‍ ولی-گوڵ-گوٙراڵیٛ-هەراڵە
نویستەی: #ناجح گوڵپی#
چەنی سلام و ئیٛژانەی پەی هامڕاکام. گجار بڕێو هامڕێما ماچا (گوڵ) واچێوە هەورامیە نیەنە، جا ئی ڕوشنکەردەیەمە بوٙنەو ئانەیوە نویست.
ولی: پسە ولە شەسپەڕیٛ، ولە پایزیٛ، ولەگوڵای، ئا ولیٛ هەکە باخچەکانە هەمەڕەنگیٛشا هەنیٛ. ولی قتولە مەکەروٙ، خونچە مەکەروٙ، ئیجا مەتەنگیوٙوە مەبوٙنە بە ولی، بوەشا وەشەنە. دماتەر پەڕەکەشا مەڕیٛزوٙ و قنچکەکەشا جیا مەنوٙ، ئی ولیٛ دلیٛڕاسەشانە ئەندامو نیٛرو مایشاهەن، تومەکەشا هەن چاگەنە. ولی بە قەڵەم منریوٙ، پیٛوەن مەکریانیٛ تا جوٙرەکیٛشا خاستەریٛ ببانیٛ. بە کوردی پی ولیٛ ماچا گوڵ، گوڵەباخ، وەلێم هەورامی (ولی) ش ماچا.
گوڵ: گیواو، ڕوەک، تەماکوٙ، گوڵ مەکەروٙ، کاتێو مەیاوان پەنە، دماو گوڵکەردەی تەمەنو ژیواش سەرمشوٙ، گوڵەکە مەبوٙنە بە توٙم، توٙمەکە مەڕیٛزوٙ. واتەنشا تەماکوٙکە گوڵش کەردەن، زافەرانەکە گوڵش کەردەن، هەرمەڵەکیٛ گوڵشکەردەن، فڵانە گیواو گوڵشکەردەن، هەرگیز نەوچیان ولەگڵاوکیٛ یام ولە سورەکیٛ گوڵش کەردەن، بەڵ وچیان ولە گڵاوەکیٛ ولیش گیٛرتیٛنیٛ. ئی جوٙرە جە گوڵی بە توٙم فریٛ بانیٛ، تومەکە مەڕیٛزوٙ یام ویٛشت توٙمەکەی مەشانی و دماتەر مزیوٙ. جە گوڵی چندەها واتیٛ و ئیدەیمیٛ و مەسەلیٛما وەشیٛکەردیٛنیٛ، پسەو (گوڵزار، گوڵڕەنگ، گوڵەباخ، سەرگوڵە، گوڵئەندام، گوڵعوزار).
گوٙڕاڵیٛ: ئی گوٙراڵیٛ جوٙرێتەرنیٛ کە وەهار یام پایزەنە چەنیو گیواوی مزیانیٛ، گوراڵەکیٛ ڕەنگەشا موٙرە، چەرمیٛ، سورە مرمانا، هەرپاسە جوٙرەها ڕەنگیٛ تەریٛشا هەنیٛ. ئەوپەڕەکەش یەسێو بەرزیٛ مەبانوە. ئی گوراڵیٛ کەم تەمەنیٛنیٛ، توٙمەکەشا مڕیٛزوٙ ویٛڕەس بەئاوەو وارانی مەژیواوە.
هەراڵە: باخەکە نیشتەن هەراڵە، هەڵبەت فرەو میوەکاو هەورامانی و دنیای وەهاریٛنە یام جە پلەو گەرمای دیاریکریاینە هەراڵە مەکەرانیٛ، ئی هەراڵە مەبوٙنە بە سەمەر (بەر)، هەشتاڵوی، مرویٛ، شیٛڵانیٛ، هەڵوچیٛ... ئینیٛ گرد هەراڵە مەکەرانیٛ و دماتەر مەبانیٛ بە میوە، دلیٛو میوەکەینە، پیٛشە، توم هەن. جە ڕاو پیٛوەن، یام پیٛشەکەیشاوە یام پیٛوەنیوە متاومیٛ فرەتەریٛشا بکەرمیٛ.
هەرکەس کوچالێو دیوانەکەو سەیدی و بیسارانی و مەولەیوش وانابوٙوە، ئەکەید چندە یاگیٛونە واتیٛ (گوڵ) یشا بەکار ئاوردیٛنە دلیٛو شعرەکاشانە، جا وەروئانەی حەیفەن یەکسەر بڕیارە بدەیمیٛ گوڵ هەورامی نیەن، تەنیا بەخاترەو ئانەی برا زوانەکامانە بەکارمەیوٙنە!!!
گوڵ چون ڕوی ئازیز نەزاکەت پوٙشان.... مەولەوی
نەوروٙز گوڵ خیٛزەن نەوروٙز گوڵ خیٛزەن... سەیدی
دڵەی غەریبان چون پەڕەی گوڵەن
گوڵ خار تیٛش نیشوٙ خەیلیٛ موشکڵەن... بیٛسارانی.[1]