Biblioteca Biblioteca
Buscar

Kurdipedia son las mayores fuentes de información kurda!


Search Options





Búsqueda Avanzada      Teclado


Buscar
Búsqueda Avanzada
Biblioteca
Nombres Kurdos
Cronología de los hechos
Fuentes
Historia
Colecciones usuario
Actividades
Buscar Ayuda?
Publicación
Video
Clasificaciones
Elemento Random!
Enviar
Enviar artículo
Enviar imagen
Survey
Su opinion
Contacto
¿Qué tipo de información necesitamos!
Normas
Términos de uso
Calidad de artículo
Instrumentos
Acerca
Kurdipedia Archivists
Artículos nosotros!
Añadir Kurdipedia a su sitio web
Añadir / Eliminar Email
Estadísticas de visitantes
Estadísticas de artículos
Fuentes Convertidor
Calendarios Convertidor
Lenguas y dialectos de las páginas
Teclado
Enlaces útiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Idiomas
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mi cuenta
Registrarse
Membresía!
Olvidó su contraseña?
Buscar Enviar Instrumentos Idiomas Mi cuenta
Búsqueda Avanzada
Biblioteca
Nombres Kurdos
Cronología de los hechos
Fuentes
Historia
Colecciones usuario
Actividades
Buscar Ayuda?
Publicación
Video
Clasificaciones
Elemento Random!
Enviar artículo
Enviar imagen
Survey
Su opinion
Contacto
¿Qué tipo de información necesitamos!
Normas
Términos de uso
Calidad de artículo
Acerca
Kurdipedia Archivists
Artículos nosotros!
Añadir Kurdipedia a su sitio web
Añadir / Eliminar Email
Estadísticas de visitantes
Estadísticas de artículos
Fuentes Convertidor
Calendarios Convertidor
Lenguas y dialectos de las páginas
Teclado
Enlaces útiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Registrarse
Membresía!
Olvidó su contraseña?
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Acerca
 Elemento Random!
 Términos de uso
 Kurdipedia Archivists
 Su opinion
 Colecciones usuario
 Cronología de los hechos
 Actividades - Kurdipedia
 Ayudar
Nuevo elemento
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Kurdistán: desmantelando al Estado
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Revolución de las mujeres y luchas por la vida ¡Defender Rojava
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Los kurdos en Iraq
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
LA CONSTRUCCIÓN DE NACIONALISMOS EN EL KURDISTÁN
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Los Refranes Kurdos
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Estadística
Artículos 527,203
Imágenes 106,644
Libros 19,807
Archivos relacionados 99,811
Video 1,454
Idioma
کوردیی ناوەڕاست 
301,586
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,806
هەورامی 
65,781
عربي 
29,009
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,393
فارسی 
8,639
English 
7,180
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Grupo
Español
Artículos 
18
Biblioteca 
12
Documentos 
2
Biografía 
2
Lugares 
2
Partidos y Organizaciones 
2
Mártires 
1
MP3 
311
PDF 
30,001
MP4 
2,356
IMG 
194,830
Biblioteca
El fusil de mi padre
Partidos y Organizaciones
Partido de los Trabajadores...
Biblioteca
Los Refranes Kurdos
Biblioteca
La revolución de Kurdistán ...
Biblioteca
Liberando la vida: la revol...
Peyva „dayî“ bi kurdî ye
Grupo: Artículos | Lenguaje de los artículos: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Clasificación elemento
Excelente
Muy bueno
Promedio
Pobre
Malo
Añadir a mis colecciones
Escriba su comentario sobre este artículo!
Titel der Geschichte
Metadata
RSS
Búsqueda en Google de imágenes relacionadas con el elemento seleccionado!
Buscar en Google para el artículo seleccionado!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Fêrgîn Melîk Aykoç

Fêrgîn Melîk Aykoç
=KTML_Bold=Peyva „dayî“ bi kurdî ye=KTML_End=
#Fêrgîn Melîk Aykoç#

Pirs: Ma peyva „dayî“ bi tirkî ye?
a)Anegorî belgeyên berdest ev peyv ne peyveke tirkî ye. Di ti belgeyekê de jî tine, heta bingehê kîteyên wê jî di zimanê tirkî de tine. Ji devokek kurdî derbasê tirkî bûye. Yan jî Kurdekî ji wan re ev peyv çêkiriye. Têkiliya vê peyvê rasterast bi peyva „ da / dan/ dayîk“ re heye. Yanê kesê ji aliyê dayike ve xizmê mirovan e. „Dayî  /dayîkî“
Peyva „anne /Ana“ jî, ne tirkî ye, di bingehê zimanê Arî de heye. Mînak; xwedawend „Anahîta“ Lê em dîsa jî li zimanên tirkî û yên Îndoarî binêrin.
Di zimanên koma tirkî de peyva dayîkê. Moxolî „eej“, kirgizî „ene“, özbekî „ona“ Kazaxî; „ana“
Ev form di zimanên arî de jî heye. Hîndî „Ma /Maana, ûrdu; Mana, fasrrsî „Madar“
Di zimanên din de: Grekiya kevn; „anna“ Latînî „Mater“, rûsî „mama“
Peyva „Amca“ jî dû re çêkirine, berê ji bandora erebî „emî“ digotin. Lê bi cumhuriyetê re ji peyva organê jina çêkirin; yanê kesê „am + ca“ (gilikê ve) xizmê mirovan yê nêz e. Lema hîç naxwazim vê peyvê bibîhîsim. Ma bêbavan dikanîn peyva birayê dayîkê (dayî) ji  „ene+ce“ yan „onaca“ yan jî ji peyva moxolî „eejce“ çêbikirana.
Gelo çima „anayi, anadaş, enayî, onayî“ negotine, „dayî“ gotine? peyva „dayîk“ û lêkera „da“ di koma tîrkî de tine, ev peyva „dayî“ ji ku derket, kê çêkir? Ziya Gökalp? Kurdên bûne azerî? Kê?
b) Hin etîmologên tirkan vê peyva „dayî“ bi çîrokên Dede Korkut (gor gut) ve girê didin. Ji ber ku çîrokên „Gor gut“ Korkut“ bi tevahî çîrokên di nava Kurdan de ne, min di derbara çîrokên „Gor gût“ de gotareke lêkolînî di malpera „enstituyakurdî.com“ (Instûtuta Kurdî“ ji bo Lêkolîn û zanist) de weşandibû: De werin, em li paragrafeke wê binêrin:
„..Têkiliya peyva „Gor-gud“ bi peyva „Korkut“ re tine, tenê şibandin heye. Mijara şibandinê jî azîneke xapandina serkarên Tirkan e. Dibe ku „Gor-gud“ ji peyva „gor gotinê“ hatibe. Wek li „gor gotinên kalo /Dede! Li gor gotinan“ Ji ber ku di hin devokên kurmanciya Azerî de li cihê forma lêkerê „got“ bilêvkirina „gud“, heta di devoka Behdînan de jî cih bi cih bi vê formê tê bikaranîn, ev form di hin devokên din de jî heye. Bila şaş neyê fêmkirin, rika min ne ew e ku ew çîrok bi kurdî ne (pêdiviya kurdî bi wan çîrokan tine), bes tenê hewl didim ku navê wê zelal bikim, da em lîstikên bêbav ê ku bi alîkariya Almanan bi cihanê dane pejirandin, bibînin, lema min ev mijar vekir. Ev pirtûka çîrokan ya li Azerbeycanê hatiye dîtin, niha li Muzeya Dresdenê /Almanyayê ye. (min lê nêrî) Hin çîrokên din, tê bawerkirin ku ew jî ji qelemê hemen nivîskarî derketiye, niha li Vatîkanê ye. Ew jî wek beşa dudyan ya çîrokên Dede Gor-gud tên zanîn.... Ev li Azarbeycanê bi aliyê yekê nenas, yanê anonîm ve di sala 1585 an de bi tîpên aramîya alfabeya farisî hatiye nivîsandin. Di rûpela pêşin ya pirtukê de roja mirina Osman Paşa yê ku Azerîstan dagirkiriye, bi salnameya hîcrî „993“ hatiye nivîsandin, bi mîladî dibe 1585. Mirov bi hêsanî fêm dike ku kesê ev çîrok nivîsandiye û ew mejû nivîsandiye, heman kes e. Her wiha nivîsandina wê mejûyî û nivîsandina çîrokan di heman demê de ye. Kaxizên wê jî wê serdemê destnîşan dike. Zimanê wê ji % 40 bi peyvên Arî /Îranî, ji % 30 erebî dagirtiye. Yê mayî jî ji Tirkîya Azerî û zimanên din pêk tê.... “
Dîroka vê jî bi zanistî şaş dinivîsînin ku ji xwe re têkin mal. Wiha dinivîsinin „1400 yılından önce“ yanê 200 sal bi paş ve dibin ku qaşo bibe tirkî. Qotik û kulareş têkeve mala derewçînan.
Ji bo virên wan fêmkirinê wek têbiniyek: Malpera „DergîPark“ wan a lêkolînî jî Korkut; wiha şirove dike: „... 8. Wateya Korkut çi ye: Ji ber ku herdu gotin hevwate ne û di cîhê hev de hatine bikaranîn, „Korkut“ gur e. Bendê kevanê yê herî pêt ji rîşên gur yan jî Korkut tê çêkirin, korkut ew e....“
Yanê Korkut gur e, gur Korkut e, Korkut kalikê Tirkan e û bûye Dede Korkut.
c) Hin etîmologên Tirk jî vê dibin bi peyva Uygurî /taxorî (taxorî arî ne, ne tirkin, ji nav eşîra kurd dê Taxorî yên li Kafkasyayê dijî çûne wir.) „aga /agay“ ve girê didin, nizanim, di warê dengnasiyê de çi têkiliya „dayî“ û „aga“ bi hev re heye? Eh dema derewê etîmologên Tirkan be, dibe. Lê ev peyv ne bi uygurî ye. Em li bingehê peyva „axa“ û di zimanan de li hebûna wê dinêrin: Kurdî „axa“, Ermenî „axa“, Hîndî „aka“, pencapî „aka“, ûrdûkî „aga“, Erebî (ji zimanê arî derbazê erebî bûye) „agha“ her wiha bi Farsî jî „aga“ ye.
Di zimanên tûrkî de; Kirgizî; „байке /bayke“, Özbekî; „amakî“ ûygurî; „ Aga /agay“ Moxoli „авга ах /avga akh
Bi gotineke kurt di ti zimanên wek zimanê koma tirkî tê binavkirin de peyva “dayî” tine.
Bingehê peyva dayî; ji “dayîk,” lêkera “dan”  “da” yê tê. Ev di latînî de “dare” ye. Peyva “datîv” yanê forma tewandî jî ji vê bingehê ye. Hîndî; “dena,” Farsî “dadan,”  rûsî “davat” bi gotineke kurt û kurmancî kîteya “da” Arî û kurdî ye. “Dayî” tê wateya, aliyê dayîkê.
Pirs peyva xal ji ku tê?
Peyva “xalo” di erebî û hin zimanên samî de jî heye, lê ereb ji vê peyvê re “tesrîf” dibêjin. Ev jî tê wê wateyî ku ev peyv ne peyveke erebî ye. Lê bawer nakim ku kurdî jî be. Min ev pey di ferhenga akadî û sumerî de jî nedît. Em nizanin ka di xorîkî û mîtanî de hebuye yan tinebûye.
Pirs gelo ev peyv ji kengê ve di tirkî de tê bikaranîn?
Di vî warî de agahiyên têr tine. Lê em dizanin di dema Îtahat Terqî de xwerû jî Ziya Gökalp gelek peyv çêkirine kirine zimanê tirkî. Li aliyê din di nava Azeriyan de heye.
Weke encam anegorî daneyên berdest û wateya peyvê mirov dikane bêje ev peyv sedîsed peyveke kurdî ye. Eger em bixwazin dikanin bikarbînin.
http://www.institutakurdi.com/kur/columnist/fergin/rastiya-dede-korkut-yane-ciroken-gor-gudhttp://aksozluk.org/aga
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1202159
https://www.google.de/search?q=deutsch+mongolisch&rlz=1C2AVFC_enDE862DE862&ei=z0sKYoa_BpCVkwWljoDQCg&oq=deutsch+mon&gs_lcp=Cgdnd3
[1]
Este artículo ha sido escrito en (Kurmancî - Kurdîy Serû) Lenguaje, haga clic en el icono de para abrir el artículo en el idioma original!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Este artículo ha sido visitado veces 667
HashTag
Fuentes
[1] | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://www.amidakurd.net/ - 04-10-2023
Artículos relacionados: 6
Grupo: Artículos
Lenguaje de los artículos: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 16-02-2016 (8 Año)
Provenza: Kurdistan
Publication Type: Born-digital
Tipo de documento: Idioma original
Technical Metadata
Calidad de artículo: 99%
99%
Añadido por ( ئاراس حسۆ ) en 04-10-2023
Este artículo ha sido revisado y publicado por ( سارا ک ) en 04-10-2023
Este artículo ha actualizado recientemente por ( سارا ک ) en: 04-10-2023
URL
Este artículo según Kurdipedia de Normas no está terminado todavía!
Este artículo ha sido visitado veces 667
Kurdipedia son las mayores fuentes de información kurda!
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
Biblioteca
Kurdistán: desmantelando al Estado
Biblioteca
Los kurdos en Iraq
Biblioteca
Revolución de las mujeres y luchas por la vida ¡Defender Rojava
Artículos
​Mohandas Gandhi habla con Abdullah Öcalan ​- Sobre la violencia, la no violencia y el Estado
Biografía
Abdullah Öcalan
Artículos
La formación del Kurdistán y la seguridad societal
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres

Actual
Biblioteca
El fusil de mi padre
24-12-2013
بەناز جۆڵا
El fusil de mi padre
Partidos y Organizaciones
Partido de los Trabajadores de Kurdistán
14-10-2013
هاوڕێ باخەوان
Partido de los Trabajadores de Kurdistán
Biblioteca
Los Refranes Kurdos
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Los Refranes Kurdos
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
Nuevo elemento
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Kurdistán: desmantelando al Estado
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Revolución de las mujeres y luchas por la vida ¡Defender Rojava
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Los kurdos en Iraq
19-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
LA CONSTRUCCIÓN DE NACIONALISMOS EN EL KURDISTÁN
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biblioteca
Los Refranes Kurdos
18-07-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Estadística
Artículos 527,203
Imágenes 106,644
Libros 19,807
Archivos relacionados 99,811
Video 1,454
Idioma
کوردیی ناوەڕاست 
301,586
Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,806
هەورامی 
65,781
عربي 
29,009
کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,393
فارسی 
8,639
English 
7,180
Türkçe 
3,571
Deutsch 
1,458
Pусский 
1,123
Française 
321
Nederlands 
130
Zazakî 
85
Svenska 
56
Հայերեն 
44
Español 
39
Italiano 
39
لەکی 
37
Azərbaycanca 
20
日本人 
18
עברית 
14
Norsk 
14
Ελληνική 
13
中国的 
11
Grupo
Español
Artículos 
18
Biblioteca 
12
Documentos 
2
Biografía 
2
Lugares 
2
Partidos y Organizaciones 
2
Mártires 
1
MP3 
311
PDF 
30,001
MP4 
2,356
IMG 
194,830
Kurdipedia son las mayores fuentes de información kurda!
Biblioteca
La revolución de Kurdistán y Medio Oriente
Biblioteca
Kurdistán: desmantelando al Estado
Biblioteca
Los kurdos en Iraq
Biblioteca
Revolución de las mujeres y luchas por la vida ¡Defender Rojava
Artículos
​Mohandas Gandhi habla con Abdullah Öcalan ​- Sobre la violencia, la no violencia y el Estado
Biografía
Abdullah Öcalan
Artículos
La formación del Kurdistán y la seguridad societal
Biblioteca
Liberando la vida: la revolución de las mujeres
Folders
Biblioteca - Provenza - Fuera Biblioteca - Libro - Cuestión Kurda Biblioteca - Dialecto - Español Biblioteca - Publication Type - Biblioteca - PDF - Biografía - Género - Macho Biografía - Nación - Kurdo Biografía - - Norte del Kurdistán Biografía - Personas Tipo - Activista político Biografía - Personas Tipo - Prisionero político

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contacto | CSS3 | HTML5

| Página tiempo de generación: 0.844 segundo!