Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 520,488
Immagini 105,294
Libri 19,571
File correlati 98,252
Video 1,414
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizi...
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un pae...
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio pos...
Biblioteca
Memorandum sulla situazione...
Biblioteca
Un destino in versi, lirici...
کۆنترین نووسینی کوردی لەسەر مۆسیقا کە بە زاراوەی کرماشانییە
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram1
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
voce Classifica
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي1
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

کۆنترین نووسینی کوردی لەسەر مۆسیقا کە بە زاراوەی کرماشانییە

کۆنترین نووسینی کوردی لەسەر مۆسیقا کە بە زاراوەی کرماشانییە
کۆنترین نووسینی کوردی لەسەر مۆسیقا کە بە زاراوەی کرماشانییە
سۆران حەمەڕەش

دۆزینەوەی کۆنترین نووسینی کوردی لەسەر مۆسیقا کە بە زاراوەی کرماشانییە و لەلایەن یارسانییەکەوە نووسراوە
نووسینی: سۆران حەمەڕەش
من پێم وایە زۆرینەی ئەوانەی مێژووی کوردیان نووسیوە، پێش ئەوەی کە قەڵەم بخەنە سەر کاغەز، بێ بڕوا بوون بە بوونی مێژوویەکی کوردیی، بۆیە هەر هەقایەتێک هاتبێتە ڕێیان و خۆش بووبێت، گورج بێ پرسیارکردن خۆیان پێوە بەستۆتەوە. لە ئەنجامدا ئەمڕۆ لەبری مێژووی کورد لە زانکۆکانیشدا ئەفسانەی “ئاریەکان” باس دەکرێت و وەک بەشێک لە مێژووی کورد مامەڵەی لەگەڵ دەکرێت. ئەو ئاڕاستە کارکردنە وای کردووە کە دوای ئاینێک بکەوین کە ئاینی خۆمان نەبووە کەچی بۆ ئەوەی کە لە ئاینی ئێزدی و یارسانی کوردی بگەیت، دەبێت پەنا بۆ لێکۆڵینەوەی ئەوروپی بەریت لەبەرئەوەی کە کورد هەتاوەکو ئەمڕۆ هەوڵێکی ئەوتۆی نەداوە لەو بوارەدا کە شایانی باسکردن بێت. چەند خوێنەوار و تایبەتمەند لە بواری ئەدەبی کوردیدا کڵامەکانی عابدینی جاف یان باوە یادگاریان خوێندۆتەوە؟
هێشتا چەند لێکۆڵینەوەیەکی زانستیمان لەسەر دابوونەریتی ئاینیی ئەو ئاینانە نەکردووە کەچی بەپەلە دەیانکەینە زەردەشتی و میترایی… لەبری تێگەیشتن، بەپەلە هەوڵ دەدەین کە ئاینەکانمان بە زۆر بکەینە شتێکی تر، لەبەر ئەوەی کە هێندە بێ بڕواین بە خۆمان ناتوانین مامەڵە لەگەڵ ئاینەکانمان بکەین وەک خۆیان و ئامانجی سەرەکیمان ئەوەیە کە بیانکەینە ئاینێکی تر بۆ ئەوەی کە بتوانین بە ئاینیان دابنێین. ئەوە بەشێکە لە بڕوانەبوون بەخۆ و خۆ بە کەم زانین. وەک ئاماژەم پێکرد لێکۆڵینەوەی زانستیی کوردی لەسەر ئەو ئاینانە دەگمەنە بەڵام دەوڵەتێکی وەک ئەرمینیا کە دانیشتوانی سێ ملیۆنە، لێکۆڵینەوەی زانستیی زیاتری لەسەر ئاینی ئێزدی کردووە وەک لە کورد خۆی.
جگە لەوە نووسینەوەی مێژووی کورد کاریگەری ناوچەیی زۆر پێوە دیارە بە تایبەت کاریگەریی باشوری کوردستان. بۆیە ناوچەیەکی فەرهەنگیی دەوڵەمەندی وەک کرماشان و لانکەی مانەوەی یارسانیەکان، زۆرینەی کورد لە مێژوو و فەرهەنگی ناوچەیی بێ ئاگان. لە ئەنجامدا زۆر جار ئەوانەی کە لە بواری مێژووی ئەدەبی کوردیدا کاریان کردووە، بایەخێکی زۆریان بە پلەی یەک بە زاراوەی سۆرانی (کرمانجی ناوەند) و کرمانجی سەروو داوە بەجۆرێک کە هەورامی/گۆرانی و کوردی خوارو/کرماشانی بە تەواوی پشتگوێ خراون. لە ڕاستیدا نائاشنا بوون بەو زاراوانە بەتایبەت هەورامی کاریگەریەکی زۆر نەرێنی هەبووە لەسەر تێگەیشتنمان لەسەر مێژووی کورد و زمانەکەی.
ئەم بەڵگەیە کە بابەتی ئەم وتارەیە، دەری دەخات کە زاراوەی کرماشانیش هەندێک جار بابەتی زۆر گرنگی پێ نووسراوە کە بە هیچ زاراوەیەکی تر بابەتی لەو جۆرە وەک بەڵگە لەبەردەستدا نیە. بەڵگەکە لەسەر مۆسیقا و ئامێری تەمیرە/تەمبورەیە. دەبێت ئەوە بزانرێت کە مۆسیقا بەشێکی گرنگی ئاینی یارسانیە و یارسانەکان ئامێری تەمیرە بە پیرۆز دەبینن و زۆربەی جار ماچی دەکەن. تەنانەت لە چیرۆکی دروستبوونی مرۆڤدا، یارسانەکان پێیان وایە کە کاتێک خودا ئادەمی دروستکرد ویستی ڕۆح بەبەریدا بکات بەڵام ڕۆح نەیدەویست بچێتە لەشیەوە. ئەمجا خودا دوای لە جوبرائیل کرد کە لە ناو لەشی ئادەمدا خۆی بشارێتەوە و تەمبور لێ بدات. مۆسیقاکە سەری لە ڕۆح شێوان و ڕۆحی بۆ خۆی ڕاکێشا. ڕۆح ویستی بزانێت کە ئەو مۆسیقایە لە کوێوە دێت. بەو مەبەستە وردە وردە لە لەشی ئادەم نزیک بووەوە هەتاوەکو مۆسیقاکە ڕۆحی ڕاکێشایە ناو لەشی ئادەمەوە. هەروەک لە چیرۆکی ئادەمی یارسانەکاندا دەردەکەوێت کە مۆسیقا لە میتۆلۆجی کوردیدا لە بناغەوە بە ڕۆحەوە گرێدراوە و هەمیشە بەشێکی گرنگی بۆنە ئاینیەکان بووە و هەروەها لە کوردەواریدا مۆسیقا بۆ شینکرد، سەما، مردن… لێ دەدرێت و ئامیڕەکانی تەمبور و دەف ئەو ڕۆڵە گرنگەیان بینیوە.
ئەم بەڵگەنامەیە بریتیە لە نووسینێکی کورت لەسەر مۆسیقای کوردیی یارسانی و ڕۆڵی ئەو مۆسیقایە و پەیوەندی بە دەربڕینی فیکر و فەلسەفەی یارسانیەوە. نووسینەکە لە ساڵی 1812 دا لەلایەن شێخ حاتەم – ەوە نووسراوە. شێخ حاتەم کەسایەتیەکی یارسانی بووە و بەم شێوەیەی خوارەوە لەسەر مۆسیقای یارسانی دەدوێت:
“بزانن ک خوڵام خوداوەن دوو عالەم، حاتەم، ئۊشێ: یان چەن قسە لە کەڵام بنیامین ک ئڕا خەڵک گوران و ئەوان کە تەمیرە و دەسگرن نۊسم. بزانن ک تەمیرە بازان دوو قسمن: یەکی عەوامن و یەکی خەواس. هەردێگیان تەمیرە خاس بزانن وەلێک عەوام هەر وە دەسەڵات جسمان بکوتن. تەمیرە وە زەواڵ جسم بێدەنگ نەود وە خەواسەن ک جسمان بێ زەواڵ بوود. دۊایی خەواس تەمیرەباز یەعنی ئەوانە ک دەنگ تەمیرە وە مەدەد دڵ نە وە دەس دیاری بکەن. یە نە هەر یە دەنگی ئەمانەنی بۊە، دەنگ دین حەق سوڵتانە یە دەنگ ملائێک و هەفتەن و یارانە. علم موسیقی و کەڵام ئێلاهی سوڵتان و هەفتەن و مەعرفەت ئیلاهی واتە ئەوانە ک گشت کەمیەت و نەو ئەسواتە حاسڵ بیە. دۊای یە علم ئەسڵی تەریقە و دینمانە کە خەواس زانن و ئەو موسیقیە ک عەوام زانن لە دین ئیمە نیە. وە ئاخر قسەمیش بزانن ک موسیقی ک بێ کەڵام سوڵتان بۊ، هەر کاخەزی چەرمینە کە نەنۊسیاس. کاتی ک وە گەرد کەڵام دینمان وە دەسەڵات ڕەوحانی نەقش بکەن ئەرزشی چۊ خەزێنە ئەسرار سوڵتان دێری و ئەگەریش و گەرد قسەی دون قسەی سوڵتان نەقشی بکەن ئەرزش دون لە ئاگر سوزانن نەیری.”
نووسینەکە لەوێدا کۆتایی دێت. تێیدا شێخ حاتەم دەیەوێت بێژێت کە بۆ نووسینی ئەو ئامۆژگاریە سوودی لە کڵامی بنیامین وەرگرتووە و ئامۆژگاریەکە بۆ گۆران و تەمور ژەنەکانیانە. شێخ حاتەم دەڵێت کە تەمبورژەنەکان دووجۆرن خەڵکی سادە و خەڵکی تایبەت. ئەوان هەردووکیان دەتوانن تەمیرە خاس لێبدەن، بەڵام خەڵکی سادە بەهێزی لەش تەمورە دەژەنن نەک بە ڕۆح. تەمیرە بە نەمانی لەش بێدەنگ نابێت و تایبەتەکان لەشیان لەناوناچێت. ئەو تەمیرە ژەنانەی کە تایبەتن ئەوانەن کە بە هێزی دڵ تەمیرە دەژەنن. ئەمەیان دەنگی دینی هەقی سوڵتانە و ئەو دەنگە دەنگێکی ئاساییە نیە بەڵکو دەنگی ئاینی دروستی سوڵتانە، ئەوە دەنگی فریشتەکانی حەفتانە و مەعریفەتی خوداییە کە بڕێکی لەگەڵ دەنگەکە ئاوێتەکراوە. ئەمە مەعریفەتی دروستی ڕێچکە و ئاینی ئێمەیە کە تەمیرەژەنە تایبەتەکان دەیزانن و ئەو زانینەی مۆسیقا کە خەڵکی ئاسایی دەیزانێت لە ئاینی ئێمە نیە. دوایەمین قسەم ئەوەیە کە بزانن ئەو مۆسیقایەی کە کڵامی سوڵتانی تێدا نەبێت وەک کاغەزێکی سپی وایە کە هیچی لەسەر نەنووسراوە. کاتێک ئەو کاغەزە هەر وشەیەکی لەسەر بێت جگە لە وشەکانی سوڵتان، ئەوە شایەنی هیچ نیە جگە لە سووتان.
مۆسیقا لە ناو کورد و فەرهەنگی کوردیدا جێیەکی گرنگی هەبووە. چەندین زانای مۆسیقاناسی کورد هەن کە هێشتا کورد لێیان بێئاگایە. بەندە شیعرێکی تەمەن نزیکی حەوت سەد ساڵەی هەیە کە بە زمانی عەرەبی لە شاری هەولێردا نووسراوە کە بنەچەی هەموو مۆسیقای ڕۆژهەڵاتی تێدا خراوەتە ڕوو (لە داهاتوودا بڵاوی دەکەمەوە). هەروەها چەندین زانای وەک زریاب و سەفیەدینی ورمێیی هەبوون کە لە بواری مۆسیقادا کەسایەتی جیهانی بوون لە بوارەکەیاندا. بەڵام گرنگی ئەم نووسینە لەوەدایە کە ئەو بۆچوونە کۆنانە هەڵدەوەشێنێتەوە کە زمانی کوردی بە زمانی نووسینی زانست و مەعریفەت دانانێن. دڵنیام سەدان و هەزاران کتێبی زانستیی کوردی لە ڕابردوودا هەبوون. نەپاراستنیان دەگەڕێتەوە بۆ لە ناوبردنی دەسەڵاتە کوردیەکان لەلایەن تورک و عەجەمەوە بۆیە ئەوانەش کە ماون زیاتر لە باوەشی گەرمی فەرهەنگیی ئێزدی و یارسانیدا دەدۆزرێنەوە. ئەم بەڵگەیە دووپاتی دەکاتەوە کە تێگەیشتنمان لە کورد وفەرهەنگەکەی زۆر سادەیە. ئەمڕۆ بێ تێگەیشتنی قوڵمان لە ئێزدی و یارسانیەکان، باسکردنی مێژوو و فەرهەنگی کوردی هەوڵێکی بێ هودەی نەزۆکە.

تێبینی:
.سوپاسی کاک کیاڕەش دەکەم کە یارسانیەکی خەڵکی کرماشانە و بۆ چاکردنەوەی ڕێنوسە کرماشانیەکە و لێکدانەوەی نووسینەکە هاوکاری کردم.
.وێنەکەی لای ڕاست کۆمەڵێک تەمبور ژەنی یارسانین و وێنەکەی لای چەپ نزرگەی پیرۆزی سوڵتان سەهاکە لە هەورامان

سەرچاوە:
.Dehqan, M., An Ahl-i Haqq Kurdish Folio on the Music, Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes, Vol. 101 (2011), pp. 69-74, Department of Oriental Studies, University of Vienna, Austria.
-Spat, E., Late Antique Literary Motifs in Yezidi Oral Tradition: The Yezidi Myth of Adam, Journal of the American Oriental Society, Vol. 128, No. 4 (Oct. – Dec., 2008), pp.663-679, American Oriental Society, USA.
[1]
Questo articolo è stato scritto in (کوردیی ناوەڕاست) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Questo oggetto è stato visto volte 1,151
HashTag
Fonti
[1] | کوردیی ناوەڕاست | kurdia.net
File correlati: 1
Articoli collegati: 4
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Publication date: 07-01-2022 (2 Anno)
Città: Kirmanshah
Dialetto: Curdo - Sorani
Libro: Artistico
Provincia: Kurdistan
Tipo di documento: Lingua originale
Technical Metadata
Qualità Voce: 99%
99%
Aggiunto da ( ڕاپەر عوسمان عوزێری ) su 05-04-2022
Questo articolo è stato esaminato e rilasciato da ( ئاراس ئیلنجاغی ) su 05-04-2022
Questa voce recentemente aggiornato da ( ڕۆژگار کەرکووکی ) in: 18-05-2024
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 1,151
Attached files - Version
Tipo Version Nome Editor
file di foto 1.0.2113 KB 05-04-2022 ڕاپەر عوسمان عوزێریڕ.ع.ع.
file di foto 1.0.187 KB 05-04-2022 ڕاپەر عوسمان عوزێریڕ.ع.ع.
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà

Actual
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
21-11-2013
بەناز جۆڵا
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
17-09-2013
هاوڕێ باخەوان
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Un destino in versi, lirici curdi
28-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Un destino in versi, lirici curdi
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 520,488
Immagini 105,294
Libri 19,571
File correlati 98,252
Video 1,414
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Folders
Biblioteca - Provincia - Fuori Biblioteca - Libro - Linguistica Biblioteca - Dialetto - Italiano Biblioteca - PDF - Biblioteca - Libro - Curdo emissione Biblioteca - Libro - Al- Anfal e Halabja Biblioteca - Libro - Varie Biblioteca - PDF - Biblioteca - Tipo di documento - Lingua originale Biblioteca - Publication Type -

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.67
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 0.406 secondo (s)!