نام: عمر
نام پدر: علی
تاریخ وفات:#13-01-2009#
مکان وفات: #سلیمانیە#
$زندگینامە$
عمر علی امین یکی از هنرمندان نامی کردستان میباشد کە در زمینەی تئاتر اثرات بە سزایی از خود برجای گذاشتە است.
او در شامگاه 13-01-2009 سرانجام پس از هفتاد و سه سال زندگی، نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر (عمرعلی امین) دچار سکته قلبی شد و دار فانی را وداع گفت، با نگاهی به کتاب شناسی زندگی هنری این هنرمند، غنیمت عظیمی وجود دارد که شاید بیشتر هنرمندان این نسل از هنر کردی از آن غافل باشند، او بیش از نیم قرن در بسیاری از زمینه های هنری فعالیت داشته و در همه این رشته ها در مقایسه با صحنه ریتم هنری (عمر علی امین) از پیشکسوتان این دیار است، اما متأسفانه ملت ما با این هنرمند و بسیاری دیگر با ناسپاسی برخورد می کند، در هنگام مرگ او، گروه‌های تئاتری که برای مراسم خاکسپاری او بنرهای سیاه و صاعقه‌های ضعف آویزان کرده بودند، در زمان حیاتش از بستن گل به گردن او خودداری کردند، شاید مرکز ادبی و هنری گلاویژ بیش از همه گروه های تئاتر سلیمانیە به تئاتر وفادار بود که سال گذشته در جشنواره گلاویژ از او تجلیل شد. پس از این همه سال فعالیت حرفه ای، آرشیو گسترده ای از بازیگری، نویسندگی و کارگردانی از خود به جای گذاشته است، که تعداد کمی از هنرمندان تئاتر نسل ما از این آرشیو مطلع هستند. در عرصه بازیگری جدا از کارهای تئاتری مانند اپرا و آثار کودک، از سال 1970 تا 1986 در چندین نمایش تئاتر به عنوان بازیگر شرکت کردە است، و هر کدام از این نمایش ها در تاریخ تئاتر کردی جایگاه ویژه ای دارند.
مهمترین آنها: (گۆڕهەڵکەن - 1970) (بازرگانی ڤینسیا - 1972) (پژمین - 1973) (پەیکەر - 1974) (کوپە - 1978) (پردی ئارتا - 1978) (بەرەو خۆر - 1986)، او بیش از 30 درام تلویزیونی و 60 اثر رادیویی نوشته است که بیشتر آنها را بازیگر و کارگردانی کرده است. او همچنین در تئاتر کودک و اپرا پرکار بوده است، هم به عنوان نویسندگی و هم در مقام کارگردانی و بازیگری، از جمله: (بازنی زێڕ - 1973) (مامۆستا شێر - 1973) (ئەنۆفێلس - 1976) (بێخەمی ناوی بەرمیل - 1973) (دارقەیسی - 1976) (بوکە بە بارانێ) (کانییەکە سەمای نەکرد) (بولبولە گۆرانیبێژەکە).
او فکر انتشار اولین مجله هنری کردی به نام ( تیشکی هونەر) را داشت که بعدها چندین شماره آن را با (احمد دنگ گورە و فتاح کاوە) منتشر کرد. او علاوه بر نقاشی، در چندین نمایشگاه خصوصی شرکت کرده است، هرچند به عنوان هنرمند شناخته شده نیست، با این حال او همواره از حرکت و تاریخ نقاشی کردی آگاه بوده و مقالات متعددی در این زمینه نوشته است، و این علاوه بر طراحی منظم و شرکت در چندین نمایشگاه هنری است. بارزترین ویژگی زندگی این هنرمند، تمایل همیشگی او به گوش دادن و کم صحبت کردن بودە است، برخلاف بسیاری از هم نسلانش. او به تجربه هنرمندان جوان احترام می گذاشت و همیشه در اجراها و آثار آنها حضور داشت و در مورد برخی از آنها نظرات خاص خود را داشت به ویژه در مورد وجود و عدم وجود متون تئاتر کردی، فولکلور در متون کردی، تجربه در تئاتر کردی سایر موضوعات. او تا پایان عمر در نمایش ها، همایش های انتقادی و جشنواره های تئاتر حضور داشت، با توجه به تمام تجربه و توانایی هنری اش در بازیگری، کارگردانی و نویسندگی، اما او بی سر و صدا زندگی کرد، بی سر و صدا کار کرد و بی سر و صدا مرد.[1]