستەمی سەرۆکایەتی پێچەوانەی سیستەمی پەڕڵەمانییە، کە فەزای ئازادی تاڕادەیەکی بەرچاو کەم دەکاتەوە، هەروەها ئەو ڕەخنانەی کە ئاڕاستەی ئەو سیستەمە دەکرێن ( سیستەمی سەرۆکایەتی) لەوانە:-
یەکەم: سەرۆکایەتی لەڕوانگەی بنچینە یاساییەکانەوە (دەستوورییەوە) سەقامگیر نییە و دەکرێ سەرۆکایەتی بەرەو تۆتالیتاری و دەسەڵاتی داسەپێنەرانەدا بەرێت.
دووەم: سیستەمی سەرۆکایەتی، دامەزراوی سەرۆکایەتی و یاسادانان وەکوو دوو سترەکتوری تەریبی لەیەکترجودا دادەمەزرێنێت. ئەوەش دەکرێت ببێتەهۆی گیرخواردن و چەقیبەستنی نەخوازراو، لەکاتێکدا سەرۆکایەتی پێشنیار بکات و یاسادانان ڕەتیکاتەوە. ئەوە لەئەگەری نەبوونی پشتگیری زۆرینەی پەڕڵەمان بۆ سەرۆک.
سێیەم: سەختی لابردنی سەرۆکی خراپ لەسەرکار پێش ئەوەی ماوەی سەرۆکایەتی تەواوبێت .
بەڕاستی خاڵی سێیەمە کە هێزو و لایەنەسیاسییەکان وکۆمەڵانی خەڵکی کوردستان کەهەمیشە لەدڵەراوکێ ومەترسیدان لەم سیستەمە، کە بەسیستەمی سەرۆکایەتی ناسراوە، چونکە خراپ بەکارهێنانی ئەم سیستەمە لە وڵاتێکی وەکوو هەرێمی کوردستان کەپاشماوە دەرەبەگایەتی ودیکتاتۆرەکانی تری ناوچەکەین، ئاسایی یەو مافێکی ڕەواشە ئەگەر گومان بکەین، کە پێداگرانی سیستەمی سەرۆکایەتی ونییەتی خودی سەرۆکی وڵات مەبەست لێی قۆرخکردنی سەرجەم جومگەکانی دەسەڵاتی بەڕێوەبردن بکات، لە چوارچێوەی سنووری دەسەڵاتەکەیدا، لەگەڵ خۆ بەخاوەنزانینی سەرجەم بوارەکانی بەرهەمهێنان، کەخۆی لەداهاتی گشتیدا دەبینێتەوە، هەرلە کۆمپانیا زەبەلاحەکانەوە بگرە تا دەگاتە داهاتی تاکەکەسی.
تایبەتمەندییەکی تری سیستەمی سەرۆکایەتی ئەوەیە خەڵک لە ڕێگای دەنگدانی نھێنی و ئاشکراوە سەرۆک ھەڵدەبژێرن، واتا سەرۆک ڕاستەوخۆ لەلایەن گەلەوە متمانەی پێ دەدرێت، پێگەی بەھێزی سەرۆک وا دەکات ھیچ دامەزراوەیەکی فەرمی نەتوانێت متمانە لە سەرۆک وەرگرێتەوە، تەنیا لە چەند حاڵەتێک نەبێت ئەگەر ھاتوو سەرۆک ماوەی سەرۆکایەتی تەواو بوو، یاحود ناپاکی بکات و بەڵگەی ناپاکیەکەی لەبەر دەست دابێت، یان تووشی نەخۆشییەکی درێژخایەن بێ و توانای ڕایی کردنی کارەکانی نەبێت، یان ئەقڵی لە دەست دابێت، تەنھا ئەو ڕێگایانە دەتوانن سەرۆک لە دەسەڵات دوورخەنەوە، لە سیستەمی سەرۆکایەتی دەسەڵاتی جێبەجێکردن و دەسەڵاتی یاسادانان بە جیا، کاری خۆیان ئەنجام دەدەن، دەسەڵاتی یاسا دانان (پەڕڵەمان) دەست لە کاروباری سەرۆک وەرنادات و ناتوانێ متمانە لە سەرۆک و یاریدەدەرەکانی یاخود وەزیرەکانی وەربگرێتەوە، لەبەرانبەریشدا دەسەڵاتی جێبەجێکردن دەست وەرنادات لە کاروباری پەڕڵەمان و دەسەڵاتی دواخستنی دانیشتنەکان و ھەڵوەشانەوەی پەڕڵەمانی نییە.
لە سیستەمی سەرۆکایەتی جیاکاری ڕەھا لەنێوان دەسەڵاتی جێبەجێکردن و دەسەڵاتی یاسادانان ھەیە، بەجۆرێ، لەو سیستەمە سەرۆک دەسەڵاتی فراوانە، فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکانە، دامەزراوە گشتی و باڵاکان ئاڕاستە دەکات، داڕێژەری ستراتیژی دەرەوە و ناوەوەیە، دەسەڵاتی لێپرسینەوە و لابردنی وەزیر و یاریدەدەرەکانی ھەیە، مافی دەرکردنی لێبوردنی گشتی و تایبەتی ھەیە، مافی ئەوەی ھەیە پێشنیاری پڕۆژە یاسا بۆ پەڕڵەمان بکات.
بۆیە سیستەمی سەرۆکایەتی هەر شکست و نەهامەتیی بووە لەرۆژهەڵاتدا بەگشتی، و کوردستان بەتایبەتی. لە وڵاتێک دا کە سەرچاوەی سەرەکی بودجەی وڵات و داهاتی هاووڵاتییان زیاتر بەروبوومەکانی نەوت و غاز بێت، کارەساتە سیستەمی بەڕێوەبردنی وڵات سەرۆکایەتی بێت و چارەنووسی میللەتێک بخرێتە ژێر مەترسییەوە، چونکە هەمیشە سەرۆکەکان بەتایبەتی لەوڵاتە دواکەوتووەکاندا وابەئاسانی دەست بەرداری کورسییەکانیان نابن، لە مێژووی ناوچەکە دا ڕووی نەداوە دەسەڵاتیان بەشێوەی دیموکاسیانە جێهێڵابێت، دواتر بوونەتە دیکتاتۆر، چونکە خۆیان لە سەروی گەلەوە بینیوە. کاتێک کەسێک لەدەرەوەی لێپێچینەوەی پەڕڵەمان بێت، سەرۆکی هێزە چەکدارەکان بێت، دەزگای هەواڵگریی لەژێر چەتری خۆیدابێت، بودجەی وڵاتیش لە ڕێی سەرچاوە سرووشتییەکانەوە بێت، بە هێچ شێوازێک بەوەڕازی نابێت وقبووڵناکات لە داهاتوودا ئەو پۆستە بەجێبهێڵێت.
بۆیە پێداگرتن لەسەرسیستەمی سەرۆکایەتییەکی لەم چەشنە، بەڕاستی خوێندنەوەی تر هەڵدەگرێت، چونکە زۆرجار شارەزایانی بواری یاسایی، بەکارهێنانی سیستەمی سەرۆکایەتی بەشێوەی ناتەندرووست، کە لە خزمەتی خۆی و دار و دەستەکەیدا بێت، بە (کلیپتۆکراسی) دەچووێنن.
زاراوەی ( کلپتۆکراسی، جاروبار بە Cleptocracy دەنووسرێت) (ڕەگی ئەم وشەیە لە کلپتۆ Klepto واتە دز و جەردە، کراسی Cracy واتە فەرمانڕەوایەتی ھاتووە بە مانای فەرمانڕەوایەتی دەوڵەت لەلایەن دزوجەردەوە) ، زاراوەیەکی نەخوازراوی نافەرمییە و بەکاردەھێندرێت بۆ حکومەتێکی گەندەڵ لە بەڕێوبردنی داھاتی گشتیدا، بە مانای ئەوەی بەڕێوبردنەکەی وا نەخشە بۆکێشراوە، کە بەشێوەیەکی سەرەکی ھەڵدەستێت بە بەخێوکردن و پشتگیریکردنی دەوڵەمەندی تاکەکەسی و دەسەڵاتی سیاسی بەرپرسە حکومییەکان و دارو دەستەکانیان (کلپتۆکراتەکان) .
درووستکردنی سیستەمێکی کلپتۆکراسی، پشتگیریکراو لەلایەن دکتاتۆریەتەوە، بەشێوەیەکی ئاسایی دەبێتە مایەی چەندین ساڵ لە قاتوقڕی و ئێش و ئازار، بۆ بەشێکی زۆری ھاوڵاتیان، وەک لەناوچونێک بۆ کۆمەڵگەی مەدەنی و سەروەری یاسا دادەنرێت.
سەرەڕای ئەمەش، کلپتۆکراتەکان، بەشێوەیەکی ڕۆتینی گرفتە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکان پشتگویَ دەخەن، لە ڕێگەی گەڕانیان بەدوای کۆکردنەوە و بەدەستھێنانی سامان و دەسەڵاتی زیاتر.
ھەندێک لە چاودێران، زاراوەی (کلپتۆکراس) بەکاردێنن بۆ بە بێبایەخدانانی ئەو پڕۆسە سیاسییانەی ڕێگە بە کۆمپانیا گەورەکان دەدەن تا کاریگەر بن لەسەر سیاسەتە سیاسییەکان.
(رالف نادر) بە پێی ئەم مانایە بۆ ئەم وشەیە، وڵاتە یەکگرتووەکان بە کلپتۆکراس لە ماوەی ھەڵمەتەکانی سەرۆکایەتی ساڵی 2000دا ناودەبات.
$دەرەنجام$
بەڕای زۆربەی پسپۆڕانی بواری دەستووری و یاسایی، سیستەمی پەڕڵەمانی گونجاوترین جۆرە بۆ هەرێم، کەواتە بۆڕێگرتن لەسیستەمێکی لەم جۆرە واتە Cleptocracy، هەمووجۆرە فشارێک، بەگرنگ دادەنرێت، بۆسەقامگیرکردنی ئاساییشی وڵات وئاشتی وتەبایی، تەنیا جێگرەوە سیستەمی پەڕڵەمانییە، کەزامنی کۆمەڵگەیەکی مەدەنی دەکات و لەسەر بنەمای دیموکراسی وڵات بەرەو پێشەوە دەبات. [1]
Denna post har skrivits in (کوردیی ناوەڕاست) språk, klicka på ikonen för att öppna objektet på originalspråket!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Denna post har tittat 191 gånger
HashTag
Källor
[1] | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی چاوی کورد - 06-04-2023
Länkade objekt: 1
Grupp: Artiklar
Bok: Legal
Bok: Politic
Dokumenttyp: Språk
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Produkt Kvalitet: 99%
99%
Tillagt av ( ڕۆژگار کەرکووکی ) på 06-04-2023
Den här artikeln har granskats och släppts av ( سارا سەردار ) på 06-04-2023
Denna post nyligen uppdaterats med ( سارا سەردار ) om : 06-04-2023
URL
Denna post har tittat 191 gånger
Kurdipedia är de största källorna för kurdiska information!
Artiklar
Ni får en feministisk peshmerga i riksdagen
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
Biografi
Tara Twana
Artiklar
​SANNING! NÄR JAG FÅR HÖRA DET SÅ
Artiklar
Agera innan fler barn dör av äktenskap
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
Artiklar
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
Bibliotek
Svensk - Kurdisk ordlista
Bibliotek
Kurdfrågan En bakgrund

Actual
Artiklar
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
19-05-2018
هاوڕێ باخەوان
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
Bibliotek
Den sista flickan
07-10-2018
زریان سەرچناری
Den sista flickan
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
22-09-2019
نالیا ئیبراهیم
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
Dokument
Tog ställning mot hedersvåld i förorten – nu utesluts Amineh Kakabaveh ur Vänsterpartiet
22-09-2019
نالیا ئیبراهیم
Tog ställning mot hedersvåld i förorten – nu utesluts Amineh Kakabaveh ur Vänsterpartiet
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
25-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
Nytt objekt
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
25-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
03-01-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
23-06-2019
زریان سەرچناری
Biografi
Tara Twana
09-09-2018
هاوڕێ باخەوان
Bibliotek
Recueil de textes Kourmandji
24-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistik
Artiklar 520,618
Bilder 105,309
Böcker 19,579
Relaterade filer 98,276
Video 1,413
Kurdipedia är de största källorna för kurdiska information!
Artiklar
Ni får en feministisk peshmerga i riksdagen
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
Biografi
Tara Twana
Artiklar
​SANNING! NÄR JAG FÅR HÖRA DET SÅ
Artiklar
Agera innan fler barn dör av äktenskap
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
Artiklar
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
Bibliotek
Svensk - Kurdisk ordlista
Bibliotek
Kurdfrågan En bakgrund
Folders
Artiklar - Dialekt - Svenska Artiklar - Provins - West Kurdistan Artiklar - Bok - Politic Artiklar - Dokumenttyp - Språk Publikationer - Provins - Utanför Publikationer - Publikation - Magazine Publikationer - Dialekt - Svenska Kvinnors problem - Bok - Rapportera Kvinnors problem - Dialekt - Svenska Kvinnors problem - Provins - Sweden

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Kontakt | CSS3 | HTML5

| Sida generation tid : 0.25 sekund(er)!