Biblioteca Biblioteca
Buscar

Kurdipedia son las mayores fuentes de información kurda!


Search Options





Búsqueda Avanzada      Teclado


Buscar
Búsqueda Avanzada
Biblioteca
Nombres Kurdos
Cronología de los hechos
Fuentes
Historia
Colecciones usuario
Actividades
Buscar Ayuda?
Publicación
Video
Clasificaciones
Elemento Random!
Enviar
Enviar artículo
Enviar imagen
Survey
Su opinion
Contacto
¿Qué tipo de información necesitamos!
Normas
Términos de uso
Calidad de artículo
Instrumentos
Acerca
Kurdipedia Archivists
Artículos nosotros!
Añadir Kurdipedia a su sitio web
Añadir / Eliminar Email
Estadísticas de visitantes
Estadísticas de artículos
Fuentes Convertidor
Calendarios Convertidor
Lenguas y dialectos de las páginas
Teclado
Enlaces útiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Idiomas
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mi cuenta
Registrarse
Membresía!
Olvidó su contraseña?
Buscar Enviar Instrumentos Idiomas Mi cuenta
Búsqueda Avanzada
Biblioteca
Nombres Kurdos
Cronología de los hechos
Fuentes
Historia
Colecciones usuario
Actividades
Buscar Ayuda?
Publicación
Video
Clasificaciones
Elemento Random!
Enviar artículo
Enviar imagen
Survey
Su opinion
Contacto
¿Qué tipo de información necesitamos!
Normas
Términos de uso
Calidad de artículo
Acerca
Kurdipedia Archivists
Artículos nosotros!
Añadir Kurdipedia a su sitio web
Añadir / Eliminar Email
Estadísticas de visitantes
Estadísticas de artículos
Fuentes Convertidor
Calendarios Convertidor
Lenguas y dialectos de las páginas
Teclado
Enlaces útiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Registrarse
Membresía!
Olvidó su contraseña?
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Acerca
 Elemento Random!
 Términos de uso
 Kurdipedia Archivists
 Su opinion
 Colecciones usuario
 Cronología de los hechos
 Actividades - Kurdipedia
 Ayudar
Nuevo elemento
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Kurdistán: desmantelando al Estado
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Revolución de las mujeres y luchas por la vida ¡Defender Rojava
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Los kurdos en Iraq
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
LA CONSTRUCCIÓN DE NACIONALISMOS EN EL KURDISTÁN
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Los Refranes Kurdos
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Estadística
Artículos 523,487
Imágenes 105,886
Libros 19,719
Archivos relacionados 98,816
Video 1,420
Biblioteca
El fusil de mi padre
Partidos y Organizaciones
Partido de los Trabajadores...
Biblioteca
Los Refranes Kurdos
Biblioteca
La revolución de Kurdistán ...
Biblioteca
Liberando la vida: la revol...
Jimarolojî: Hêlîna Heft Eyloyan
Grupo: Artículos | Lenguaje de los artículos: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Clasificación elemento
Excelente
Muy bueno
Promedio
Pobre
Malo
Añadir a mis colecciones
Escriba su comentario sobre este artículo!
Titel der Geschichte
Metadata
RSS
Búsqueda en Google de imágenes relacionadas con el elemento seleccionado!
Buscar en Google para el artículo seleccionado!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Jimarolojî: Hêlîna Heft Eyloyan

Jimarolojî: Hêlîna Heft Eyloyan
=KTML_Bold=Jimarolojî: Hêlîna Heft Eyloyan=KTML_End=
#Necat Zivingî#

Jimarolojî (jimarwendî) yek ji şaxên veşarîvanîyê (okultîzm) ye. Ew jî qadeke derveyê dîn û zanistê. Bi rêyên medyûmnîk û ezoterîk bi dû wateya hebûnê dikeve, têkilîya mirov û gerdûnê rave dike. Sîmya, astrolojî, sembolîzm û jimarolojî hinek ji beşên veşarîvanîyê ne. Û xuya ye berya mîtos û dîn û zanistan veşarîvanî hebû.
Jimarolojî, di gerdûnê de tesadûfê qebûl nake û her tiştî bi sîstematîka jimaran şirove dike. Berya wek jimarolojî bê binavkirin, Yûnanî û Keldanîyan ev şêwe-şirove wek arîtmansî bi nav kirine. Di nav Misrîyan de jî gelek hatîye bikaranîn. Îcar Kurd di navenda sêgoşeya Misrî, Keldanî û Yûnanîyan de ne. Tê zanîn ku danûsitendineke xurt ya gelên Mezopotamyayê, Misrî û Yûnanîyan heye.
Jimarolojî ji Misrê derbasî Yûnanê bûye. Yûnanîyên kevn bal kişandine ser Hermes Trîsmegîstûsê Misrî û nivîsên wî ku li Misra kevn bi elfabeya pîroz hatibûn nivîsîn wergerandine Yûnanî û Latînî û wek Hermetîka bi nav kirine. Li gor Hermetîkayê “Ev gerdûna nuwaze dixebite, bi hêza jimaran hatîye daraştin”. Pirtûkxaneya Skenderîyê di sedsala 5an de bi destê filleyên olperest hatîye xirabkirin û metnên Hermetîkayê bi giştî di şewatê de winda bûne. Lê feylesofên wek Pîsagor, Platon û hinek nivîskarên Yûnanî qismek ji wan parastine. Ligel Gnostîkan, keşîşên Zerdeştî û Sabiîyan jî metnên Hermetîkayê parastine û ev metin di sedsalên din de bi bal Erebî ve hatine wergerandin. Piştre fikrên Hermes bi destê ezoteryenên rojhilatî bi rêya Floransa li hemî rojavayê belav bûne.
Jimarolojî bi Pîsagor dest pê dike. Ew, zanista jimarolojîyê wek “zanista hêzên xwedayî” pênase dike û têkilîyeke xurt di navbera deng û jimaran de datîne. Misra kevn giringiyeke navendî dida jimara 22yan. Pîsagor 22 dabeşî 7ê kiriye û jimara Pî’yê dîtiye. Dante di Îlahî Komedyayê de ew bi kar anîye. Di jimarolojîyê de 11, 22 û 33 wek “jimarên hosta” hatine binavkirin.
Di vî warî de Kabalîstan jî gelek xebat kirine. Elfabeya Ibranî ji 22 tîpan çêkirine. Her wiha elfabeya Fenîkeyî jî ji 22 tîpan pêk hatîye. Kabalîstan jimara 22yê di sê komên wek 3+7+12an de rave kirine. 7 jimara dualîteyê ye û miqabilê “cîhana bi hişmendîyê têgihîştî” ye. Di ezoterîzmê de bi navên wek monad (yek), dîyad (du), tetrad (sisê), trîad (çar) gelek jimarolojî hene.
Ji herikîna dîroka jimarolojîyê dîyar e, 7 yek ji jimarên navendî ye. Her wiha jimara kemalê ye. Jimara xamatîyê. Jimarên esasî dabeşî heftê nabin. Heft roj, heft gerstêrk, heft parzemîn, heft notayên mûzîkê, heft rengên bingehîn, heft xarîqeyên cîhanê… û wisa didome.
Heft, di sembolîzasyona gelek milet û neteweyan de heye. Lê ne bi qasî ya Kurdan. Di Mîtraîzmê de ruh ji asîmanê heft gerstêrkan bilindî xwedawendîyê dibe. Mirov ji bo kemalê divê di heft derîyan re derbas bibe. Di her derîyî de parçeyek ji cilê xwe bihêle heta bigihîje paqijîyê. Îştar dema diçe cîhana binerdê di heft derîyan re derbas dibe û li her derîyî parçeyek ji cilê xwe dihêle. Teolojîya Elewîtîyê jî hebûnê wek heft çêbûn bi nav dike. Di Elewîtîyê de heft hozanên bilind hene.
Ji dîrokên herî kevn ta îro, bawerîya Kurdan ji senteza gelek ol û dînên wek Mîtraîzm, Manîheîzm, Magîtî û Zerdeştîyê pêk hatîye ku bi navê Ehlê Heq (Yarsanî) gihaye roja me. Metna pîroz ya vê bawerîyê Nameya Serencamê (Kelama Xezîneyê) ye. Bingeha vê bawerîyê li ser hulûla xwedê ya heft caran hatîye danîn. Heftewan, heft kes in ku xwedê ew kirine rêberên mirovahîyê. Weke ku dînek li ser heftan ava bûye.
Dema mirov li dîroka Kurdan vedikole li derdora jimara heftê rastî dîmenên balkêş tê. Yek ji wan, heft kitêbên asmanî ne. Zanayê Keldanî Îbnî Wehşîyye di sala 856an de bi navê Şewqu’l-Musteham, pirtûkeke Erebî dinivîse û di beşa heftan de wiha behsa Kurdan dike: “Ji ber bi hemî zanist û huneran re têkildar bûn, Keldanî zanatirînên dema xwe bûn. Hemta û hevberên wan yên yekem Kurd bûn…[Kurdan] îdîa dikirin ku heft kitêbên bi îlhama asmanî daketibûn yên berya tofanê jî di destê wan de ne.”
Çîroka heft kitêban çi ye, yan jî ev heft kitêb sembola çi ne, niha em nizanin. Lê di destana Gilgamiş de jî, têkildarî Kurdan em li dewsa jimara heftê rast tên. Gilgamiş, destana herî kevn ya mirovahîyê ye. Di vê destanê de çîroka Gilgamiş û Humbaba (Huwawa) heye ku Kurdan gelek eleqedar dike. Tê zanîn, Kurd di dîrokên herî kevn de li derdora çîyayên Zagrosê bûn û Gutî yek ji pêşengên Kurdan in. Gilgamiş destana Sûmerîyan e. Gutîyan, berya mîladê dawîya sedsala 3 hezarî de welatê Sûmerîyan bi dest xistine û xanedana Gutî-Sumer ava kirine. 21 keyayên Gutîyan nêzîkî sed salî li Sumerê hukim kirine.
Li gor çîroka di tabletên Sumerîyan de hatîye nivîsîn, Gilgamiş ligel Enkîdû ji bo darên sedrê bîne diçe çîyayê Zagrosê. Daristana sedrê ji alîyê cinawirekî “Arasteyê heft çirûskan” ve tê parastin. Ew, Huwawa ye. Ji nesla xwedayan e û kes nikare li ber çirûskên wî çavê xwe veke. Dêwekî nîv mirov, nîv xweda ye. Gilgamiş û artêşa wî heft daran jê dikin, lîstikekê li serê Humbaba digerînin û serê wî jêdikin. Xwedawend Enlîl ji vê yekê aciz dibe. Enlîl “Heft çirûskan” li heft hebûnên wek “çem, çîya, şêr…” (yên din ji tabletan nayên xwendin) belav dike.
Li gor tabletên destana Gilgamiş, Huwawa nobedarê daristana sedrê ye û xwedawend Enlîl bi heft birûskan ew arastîye. Dema Gilgamiş dixwaze biçe ser çîyê Enkîdû jê re wiha dibêje: “Keyayê min, heger tu îro derkevî çîyê, divê tu pêşkêşî xwedawendê rojê Ûtû bikî… Çîya di îradeya xwedawendê rojê Ûtû de ye.” Ji dîrokên herî kevn ta îro, roj sembol û bawerîya Kurdan e. Ev vegotin bi her awayî Kurdan bi bîr tîne.
Piştî destana Gilgamiş, di belgeyên Asûrîyan de jî em rastî hefta Kurdan tên. Qralê Asûrîyan Sanherîp berya zayînê di sala 700î de diçe ser Çîyayê Nîpurê (Cûdî) û welatê Katmûhîyan dagir dike. Hêlîna heft eyloyan ji holê radike. Ji bo vê serkeftina xwe, rolyefên bi kîtabe li ser tehtan çêdike. Di vê vegotinê de hêlîna heft eyloyan gelek balkêş e û dîyar dike ku heft semboleke giring ya Kurdan e.
Kurdan kengî şeş êlên xwe di heftê de kirin yek, roja Medyayê hilat. Li gor vegotina Herodot, damezrênerê dewleta Medê, Keîokes payîtexta Medyayê Ekbatana (Hemedan) bi heft sûran çêkir. Perwaza her sûrê rengek bû. Sûra yekem sipî, ya duyem reş, ya sêyem sor, ya çarem şîn, ya pêncem reçîne, ya şeşem rengê zîvî, ya heftem rengê zêrîn bû. Li Kurdistanê gelek dever bi navê heftê hatin zanîn. Welat bi Heftenîn û Heftkanîyan şên bû.
Heft kitêb, heft çirûsk, heft sûrên paytext, heft eylo… Em ê bi kur ve herin gelo?
Ne tenê dîrok û çîrok, ziman jî bîra neteweyan e û milet di zimanê xwe de kodîfîyekirî ne. Heft, yek ji hîmên Kurdî ye. Gelek bêje û biwêj li derdora heftê hatine ristin. Kurd heft bavê xwe dijmêrin, heft caran gîsinê xwe lê didin, heft tenûran nan dixwin, heft pehînan li gorê dixin, heft kirasan diqetînin û her wekî din… Her wiha pêşîyên Kurdan li mêjîyê zarûyan neqişandine: “Heft bavên çê, esil şîrê dê!”, “Heft mêrên berîyê, civiyan li barê hirîyê, gotin ax li me û li vê bêkesiyê”, “Heçî kirasek bi neqencî biqetîne, divê heft kirasan bi qencî biqetîne”, “Serê ku herî kêm heft serî jê ne aciz bin, ew serî ne tu serî ye”, “Kewê gotîye, heger heta heftê nîsanê min heft hêk nekirin, bila heft ecêbê giran bê serê min.” Heft hem mêzîna qencîyê hem jî ya xirabîyê ye. Lewma “Heft salan çû seferê dîsa hat kerê berê”, “Xwelîya heft gundan, li pozê pozbilindan”, “Kirasên qehpikan heft in, yekî li xwe dikin şeşan li hevalên xwe.” Nexwe nabe em guh nedin van guherên zêrin. Divê em hûr bajon, kûr bajon, ga jî newestînin. Erê wele: “Zevîya ji zevîyan zêde, heft cara gîsinê xwe lê de, paşê tovê xwe tê de.”
Xanîyê nemir di şahesera xwe ya bi navê Mem û Zînê de, beşa heftan ji bo vegotina derdê Kurdan terxan dike. Lûtkeya irfana Kurdî, pîrê qufle û mifteyan Melayê Cizîrî dema berê xwe dide “Remzên dilberê” û dibêje: “Ji remza dilberê dîsa / Li min batin vejîn derd e / Di lebsê tarîyê min dî / Xuya bû ew siyahcerde”… Balê dikêşe ser eşkerekirina veşarî û nihênî, sir û razên di tarîtîyê de. Piştî vê destpêkê hildikşe textê siltan û dibêje “Bi heft ayatê Furqanî / Li mehbûban tu xaqan î / Were derbê li Qeyser de”. Mîna ku Cizîrî hikumranîya Kurdan bi heft ayetan ve girêdide û piştî wê dibêje êdî Kurd dikarin derbê li Qeyserê Rûmê, yanî tirkan bidin. Û behsa şirovekirina heft heykelan dike: “Katib di çerxê cedwelî / Xoş neqşek avête li wî / Kir haşiya heft heykelî / Nîv kuliyatê xemse da.”
De naxwe em ê xwe li ber keys bikin, ji bo keşf û kerametên bala û bilind. Ji heft kitêban sûdê wergirin, ligel heft eyloyan baskan lê bidin, bi ronahîya heft çirûskan li cîhanê temaşe bikin.
Necat Zivingî
Lêkolîner û Nivîskar, Stanbol
[1]
Este artículo ha sido escrito en (Kurmancî - Kurdîy Serû) Lenguaje, haga clic en el icono de para abrir el artículo en el idioma original!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Este artículo ha sido visitado veces 626
HashTag
Fuentes
[1] | Kurmancî - Kurdîy Serû | http://thehallkurdi.com/ - 05-09-2023
Artículos relacionados: 21
Grupo: Artículos
Lenguaje de los artículos: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 11-04-2023 (1 Año)
Provenza: Kurdistan
Publication Type: Born-digital
Tipo de documento: Idioma original
Technical Metadata
Calidad de artículo: 99%
99%
Añadido por ( ئاراس حسۆ ) en 05-09-2023
Este artículo ha sido revisado y publicado por ( سارا ک ) en 09-09-2023
Este artículo ha actualizado recientemente por ( سارا ک ) en: 05-09-2023
URL
Este artículo según Kurdipedia de Normas no está terminado todavía!
Este artículo ha sido visitado veces 626
Attached files - Version
Tipo Version Nombre del Editor
Foto de archivo 1.0.153 KB 05-09-2023 ئاراس حسۆئـ.ح.
Kurdipedia son las mayores fuentes de información kurda!
Biblioteca
Kurdistán: desmantelando al Estado
Artículos
​Mohandas Gandhi habla con Abdullah Öcalan ​- Sobre la violencia, la no violencia y el Estado
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
Biblioteca
Revolución de las mujeres y luchas por la vida ¡Defender Rojava
Artículos
La formación del Kurdistán y la seguridad societal
Biografía
Abdullah Öcalan
Biblioteca
Los kurdos en Iraq
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente

Actual
Biblioteca
El fusil de mi padre
24-12-2013
بەناز جۆڵا
El fusil de mi padre
Partidos y Organizaciones
Partido de los Trabajadores de Kurdistán
14-10-2013
هاوڕێ باخەوان
Partido de los Trabajadores de Kurdistán
Biblioteca
Los Refranes Kurdos
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Los Refranes Kurdos
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
Nuevo elemento
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Kurdistán: desmantelando al Estado
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Revolución de las mujeres y luchas por la vida ¡Defender Rojava
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Los kurdos en Iraq
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
LA CONSTRUCCIÓN DE NACIONALISMOS EN EL KURDISTÁN
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Los Refranes Kurdos
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Estadística
Artículos 523,487
Imágenes 105,886
Libros 19,719
Archivos relacionados 98,816
Video 1,420
Kurdipedia son las mayores fuentes de información kurda!
Biblioteca
Kurdistán: desmantelando al Estado
Artículos
​Mohandas Gandhi habla con Abdullah Öcalan ​- Sobre la violencia, la no violencia y el Estado
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
Biblioteca
Revolución de las mujeres y luchas por la vida ¡Defender Rojava
Artículos
La formación del Kurdistán y la seguridad societal
Biografía
Abdullah Öcalan
Biblioteca
Los kurdos en Iraq
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
Folders
Biografía - Género - Macho Biografía - Nación - Kurdo Biblioteca - Provenza - Kurdistán del Sur Documentos - Provenza - Al oeste del Kurdistán Biblioteca - Provenza - Fuera Artículos - Provenza - Fuera Documentos - Provenza - Fuera Artículos - Provenza - Turquía Artículos - Provenza - Kurdistan Artículos - Provenza - Argentina

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contacto | CSS3 | HTML5

| Página tiempo de generación: 0.547 segundo!