Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 519,103
Immagini 104,950
Libri 19,386
File correlati 97,719
Video 1,402
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizi...
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un pae...
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio pos...
Biblioteca
Memorandum sulla situazione...
Biblioteca
Un destino in versi, lirici...
حکوومەتی فەزڵەوی
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
voce Classifica
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English1
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

حکوومەتی فەزڵەوی

حکوومەتی فەزڵەوی
حکوومەتی فەزڵەوی
#کەیوان ئازاد ئەنوەر#

زاراوەی (فەزڵەوی) کە ناوی ئەم حکوومەتەی لێ وەرگیراوە، لە ناوی (ئەبالحەسەنی فەزڵەوی) دامەزرێنەری حکوومەتەکەوە هاتووە. ئه و لە ناوەڕاستی سەدەی نۆیەمی زاینی وەک کەسایەتییەک و سەرۆکێکی دیاری ئه و دەسەڵاتە ناوی چووە تۆمارەکانی مێژووەوە. پێگەی ئەم حکوومەتەکەش باشووری (هەرێمی لۆڕستان) بوو کە لە چەندین شار و مەڵبەندی بازرگانی پێک هاتبوون. وەک شارەکانی (لۆڕ، ئیرەج، عەروج، لۆردکان). شاری (لۆڕ)یش مەڵبەندی ئەم دەسەڵاتە بوو. هەرێمەکە بە هەردوو ناوچەکەیەوە هەرێمێکی ئاوەدان و دڵگیر و بەپیت بوو لە ڕووی ئابوورییەوە. سەرباری ئەوەی هەڵکەوتەیەکی جوگرافی و پێگەیەکی ستراتیجیی باشی هەبوو. دانیشتووانەکەشی کوردە لۆڕەکان بوون کە بەشێک بوون لە ڕەگەزی کورد، بۆیە هەرێمەکە وەک بەشێکی کوردستان و شارەکانیشی وەک چەندین مەڵبەندی کوردنشین ناسرابوون.

سنووری دەسەڵاتی ئەم حکوومەتەش بە بەهێزی و لاوازیی دەسەڵاتدارانی حکوومەتەکە و بارودۆخی سەردەمەکە وەستابوو، بۆیە دیاریکردنی سنوورێکی ڕاستەقینە بە درێژایی سەردەمی فەرمانڕەوایەتی کارێکی ئاسان و ورد نییە، بەڵام ئەوەی ساغ کراوەتەوە لە بەری باشووری ڕووباری کاروونی سەروو، سنووری دەسەڵاتی لۆڕی گەورە بووە و له و ناوچەیە شار و گوند و قەڵاکانی دەسەڵاتیان بەڕێوە بردووە.

ئەگەر بەوردی بارودۆخی ئه و سەردەمی هەرێمی لۆڕستان و دەوڵەتی خەلافەتی عەباسی بخوێنینەوە، دەگەینە ئەوەی کە ئەم حکوومەتە لە بارودۆخێکی تایبەتدا سەری هەڵدا. هۆکارێکی گرنگی دەرکەوتنیشی لاوازی خەلیفەی عەباسی (موستەزهیر بیللا) بوو کە وەک خەلیفەیەکی بێدەسەڵات و لاواز ناسرابوو، بە ڕادەیەک ئه و خەلیفەیە و خەلیفەکانی دواتری کەوتبوونە نێو ململانێ ئەندامانی بنەماڵەی سەلجووقی. لەنێو ئه و بارودۆخەشدا 400 خێزانی کورد لە کوردەکانی (چیای سەماقی شام) لە ساڵی 1106 کۆچیان بۆ هەرێمی لۆڕستان کرد و پەیوەندییان بە (ئەبو لحەسەنی فەزڵەوی)ەوە کرد. ئەوەش هێز و توانایەکی نوێی بە (ئەبولحەسەن و ئەبو تاهیری کوڕی) بەخشی تا له و بارودۆخەدا دەسەڵاتەکەیان بەهێزتر بکەن.

بەدرێژای سەردەمی دەسەڵاتی فەرمانڕەوایانی ئەم حکوومەتە، چەندین پەیوەندیی دیپلۆماسی گرێ دران کە هەندێکیان باش و هەندێکی تریان زۆر خراپ بوون. وەک ئەوەی پەیوەندیی نێوان ئەم حکوومەتە و دەوڵەتی خەلافەتی عەباسی و هەروەها لەگەڵ حکوومەتی خورشیدی کە هەردوو پەیوەندییەکان لەنێوان هەوراز و نشێویدا بوون. کاتێکیش خوارزمییەکان لە ساڵی 1195 پەلاماری لۆڕستانی دا، (هەزار ئەسپ) ملکەچیی بۆ ڕاگەیاند تا دەسەڵاتەکەی لەدەست نەچێت! تەنانەت کچەکەی خۆیشی بە (غیاسەدینی خوارزمی) دا. بەهۆی ئه و پەیوەندییەشەوە هەردوو سوپای خوارزمی و فەزڵەوی لەژێر سەرکردایەتیی (سوڵتان غەیاسەدین)دا شاڵاوێکی مەغۆلەکانیان لە ساڵی 1222 تێکشکاند. بە ڕووخانی دەسەڵاتی خوارزمییەکانیش لە ساڵی 1231 لەلایەن مەغۆلەکانەوە، کۆتا به و پەیوەندییانە هات. ئەوەش کاتێک مەغۆلەکان لە ساڵی 1253 پەلاماری هەرێمی لۆڕستانی دا و (تەکلەی کوڕی هەزار ئەسپ) پێشوازیی لێ کردن، ملکەچی بۆ (هۆلاکۆخانی مەغۆل) ڕاگەیاند. به و ڕووداوەش (تەکلە) لە دەسەڵات مایەوە، بەڵام کاتێک (هۆلاکۆ) دوایەمین خەلیفەی عەباسییەکان (موستەعسم بیللا)ی لە ساڵی 1258 کوشت، (تەکلە) ناڕەزایی دەربڕی و ڕەخنەی لە (هۆلاکۆ) گرت. ئەوەش وای کرد لەلایەن مەغۆلەکانەوە دەستگیر بکرێت و شاڵاوێکی کاولکاریی گەورەش بۆ هەرێمی لۆڕستان دەست پێ بکەن. دواتر ئەم پەیوەندییانە ئاسایی بوونەوە کاتێک مەغۆلەکان بۆ ئارامکردنەوەی دۆخەکە (شەمسەدینی کوڕی ئالب ئارگۆن)یان بە فەرمانڕەوای هەرێمەکە ناسی.

ئه و کاتەی لە ساڵی 1393 دەوڵەتی موزەفەرییە لەلایەن (موزەفەرەدین)ەوە لە ئێران دامەزرا، شاڵاوێکی فراوانخوازی بۆ هەرێمی لۆڕستان دەست پێ کرد و (نوور ئەلوەردی کوڕی موزەفەردین)ی فەرمانڕەوای فەزڵەویی کوشت، بەڵام بەهۆی ئەوەی (پەشنەگی کوڕی یوسف شا) ملکەچی بۆ (موباڕەزەدینی موزەفەری) ڕاگەیاند، حکوومەتەکە وەک خۆی مایەوە، تا ئەوکاتەی لەلایەن بنەماڵەی تەیموورییەوە کۆتایی بە دەسەڵاتی هات.

لە سیما دیارەکانی ئەم حکوومەتەش ناسرانی ناوچەکانیان بوو بە بەردی گرانبەها و بەرهەمهێنانی کاشی و فەرش چنین. مەڕیش سامانێکی گەورەی حکوومەتەکە بوو. لە ڕووی فیکریشەوە هەرێمەکە بووە مەڵبەندی لایەنگرانی کۆمەڵەکانی (موعتەزیلە و خەواریج و پەیڕەوانی شیعە). واتە ئەوانەی لەدەست دەوڵەتی خەلافەت و سەلجووقییەکان بەره و ناوچە جیاجیاکانی ئێران هەڵهاتبوون و لە ترس و چەوساندنەوەی خەلیفەکانی عەباسی و سوڵتانەکانی سەلجووقی ڕاِیان کردبوو. دیارە کۆبوونەوەی ئه و کۆمەڵە جیاجیا و بیروڕا جیاوازانە کاریگەریی لەسەر ڕادەی فیکری و ئاستی ڕۆشنبیریی دانیشتووانی هەرێمەکەدا دروست کرد. هەروەها سەرهەڵدانی (ڕێبازی قادری) لە سەدەی دوانزەیەمی زایینی و بڵاوبوونەوەی بە زۆربەی وڵاتی ئێران بەگشتی و هەرێمەکە بە تایبەتی، ڕۆڵیکی تری لە بواری فیکری و بەرزیی ئاستی فیکریی ناوچەکەدا بینی. سەرباری بوونی پەیڕەوانی (مەسیحی و جوو) وەک دوو ئایینی ئاسمانی لە هەرێمەکە و نیشتەجێبوونیان لە ناوچە شاخاوییە سەختەکاندا و پەنادانیان لەلایەن دەسەڵاتدارانی حکوومەتەکە، بەڵگەی بەرزی ئاستی بیرکردنەوە و سەرانی دەسەڵاتداری حکوومەتەکە بوو لە قۆناغە جیاجیاکاندا.

لەڕووی شێواز و توانای دانیشتووانی هەرێمەکەوە ئەوە زانراوە کە پیاو و ئافرەتەکانیان بە باڵابەرزی و چاونەترسی و ئازا ناسرابوون. وەک (تەیموور لەنگ)یش لە بیرەوەرییەکانیدا ئاماژەی پێ داوە کە ئافرەتی لۆڕی لە توانایدا بووە لە سەرووی 80 ساڵییەوە منداڵی ببێت.

دوای چوار سەدە لە دەسەڵات، ئەم حکوومەتەش وەک هەر دەسەڵاتێکی تر، کۆتایی پێ هات و ڕووخا. ئەوەش کاتێک (میرزا شاهرووخ کوڕی تەیمووری لەنگ) لە کاتی پەیڕەوکردنی سیاسەتی یەکخستن و پتەوکردنی سنووری دەسەڵاتی، سوپایەکی لەژێر سەرکردایەتیی (میرزا سوڵتان ئیبراهیم)ی کوڕی ناردە سەر هەرێمی لۆڕستان، دواتر لە شەڕێکی گەورەدا (غیاسەدین کوڕی کاووس)ی دەسەڵاتداری حکوومەتەکەی بەدیل گرت و کوشتی. بەمەش دەستی بەسەر هەرێمی لۆڕستاندا گرت و ڕاستەخۆ بە حکوومەتەکەیەوە بەستییەوە. به و ڕووداوەش کۆتایی بە تەمەنی ئه و حکوومەتە کوردییە هات.[1]

$سەرچاوەکان:$
شەرەفخانی بەدلیسی: شەرفنامە.
راسل بریون: بیرەوەرییەکانی تەیموور لەنگ.
د. کەیوان ئازاد ئەنوەر: کوردستان و کورد لە سەدەکانی ناوەڕاستدا.
Questo articolo è stato scritto in (کوردیی ناوەڕاست) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Questo oggetto è stato visto volte 363
HashTag
Fonti
[1] | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی باسکورد
Articoli collegati: 2
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: کوردیی ناوەڕاست
Dialetto: Curdo - Sorani
Libro: Storia
Publication Type: Born-digital
Tipo di documento: Lingua originale
Technical Metadata
Qualità Voce: 92%
92%
Aggiunto da ( زریان عەلی ) su 23-08-2022
Questo articolo è stato esaminato e rilasciato da ( ئاراس ئیلنجاغی ) su 23-08-2022
Questa voce recentemente aggiornato da ( ئاراس ئیلنجاغی ) in: 23-08-2022
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 363
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Articoli
Storia dei curdi

Actual
Biblioteca
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
21-11-2013
بەناز جۆڵا
Kurdistan. Cucina e Tradizioni Del Popolo Curdo
Biblioteca
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
17-09-2013
هاوڕێ باخەوان
I curdi / Viaggio in un paese che non c\'è
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Un destino in versi, lirici curdi
28-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Un destino in versi, lirici curdi
Nuovo elemento
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
07-02-2019
زریان سەرچناری
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
I Curdi nella storia
27-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
Guerra e Pace in Kurdistan
11-08-2014
هاوڕێ باخەوان
Biblioteca
GRAMMATICA E VOCABULARIO DELLA LINGUA KURDA
16-10-2011
هاوڕێ باخەوان
Statistiche
Articoli 519,103
Immagini 104,950
Libri 19,386
File correlati 97,719
Video 1,402
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Articoli
Storia dei curdi
Folders
Biblioteca - Provincia - Fuori Biblioteca - Tipo di documento - Lingua originale Articoli - Tipo di documento - Lingua originale Biblioteca - Libro - Al- Anfal e Halabja Biblioteca - Libro - Varie Biblioteca - Libro - Curdo emissione Articoli - Libro - Curdo emissione Articoli - Dialetto - Curdo - Sorani Biblioteca - Dialetto - Italiano Articoli - Dialetto - Italiano

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 0.297 secondo (s)!