Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Luoghi
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Mastura Ardalan
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ali Hariri
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Abu Hanifa al-Dinawari
27-07-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiche
Articoli
  530,176
Immagini
  110,960
Libri
  20,352
File correlati
  105,419
Video
  1,578
Lingua
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Gruppo
Italiano
Biblioteca 
28
Biografia 
12
Articoli 
9
Martiri 
1
Luoghi 
1
Pubblicazioni 
1
Deposito
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   Totale 
238,080
Ricerca di contenuti
Biografia
Nizami Ganjavi
Biografia
Al-Jazari
Biografia
Ibn Khallikan
Biografia
Darin Zanyar
Biografia
Zara
چەمکی سنوور, لەنێوان پیرۆزی و نەفرەتلێکراویدا
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger1
E-Mail0
Copy Link0
voce Classifica
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

چەمکی سنوور, لەنێوان پیرۆزی و نەفرەتلێکراویدا

چەمکی سنوور, لەنێوان پیرۆزی و نەفرەتلێکراویدا
ناونیشان: چەمکی سنوور، لەنێوان پیرۆزی و نەفرەتلێکراویدا
نووسەر: #حەسەن جودی#
تۆی لە من ون کرد و منی له تۆ دوور
ئه و بستۆکەی دووژمن ناوی نا سنوور
(هێمن موکریانی)

سنوور؛ ئه و دەستەواژەیەی هەر لەگەڵ پەیدابوونیەوە بەردەوام زۆرترین پشکی 'پیرۆزی' و 'نەفرەتی' بەرکەوتووە. زۆرجار وا ڕێککەوتووە کە سنوورێک لەیەککاتدا بۆ خەڵکانێک پیرۆز بووبێت و بۆ خەڵکانێکی دیکە نەفرەتلێکراو. بۆ خەڵکانێک بۆتە مایەی ئازادی و بۆ خەڵکانێکی دیکەش مایەی ژێردەستی. لەکاتێکدا خەڵکانێک هەموو هەوڵێکیان داوە تا سنوورێکی دیاریکراو بەرزتر و پیرۆزتر ڕابگرن و تۆکمەی بکەن، لەبەرامبەریشیدا خەڵکانێک بۆ هەمان سنوور هەموو هەوڵێکیان ئەوەبووە تا ئه و سنوورە ببەزێنن و بیڕووخێنن و بەر نەفرەتیان داوە. ئیدی سنوور وەک دەستەواژەیەکی ئاڵۆز و تەمومژاوی تەواوی ناکۆکی و ململانێ و شەڕ و پێکدادانەکانی لەناو خۆیدا حەشارداوە. ناکۆکییە تیرەیی، خێڵایەتی، نەتەوەیی، ئایینی، ئایینزایی، دەوڵەتان و هێزە ڕکەبەرەکان و... هتد. سنوور وەک چەمک، وەک شوێن، وەک ئایدیا و ئامانج، چۆتە ناو سەرجەم کایەکانی ژیانەوە. بۆتە زاراوەیەکی وەها کە بەبێ ئه و هیچ شتێک نەناسرێتەوە و دەستنیشان نەکرێت. لێرەدا سنوور و سنوورپارێزان و سنوورشکێنەران هەن. سنوور چییە؟ کێ سنوورپارێزە و کێ سنوور شکێن؟ وەڵامی ئەم پرسانە لەگەڵ کات و شوێن و بارودۆخ و بۆچوون و کەس و کۆمەڵگاکاندا دەگۆڕدرێت.
لەم بابەتەدا؛ ناکرێ باس لەهەموو مەودا و بوارەکانی سنوور، لەڕووی هزری، کۆمەڵایەتی، سیاسی و چاندی و...هتد بکرێت. ئەوەی زیاتر لێرەدا مەبەستمە کەمێک باسی لێوە بکەم چەمکی ئه و سنوورە جوگرافیایەیە کە بەشێوەیەکی سەرسووڕهێنەر تەواوی گۆی زەوی تەنیوەتەوە و لەلایەن خودی مرۆڤەوە لەشێوەی خەتخەتێنی منداڵانە زەوی دابەشکراوە، بەڵام نەک بەئامانجی یارییەکی منداڵانە، بەڵکو لەسەر بنەمای بەرژەوەندی خەڵکانێک و لەسەر حیسابی خەڵکانی تر، هەڵچنراون، داڕێژراون و دەستنیشانکراون. سنووری نێوان ماڵەکان، کۆڵانەکان، گەڕەکەکان، گوندەکان، شارۆچکە و شارەکان، هەرێمەکان، وڵاتەکان و دەوڵەتەکان. هەموو ئه و سنوورانە مخابن مرۆڤ خۆی لەچوارچێوەی کردەی خۆپاراستن، پاوانکردن و دواجار بەکۆمەڵگابووندا دروستی کردوون. ئه و سنوورە جوگرافیاییانەی داڕێژراون؛ زۆر جار بۆ خۆپاراستن بووە، بەڵام لەهەمانکاتدا بۆتە زیندانێکی مەزن و ترسناکیش. زۆر جار بەمەبەستی پاوانخوازێتی بووە، کەچی لەدواجاردا سەری پاوانخوازانی خواردووە و تەفروتونای کردوون. زۆر جار وەک بەشێکی گرنگی کردەی بەکۆمەڵگابوون، بەگەلبوون و بەنەتەوەبوون پەنای بۆ بردراوە، کەچی لەدواجاردا بۆتە مایەی کۆمەڵکوژی، دواکەوتوویی و ژێردەستەیی.
مەترسیدارترین ئامرازی سنوورپاراستن و سنوورداڕشتن 'دەوڵەت'ه. دەوڵەت بۆخۆیشی پۆڵاییترین سنووری دەسەڵاتخوازێتییە. دەسەڵات بۆخۆیشی پێشێلکارترین هێزی سنوورەکانە. سنوورەکان سەرەتا وەک ڕێگایەک بۆ چارەسەری کێشەی خۆپاراستن و ئاسایشی ژیان و بژێوی داڕێژراون، بەڵام زۆری نەبردووە کە بەهۆی هەبوونی سنوورەکانەوە توانستی خۆپارستن و ئاسایش و بژێوی لاوازکردووە. سنوورەکان لەکاتێکدا بۆ چارەسەری کێشەکان پەنای بردراوەتەبەر، بەڵام خودی ئه و سنوورانە بۆخۆیان بوونەتە کێشە و سەرچاوەی زۆر کێشەی تر. ئیدی ئێستا سنوورەکان وەک چۆن لەنێوان پیرۆزی و نەفرەتبووندا دێن و دەچن، ئاوهاش لەنێوان ڕێگا یەک بۆ چارەسەری کێشەکان و لەهەمانکاتدا ئاستەنگێک لەبەردەم چارەسەری کێشە و سەرچاوەیەکی سەرەکی کێشەکان دێن و دەچن. سنوور و داڕشتنی سنوورەکان وەک چۆن بە مافێک و ڕێگایەک بۆ پاراستن و مسۆگەر هێشتنەوەی مافه سروشتییە کان بینراوە، ئەوا لەلایەکی دیکەوە لابردنی سنوورەکان و بێسنووری وەک جۆرێک لە ماف و مسۆگەربوونی مافە سروشتییەکانیش بەردەوام دەبینرێت.
ئیدی 'سنوور' بێسنوور کێشەی لێکەوتۆتەوە و بۆخۆی بۆتە قورسترین کێشەی مێژوو و ئەمڕۆی کۆمەڵگاکانی مرۆڤایەتی. بێگومان سەرەتا دەستەواژەی سنوور وەک گوزارشتێک بۆ هەبوونی شوێنێکی دەستنیشانکراوی نیشتەجێبوون و مانەوە و خۆپاراستن بووە. بەڵام تاهاتووە سنووری ئه و پێناسە و گەوهەرەی خۆی تێپەڕاندووە و مەودا و واتای دیکەی لەخۆوەگرتووه.
ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە بەرگرینامەیەکی خۆی بەناوی' لەدەوڵەتی ڕاهیبی سۆمەرەوە بەره و شارستانی دیموکراتی'دا وەها باس لەسەرەتاکانی دەرکەوتنی چەمکی سنوور و سنووربەندییەکان دەکات و دەفەرمووێ: لەگەڵ دەرکەوتنی کۆمەڵگای چینایەتیدا پێشکەوتنەکان لەم بوارەدا زیاتر پەرەیان سەند. دەرکەوتنی پەرستگای پیرۆز، شار، موڵکایەتی، بازرگانی و ئامرازی دەوڵەت کە بەڕێوەبەرێتی هاوبەشی هەموویانە، ڕێگا لەپێش زاراوەی سنوورەکانی ناوەوە و دەرەوە دەکاتەوە کە پێویستی بە بەرپرسیارێتی هەیە. لە کاتێکدا سنوورەکانی ناوەوەی کۆمەڵگا بە تەواوی بە هی خۆی دادەنێت، سنوورەکانی دەرەوەش بە هی بیانییەکان دەبینێت. بەمجۆرە لەکاتێکدا ئەو پارچە خاکەی سنوورەکەی دیاریکراوە و لەژێر فەرمانڕەوایەتی دەوڵەت دایە بە زاراوەی وڵات ناو دەبرێت، ئەوا ئەوانەی دەرەوەی سنووریش بە خاکە بیانییەکان ناو دەبرێن. لەسەردەمی سۆمەریەکاندا زاراوەی وڵات مەودایەکی باش دەبڕێت. تەنانەت لەژێر ناوی دیلمۆن بۆ زاراوەیەک بەرز دەکرێتەوە کە بە بەهەشت دەچوێنرێت. لە میتۆلۆژیای سۆمەریەکاندا دیلمۆن واتای وڵاتی بەهەشتە. لەم ڕۆژە بەدواوە ئەم زاراوەیە بایەخ و گرنگی خۆی پاراستووە و بەردەوام بووە. هیچ کۆمەڵگایەک بە ئەندازەی سۆمەریەکان لەوەدا سەرکەوتوو نەبوون کە شار و خاکەکەی خۆیان مەزن بکەن. وەکو دیارە بۆ یەکەمین جار ئاواکردنی ژیانی شار و بەرهەمی هەمەجۆر و بەپیت و زێدە ڕۆڵێکی دیاریکراوی لەمەدا هەیە. بەرامبەر بەمەش، بێ وڵاتبوون یاخود تێکچوونی وڵات و داگیرکردنی بە گەورەترین کارەسات دادەنرێت. سۆمەریەکان بە ئێش و ئازارترین لاوک و داستانی خۆیان لە کاتی ڕووخانی شارستانیەتی شارەکان پێشخستووە. لە داستانی وڵات گەوهەری هەموو داستانەکان پێکدێنێت و تاکو ڕۆژگاری ئەمڕۆشمان وەکو ڕەسەنترین شاکاری ئەدەبی دەناسرێن.
هەروەها لەپەیوەندی سنوور بە دەوڵەت و سەرمایە و شەڕ تا ڕۆژی ئەمڕۆ، ڕێبەر ئۆجەلان وەها دەستنیشانی دەکات: بەدەزگابوونی دەوڵەت و پێکهاتەی بەرهەمهێنانی کۆمەڵگای سەرمایەداری زاراوەی وڵات بەرجەستەتر دەکات. کاتێک ڕەوشی بازاڕی نەتەوەیی و زمانی هاوبەش و وشیاری مێژوویی لە نزیکەوە بە زاراوەی نیشتمان پەیوەندیدار دەبن، کێشەکانی سنوور زیاتر تەشەنە دەکەن. تەنانەت لەپێناو بستێک خاکی نیشتیماندا بیر لە هەڵگیرساندنی شەڕ دەکرێتەوە. لە دەوری تەوەرەی قازانجکردندا هەلومەرجەکانی سەرمایەداری پێبەپێی دەبێتە خاوەن کارەکتەرێک شەڕی نێوان وڵاتان دەوروژێنێت. کاتێک خاکی زیاتر بە واتای قازانجی زیاتر بێت، وڵاتپارێزی کە سەرەتا واتایەکی پیرۆزی هەیە، دەکرێت بەهەستێکی شۆڤێنی و پەلاماردەرانە و پاشڤەڕۆ دەبێت و ڕێگا لەپێش چەندین شەڕی ناڕەوایانە دەکەنەوە. هەربۆیە زێدەڕۆیی سەرمایەداری سەبارەت بە زاراوەی وڵات، لەگەڵ دەمارگیری نەتەوەپەرستی، ڕێگا لەپێش خوێناویترین شەڕەکانی مێژووی شارستانیەت کردۆتەوە. بە گوێرەی هەلومەرجەکانی ڕۆژگاری ئەمڕۆمان بەرژەوەندی خۆپەرستانەی سەرمایەداری لەمیانەی پێشکەوتنێکی بە پێچەوانەوە، هەوڵ دەدات لە ڕێگای بە جیهانیبووندا قەرەبووی بکاتەوە.
هەروەکو ڕێبەر ئۆجەلان دەستنیشانی دەکات کە بەجیهانیبوون و بەرژەوەندی پاوانخوازی سەرمایەی جیهانی ئه و سنوورانەی کە پێشتر بۆ هەمان مەبەستی پاوانخوازی دروستی کردبوون، ئەمڕۆ خۆی هەموو سنوورەکان دادەڕمێنێت و کۆزمۆپۆلیتیکیانە جیهان دەکات بە یەک وڵات. لەمبارەیەوە دەفەرمووێت: جیهانەکەمان گەورەترین هەنگاوەکانی بە جیهانبوونی خۆی لەدوا چارەگی سەدەی بیستەمدا هاوێشتووە، کە لەگەڵ هەر سیستەمێکی مەزنی پەلهاوێشتن هاوێشتوویەتی. ئیتر هەروەکو بڵێی سنوورەکان هەڵگیراوە و جیهان بە تەواوی بۆتە گۆڕەپانی پەلهاوێشتن و بڵاوبوونەوە. هیچ پێویستی بەوە نەماوە بۆ ڕاکێشانەوەی سەرمایە، توندوتیژی بەکار بهێنرێت. هەروەکو بڵێی سەرمایە دەپاڕێتەوە و ناخوازێت بیکێشنە دواوە. دەشێ بگووترێ جیهان بۆ سەرمایە بۆتە یەک وڵات. ڤەبوونی سەرمایە تەواو بووە. ئەوەی دواتر مەزنبوونی لایەنی چەندایەتی و گەمەی ئەم دەست و ئەو دەستکردنە.
مسۆگەر شۆڕشی زانستی – تەکنۆلۆژی ڕۆڵێکی گرنگی لە نزمکردنەوە و تەنانەت بێواتاکردنی سنوورەکان بینیوە و جیهانی کردۆتە گوندێکی بچووکی پڕ لە کێشمەکێش. ئەمەش لەگەڵ خۆیدا پێهەڵگرتنێکی مەزنی لە ژیانی کۆمەڵگاکانی مرۆڤایەتی بەدیهێناوە. دەتوانرێت پێشبینی ئەوە بکرێت کە دووەمین شۆڕشی مەزنی زانستی تەکنۆلۆژی، ئەنجامە کۆمەڵایەتی، سیاسی و سەربازییەکانی زۆر گەورەتر و هەمیشەیی دەبێت. ئەوەی توانای بەدیهێنانی هەیە، مەزنایەتی شۆڕشی زانستی، تەکنۆلۆژییە. تازە بەتازە ئەنجامەکانی دەردەکەوێت. یەکەمیان هەڵوەشانەوەی جەمسەرەکانە. هەڵوەشانەوەی یەکێتی سۆڤییەت یەکەمین ئەنجامی گرنگی ئەم شۆڕشەیە. هەرچەندە هۆکاری دیکەشی هەیە، بەڵام ئەو تێڕوانینە گشتییەی پەسند دەکرێت ئەوەیە کە؛ گرنگترین هۆکار ئەم شۆڕشەیە. دووەمین ئەنجامی گرنگ، لە دەستدانی گرنگی و بایەخی جارانی دەوڵەتی نەتەوەییە. بێگومان تا ڕادەیەکی مەزن سنوورەکان واتای خۆیان لە دەستداوە. ئاشکرایە کە تەکنۆلۆژیای گەیاندن ڕۆڵێکی شۆڕشگێڕی نائاسایی لەمەدا بینیوە. هەنگاونان و ئاراستەکردن بەرەو کۆمەڵگای زانیاری هێندە خێرا بووە کە لەگەڵ هیچ قۆناخێکدا بەراورد ناکرێت. ئەنتەرنێت، بە تەنیا بۆخۆی دیاردەیەکی مەزنی شۆڕشگێڕانەیە. هەر شیکردنەوەیەکی تیۆری ئەگەر ئەنجامە ئابووری و کۆمەڵایەتی و سیاسی و سەربازی و شۆڕشی تەکنۆلۆژی ناوەکی و ئەلەکترۆنی و میکانیکی ڕەچاو نەکات، ناتوانێت ئەم قۆناخانە بەشێوەیەکی ڕاست هەڵسەنگێنێت کە بەڕێوەچوون. تاوەکو ئەم هەڵسەنگاندنە ڕاستەش پێشنەخرێت، ناتوانرێت پرۆگرامێکی سیاسی ڕاست و ستراتیژی و تەکتیک پێشبخرێت. ئاشکرایە سەبارەت بەم بابەتە پێویستی بە وتووێژێکی قووڵ و ڕەخنە و ڕەخنەگرتن هەیە. گرنگترین هۆکاری ئەو قەیرانە ئایدیۆلۆژیەی لە ئارادایە، لاوازبوونی ئاستی ئەمجۆرە هەڵسەنگاندنانەیە... کاریگەرییەکانی چاخی ڕاگەیاندن و گەیاندن کە ڕێگایان لەپێش بێواتاکردنی سنوورە سیاسیەکان و ڕەخساندنی ڕەوشێکی وەها کردۆتەوە کە ڕۆژانە بیست و چوار کاتژمێر زانیاری بەدەستبهێنرێت، بەشێوەیەک گەلانی لەیەکتر نزیک کردۆتەوە و بۆ ئەنتەرناسیۆنالیزمی ڕاکێشان، لەهیچ قۆناخێکی مێژوودا نەبینراوە؛ دەرفەت و تواناکاری هاوکاری ئەنتەرناسیۆنالیستی هێندە زیاد بووە کە تاکو ئێستاکە نەبووە. ئەم پێشکەوتنەی کە تەکنۆلۆژیا ڕۆڵی سەرەکی تێدا دەبینێت، بۆ بەلاوەنانی ناکۆکییەکانی ناوخۆ و دەرەوە، ڕەوش و تواناکاری نوێی هێناوەتە ئاراوە. لەکاتێکدا ئەوە دیموکراتیزەبوونی کۆمەڵگا بەدیدێنێت و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەدەنی دەکاتە خاوەن هێز، ئەوا لەلایەکی دیکەشەوە لە میانەی پێشکەوتووترین ئامرازەوە هاوکاری نێونەتەوەیی دەستەبەردەکات.
بەڵام ئەمڕۆ لەگەڵ ئەوەی پێشکەوتنە زانستی و تەکنۆلۆژییەکان پاڵی بە زۆر 'سنوور'ەوە ناوە و دایڕماندوون و بێواتای کردوون، بەڵام سنوور و سنووربەندی هێشتا هاوکێشە دووانییەکانی پیرۆزی – نەفرەتی، ماف – پێشێلکاری، سەردەستی – ژێردەستەیی، وەک سەرچاوەیەکی بنچینەیی کێشە و ململانێ و ناکۆکییەکان لەرۆژەڤی مرۆڤایەتی دەرنەچووە. بۆیە لەکاتێکدا ئاراستەی نزمکردنەوە و لابردنی سنوورەکان و یەکگرتنەوە و ئاوێتەبوونەوە تادێت پەرەدەسێنێت، کەچی هێشتا 'سنوور' سنوورگیری بۆ ئه و ئاراستەیە دادەنێت و دەخوازێت لەچوارچێوەی ئه و هاوکێشە دووانەییانەی باسمان لێیانەوە کرد، گرنگێتی خۆی بپارێزێت.
سەرەڕای هەموو ئەمانەش، ئەگەر لەئاستی جیهاندا سنوورەکان هێشتا پرسگرییەک بن، ئەوا مسۆگەر لە خۆرهەڵاتی ناویندا، کە یەکەمین سنوورەکانی پاوانخوازێتی و دەسەڵاتدارێتی دەوڵەتی تێدا کێشراوە، بۆتە تەوەری سەرجەم کێشە و ململانێیەکان، کانگای تەواوی شەڕ و پێکدادانەکان، زەمینەی هەموو کارەساتەکان. له و ڕۆژەوەی بیرۆکەی سنووردانان و بەدوایشیدا بیرۆکەی سنووربەزاندن بەئەقڵی مرۆڤدا هاتووە، ملیارەها مرۆڤ گیانی خۆیان لەپێناوی داوە و بوونەته قوربانی، لەژماره نەهاتووی گوند و شارۆچکە و شار و وڵات وێران و خاپوور کراون... مسۆگەر پشکی هەرە زۆری ئه و قوربانی و وێرانکارییانەش لە خۆرهەڵاتی ناوین بووە. کەچی ئەمڕۆ دوای هەزاران ساڵ لە دانان و هەڵچنینی هەزاران سنوور و سنووربەندییە کان هێشتا یەک تاکە سنووریش ڕەوایەتی خۆی بەدەستنەهێناوە و نەیتوانیوە نەبێتە کێشە و نەبێتە مایەی شەڕ و وێرانکاری و تراژیدیا مەزنەکان. لەکوێ سنوور هەبووە، لەوێ سنووربەزاندنیشی بەدوادا هاتووە، چەندە سنوور خواستوویەتی ڕەوایەتی خۆی داسەپێنێ، ئەوەندەش بەسنووربەزاندن و تێکۆشانی هەمەلایەنەوە ئه و ڕەوایەتییەی ناڕەوا کردووە. سنوورپارێزان بۆئەوەی سنوورێکی داهێنراوی خۆیان بپارێزن، دەیان سنووری دیکەی خەڵکانی دیکە دەبەزێنن. ئیدی سنوورەکان بێسنوور بوونەتە هۆی بێواتا بوونی مرۆڤ و ژیان و بەها مرۆڤایەتییەکان. ئیدی سنوورێک لە جیهان و خۆرهەڵاتی ناویندا نەماوە خەڵتانی خوێن نەبووبێت و نەبووبێتە گۆڕ و مەزاری هەزاران و ملیۆنان مرۆڤ. ئیدی هەموو سنورەکان خوێنیان لێدەچۆڕێت!!.
لەراستیدا؛ هەموو ئه و ئەقڵییەت، سیستەم و هێز و لایەنانەی خۆیان لەسەر بنەمای سنوور و زیاترکردنی ژمارەی سنوورەکان و تۆکمەکردنی سنوورەکان بونیادنراون، ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ لەناو خولگەی دەسەڵاتپارێزی و دەسەڵاتخوازی دەخولێتەوە. پێچەوانەکەیشی بەهەمان شێوە دەچێتەوە ناو هەمان خولگەوە، کە دەیەوێ کۆزمۆپۆلیتیکیانە تایبەتمەندی و جیاوازییە سروشتبەخشەکان بسڕێتەوە و نەیانهێڵێت و لەجێی ئەمەدا بیانکات بە یەک تایبەتمەندی و یەک شت، بێ هەبوونی هاوشێوەکەی و بەبێ ئەوەی جیاوازییەکان بهێڵێتەوە. وەک ئەوەی خاوەندارانی ئەقڵییەتی دەوڵەت – نەتەوە بانگەشەی بۆ دەکەن و دەڵێن: 'یەک نەتەوە، یەک ئاڵا، یەک دەوڵەت، یەک.. یەک...'. واتا هەم ئەوانەی سنوورپارێزن و ژمارەی سنوورەکان زیاتر دەکەن، هەمیش ئەوانەی هەرچی جیاوازی و تایبەتمەندی هەمەڕەنگی سروشتی و سروشتی کۆمەڵگاکان هەیە دەیسڕنەوە و دەیانەوێت یەکڕەنگ و یەک تایبەتمەندی و یەک هەبوون هەبێت، بە ئەقڵییەت و ڕەفتار و هەڵوێستیان پێچەوانەی ڕاستینەی هەمەڕەنگیی سروشت و سروشتی کۆمەڵگان.
ئه و کێشمەکێشەی ئێستا لەئارا دایە و سنوور تەوەریەتی، کێشمەکێشێکی قووڵە و ڕەگی خۆی تا سەردەمی هەنگاوە سەرەتاییەکانی بەکۆمەڵگابوون و دابەشبوونی باوەڕی و ڕەگەزی و چینایەتیانە ڕۆدەچێت. هیچ کاتێک سنووربەندی لە ڕۆژەڤی کۆمەڵگاکان ون نەبووە و هەر جارەی بەشێوەیەک خۆی کردۆتە تەوەر و تەواوی سەرنجەکانی بۆ لای خۆی ڕاکێشاوە. له و ڕۆژەوەی کەوا تیرەیەک تەوتەمێکی جیاوازی لەتەوتەمێکی دیکە پەرست و پیرۆزیی بە تەوتەمێک و نەفرەتی لە تەوتەمەکانی دیکە کرد، له و ڕۆژەوەی یەکەم پەرژین بۆ ڕەز و باخچەیەک هەڵچنرا، له و ڕۆژەوەی شوێنێک دەستنیشان کرا و یەکەم ناو لەیەکەم شوێن نرا و خاوەنەکەی دەستنیشان کرا، له و ڕۆژەوەی تیرەیەک هێرش و پەلاماری بردە سەر تیرەیەکی دیکە، ئیدی له و ڕۆژانەوە تا ڕۆژی ئەمڕۆ سنوور زۆر هێمای لەگەڵ خۆیدا هەڵگرتووە، وەک چۆن پیرۆزی و نەفرەتی لەهەناوی خۆیدا هەڵگرتووە، ئەوا لەهەمانکاتیشدا بۆتە هێمای موڵکییەت، باڵادەستێتی، مەترسی، توندوتیژی... هتد.
ئەوەی سەرنجڕاکێشە هەموو ئەمانەش لە گەوهەری دەسەڵاتدارێتی و دەوڵەتگەراییدا هەن، بەڵام لەبەرامبەر سیستەمی دەوڵەتگەرایی و دەسەڵاتخوازییدا، گەلان و کۆمەڵگاکانیش بەزۆر شێوە هەوڵی ئەوەیان داوە لەنێو هیچ جۆرە سنوورێکی جوگرافیایی داسەپێنراوی دەسەڵات و دەوڵەتدا خۆیان قەتیس نەکەن. تەنانەت هەندێک لە پێکهاتە کۆمەڵایەتی و ئەتنیکییەکان بۆ ئەوەی ملکەچی سنوورە داسەپێنراوەکان نەبن، خۆیان داخراو هێشتۆتەوە و بەدوور لە ئاوەدانییەکانی دەسەڵات و دەوڵەت ژیانی سروشتی و کۆمەڵایەتی خۆیان گوزەراندووە. هەروەها تەڤگەرە نهێنییەکان (باتینییەکان)یش بەهەمان شێوە بە شاراوەیی مانەوەیان بە مەرجی مسۆگەربوونی بە ئازادی ژیانیی خۆیان زانیوە و کرانەوەیان بەڕووی دەسەڵاتدارێتیدا بە جۆرێک لە خۆ سنووربەندکردن و تەسلیمییەت بە ژیانی نێو سنوورەکانیان لە قەڵەم داوە.
ئیدی هەزاران ساڵە ئه و کۆمەڵگا و گەل و ئەتنیک و تەڤگەرانە هەموو هەوڵێکیان ئەوە بووە کەوا لە دەرەوەی سنوورە کێشراوەکانی دەوڵەت و دەسەڵاتدا بژین. ڕێبەر ئۆجەلان ئه و سیستەم و شێوازی ژیانەی دەرەوەی دەوڵەتگەرایی و دەسەڵاتخوازیی بە سیستەمی کۆنفیدراڵیزمی دیموکراتی ناوزەد کردووە. لە سیستەمی کۆنفیدراڵیزمی دیموکراتیدا، کە تەواو پێچەوانەی سیستەمی دەوڵەتگەراییە، سەرتاپای ئه و سنوورانەی دەوڵەتەکان کێشاویانە، بەبنەمای خۆپاراستن و ئاسایش و کامەرانی گەلانی نابینرێت. بەڵکو پەسندکردنی ناسنامە و ئیرادە و تایبەتمەندی و جیاوازییە سروشتبەخشەکان بەبنەمای بونیادنانی خۆی دەبینێت. لەم سیستەمەدا هەموو جیاوازییەکان خۆیان گوزارشت لە بوون و چییەتی (ماهییەت)ی خۆیان دەکەن، پێویست بە هیچ سنوورێک و سنووربەندییەک و دەسەڵاتێک ناکات تا بپارێزرێت و گوزارشتی لێبکات. لە سیستەمی کۆنفیدراڵیزمی دیموکراتییدا لەبری چەمکی باڵادەستیی یەک گەل و نەتەوە، یەک ئایین و ئایینزا، یەک ئاڵا و دروشم، یەک دەوڵەت و سنوور سەرجەم ئه و پێکهاتە چاندی و باوەڕی و کۆمەڵایەتی و ئەتنیکیانەی هەن، ناسنامە و ئیرادەیان، بەهەموو ڕاستینە مرۆیی و دیموکراتییەکانیان، پەسند دەکرێن و توانستی بەیەکەوەژیانی ئازادانە بۆ خۆیان و ئەوانیتریان دەرەخسێنن و شکۆمەندانە دەژین. کاتێک ژیانێکی وەها شکۆمەند و ئازاد بۆ هەموو لایەک مسۆگەر ببێت چ پێویست بە سنوور و سنووربەندی هەیە؟! کە سنوورەکان نەمێنن ئەوا مسۆگەر سنووربەزاندنەکانیش نامێنن. ئەمەش کاتێک دێتەدی کە سنوورە ناسروشتییەکان بەر لەوەی لەسەر جوگرافیای گۆی زەوی بێواتایان بکەین، دەبێت لە ئەقڵییەتی خۆماندا، لە فەرهەنگی ژیانماندا بێواتایان بکەین. ئیدی پێویستە سنوورەکان لە ئەقڵ و خەیاڵ و ژیانی خۆماندا سنووربەدەریان بکەین. ئەگەرنا مێژوو و ئەمڕۆ ئەوەیان یەکلایی و مسۆگەر کردۆتەوە کە ژیانێکی ئازاد، ئارام، ئاشتی، دادپەروەر، یەکسان و دیموکرات تەنیا بە بێواتاکردنی سنوورەکانی دەسەڵاتخوازانی پاوانخواز و گەڕاندنەوەی واتا بۆ هەموو جۆرە جیاوازییە سروشتی و کۆمەڵایەتییەکان دێتەدی.
[1]
تێبینی: ئەم وتارە لە گۆڤاری ڕۆژی وڵات – ژمارە (11)ی #20-10-2011# لە لاپەڕەکانی (29 -31)دا بڵاوکراوەتەوە.

Questo articolo è stato scritto in (کوردیی ناوەڕاست) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Questo oggetto è stato visto volte 1,113
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
HashTag
File correlati: 1
Articoli collegati: 2
1. Biografia حەسەن جودی
1. Date & eventi 20-10-2011
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Città: Sulaimaniya
Dialetto: Curdo - Sorani
Provincia: Sud Kurdistan
Publication Type: Born-digital
Tipo di documento: Lingua originale
Technical Metadata
Il copyright di questo elemento è stato rilasciato a Kurdipedia dal proprietario della voce !
Qualità Voce: 99%
99%
Aggiunto da ( ڕاپەر عوسمان عوزێری ) su 17-06-2022
Questo articolo è stato esaminato e rilasciato da ( ڕۆژگار کەرکووکی ) su 17-06-2022
Questa voce recentemente aggiornato da ( ڕۆژگار کەرکووکی ) in: 18-05-2024
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 1,113
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno

Actual
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Nizami Ganjavi
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Al-Jazari
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Ibn Khallikan
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Darin Zanyar
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Zara
Nuovo elemento
Luoghi
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Mastura Ardalan
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ali Hariri
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Abu Hanifa al-Dinawari
27-07-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiche
Articoli
  530,176
Immagini
  110,960
Libri
  20,352
File correlati
  105,419
Video
  1,578
Lingua
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Gruppo
Italiano
Biblioteca 
28
Biografia 
12
Articoli 
9
Martiri 
1
Luoghi 
1
Pubblicazioni 
1
Deposito
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   Totale 
238,080
Ricerca di contenuti
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 1.485 secondo (s)!