ئەوەی ڕەزەکی هەبی لە نیشاوێ، جۆخینەکی هەیە لە شیناوێ
لە ناوچەی خۆشناوەتیدا چەندین ئیدیۆمیان بەبن زاریدا هاتووە کە زۆر شیرین و پڕ گوزارشت و ئەزموونن وەکوو: (ئەوەی ڕەزەکی هەبی لە نیشاوێ، جۆخینەکی هەیە لە شیناوێ) ، ڕەزی خۆشناوەتی زۆربەی ڕەزە تڕێ بووە، ئەوەی بە ترێی فرۆشراوە دەنا ئەوی تریان وشک کردۆتەوە و کراوە بە (مێوژ) ، ئەو مێوژەیان بردووە بۆ پێدەشتەکانی #قەراج# و #شەمامک# و #کەندێناوە# و #دزەیی# و #کۆیە# و #باڵەکایەتی# و #بیتوێن# ، بە ئاڵشت گۆڕینەوەیان بەدانەوێڵەی پێکردووە، لە (#کونەفلوسە# ) ەوە بردوویانە بۆ (چێرەبەشه ) ی شارۆچکەی (#قوشتەپە# ) .
نیشاوێ: گەرییەکە لە ڕۆژاوایی دۆڵی #بالیسان# ێ ئاوڕێژگەی لوتکەی کڵاوقاسمی دەڕژێتێ، ئەو لاپاڵە لەبارە بۆ ڕەز و ڕەزی باشی لێ ڕسکاوە لە خۆشناوەتیدا بەتایبەت دۆڵی #نازەنین# دەوترێت: ڕەز تا لەبەرزایی و گەری عاسێ بێت بەروبوومەکەی باشتر دەبێت.
شیناوێ: گوندێکە لە شارەدێی #قەسرێ# ی باڵەکایەتی زەوی بەپیت و بەرەکەتی هەیە بۆ دانەوێلە چاندنێ و هەروەها ناوی گوندێکیشە لە #پیرانشار# ی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، ناوەرۆکی ئەو ئیدیۆمە بۆ ئاڵشتی مێوژی ڕەزە ترێی نیشاوێ و دانەوێلەی جۆخینی گوندی شیناوێیە، بۆ ئەوە نوکتەیەکی دەشتەکییەکانی #هەولێر# و خۆشناوەتی بە نموونە دەهێنمەوە دەڵێن: خۆشناوێک بە دێوەرەیی دەچێتە دەشتی هەولێر و باری کەرەکە‌ی پڕ دەبێت لە (مێوژ) و دەیەوێت بە ئاڵشت بە دانەوێڵەی گەنمی بگۆڕێتەوە، لەسەر جۆخینەکی تووشی کابرایەکی دەشتەکی دەبێت، کە خەریکی شەن و کەوی خەرمانەکەیەتی و شەنەبای خۆی بۆ دەکات، دوای سڵاو و ماندوو نەبوون، کابرای دەشتەکی دەڵێت: چیت پێیە؟ ئەویش دەڵێت: مێوژ، سەپانە دەشتەکییەکە سەیری تێڕکەکە دەکات و هەندیک لە مێوژەکە دەخاتە زارییەوە، زۆر شیرین و بەتام دەبێت لەو دێمەکارییە کاکی بە کاکییەی هەولێرێ، زۆری پێ خۆش دەبێت و دەڵێت: ئەوە چۆن بەرهەمتان هێناوە؟ دێوەرەی خۆشناو هەندێک زۆرزان دەبێت و دەڵێت: وەکوو ئەو گەنمەی کە تۆ شەنەی دەکەی ئێمەش مێوەکەمان چاندووە و دروێنەمان کردووە و بە کەرێ گێرەمان کردووە و بەباکراوە و بووە بە و مێوژەی بەردەمت، کابرای دەشتەکیش لەبەر بەتامی و شیرینی مێوژەکەی دەڵێت: خۆزگەم بەکەری خۆشناوان.
لە و ئیدیۆمەی خۆشناوەتیش (ڕەز و جۆخین) لە دوو شوێن بەراورد کراون ئەوانیش گەری نیشاوێی خۆراوای بالیسان و لوتکەی کڵاوقاسم، لەگەڵ گوندی شیناوێی پڕ دەغل و دان و زەوی بەپیتی ناوچەی باڵەکایەتی، ڕەزە ترێی نیشاوێ بکرێتە (مێوژ) لە زستانێدا یەک (#خەرمان# ، #جۆخین# ) دانەوێلەی شیناوێی پێ دەکڕدرێت، بۆیە لە خۆشناوەتیدا وتراوە: ئەوەی ڕەزەکی هەبی لە نیشاوێ، جۆخینەکی هەیە لە شیناوێ. [1]