Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 524,934
Immagini 106,286
Libri 19,772
File correlati 99,393
Video 1,446
Lingue
کوردیی ناوەڕاست 
300,885

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,735

هەورامی 
65,728

عربي 
28,797

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,260

فارسی 
8,377

English 
7,162

Türkçe 
3,571

Deutsch 
1,456

Pусский 
1,123

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizi...
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un pae...
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio pos...
Biblioteca
Memorandum sulla situazione...
Biblioteca
Un destino in versi, lirici...
ڕۆڵی ناوبەندی (ی- و) لە زمانی کوردیدا
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
voce Classifica
1 Vota 5
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
Kurmancî - Kurdîy Serû1
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

ڕۆڵی ناوبەندی (ی- و) لە زمانی کوردیدا

ڕۆڵی ناوبەندی (ی- و) لە زمانی کوردیدا
بابەت: زمانەوانی
نووسین: #سابیر ژاکاو#
هەڵۆوان هەڵۆیان نێوبەندی (ی، و)
سەرەتا پەیویستە ئەمە بڵێم کە کەسێک کە تەنیا، تەنیا یەک لاپەڕەی زانستی زمانناسی بەتایبەت فەلسەفەی زمانناسی و زانستی نوێی زمانناسی خوێندبێتەوە، (تەنانەت یەک لاپەڕە) دەزانێت کە لە زانست و لۆجیکی زمانناسی نەک 100% بەڵکو نیم لەسەدیش بابەتێکمان بەناو هەڵە نیە! جێگەی داخ و کارەساتە کۆمەڵێک بابەتی نازانستی و نالۆجیکی زمانناسی دەخزێنە نێو مێشکی ڕابردوی ڕێنوسنوسی کورد. چون بەرەی نوێ تێکەڵ بە کاروانی زانستی هێستاکانە، نوقمی ئەم گێژاوە نابێت!
سەرەتا وڵامی خۆم دادەنێم و لەپاش، سەرچاوەی کتێبەکانی ڕێزمانی کلاسیک و تەنانەت ئەکەدیمیا کە هەمو بابەتێکی نازاستی بە ناوی ئەم شوێنە بڵاو دەکەنەوە، دەخەمەڕو چون ئەم بەڕێزانە شوێنکەوتوی کتێبەکلاسیکەکان و کتێبەکانیانن.
لە زنجیرەبازنەکانی زانستی زمانناسی ئێمە لەگەڵ بازنەیەکی تایبەتی بە ناوی وشەناسی (morphology) کە لەم بەشە بازنەی (morph) تەکواژە مۆرف و (allomorph) شێوەتەکواژ شێوەمۆرف ڕوبەڕو دەبینەوە کە بەپێی ئەم بەشانە وشەیەک لە هێڵەگ دەدرێت و پشکنیکی لەسەر دەکرێت، کە ئەم بەشەش بازنەی گیرەک (affix) هەیە کە لەم بازنەیە، بازنەیەکی دیکە بە ناوی گیرەکی لکاندن (affixation) دەکرێتەوە و سووڕێک بەدەوری ناوی کۆمەڵ (Collective noun) لێدەدەین کە بەپێی بازنەی زوانی ژینگەیی و فۆنەتیکی ژینگەیی و ناوچەیی زوانی کوردیک، بەپێی تایپۆلۆجیایی ئەم گیرەکانە چەندین گیرەکی چالاکمان هەن کە ئەلۆمۆرفی گیرەکی سەرەکین کە بریتین لە:
(ان، گەل، و، ێل، ەیل، ێن، ا، ەکا، ها)، وەکو:
هەڤاڵ+ ان: هەڤاڵان، ماڵ + ان: ماڵان، یار + ان: یاران...تاد.
کوڕ + گەل: کۆڕگەل، مێ + گەل: مێگەل، کچ + گەل: کچگەل...تاد.
کوڕ + و: کوڕو، کچ + و: کچو، یاران + و: یارانو...تاد.
دوێت + ێل: دوێتێل، کوڕ + ێل: کوڕێل، ژن + ێل: ژنێل...تاد.
ژن+ ەیل: ژنەیل، کوڕ + ەیل: کوڕەیل، کچ + ەیل: کچەیەل...تاد.
هەڤاڵ + ێن: هەڤاڵێن، دایک + ێن: دایکێن، خورت + ێن: خورتێن...تاد.
کوڕ + ا: کوڕا، کچ + ا: کچا، تات + ا: تاتا....تاد.
کوڕ + ەکا: کوڕەکا، کچ + ەکا: کچەکا، تات + ەکا: تاتەکا...تاد.
هەزار + ها: هەزارها، بار + ها: بارها، سەد + ها: سەدها...تاد.
چالاکترین گیرەک، گیرەکی کۆی (ان)ە کە ئەم گیرەکانەی دیکە دەبنە ئەلۆمۆرفی گیرەکی (ان) کە بەپێی زوانی ژینگەیی دارەزوانی کوردیک، هەرکامیان لە هاستی مۆرفۆلۆجی زوانی خۆیان، ئەرکێکی بەهێزی مۆرفۆلۆجی و لێکسمیان هەیە بەپێی مکانیزمی فۆنەتیک و فۆنۆلۆجی کوردیک، کاتێک بەرەو بازنەی تایبەتی ناسراوەتی (definiteness) بچین، واتە ئەم ناوانەی سەرەوە بە بازنەی دوەم و جەمسەری دوەمی بەردەنگ گوێگر بگەیەنین، دەبێت بیانناسێنین و ناسراویان بکەین، کە بەپێی هەمان بازنەی ژینگەیی زوانی کوردیک، ئێمە دو مۆرفیمی تایبەت لەنێو زوانی کوردیک بە نێوبەند (Interfix) دادەنێین کە هەردو مۆرفۆفۆنیمی (و، ی) نێوبەندی چالاکی (ی) و نێوەبەندی ناچالاکی (و) کە هەردوکیان لە ئەرکی هۆمۆفۆنۆگرافیکی خۆیان وەکو دو نێوبەند چالاکیان هەیە. لەم هاستەش نێوبەندی (و) ئەلۆمۆرفی نێوبەندی (ی)یە کە بەشێوەی چالاک لە بازنەی فۆنەتیک و فۆنۆلۆجی زوانی کوردیک لەپاش دەرکەوتنی ڤاوڵ لەپاش بناغە و بنجێکەوە، دەردەکەون و کاتێک بمانهەوێت گیڕەکی لکاندنیان بدەینێ، ئەمە بەپێی دۆخی فۆنەتیکی خۆیان نیشان دەدەن.
گیرەکی لکاندنی ناسراوەتی زوانی کوردیک، گیرەگی لکاندن و بەندی (ەکە، کە، یەکە، ۆکە، وکە، ەگە، گە، ە، ی) کە ئەلۆمۆرفی گیرەک و بەندی چالاکی (ەکە)ن کە بەپێی بەرزکردنەوەی ڤاوڵ (ە) بۆ (ێ) ڕوبەڕوی ئەلۆمۆرفی (یەک، یێک) دەبینەوە. کە گیرەکی لکاندنی نەناسراوەتی لەپاش کۆنسۆنانتەکان دەردەکەون و گیرەکی لکاندن و بەندی ناسراوەتی (ێ، ێک، ەک، ی، یگ) وەردەگرن.
ئەم دیاردەیە کاتێک ڕو دەدات کە کۆتایی بنج و بناغە ڤاوڵ بێت و دیاردەی پەیدابونی کۆنسۆنانتی نێوبەندی (ی، و) ڕو دەدات.
ئەگەر لە بازنەی فۆنەتیک و فۆنۆلۆجیکیش کەڵک وەربگرین، ڤاوڵەکانی (ێ، ێ، یٓ، ا، ە) بەهۆی ئەکسێنت تەوژم و هێزی فۆنەتیکی لەگەڵ ڤاوڵی (ۆ، و، ۊ، وٓ) جیاوازیان هەیە و تەنیا لەڕوی فۆنەتیکی ئەم نهێنیە ئاشکرا دەبێت، ئەگەر بنجێک بە ڤاوڵی (و، ۆ) کۆتایی هاتبێت، مۆرفۆفۆنیمی نێوبەندی (و) دەوری ئەلۆفۆنیمی (ی) دەگرێت و چالاک دەبێت و دەردەکەوێت و ئەمەش هۆکاری سترێس و ئەکسێنتی فۆنەتیکی ڤاوڵی (و، ۆ)یە کە ڤاڵەکە بەرز دەکاتەوە تاکو مۆرفۆفۆنیمی (و) ئەرکی سێیەمی خۆی لە مکانیزمی فۆنەتیکی زوانی کوردیک نیشان بدات کە نیمچەنەبزوێنە کە لە زۆر بنج و بناغە و مکانیزمی فۆنەتیکی زوانی کوردیک لەگەڵ دەرکەوتنی ڤاوڵی (و، ۆ) ڕوبەڕو دەبینەوە، وەکو:
(خانو، مازو، بەڕو، جوانو، مرۆ، زیندو، مردو، قدو، پۆلو) وەکو هێزی (و)
و
(چەقۆ، هەڵۆ، پەڕۆ، درۆ، پارۆ، مەڵۆ، کارۆ) وەکو هێزی (ۆ) بەرەو مکانیزمێک (تەنیا یەک بەشی ئەم مکانیزمە کە کۆکردنە باس بکەین)، ئەکسێنت و هێزی فۆنەتیکی فۆنەکەی ڤاوڵی بۆلای (و) دەچێت تاکو (ی) لەچاو ڤاوڵەکانی دیکەی (ێ، ی، یٓ، ە، ا) کە بەرەو مۆرفۆفۆنیمی (ی) دەچێت و چالاکترە تاکو (و)، بۆ وێنە:
(دەرکەوتنی مکانیزمی کۆ)
ناو + نێوبەند + ان
هەڵۆ + و + ان = هەڵۆوان > هەڵۆ + ی + ان = هەڵۆیان
چەقۆ + و + ان = چەقۆوان > چەقۆ + ی + ان = چەقۆیان
درۆ + و + ان = درۆوان > درۆ + ی + ان = درۆیان
مازو + و + ان = مازووان > مازو + ی + ان = مازویان
خانو + و + ان = خانووان > خانو + ی + ان = خانویان
(دەرکەوتنی گیرەکی لکاندن)
ناو + نێوبەند + ان + گیرەکی لکاندنی ناسراوەتی
هەڵۆ + و + ان + ێک = هەڵۆ + ی + ان + ێک
چەقۆ + و + ان + ێک = هەڵۆ + ی + ان + ێک
مازو + و + ان + ێک = مازو + ی + ان + ێک
خانو + و + ان + ێک = خانو + ی + ان + ێک
خانو + و + ەکە = خانو + ی + ەکە = (خانووەکە)
مردو + و + ەکە = مردو + ی + ەکە = (مردووەکە)
چەقۆ + و + ەکە = چەقۆ + ی + ەکە = (چەقۆوەکە)
هەڵۆ + و + ەکە = هەڵۆ + ی + ەکە = (هەڵۆوەکە)
بەکورتی ئەگەر لەپاش بڕگە بزوێنی (ۆ، و) دەرکەوتن ئەمە نێوبەندی (و) بەهۆی مکانیزمی فۆنەتیکی بەرو (و) دەچێت و ئەگەریش بە بزوێنی (ێ، ی، یٓ، ا، ە) کۆتایی هابێت، ئەمە نێوبەندی (ی) وەردەگرێت.
بۆ زانیاری زۆرتر تا چی دیکە بەشێوەی نازانستی دەمارگڕژ نەبن لەسەر بابەتی سادەی ڕێنوس و ڕێزمان و ڕای نازانستی تاکەکەسی، هەم بەرەی کلاسیک و هەم نوێی زوانیش بڕوانە ئەم بەشانە:
(پرشەدارێکی زمانەوانی بەرگی 2، سابیر ژاکاو، لاپەڕەی 30)
(وشەسازی زمانی کوردی، ڕەفیق شوانی، لاپەڕەی 19)
(بەرگی یەکەمی ڕێزمانی کوردی، ناو، ئەوڕەحمانی حاجی مارف، لاپەڕەی 112)
(ڕاسپاردەکانی کۆنفرانسی بەرەو ڕێنوسێکی یەکگرتوی کوردی، ئاکادیمیای کوردی، لاپەڕەی 34 سرنجڕاکێش ئەمەیە هەموشتێک بەناوی بڕیاری ئەکەدیمیا دەخزێنە نێو مێشکی فێرخوازی نوێ)
(وشەسازی زمانی کوردی، عەبدولواحید موشیر دزەیی، لاپەڕەی 120)
(پەیوەندی ئاستی مۆرفۆلۆجی، بازیان یونس محێدین، لاپەڕەی 73)
(آواشناسی و دستور زبان کُردی، علی ڕخزادی، لاپەڕەی 132)
(وشەسازی، یوسف شەریف سەعید، لاپەڕەی 29)
(لێکدانەوەیەکی پڕاگمەتیکی بۆ واتای مۆرفیمە وشەداڕێژەکان، نەوزاد ئەنوەر، عومەر، گۆڤاری ئەکەدیمیای کوردی ژمارە 32، لاپەڕەی 16).
(یاسا فۆنۆلۆجیەکان لە شێوەزاری کەرکووکدا، ئومید بەرزان برزو، گۆڤاری ئەکەدیمیای کوردی، لاپەڕەی 102).
(لە ڕێزمانیکەوتن، عومەر ئەحمەد عەزیز، گۆڤاری زانکۆی گەرمیان، لاپەڕەی 419)
(زمانەوانی، موحمەد مەعروف فەتاح، لاپەڕەی 88)
[1]
Questo articolo è stato scritto in (کوردیی ناوەڕاست) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Questo oggetto è stato visto volte 850
HashTag
Fonti
[1] Social Media | کوردیی ناوەڕاست | پەیجی زمانی یەکگرتوو لە فەیسبووک
Articoli collegati: 3
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Dialetto: Curdo - Sorani
Provincia: Sud Kurdistan
Tipo di documento: Lingua originale
Technical Metadata
Il copyright di questo elemento è stato rilasciato a Kurdipedia dal proprietario della voce !
Qualità Voce: 99%
99%
Aggiunto da ( سەریاس ئەحمەد ) su 25-12-2021
Questo articolo è stato esaminato e rilasciato da ( هاوڕێ باخەوان ) su 26-12-2021
Questa voce recentemente aggiornato da ( هاوڕێ باخەوان ) in: 24-10-2023
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 850
Attached files - Version
Tipo Version Nome Editor
file di foto 1.0.166 KB 25-12-2021 سەریاس ئەحمەدس.ئـ.
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà

Actual
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
21-11-2013
بەناز جۆڵا
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
17-09-2013
هاوڕێ باخەوان
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Un destino in versi, lirici curdi
28-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Un destino in versi, lirici curdi
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 524,934
Immagini 106,286
Libri 19,772
File correlati 99,393
Video 1,446
Lingue
کوردیی ناوەڕاست 
300,885

Kurmancî - Kurdîy Serû 
88,735

هەورامی 
65,728

عربي 
28,797

کرمانجی - کوردیی سەروو 
16,260

فارسی 
8,377

English 
7,162

Türkçe 
3,571

Deutsch 
1,456

Pусский 
1,123

Française 
321

Nederlands 
130

Zazakî 
84

Svenska 
56

Հայերեն 
44

Español 
39

Italiano 
39

لەکی 
37

Azərbaycanca 
20

日本人 
18

עברית 
14

Norsk 
14

Ελληνική 
13

中国的 
11

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Folders
Articoli - Libro - Curdo emissione Articoli - Dialetto - Italiano Articoli - Tipo di documento - Lingua originale Articoli - Libro - Al- Anfal e Halabja Articoli - Provincia - Italy Biblioteca - Publication Type - Biblioteca - Provincia - Fuori Biblioteca - Dialetto - Italiano Biblioteca - Tipo di documento - Traduzione Biblioteca - Libro - Letterario

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 0.328 secondo (s)!