$بۆچی بەردەوام ماڵمان بەقوڕ ئەگیرێت؟$
#ڕێبین ئەحمەد ڕەشید#
پاش کۆتایی هاتنی جەنگی جیهانیی دووەم و تەختبوونی ئەڵمانیا لەگەڵ زەوی، سەرۆکی پارتی دیموکراتی کریستیانی و ڕاوێژکاری پاش جەنگی ئەڵمانیا کۆنارد ئادێنهاوەر (1949-1963) کە دەبینێت خەڵکەکەی لە برسان گۆشتی ئەسپی مردارەوەبووی پاش جەنگ دەخۆن هەناسەیەکی سارد هەڵدەکێشێت و دەڵێت: هیوادارم ئەم جارە گەر عیساش زیندوو ببێتەوە ئەوەندە گەمژە نەبین هەموو دەسەڵاتەکان بدەینەوە دەست تەنیا کەسێک.
جوانترین داهێنانی مێژوو داهێنانەکەی مۆنتیسکۆیە، لێکهەڵوەشاندنی دەسەڵاتەکان و کۆنەکردنەوەیانە لە دەستی تەنیا کەسێکدا تفکیک القوی Separation of powers، بەنەفرەتکردنی بیری کۆنەخوازیی قائیدی زەروورە و مەڕجەع یەکەمین هەنگاوی چوونە نێو سیاسەتی مۆدێرن و حوکمی ڕەشیدن.
بە قەولی جان جاک ڕۆسۆ دەسەڵاتی موتڵەق گەندەڵیی و فەسادی موتڵەق بەدوای خۆیدا دەهێنێت، ئەو دووە لازم و مەلزومی یەکترن. بەتەنیا جیاکردنەوەی ئەو دەسەڵاتانە موعجیزەی هەستانەوە و ئازادی و دادپەروەریی درووستدەبێت، بە پێچەوانەوە نەک ماڵمان خۆمان ژیان و بیرکردنەوە و داهاتووشمان بەقوڕ دەگیرێت. [1]