Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Mastura Ardalan
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ali Hariri
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Abu Hanifa al-Dinawari
27-07-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Baba Taher
26-07-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiche
Articoli
  535,355
Immagini
  109,187
Libri
  20,182
File correlati
  103,306
Video
  1,512
Lingua
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,910
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,627
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,950
عربي - Arabic 
30,096
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,716
فارسی - Farsi 
9,334
English - English 
7,519
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,635
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
345
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
69
Español - Spanish 
53
Polski - Polish 
53
Italiano - Italian 
51
Հայերեն - Armenian 
50
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
26
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
18
Norsk - Norwegian 
17
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Тоҷикӣ - Tajik 
7
Esperanto - Esperanto 
4
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Catalana - Catalana 
3
Srpski - Serbian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
Hrvatski - Croatian 
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
Gruppo
Italiano
Biblioteca 
28
Biografia 
12
Articoli 
9
Martiri 
1
Pubblicazioni 
1
Deposito
MP3 
323
PDF 
31,230
MP4 
2,489
IMG 
200,010
∑   Totale 
234,052
Ricerca di contenuti
Biografia
Nizami Ganjavi
Biografia
Al-Jazari
Biografia
Ibn Khallikan
Biografia
Darin Zanyar
Biografia
Zara
ژینگە چییە
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
Share
Facebook1
Twitter1
Telegram1
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber1
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link2
voce Classifica
4 Vota 3
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
Kurmancî7
English0
کرمانجی0
هەورامی0
لوڕی0
لەکی0
Zazakî0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Français0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Catalana0
Cebuano0
Čeština0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ترکمانی0
हिन्दी0
ქართველი0
中国的0
日本人0

ژینگە چییە

ژینگە چییە
بابەت:ژینگە
$ژینگە چییە$
ژینگە (Environment): بریتییە لەو ناوەندە سروشتییە هاوسەنگەی کە زیندە بوونەواران بە هاوسەنگی تێیدا دەژین، پێک دێت لە کۆمەڵێک هۆکار و گۆڕانکاری کیمیایی و فیزیایی و بایۆلۆجی لە چوارچێوەی جوگرافیای بوونەوەراندا کە تێیدا دەژین.
$زانستی ژینگە$ (Ecology): ئەو زانستەیە کە لە سەرجەم پیکهاتەکانی ژینگە دەکۆڵێتەوە و دیاریکردنی کار و چالاکییەکانی مرۆڤ تیایدا.
$چەمکی زانستی ژینگە$:
زانستی ژینگە یاخود ژینگەزانی یان ژینگەناسی زانستێکی تازەیە، لەمڕۆدا تا ڕادەیەک وردە وردە خەریکە، ئەم زاراوەیە بەناو کۆمەڵانی خەڵکدا بڵاو دەبێتەوە، جێی خۆیەتی بزانین ئەم چەمکە لە چییەوە هاتووە و کەی پەیدا بووە، زاراوەی زانستی ژینگە (Ecology) زانای ئەڵمانی ئەرنست هایکڵ (Ernst Haeckel) لەساڵی 1866 دایناوە، کە ئەمەش لە ئەنجامی لێکدانی دوو وشەی یۆنانییەوە پەیدا بووە، ئەوانیش Oikos بە واتای خانوو یان ماڵ، وە logos بە واتای زانستە.
ئەم زاراوەیە ئیتر لە سەدەی بیست بەدواوە بووە جێگەیی بایەخپیدانی گرنگی لیکۆڵەران، ئەوەش لە ئەنجامی ئەو هەموو جەنگ و شەڕوشۆڕەی کە جۆرەها چەک و تەقەمەنی تێدا بەکار هات و، زیادبوونی ژمارەی دانیشتوان لەسەر ڕووی زەوی و، زۆربوونی کارگەکان و، دەردانی وزەی زیاد لە پێویست بە تایبەتی لە لایەن وڵاتە پیشەسازییەکان و، زۆربوونی ئوتومبێل... هتد، کە زیانیکی گەورەی ژینگەیی هێنایە ئاراوە لە قەتسبوونی گەرما و تۆز و خۆل و دەیان کارەساتی سروشتی کە ڕاستەوخۆ کاریگەری زۆر خراپیان کردە سەر ژینگە و، هاوسەنگی ژینگەیان تیک دا.
$زانستەکانی ژینگە$ (Environment Sciences): بریتییە لە هەموو ئەو زانستانەی کە پەیوەندیدارە بە ژینگەوە وەک زانستی زەویناسی، کەشناسی، زیندەوەرزانی، فیزیا، کیمیا، خاک، ئابووری، دارستان، ئاو، دەریا و... هتر.
ژینگە تەنیا بابەتێک یا تەوەرێک نییە، بەڵکوو ئەمڕۆ و لە دەرئەنجامی پەلهاویشتن و پەیوەندیداربوونی ژینگە بە زۆرێک لە زانستەکانەوە پێویستە زانایانی ژینگە و ژینگەناسان و ژینگە دۆستان زانیارییان دەربارەی زانستەکانی ژینگە هەبێت. وەک زانستی زەویناسی، کەشناسی، زیندەوەرزانی، فیزیا، کیمیا، خاک، ئابووری، دارستان، ئاو، دەریا، بەرگە هەوا، ژینگە دروستی، چاودیری ژینگە، ئیدارەی ژینگە و چاودێری ژینگە لە هەموو ڕووەکانیەوە ڕۆشنبیری ژینگەیی و گۆمەڵگە کە ئەمانە بابەتە گەورەکانی ژینگەن لە جیهاندا.
$پۆلێنکردنی ژینگە$:
لە پۆلێنی گشتیدا ژینگە دابەش دەبێ بۆ دوو بەش:
1- $ژینگەی سروشتی$: ئەو ناوەندەیە کە مرۆڤ بە شێوەیەکی سادە تێیدا دەژی، سوود لە سەرجەم ئەو پیکهاتانە وەردەگریت کە سروشت بۆی دابین کردووە و ژینگە بە سووڕی ئاسایی خۆیدا دەڕوات لە پاراستن و ئاڵوگۆڕی سروشتیدا، بە شیکردنەوەی پاشماوەکان بۆ توخم و ماددە سەرەتاییەکان بەمەش جارێکی تر یەکەی بەرهەمهینان سوودی لێ وەردەگیریت بۆ دووبارە دروستکردنەوەی خۆراک.
2- $ژینگەی دەستکرد$: پاش ئەو پێشکەوتنەی کە مرۆڤایەتی بە خۆوەی بینی بە جۆرێک کە چەندەها شاری گەورە و کارگەی زەبەلاح و سووتاندنی ملیۆنەها بەرمیل نەوت لە ڕۆژیکدا و دەرهێنانی هەزاران تەن کانزای ژێر زەوی و بڕینەوەی هەزاران هێکتار زەوی دارستان، لە دەرئەنجامی ئەمانە (ژینگەی دەستکرد) دروست بوو.
پێشکەوتنی مرۆڤایەتی مەترسی خستە سەر ژینگە، ژینگە نەیتوانی زاڵ بێت بەسەر ئەو گۆڕانکارییە گەورانەی کە مرۆڤ لە ماوەی ئەم چەن سەدەیەی دواییدا دروستی کرد، داهێنانەکانی مرۆڤ بوونە هۆی بەرزبوونەوەی ڕێژەی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن و پلەی گەرما و پیسبوونی سەرچاوە ئاوییەکان و بڕینەوەی دارستانە گەورەکانی جیهان، ئەمە و هەوڵەکانی مرۆڤ بۆ بەکارهێنان و دەرهێنانی کانزاکان هاوسەنگی ژینگەی شێواند و سروشتی زەوی گۆڕی بۆ ژینگەیەک کە دەستکردی مرۆڤ خۆی بوو.
$دەوروبەرە ڕژێم$ (Ecosystem):
دەوروبەرە ڕژێم: بریتییە لە کۆمەڵێک خۆڕێکخستنەوەی تاکی کۆمەڵگەیەکی زیندوو وە پەیوەندی لەگەڵ تاکێکی تردا هەروەها لەگەڵ ئەو شوێنەی تێیدا دەژی کە ئاڵوگۆڕکردنی وزە و ماددەی تێدا دەکرێت.
$پێکهاتە بنچینەییەکانی دەوروبەرە ڕژێم$:
دەکرێن بە دوو بەشەوە (پێکهاتەی زیندوو و نازیندوو).
1- پێکهاتەی زیندوو:
کە بوونەوەری (بەرهەمهێنەر، بەکاربەر و مشەخۆر یا شیکەرەوە) دەگرێتەوە.
ا- بوونەوەری بەرهەمهێنەر (Producer Organism): لە یاسا ژینگەییەکاندا هەندێ ڕووەک و زیندەوەر خۆراک بەرهەم دەهێنن، پێیان دەوترێت (بەرهەمهینەر)، بۆ نموونە ڕووەک گازی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن و ئاو و کانزای سەرەتایی دەگۆڕێت بۆ پێکهاتەی سەرەکی ژیان (وەک: کاربۆهیدرات و پڕۆتین و جۆرەکانی چەوری)، هەروەها گرنگترین پێکهاتە بەرهەم دەهێنێت کە ئەویش (ئۆکسجین)ە، بە کردارێک کە بە ڕۆشتنەپێکهاتن ناسراوە.
ب- بوونەوەری بەکاربەر (Consumer Organism): ئەمەیان زۆربەی زیندەوەران دەگرێتەوە بە خودی مرۆڤیشەوە کە خۆراک بەکار دەبەن، پێیان دەوترێ (بەکاربەر).
ج- بوونەوەری مشەخۆر یا شیکەرەوە (Decomposer Organism): ئەمەیان ئەو زیندەوەرانە دەگرێتەوە کە پاشماوەی زیندەوەران شیدەکەنەوە بۆ پیکهاتە سادەکان، پێیان دەوترێت (شیکەرەوە یا مشەخۆر)، ئەو زیندەورانەش کە ئەم کارە دەکەن وەک (بەکتریا، کەڕوو و هەندێ جۆری مێش و مەگەز)، لە ڕژێمی پارێزگاریکردنی ژینگەدا ئەو تەنانەی شی دەبنەوە جارێکی تر دەبنەوە بە ماددەی سەرەتایی و بە هۆی زیندەوەر و ڕووەکەوە دەبنەوە بە خۆراک، بەم کردارە پاراستنی ژینگە دەچیتە قۆناغی سروشتییەوە، هەر گۆڕانکارییەک لەم ڕژێمەدا واتای پیسبوونی ژینگە دەگریتەوە.
2- پێکهاتەی نازیندوو:
ا- هۆکاری فیزیایی: پیک دێت لە ئاو، هەوا، زەوی، تیشکی خۆر، گەرمی، با، شێ، ڕێژەی بارانبارین و... هتر.
ب- هۆکاری کیمیایی: پیک دێت لە کاربۆن، نایترۆجین، فسفۆڕ، پۆتاسیۆم، ڕێژەی ماددەی ژەهراوی و... هتر.
$گرنگترین بابەتە ژینگەییەکانی جیهان$:
- زۆربوونی دانیشتوان
- فشاری زۆری سەر داهاتە سروشتییەکان
- گۆڕانەکانی کەش و هەوا
- زۆربوونی ڕووداوە سروشتییەکان
- دیاردەی قەتیسبوونی گەرمی (بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی بەرگە هەوا)
- بەبیابانبوون و وشکبوونەوە
- پیسبوونی هەوا و زۆربوونی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن
- پیسبوونی سەرچاوە ئاوییەکان
- کونبوونی چینی ئۆزۆن
- لەناوچوونی دارستانە کەمەرەیی و جەمسەرییەکان
- پاشەڕۆی مەترسیدار
- پاشەڕۆ ناوەکییەکان
- پاشەڕۆ شارەوانییەکان (ماڵان و کارگەکان)
- لەناوچوونی هەندێ لە جۆرەکانی ڕووەک و گیانەوەر
- هەژاری و نەخۆشی
- شارە گەورەکان
- جەنگ و پاشماوەکانی جەنگ
- بەرەنگاربوونەوەی یاسا و ڕێسا ژینگەییەکان بە هەڕەشە
- ترشەباران
[1]

Questo articolo è stato scritto in (کوردیی ناوەڕاست) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Questo oggetto è stato visto volte 6,423
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
HashTag
Fonti
[1] | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی ژینگە
File correlati: 3
Articoli collegati: 2
1. Date & eventi 26-01-2022
1. Parole e Frasi ژینگە
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Publication date: 26-01-2022 (2 Anno)
Città: Sulaimaniya
Dialetto: Curdo - Sorani
Provincia: Sud Kurdistan
Tipo di documento: Lingua originale
Technical Metadata
Qualità Voce: 99%
99%
Aggiunto da ( سەریاس ئەحمەد ) su 26-01-2022
Questo articolo è stato esaminato e rilasciato da ( زریان سەرچناری ) su 26-01-2022
Questa voce recentemente aggiornato da ( زریان سەرچناری ) in: 26-01-2022
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 6,423
Attached files - Version
Tipo Version Nome Editor
file di foto 1.0.139 KB 26-01-2022 سەریاس ئەحمەدس.ئـ.
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno

Actual
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Nizami Ganjavi
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Al-Jazari
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Ibn Khallikan
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Darin Zanyar
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Zara
Nuovo elemento
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Mastura Ardalan
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ali Hariri
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Abu Hanifa al-Dinawari
27-07-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Baba Taher
26-07-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiche
Articoli
  535,355
Immagini
  109,187
Libri
  20,182
File correlati
  103,306
Video
  1,512
Lingua
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,910
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,627
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,950
عربي - Arabic 
30,096
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,716
فارسی - Farsi 
9,334
English - English 
7,519
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,635
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
345
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
69
Español - Spanish 
53
Polski - Polish 
53
Italiano - Italian 
51
Հայերեն - Armenian 
50
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
26
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
18
Norsk - Norwegian 
17
Ελληνική - Greek 
15
עברית - Hebrew 
15
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Тоҷикӣ - Tajik 
7
Esperanto - Esperanto 
4
Čeština - Czech 
4
ქართველი - Georgian 
4
Catalana - Catalana 
3
Srpski - Serbian 
3
Kiswahili سَوَاحِلي -  
2
Hrvatski - Croatian 
2
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Lietuvių - Lithuanian 
1
Cebuano - Cebuano 
1
балгарская - Bulgarian 
1
हिन्दी - Hindi 
1
Gruppo
Italiano
Biblioteca 
28
Biografia 
12
Articoli 
9
Martiri 
1
Pubblicazioni 
1
Deposito
MP3 
323
PDF 
31,230
MP4 
2,489
IMG 
200,010
∑   Totale 
234,052
Ricerca di contenuti
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Folders
Biografia - Sesso - Maschio Biografia - Nazione - Kurd Biblioteca - Provincia - Fuori Biografia - Persone di tipo - Writer Biografia - Persone di tipo - Religiosa Biografia - Persone di tipo - Historian Biografia - Persone di tipo - Talented Biografia - Persone di tipo - Biografia - Persone di tipo - Articoli - Tipo di documento - Lingua originale

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 1.391 secondo (s)!