Bibliotek Bibliotek
Sök

Kurdipedia är de största källorna för kurdiska information!


Search Options





Avancerad sökning      Tangentbord


Sök
Avancerad sökning
Bibliotek
kurdiska namn
Händelseförlopp
Källor
Historia
Användarsamlingar
Aktiviteter
Sök Hjälp ?
Publikation
Video
Klassificeringar
Random objekt !
Skicka
Skicka artikel
Skicka bild
Survey
Din feedback
Kontakt
Vilken typ av information behöver vi !
Standarder
Användarvillkor
Produkt Kvalitet
Verktyg
Om
Kurdipedia Archivists
Artiklar om oss !
Lägg Kurdipedia till din webbplats
Lägg till / ta bort e-post
besöksstatistik
Föremål statistik
teckensnitt Converter
kalendrar Converter
Stavnings kontroll
språk och dialekter av sidorna
Tangentbord
Praktiska länkar
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Språk
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mitt konto
Logga in
Medlemskap!
glömt ditt lösenord !
Sök Skicka Verktyg Språk Mitt konto
Avancerad sökning
Bibliotek
kurdiska namn
Händelseförlopp
Källor
Historia
Användarsamlingar
Aktiviteter
Sök Hjälp ?
Publikation
Video
Klassificeringar
Random objekt !
Skicka artikel
Skicka bild
Survey
Din feedback
Kontakt
Vilken typ av information behöver vi !
Standarder
Användarvillkor
Produkt Kvalitet
Om
Kurdipedia Archivists
Artiklar om oss !
Lägg Kurdipedia till din webbplats
Lägg till / ta bort e-post
besöksstatistik
Föremål statistik
teckensnitt Converter
kalendrar Converter
Stavnings kontroll
språk och dialekter av sidorna
Tangentbord
Praktiska länkar
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Logga in
Medlemskap!
glömt ditt lösenord !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Om
 Random objekt !
 Användarvillkor
 Kurdipedia Archivists
 Din feedback
 Användarsamlingar
 Händelseförlopp
 Aktiviteter - Kurdipedia
 Hjälp
Nytt objekt
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
25-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
03-01-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
23-06-2019
زریان سەرچناری
Biografi
Tara Twana
09-09-2018
هاوڕێ باخەوان
Bibliotek
Recueil de textes Kourmandji
24-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistik
Artiklar 518,419
Bilder 105,311
Böcker 19,452
Relaterade filer 97,495
Video 1,395
Artiklar
En sorg att MP får bli till...
Bibliotek
Den sista flickan
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillb...
Dokument
Tog ställning mot hedersvål...
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdern...
Alayên Hemîdî pêşverûbûn
Grupp: Artiklar | Artiklarna språk: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking objektet
Utmärkt
Mycket bra
Genomsnitt
Dåligt
Dålig
Lägg till i mina samlingar
Skriv din kommentar om den här artikeln !
objekt History
Metadata
RSS
Sök i Google efter bilder med anknytning till det valda objektet !
Sök i Google för valda objekt!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Mûrad Ciwan

Mûrad Ciwan
Alayên Hemîdî pêşverûbûn

Entelektuelên kurd berdewam dikin, tarîxa xwe ya ku ji devê xêrnexwazên kurdan ezber kirine ”dicûn”. Ew gelek buyerên dîroka xwe, xêrnexwazan çawa bi wan dane nasandin hê bi wî awayî tekrar dikin û tên. Mexsedeka dijminane ya berovacakir a xêrnexwazan li pey nasandinê hebûye û gelek caran entelektuelên kurd ketine dafika wê. Ew heta îro jî bêyî ku hay ji xwe hebin di wê ”dafikê” de diperpitin. Tezên li ser ”kevneperestî û hovîtiya Alayên Hemîdî” yên ku ji bal entelektuelên kurd bêyî minaqeşe û nihêrtineka nuh tên tekrarkirin nimûneyeka ji van perpitiyanan e.
Alayên Hemîdî cara pêşîn ji bal teorisyenên Îttîhat û Terakîyê ve wek ” rêxistinên eşîrên hov û kevneperest” hatin nasandin. Kemalîstan ev tez berdewam kirin, ew kirin ”hêzên murtecî yên îslamîst” ên piştgirên Sultan Abdulhemîd. Pişt re komunîstên tirk, lêkolêr û entelektuelên kampa sosyalîst ew wek hêzên kevneperest ên li hember bizava modernkirin û reformasyonên osmanî, îslamîst, li dijî Rûsyayê û li dijî ermeniyan nîşan dan.
Mixabin ev tez bi wî awayî derbasî kurdan jî bûn. Îro jî bi her minasebeta ku behsa ”Cerdevanên Gundan” (Köy Koruculari) tê kirin, Alayên Hemîdî wek wan tên dîtin, wek wan tên pîvan. Bi minasebeta qetlîama Zanqirtê li vir û li wir careka din behsa wekheviya cerdevanan û Alayên Hemîdî tê kirin.
Ez bi xwe di encama lêkolîn û lêgerînên xwe de ne ji nuha ve gîhaştime wê qenaetê ku nasandina ”Alayên Hemîdî” bi kevneperestî û hovîtiyê û wekhevnîşandana wan li gel ”cerdevanên” îro kare neheqiyeka mezin û berovacîkirina rastiyan be. Alayên Hemîdî, heta bi eksê îdîayên îro, dikare di dîroka Kurdistanê de roleka pêşverû lîstibe.
Esas ji bo ku meriv bigihîje qenaeteka wiha, pir lêkolînên kûr û dûr jî ne lazim in. Meriv wan sifetên ku terakîîst, kemalîst û komunîstan li wan kirine bide aliyekî, agahî û belgeyên li ber dest bi çavekî rexnegir û zanistî temaşe bike, merivê rastiya ”#Alayên Hemîdî#” çêtir bibîne. Heta meriv bifikire ku ”gelo çima îtîhad û terakîîst û kemalîst ew qas ji Alayên Hemîdî aciz bûn”, bala meriv belkî hêsatir têkeve ser meyla hînbûna rastiya wan.
Di çarçeweya vê nivîsê de ez dixwazim çend ”nîşanên biservebûnê” pêşkêş bikim bi umîda ku ew bibe wesîleya careka din vegeriyana ser mihaweleyên naskirina Alayên Hemîdî û rola wan di tarîxa gelê kurd de:
– Şaşîtiyeka mezin e ku Alayên Hemîdî bi cerdevanên îro re wekhev bên destnîşankirin. Cerdevaniya îro, di demeka wiha de hat avakirin ku bizava rizgarîxwaziya Kurdistanê dest bi geşbûnê kiribû. Cerdevanî bi mebesta rawestandina vê geşbûnê, heta pûçkirina tevgera rizgarîxwaz hat avakirin.
Ji bo Alayên Hemîdî roleka wiha tuneye. Gava ew hatin avakirin tevgereka rizgarîxwaz a kurd serîhilnedabû û ew li hemberî serîhildanekê nehatin avakirin. Gava Alayên Hemîdî hatin avakirin, deh sal berî wê serîhildana Şêx Ubeydullahê Nehrî têkçûbû, tu serîhildan li Kurdistanê nema bû.
Bi eks, ji ber hilweşandina mîrayetiyên Kurdistanê û şikandina serîhildana Şêx Ubeydullah rewşeka parçe parçe ya eşîrtî li Kurdistanê rû dabû, pevçûn û nelihevî di navbera eşîran de hebû, otorîteya eşîrên perçeperçe û nelihev têr nedikir ku di civaka kurd de ewleyî û aramî peyda bibe, neheqî, talankerî, pevçûn û gelek diyardeyên din ên xerab ”anarşî” û bêîstîqrariyek anîbûn Kurdistanê. Hemîdiye di rewşeka wiha de hatin organîzekirin. Ji bo ku ew bûn avayiyeka ji gelek eşîran pêkhatî û xwedan hêz û berpirsiyarî, wan di aramkirn û îstîqrara Kurdistanê de roleka pozîtîf leyist.
– Alayên Hemîdi gava hatin avakirin ew ne bi walî û miteserifên deverê ve, lê rasterast bi hukumeta merkezî ya Îstanbûlê ve hatin girêdan. Ev girdana bi merkezê ve ku wan tenê emir ji Îstanbulê digirt, welê kir ku ew xwe di ser muesese û meqamên osmanî re yên li deverê bibînin. Vê li Kurdistanê otorîteyên sivîl û eskerî ên di ser desthilatên osmanî ên deverê re peyda kir. Walî, miteserif an berpirsên din ên osmanî yên li Kurdistanê nikarîbûn civakên bi Hemîdiyeyê ve girêdyî îdare bikin û birêbibin. Mesela walî, fermandeyê eskerî û îdarî yê Diyarbekirê, dikir nedikir, nikarîbû Îbrahîm Paşayê Millî zeft bikira, ew bi serê xwe tevdigeriya, tenê Sultan dikaribû emir bidaya wî. Bi vî awayî asta desthilata civaka Kurdistanê bilindtir û xurttir bû. Loma jî walî û rêvebirên îdarî û siyasî yên wê demê ên osmanî ên ku li bajarên Kurdistanê bûn ku gelekên wan îtîhad û terakîîst bûn dijminatiya Alayên Hemîdî dikir.
– Eşîrên ku di Alayên Hemîdî de cih girtibûn ji hin bac û xeracên wê demê hatibûn muafkirin (rizgarkirin). Nedana bac û xeracê jî li ser aboriya Kurdistanê roleka pozîtîf dileyist.
– Endamên Alayên Hemîdî ji eskeriya mecbûrî ya osmanî hatibûn rizgarkirin ku bi salan li xerîbîyê, dûr ji welat dajot. Ew salê carekê mudetekê li devera xwe diçûn perwerde û telîma eskerî, jê pêştir li gund, zozan û germiyanên xwe bi karên xwe yên rojane, yên çandiniyê, yan heywan xwedîkirinê mijûl dibûn. Vê jî rê vedikir ku hêza kar a Kurdistanê (ku wê demê ji mêran pêk dihat) ne li eskeriya dûr ji welat be, erd beyar nemînin, kerî û dewar telef nebin, gund û war wêran nebin, aboriya Kurdistanê geş bibe.
Alayên Hemîdî ji alî hukumeta Îstanbulê ve li hember destdirêjiya welatên biyanî ên wek Rûsyayê, Brîtanyayê û hin dewletên din hatibû avakirin. Van dewletan wê demê bi aktîfî berê xwe dabû rojhilatê Împaratoriya Osmanî, yanî Kurdistan, Ermenîstan û Erebistanê, li van deveran bi welatiyên xeyrê-mislim, bi giranî jî bi ermeniyan re hevkarî dikir, piştgiriya wan dikir, ew li hemberî welatiyên deverê ên misilman û otorîteya osmanî teşwîq dikir. Vê rewşê hem Îstanbûl, hem kurd nerihet kiribûn. Loma jî avakirina Alayên Hemîdî wek tedbîrekê hem li berjewendiyên osmaniyan hem jî li yên kurdan bûn. Û bi maneya zeîfkirina destdirêjî, têkdan û pevçûnan jî van alayan cardin roleka pozîtîf leyist.
– Ji bo Alayên Hemîdî tê îdîakirin ku ew tenê ji eşîrên kurd ên sunnî hatine avakirin û ew li hemberî kurdên elewî hatine bikaranîn. Di vî warî de jî bi qenaeta min divê ji nuh ve lêkolîn bên kirin. Çimkî Mark Sykesê îngilîz di raporên xwe de yên li ser gera xwe ya Kurdistanê gava behsa Îbrahîm Paşayê Millî dike, behsa wê yekê dike ku elewiyên Mereş û Elbistanê jî di bin fermandeyiya wî de, di nav yekîtiya Hemîdiyên wê deverê de bûn. Di wê demê de eger hin pevçûn di navbera eşîrên kurdên sunnî û yên elewî de rû dabin jî îhtîmala mezin sedemên wan na avabûna Alayên Hemîdî bûn, ew berdewamiya nakokiyên berî vê diyardeyê bûn û wê demê jî dewam kirin.
– Alayên Hemîdî ne fenomeneka statîk a ku ji dema avabûna xwe heta dawiya şerê cîhanê ê yekê wek xwe dewam kir. Qanûn û biryarên ku di destpêkê de ji bo Alayên Hemîdî hatin derxistin pişt re gelek caran hatin guhertin. Berpirsên osmanî, diyar bû ku ji wê organîzasyona destpêkê poşman bûn û bi her wesîleyê guhertin tê de kirin, berpirsiyarî û erkên ku dabûn, ji wan sitendin.
Heta gihîşt dema şerê cîhanê ê yekê ew ewqas hatibûn guhertin ku tu erk û statuya wan a destpêkê nemabû. Ew îdî ne Alayên Hemîdî bûn. Ji sîstema herî dawîn re ji xwe ”Aşîret Alaylarî” dihat gotin û ew di bin destên fermandeyên herêmî ên eskerî û îdarî de mabûn, bi vê mexsedê hin ji wan eşîran li hemberî qetlîama ermeniyan hatin bikaranîn û pişt re jî ew di şerê cepha rûs de di nav berf û qeşayê de hatin telef kirin. Ev ne Alayên Hemîdî, fenomenine bi her awayî guhertî yên xwedan struktureka din bûn.
[1]
Denna post har skrivits in (Kurmancî - Kurdîy Serû) språk, klicka på ikonen för att öppna objektet på originalspråket!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Denna post har tittat 41 gånger
HashTag
Källor
[1] | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://muradciwan.com/ - 05-04-2024
Länkade objekt: 2
Biografi
Datum & Events
Grupp: Artiklar
Artiklarna språk: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 18-05-2009 (15 År)
Bok: Social
Dokumenttyp: Språk
Provins: Kurdistan
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Produkt Kvalitet: 99%
99%
Tillagt av ( ئاراس حسۆ ) på 05-04-2024
Den här artikeln har granskats och släppts av ( سارا ک ) på 07-04-2024
Denna post nyligen uppdaterats med ( سارا ک ) om : 07-04-2024
URL
Denna post enligt Kurdipedia s Standarder inte slutförts ännu !
Denna post har tittat 41 gånger
Kurdipedia är de största källorna för kurdiska information!
Bibliotek
Kurdfrågan En bakgrund
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
Artiklar
Agera innan fler barn dör av äktenskap
Artiklar
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
Artiklar
Ni får en feministisk peshmerga i riksdagen
Biografi
Tara Twana
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
Artiklar
​SANNING! NÄR JAG FÅR HÖRA DET SÅ
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
Bibliotek
Svensk - Kurdisk ordlista

Actual
Artiklar
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
19-05-2018
هاوڕێ باخەوان
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
Bibliotek
Den sista flickan
07-10-2018
زریان سەرچناری
Den sista flickan
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
22-09-2019
نالیا ئیبراهیم
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
Dokument
Tog ställning mot hedersvåld i förorten – nu utesluts Amineh Kakabaveh ur Vänsterpartiet
22-09-2019
نالیا ئیبراهیم
Tog ställning mot hedersvåld i förorten – nu utesluts Amineh Kakabaveh ur Vänsterpartiet
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
25-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
Nytt objekt
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
25-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
03-01-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
23-06-2019
زریان سەرچناری
Biografi
Tara Twana
09-09-2018
هاوڕێ باخەوان
Bibliotek
Recueil de textes Kourmandji
24-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistik
Artiklar 518,419
Bilder 105,311
Böcker 19,452
Relaterade filer 97,495
Video 1,395
Kurdipedia är de största källorna för kurdiska information!
Bibliotek
Kurdfrågan En bakgrund
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
Artiklar
Agera innan fler barn dör av äktenskap
Artiklar
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
Artiklar
Ni får en feministisk peshmerga i riksdagen
Biografi
Tara Twana
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
Artiklar
​SANNING! NÄR JAG FÅR HÖRA DET SÅ
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
Bibliotek
Svensk - Kurdisk ordlista
Folders
Artiklar - Bok - Artiklar - Dokumenttyp - Språk Artiklar - Dialekt - Svenska Artiklar - Provins - Sweden Artiklar - Bok - Samlingar Artiklar - Bok - Politic Artiklar - Bok - Kvinnor Biografi - Kön - Kvinna Biografi - Nation - Kurd Biografi - Part - Patriotiska union Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Kontakt | CSS3 | HTML5

| Sida generation tid : 0.375 sekund(er)!