شاهۆ حوسێنی
پێشەکی:
مێژووی کورد مێژوویەکی خوێناوی و لێوڕێژ له خەبات و بەربەرەکانێ بۆ پاراستنی خۆی، به واتایەکی‌تر مێژووی سیاسیی کورد لەسەر ئەساس و بنەمای بەرگری و بەربەرەکانی له خۆی له کاتی هێرشی دووژمن‌دا خولاسه بۆته، چاو خشاندنێک بەسەر جوغرافیایی کورد له کۆنه هەتاو ئەمڕۆ دەرخەری ئەم ڕاستییەیه که ڕۆژ به ڕۆژ ئەم جوغرافیایه چکۆلەتر و چکۆلەتر بۆتەوه، ڕۆژ به ڕۆژ کورد وەک نەتەیەکی کۆن و دێرین له زێد و نیشتمانی‌خۆی‌دا له پاشەکشەدابوه و خاک و نیشتمانی بۆ داگیرکەران چۆل کردوه، پرسیاری سەرەکی ئەم نووسراوەیه ئەمەیه: ئەگەر مێژووی کورد لێورێژ له بەرخۆدان و بەربەرەکانی بوه، بۆچی هەتا ئەمرۆ کورد هەر خاکی لە دەس داوه و پاشەکشەی کردوه؟
پێوەندی نێوان ژێئۆپۆلتیک و دەسەڵات:
ژێئۆپۆلتیک وەک لقێک له زانستی جوغرافیا باس له کارتێکردنی بارودۆخی جوغرافیایی ناوچەیەک یان وڵاتێک لەسەر سیاسەتی ناوخۆیی و دەرەوه دەکات بۆ وێنە د‌توانین بڵێن که ئەم ناوچانەی له باری جوغرافیاییەوه دەشتایین و خاوەنی کشتوکاڵ بەهۆی ئەوەیکه هیچ پێکهاتەیەکی سروشتی ئەوان له بەرامبەر هێرشی هێزی دەرەکی و دووژمن ناپارێزی به ناچار بەرەبەره دەسەڵات وەک پێکهاتەیەکی سەقامگیر و هێزی نیزامیی خاوەن نەزم و ئینزبات و ستراتیژیی گونجاوی نیزامی پێک دەهێنن، یان ئەم ناوچه و وڵاتانەی هاوسنووری دەریان، دەبنه خاوەن هێزی دەریایی بە‌هێز، بەگشتی بەشی هەرە زۆری ئەم ناوچانەی که بوونه خاوەن هێزی نیزامی کارامه و به ئینزیبات، بوونه خاوەن دەسەڵات و حکوومەت و ئەگەریش توانیبێتیان به درێژایی مێژوو ستراتیژیی هێرش پەیڕه و بکەن ئەوه توانیویانه ببنه خاوەن دەسەڵاتێکی پایەدار.
چاوخشاندنێک به جوغرافیایی کوردستان‌دا دەری دەخات که شاخاوی بوونی ئەم ناوچایه و بوونی پێکهاتەی سرووشتی بۆ پاراستنی کۆمەڵگە و له هەمان کات‌دا ژیانی کۆچەرەی به هۆی زاڵبوونی شێوه ژیانی ئاژەڵداری، کوردی بێ‌منەت کردووه له پێکهێنانی دەسەڵاتێکی سیاسی بەردەوام و هێزێکی نیزامی بەردەوام وخاوەن نەزم و دیسپلین، هەر بۆیه بەدرێژایی مێژوو کورد جگه له ستراتیژیی بەرگری و بەرخۆدان له بەرامبەر هێرشی داگیرکەران و دووژمنان، له ستراتیژیی هێرش کەڵکی پێویستی وەرنەگرتووه و ڕۆژ به ڕۆژ خاک و جوغرافیایی کورد چکۆلەتر و چکۆلەتر بۆتەوه، تەنانەت لەم سەردەمەدا و له ڕۆژگاری دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامیش‌دا کورد بەشێکی زۆری خاکی له پارێزگاکانی ئازەربایجانی ڕۆژئاوا، کرماشان و ئیلام لەدەس داوه و تۆپۆگرافیی ئەم پارێزگایانه به دژ بەرژەوەندی کورد له گۆڕان دایه.
گۆرینی ستراتیژی له بەربەرەکانێ بەره و هێرش:
خاوەن ڕایان لەم باوەڕەدان، که باشترین شێوەی بەرگری کردن، هێرشه، چاوخشاندنێک بەسەر مێژووی سیاسی هاوچەرخی کورد ئه و ڕاستیەمان بۆ دەردەخات که بزاڤی ڕزگاریخوازانەی گەلی کورد هیچ کات هێرش کار نەبووه به جۆرێ که حەتتا دەتوانین بڵێن ناسیونالیسمی کوردیش دژ کردەوەیەک بووه له بەرامبەر ناسیونالیسمی داگیرەکەران و دوژمنانی کورد وەک کردوە و هێرش، بۆ وێنە چاوخشاندنێک به بزاڤەکانی سیاسی هاوچەرخی کورد هەر له شۆرشی کورد له باکوورەوه بگره هەتا باشوور و ڕۆژهەڵات هەموویان ستراتیژیی بەرگریان ڕەچاو کردوه و هیچ‌کات نەیانتوانێوه کێشه و قەیرانێکی قووڵ و گەورە بۆ دەسەڵاتی ناوەندی ساز بکەن و خۆیان وەک ئەڵترناتیڤێک لەبەرامبەر دەسەڵاتی ناوەندیدا پێناسه بکەن، گوڕینی ستراتیژی له بەرگرییەوه بۆ هێرش و سازکردنی کێشه و قەیران له ئاستی نێو خۆێی (خۆ دەرخستن وەک ئاڵترناتیڤی دەسەڵاتی ناوەندی) و ناوچەیی‌دا دەتوانێ بیر و ڕای گشتی جیهانی و زلهێزەکان بۆلای خۆی ڕابکێشێ، کورد و بزاڤی کوردی مادام نەتوانێ ببێته سەرچاوەی قەیران و کێشه، هیچ هەنگاوێک بۆ چارەسەری کێشەکانی لەلایەن زلهێزەکانەوه هەڵنایەتەوه، باشترین ستراتیژی بۆ پێشگرتن له هێرشی دوژمنان و کەم کردنەوەی هەرەشکانی وان هێرشه، تەنیا هێرشکەره که ئیبتکاری عەملی لەدەس دایه و دەتوانێ هیوادار بێ به دەستبەربوونی مافەکانی، چاوخشاندنێک به مێژووی گەلانی خاوەن دەسەڵات و حکوومەت ئەم ڕاستیه دەردەخات، که زۆربەی هەرەزۆری ئەم گەلانەی خاو‌ن ستراتیژیی بەرگریانه بوون ئێستاشی لەگەڵ بێ خاوەنی دەسەڵات و نیشتمان و حکوومەت نیین.
Este artículo ha sido escrito en (کوردیی ناوەڕاست) Lenguaje, haga clic en el icono de
para abrir el artículo en el idioma original!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی
بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Este artículo ha sido visitado veces 3,074
Escriba su comentario sobre este artículo!