Bibliotek Bibliotek
Sök

Kurdipedia är de största källorna för kurdiska information!


Search Options





Avancerad sökning      Tangentbord


Sök
Avancerad sökning
Bibliotek
kurdiska namn
Händelseförlopp
Källor
Historia
Användarsamlingar
Aktiviteter
Sök Hjälp ?
Publikation
Video
Klassificeringar
Random objekt !
Skicka
Skicka artikel
Skicka bild
Survey
Din feedback
Kontakt
Vilken typ av information behöver vi !
Standarder
Användarvillkor
Produkt Kvalitet
Verktyg
Om
Kurdipedia Archivists
Artiklar om oss !
Lägg Kurdipedia till din webbplats
Lägg till / ta bort e-post
besöksstatistik
Föremål statistik
teckensnitt Converter
kalendrar Converter
Stavnings kontroll
språk och dialekter av sidorna
Tangentbord
Praktiska länkar
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Språk
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mitt konto
Logga in
Medlemskap!
glömt ditt lösenord !
Sök Skicka Verktyg Språk Mitt konto
Avancerad sökning
Bibliotek
kurdiska namn
Händelseförlopp
Källor
Historia
Användarsamlingar
Aktiviteter
Sök Hjälp ?
Publikation
Video
Klassificeringar
Random objekt !
Skicka artikel
Skicka bild
Survey
Din feedback
Kontakt
Vilken typ av information behöver vi !
Standarder
Användarvillkor
Produkt Kvalitet
Om
Kurdipedia Archivists
Artiklar om oss !
Lägg Kurdipedia till din webbplats
Lägg till / ta bort e-post
besöksstatistik
Föremål statistik
teckensnitt Converter
kalendrar Converter
Stavnings kontroll
språk och dialekter av sidorna
Tangentbord
Praktiska länkar
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Logga in
Medlemskap!
glömt ditt lösenord !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Om
 Random objekt !
 Användarvillkor
 Kurdipedia Archivists
 Din feedback
 Användarsamlingar
 Händelseförlopp
 Aktiviteter - Kurdipedia
 Hjälp
Nytt objekt
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
25-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
03-01-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
23-06-2019
زریان سەرچناری
Biografi
Tara Twana
09-09-2018
هاوڕێ باخەوان
Bibliotek
Recueil de textes Kourmandji
24-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistik
Artiklar 518,450
Bilder 105,226
Böcker 19,478
Relaterade filer 97,493
Video 1,394
Artiklar
En sorg att MP får bli till...
Bibliotek
Den sista flickan
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillb...
Dokument
Tog ställning mot hedersvål...
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdern...
Mehmed Mihri Hilav’ın Kürd dili üzerine çalışmaları-2
Grupp: Artiklar | Artiklarna språk: Türkçe
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking objektet
Utmärkt
Mycket bra
Genomsnitt
Dåligt
Dålig
Lägg till i mina samlingar
Skriv din kommentar om den här artikeln !
objekt History
Metadata
RSS
Sök i Google efter bilder med anknytning till det valda objektet !
Sök i Google för valda objekt!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Mehmed Mihri Hilav’ın Kürd dili üzerine çalışmaları-2

Mehmed Mihri Hilav’ın Kürd dili üzerine çalışmaları-2
#Mehmed Mihri Helav# ’ın Kürd dili üzerine çalışmaları-2
Yazma ve Hazırlık: #Seîd Veroj#
#Rojî Kurd# ’ün yayını İttihat ve Terraki yönetimi tarafından durdurulduktan kısa bir müddet sonra, 1913 yılının sonlarında onun yerine Hetawî Kurd [Kürd Güneşi] adıyla yeni bir dergi yayınlanır. Hetawî Kurd’ün toplam olarak kaç sayı yayınlandığı tam olarak bilinmiyor ancak elimizde onuncu (10.) sayısı da mevcut olup, bu sayı 3 Temmuz 1914’te basılmıştır. Mehmed Mihri’nin elimizde mevcut olan Hetawî Kurd sayılarında; “Se’yî bikin [Çalışın]” ve “Men Kurd, kurdayetî fexr û îftixarê men e [Ben Kürdüm, benim için Kürtlük fahir ve iftihar kaynağıdır]” başlığı altında toplam iki Kürdçe yazısı yayımlanmıştır.

Birinci Dünya Savaşı başlamadan önce hem Kürd Talebe Hêvî Cemiyeti’nin faaliyetleri hem de Hetawî Kurd’ün yayını durdurulmuştur. Kürd milleti için de çok büyük bir felaket olan; farklı kaynaklara göre yaklaşık 700.000-800.000 Kürdün yerinden ve yurdundan edildiği büyük bir göçe ve nüfus kırımına neden olan dört yıllık savaş süresince, Kürd cemiyetleri bütün faaliyetlerini durdurmak zorunda bırakılmıştır.

Birinci Dünya Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasıyla yeni bir durum ortaya çıkar. Bu süreçte Kürdler, Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla kesintiye uğrayan kültürel ve siyasal çalışmalarını devam ettirmek üzere yeniden örgütlenme çalışmalarına başlar.

1918’de ilk olarak Mevlânzade Rıfat’ın başkan ve Mehmed Emin Bedirhan’ın yardımcısı olduğu Radikal Avam Fırkası, ondan hemen sonra da Şeyh Ubeydullah Nehri’nin oğlu Seyyid Abdülkadir’in başkanlığında Kürdistan Tealî Cemiyeti (KTC) kurulur, ondan sonra da Hêvî Cemiyeti olmak üzere Kürt Tamim-i Maarif ve Neşriyat Cemiyeti gibi örgütler kurulur. Bu cemiyet ve örgütlere doğrudan veya dolaylı bağlı olarak farklı yayınlar çıkartılmaya başlanır.
Mehmed Mihri de KTC’nin aktif üyelerinden biri olarak yayımlanan Kurdistan dergisinin sahip ve sorumlu müdürlüğünü üstlenir. Kurdistan dergisinin ilk sayısı 30 Ocak 1919 tarihinde yayınlanmış. Elimizdeki mevcut sayılara bakılırsa Kurdistan dergisi toplam olarak 19 sayı basılmış ve 19. sayısı da 29 Mart 1336 (29 Mart 1920)’da yayınlanmıştır.

Bunun yanısıra cemiyetin yayınlamış olduğu Jîn dergisi için de yazılar yazar, bu yazılarında, kendi deyimiyle “Kürd edebiyatı var mı, Kürd dili edebiyata elverişli mi? gibi ham ve şaşkınlık veren sorular” soran İstanbul’daki dönemin kalem erbabı ve yönetici konumunda olan zevata verdiği cevaplar ve konuyla ilgili yazdığı yazılarla, Kürd dili ve edebiyatıyla ilgili tartışmalara yeni bir boyut kazandırmış.

Mehmed Mihri, 1920 yılında öğretmeni olan Hüseyin Hüsnü Bey’in kızı Şaziye Hanım’la evlenmiş ve bu evlilikten sırasıyla Lamia, Süheyla, Selahattin, Necmettin ve Leyla olmak üzere beş çocukları olmuştur. Mihri Bey, İsmail Hakkı Baban’ın da teşvikiyle Umumi Savaş yıllarında Hukuk Fakültesi’ni okumaya başlamış ve 1921 yılında da İstanbul Barosu’na avukatlık kaydını yapmıştır.

Mehmed Mihri’nin çocukları içerisinde en çok tanınanı, meşhur Felsefeci Selahattin Hilav’dır. Denilebilir ki Selahattin Hilav’ın felsefeye yönelmesi ve edebiyata olan ilgisinin en önemli kaynaklardan biri de babası Mehmed Mihri Bey’dir. Çünkü kendisi de aynı zamanda felsefeci, dilbilimci ve edebiyatçıdır. Oğlu Selahattin’le bu konularda sürekli sohbet ve tartışmalar yaptığını, Selahattin Hilav’ın aktarımlarından öğreniyoruz.

Mehmed Mihri’nin öncelikli olarak Kürd dili ve edebiyatına önemli bir ilgisi vardı. Bu konuda Rojî Kurd, Hetavî Kurd, Jîn ve Kurdistan dergilerinde yayımlanan yazıları Kürt dili ve edebiyatı açısından çok önemli değere sahiptir. Hicri takvimine göre 1336 (1918)’de yayınladığı Mukaddimet-ül İrfan adlı kitapçığı, Kürd dili ve lehçelerinin karşılaştırmalı fonetik yapısı, ses değişimler üzerine bir Kürd tarafından yazılmış ilk eserdir. Özellikle edebiyat alanında kendisini Kürd ediplerinden Nali’nin fikir ve edebi çizgisinin izleyicisi ve haleflerinden biri olarak görüyor.
Bu çizgiye bağlılığını Mukaddimet-ül İrfan adlı eserinde şöyle açıklıyor: “Ben acizaneleri de bütün fikir ve görüş, bütün ilim ve basiret sahipleri meyanında Kürd ediplerinin tacı ve belki şiir âleminin yegane üstadı olan merhum Mele Hedrî Nalî’yi kendime rehber edindim.”

Ankara Hükümeti’nin İstanbul’da kontrolü ele geçirmesiyle birlikte yeni bir durum ortaya çıkar. Bu dönemde İstanbul’da bulunan Kürt örgütlerinin faaliyetleri durdurulur. Birçok Kürd siyasetçisi ve aydını, İstanbul’u terk etmek ya da ortalıkta görünmemek durumunda kalır. Mehmed Mihri, bu dönemde ortalıkta görünmemeye gayret etse de, 1925 Kürd Hareketi’nin yenilgisinden sonra başlayan yargılama sürecinde, hareketle ilişkili olduğu gerekçesiyle İstanbul’da tutuklananlardan biridir.

Hareketle olan ilişkisi ispatlanamadığı için, bir müddet tutukluluktan sonra serbest bırakılır. Bu süreçten sonra, uzun bir müddet kültürel ve siyasal faaliyetlerine ara verir, gözlerden de ırak kalmaya çalışır.

1934 yılında soyadı kanunu çıktığında, Mehmed Mihri, doğduğu yerdeki gür bir suyu kastetmek amacıyla “Hêlav-Hêla av” (su tarafı) anlamına gelen “Helav” soyadını alır ve daha sonra bu kelime “Hilav” olarak değişime uğrar.

Mehmed Mihri’nin; M, M. M., Mihri, Kakeheme, Binî Erdelanî Ehmed Muhsîn, Dawer Erdelanî, Zehawî Zade, Müftizade, İrfan, gibi değişik mahlas isimlerle dil, edebiyat, felsefe, siyaset, sosyal ve kültürel konuları işleyen makaleleri ve tespit edebildiğim kadarıyla dört adet de kitabı yayınlanmıştır. Bahsi geçen fakat elimimizde mevcut olamayan çalışmaları da vardır. Farklı zamanlarda yazılmış ve tespit edebildiğimiz makalelerinin çoğu Rojî Kurd, Hetavî Kurd, Jîn, Kurdistan ve Kovarî Hetaw (Hewlêr, 1955-56) gibi gazete ve dergilerde yayınlanmıştır.

Mehmed Mihri Hilav’ın imtiyaz sahibi olduğu Kurdistan dergisinin mevcut sayılarında yayınlanmış çok sayıda Osmanlıca, Kürdçe ve Arapça makaleleri ve şiirleri vardır. Özelikle de Kürd dili üzerine 1918’de yayınlamış olduğu Mukaddimetûl Îrfan adlı kitapçığı ve ayrıca Kurdistan dergisinde seri yazılar halinde “İrfan” ve “Esas” başlıkları altında yayınladığı makaleleriyle Kürd dili çalışmalarına çok önemli katkıda bulunmuştur. Okumakta olduğunuz dizi yazılarda, mümkün derecede bu çalışmalarından; kitap ve makalelerinden bahs etmeye çalışacağım.

https://www.rudaw.net/turkish/opinion/26032023
[1] Hetawî Kurd, Sayı: 1, Resimli Kitap Matbaası, İstanbul, 11 Teşrini Evvel 1329
[2] Hetawî Kurd, Sayı: 1, s. 18
[3] Hetawî Kurd, Sayı: 3, s. 22, 23, 24
[4] M. M. (Mehmed Mihri), Muqeddîmet’ul Îrfan, Tabh ve naşiri: İstanbul Müderislerinden Arvasizade Seyîd Mehmed Şefik, Necm-i İstikbal Matbaası, R 1334 (1918), İstanbul, s. 2
[1]
Denna post har skrivits in (Türkçe) språk, klicka på ikonen för att öppna objektet på originalspråket!
Bu makale (Türkçe) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
Denna post har tittat 74 gånger
HashTag
Källor
Relaterade filer: 1
Länkade objekt: 7
Grupp: Artiklar
Artiklarna språk: Türkçe
Publication date: 28-03-2023 (1 År)
Dialekt: Turkish
Dokumenttyp: Språk
Provins: Turkiet
Publication Type: Born-digital
Städer: Istanbul
Technical Metadata
Produkt Kvalitet: 99%
99%
Tillagt av ( ڕاپەر عوسمان عوزێری ) på 24-04-2024
Den här artikeln har granskats och släppts av ( سارا ک ) på 25-04-2024
Denna post nyligen uppdaterats med ( سارا ک ) om : 25-04-2024
URL
Denna post enligt Kurdipedia s Standarder inte slutförts ännu !
Denna post har tittat 74 gånger
Attached files - Version
Typ Version Editor Namn
Foto fil 1.0.1104 KB 24-04-2024 ڕاپەر عوسمان عوزێریڕ.ع.ع.
Kurdipedia är de största källorna för kurdiska information!
Biografi
Tara Twana
Artiklar
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
Bibliotek
Kurdfrågan En bakgrund
Artiklar
​SANNING! NÄR JAG FÅR HÖRA DET SÅ
Artiklar
Ni får en feministisk peshmerga i riksdagen
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
Artiklar
Agera innan fler barn dör av äktenskap
Bibliotek
Svensk - Kurdisk ordlista

Actual
Artiklar
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
19-05-2018
هاوڕێ باخەوان
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
Bibliotek
Den sista flickan
07-10-2018
زریان سەرچناری
Den sista flickan
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
22-09-2019
نالیا ئیبراهیم
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
Dokument
Tog ställning mot hedersvåld i förorten – nu utesluts Amineh Kakabaveh ur Vänsterpartiet
22-09-2019
نالیا ئیبراهیم
Tog ställning mot hedersvåld i förorten – nu utesluts Amineh Kakabaveh ur Vänsterpartiet
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
25-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
Nytt objekt
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
25-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
03-01-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
23-06-2019
زریان سەرچناری
Biografi
Tara Twana
09-09-2018
هاوڕێ باخەوان
Bibliotek
Recueil de textes Kourmandji
24-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistik
Artiklar 518,450
Bilder 105,226
Böcker 19,478
Relaterade filer 97,493
Video 1,394
Kurdipedia är de största källorna för kurdiska information!
Biografi
Tara Twana
Artiklar
En sorg att MP får bli tillhåll för islamister
Bibliotek
Öster om Eufrat: -i kurdernas land
Bibliotek
Den Kurdiska Fragen I Turkiet
Bibliotek
Kurdfrågan En bakgrund
Artiklar
​SANNING! NÄR JAG FÅR HÖRA DET SÅ
Artiklar
Ni får en feministisk peshmerga i riksdagen
Bibliotek
Kurdistan; ‏Rapport från SAC:s studieresa 1994
Artiklar
Amineh Kakabaveh slår tillbaka mot Vänsterpartiets ledning efter uteslutningen: ”Ljuger”
Artiklar
Agera innan fler barn dör av äktenskap
Bibliotek
Svensk - Kurdisk ordlista
Folders
Dokument - Dokumenttyp - Språk Dokument - Dialekt - Svenska Dokument - Document style - Tryckt Dokument - Provins - Utanför Artiklar - Bok - Politic Artiklar - Dialekt - Svenska Artiklar - Provins - Sweden Artiklar - Bok - Artiklar och intervjuer Artiklar - Bok - Social Artiklar - Bok - Barn

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Kontakt | CSS3 | HTML5

| Sida generation tid : 0.469 sekund(er)!